|
==জন্ম আৰু শিক্ষা==
১৮৩৮ চনৰ ২৭ জুন তাৰিখত যাদবচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ ঔৰস আৰু দুৰ্গাসুন্দৰীৰ গৰ্ভত বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ জন্ম হয়। [[পশ্চিমবঙ্গ]] ৰাজ্যৰ বৰ্তমান উত্তৰ ২৪ পৰগনা জিলাৰ নৈহাটিৰ নিকটস্থ কাঁঠালপাৰা গ্ৰাম তেঁওৰ জন্মস্থান। পাঁচ বছৰ বয়সতে তেঁওলোকৰতেওঁলোকৰ কুল-পুৰহিত বিশ্বম্ভৰ ভট্টাচাৰ্যৰ তত্বাবধানত বঙ্কিমচন্দ্ৰৰ শিক্ষা জীবন আৰম্ভ হয়। শিশু কালৰ পৰা তেঁওৰতেওঁৰ অসাধৰণ মেধাৰ পৰিচয় পোৱা গৈছিল। তেঁওৰতেওঁৰ কনিষ্ঠ সহোদৰ পুৰ্ণচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায় লিখিছিল, "শুনিছো, বঙ্কিমচন্দ্ৰ এদিনতেই বঙালী বৰ্ণমালা আয়ত্ত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।<ref name="ReferenceA">প্ৰবন্ধ ''বঙ্কিমচন্দ্ৰেৰ বাল্যশিক্ষা'', পূৰ্ণচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, ''বঙ্কিম-প্ৰসঙ্গ'' গ্ৰন্থ, সুৰেশচন্দ্ৰ সমাজপতি সম্পাদিত</ref><ref>''বঙ্কিমচন্দ্ৰজীবনী'', অমিত্ৰসূদন ভট্টাচাৰ্য, আনন্দ পাবলিশাৰ্স প্ৰাইভেট লিমিটেড, [[কলকাতা]], [[১৯৯১]], পৃ. ২৫ থেকে উদ্ধৃত</ref> তেঁওতেওঁ গাঁওৰগাঁৱৰ পাঠশালাত কেতিয়াও যোৱা নাছিল, পাঠশালাৰ শিক্ষক ৰামপ্ৰাণ সৰকাৰ গৃহ শিক্ষকৰূপে নিযুক্ত হৈছিল। বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ ৰচনাৰ পৰা জানিবলৈ পোৱা যায় যে ৰামপ্ৰাণ দেৱৰ শিক্ষাৰ পৰা তেঁওতেওঁ বিশেষ উপকৃত হোৱা নাই<ref>বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায় (জীবনকথা), ''বঙ্কিম ৰচনাবলী'', প্ৰথম খণ্ড, [[যোগেশচন্দ্ৰ বাগল]] সম্পাদিত, সাহিত্য সংসদ, [[কলকাতা]], পৃষ্ঠা ৯</ref>। তেঁওতেওঁ লিখিছিল,"আঠ-দহ মাহতে সেই মহাত্মাৰ হস্তৰ পৰা মুক্তি পায় মেদিনীপুৰলৈ গমন কৰিলো"।
১৮৪৪ চনত মেদিনীপুৰত তেঁওৰতেওঁৰ প্ৰকৃত শিক্ষাৰ সূচনা হয়। মেদিনীপুৰৰ ইংৰাজী স্কুলত প্ৰধান শিক্ষক এফ টিডৰ পৰামৰ্শত যাদবচন্দ্ৰ শিশু বঙ্কিমচন্দ্ৰক ইংৰাজী স্কুলত নামভৰ্তি কৰায়। ইয়াতেও তেঁওতেওঁ নিজ মেধাৰ পৰিচয় দিছিল। পুৰ্ণচন্দ্ৰৰ ৰচনাৰ পৰা জনা যায় যে বাৰ্ষিক পৰীক্ষাৰ ফলাফল প্ৰদৰ্শন কৰি এফ টিড মহোদয় তেঁওকতেওঁক ডবল প্ৰম'চন দিবলৈ উদ্যত হয়।<ref name="ReferenceA"/><ref>''বঙ্কিমচন্দ্ৰজীবনী'', অমিত্ৰসূদন ভট্টাচাৰ্য, আনন্দ পাবলিশাৰ্স প্ৰাইভেট লিমিটেড, [[কলকাতা]], [[১৯৯১]], পৃ. ২৫</ref> ১৮৪৯ চনত তেঁওতেওঁ পুনৰায় কাঁঠালপাৰাত উভতি আহে। ইয়াত তেঁওতেওঁ শ্ৰীৰাম ন্যায়বাগীচৰ পৰা [[বঙালী ভাষা|বঙালী]] আৰু [[সংস্কৃত]] ভাষাৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। তেঁওতেওঁ খুব ভাল আবৃত্তিকাৰ আছিল।
সংবাদ প্ৰভাকৰ আৰু সংবাদ সাধুৰঞ্জনত প্ৰকাশিত বহু কবিতা তেঁওতেওঁ এই বয়সতে কন্ঠস্থ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। ভাৰত ৰায়চন্দ্ৰ ৰচিত বিদ্যাসুন্দৰ কাব্যৰ পৰা বিদ্যাৰৰূপবৰ্ণন আৰু জয়দেৱ প্ৰণীত গীতগোবিন্দমৰ পৰা ধীৰে সমীৰে যমুনাতীৰে কবিতা আবৃত্তি কৰিছিল। পণ্ডিত হলধৰ তৰ্কচুড়ামণিৰ পৰা তেঁওতেওঁ [[মহাভাৰত]] শ্ৰবণ কৰিছিল। পণ্ডিত হলধৰ মহোদয় শিক্ষা দিছিল," [[কৃষ্ণ|শ্ৰীকৃ্ষ্ণ]] আদৰ্শ পুৰুষ আৰু আদৰ্শ চৰিত্ৰ"। এই শিক্ষা তেঁওৰতেওঁৰ বিভিন্ন ৰচনাত প্ৰতিফলিত হৈছিল।<ref>প্ৰবন্ধ ''বঙ্কিমচন্দ্ৰেৰ বাল্যশিক্ষা'', পূৰ্ণচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, ''বঙ্কিম-প্ৰসঙ্গ'' গ্ৰন্থ, সুৰেশচন্দ্ৰ সমাজপতি সম্পাদিত, পৃষ্ঠা ৩৩-৪১</ref>
১৮৪৯ চনত তেঁওতেওঁ [[হুগলি কলেজ|হুগলি কলেজত]] (তেতিয়াৰ হুগলি মহচিন কলেজ) নামভৰ্তি কৰায়। ইয়াত তেঁওতেওঁ সাত বছৰ অধ্যয়ণ কৰে। হুগলি কলেজত অধ্যয়ণৰত সময়ত ১৮৫৩ চনত জুনিয়ৰ স্কলাৰচিপত প্ৰথম স্থান লাভ কৰি প্ৰতি মাহে আঠ টকা বৃত্তি লাভ কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত সংবাদ প্ৰভাকৰ কবিতা প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণ কৰি বিশ টকা নগদ ধন পুৰস্কাৰ লাভ কৰে। হুগলি কলেজত অধ্যয়নৰত সময়ৰ পৰা তেঁওতেওঁ কবিবৰ ঈশ্বৰচন্দ্ৰ গুপ্তৰ সংবাদ প্ৰভাকৰ আৰু সংবাদ সাধুবঞ্জনত গদ্য-পদ্য ৰচণা কৰিছিল। পৰবৰ্তী সময়ত তেঁওৰতেওঁৰ বহু ৰচনা এই কাকতত প্ৰকাশিত হৈছিল। ১৮৫৬ চনত হুগলি কলেজত চিনিয়ৰ বৃত্তি পৰীক্ষাত বিশেষ কৃতিত্ব প্ৰদৰ্শন কৰি দুবছৰৰ বাবে প্ৰতিমাহে ২০ টকা বৃত্তি লাভ কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত হুগলি কলেজ বাদ দি আইন অধ্যয়ণৰ বাবে প্ৰেচিডেঞ্চি কলেজত নামভৰ্তি কৰায়। ১৮৫৭ চনত [[কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। বিশ্ববিদ্যালয় কতৃপক্ষ এন্ট্ৰাঞ্চ বা প্ৰবেশিকা পৰীক্ষাৰ প্ৰবৰ্তন কৰিছিল। প্ৰেচিডেঞ্চি কলেজৰ আইন বিভাগৰ পৰা পৰিক্ষা দি তেঁওতেওঁ প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হৈছিল। ১৮৫৮ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে বি.এ পৰীক্ষা লোৱা হয় মুঠ দহজনৰ ভিতৰত বঙ্কিমচন্দ্ৰ আৰু যদুনাথ বসু উত্তীৰ্ণ হৈছিল।
পিতাৰ ন্যায় তেঁওতেওঁ ডেপুটি মেজিষ্ট্ৰেট আৰু ডেপুটি কালেকটৰ পদত চৰকাৰী চাকৰীত যোগদান কৰিছিল। অতি নিষ্ঠাৰ সহিত তেঁওতেওঁ কৰ্তব্য পালন কৰিছিল। ১৮৯১ চনত ৰায় বাহাদুৰ আৰু ১৮৯৪ চনত কম্পেনিয়ন অফ দ্য মোষ্ট এমিনেন্ট অৰ্ডাৰ অফ দ্য ইণ্ডিয়ান এম্পায়াৰ উপাধিত বৃটিছ চৰকাৰ তেঁওকতেওঁক বিভূষিত কৰিছিল। কিন্তু তেঁওতেওঁ চৰকাৰী কৰ্মচাৰীৰূপত নহয় প্ৰকৃতপক্ষত এজন বিশিষ্ট লেখক বাঙলা তথা [[ভাৰতৰ নবজাগৰণ|ভাৰতৰ নবজাগৰণৰ]] প্ৰমুখ ব্যক্তি ৰূপত বিখ্যাত।
==বিবাহ==
নাৰায়ণপুৰ গাঁওৰ পঞ্চম বৰ্ষীয়া বালিকাৰ সৈতে ১৮৪৯ চনত মাত্ৰ ১১ বছৰ বয়সত বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ প্ৰথম বিবাহ হয়। কিন্তু দুৰ্ভাগ্যবশঃ ১৮৫৯ চনত তেঁওৰতেওঁৰ পত্নীৰ মৃত্যু হৈছিল। ১৮৬০ চনৰ জুন মাহত হালি চহৰৰ বিখ্যাত চৌধুৰী বংশৰ কন্যা ৰাজলক্ষীৰ সৈতে তেঁওৰতেওঁৰ বিবাহ হৈছিল।
==কৰ্মজীবন==
|
