ৱিকিপিডিয়া

ভাগৱত মেলা

ভাগৱত মেলা ভাৰতৰ এক ধ্ৰুপদী নৃত্য, যিটো তামিলনাডুত,[1] বিশেষকৈ থাঞ্জাৱুৰ অঞ্চলত পৰিৱেশন কৰা হয়।[2][3] ইয়াক মেলাটুৰ আৰু ওচৰৰ অঞ্চলত বাৰ্ষিক বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ পৰম্পৰা হিচাপে নৃত্য পৰিচালনা কৰা হয় আৰু নৃত্য-নাটক পৰিবেশন কলা হিচাপে উদস্থাপন কৰা হয়।[2][3] এই নৃত্য শিল্পৰ শিপা আন এক ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্য কলা কুচিপুড়ী,[2] অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ পৰা তাঞ্জাৱুৰ ৰাজ্যলৈ অনুশীলনকাৰীসকলৰ ঐতিহাসিক প্ৰব্ৰজনৰ পৰাই আছে।

ব্ৰেণ্ডন আৰু বানহামৰ ৰাজ্য ভাগৱত শব্দটোৱে হিন্দু গ্ৰন্থ ভাগৱত পুৰাণক বুজায়।[2] মেলা হৈছে সংস্কৃত ভাষাৰ এটা শব্দ যাৰ অৰ্থ "এটা গোটৰ গোট, সভা" আৰু ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে লোক উৎসৱ।[4] পৰম্পৰাগত ভাগৱত মেলাৰ পৰিবেশনে হিন্দু ধৰ্মৰ কিংবদন্তিসমূহৰ অভিনয় কৰে, কৰ্ণাটক শৈলীৰ সংগীতৰ ওপৰত নিৰ্মিত।[5]

ইতিহাস

সম্পাদনা কৰক

ভাগৱত মেলাৰ উৎপত্তি অন্ধ্ৰপ্ৰদেশত পোৱা আন এক অধিক প্ৰাচীন ধ্ৰুপদী ভাৰতীয় নৃত্য ভাৰতনাট্যমৰ পৰা হৈছে।[2][6] ইছলামিক সেনাবাহিনীৰ এই অঞ্চল আক্ৰমণৰ ফলত হিন্দু সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটে, যাৰ ফলত ১৬ শতিকাত হিন্দু পৰিবেশন শিল্পী পৰিয়ালৰ তামিলনাডুলৈ গণ প্ৰব্ৰজন হয় আৰু য]ত এই নৃত্য আধুনিক ভাগৱত মেলালৈ বিকশিত হয়।[2] ইয়াৰ পতনৰ পূৰ্বে ডেকান অঞ্চল ভিত্তিক বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্যৰ দৰবাৰৰ তথ্যসমূহে – যিটো ভাৰতীয় ধৰ্ম আৰু কলাৰ পৃষ্ঠপোষকতাৰ বাবে পৰিচিত – ইংগিত দিয়ে যে কুচিপুডী গাঁৱৰ ভাগৱতৰ নাট্য-নৃত্য দলে ৰাজদৰবাৰত অনুষ্ঠান পৰিৱেশন কৰিছিল।[7][8] এই অঞ্চলত যুদ্ধ আৰু ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা দেখা যায় আৰু ১৬ শতিকাত ডেকান চুলতান গঠনৰ অন্ত পৰে।[9] ১৫৬৫ চনৰ আশে-পাশে বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্যৰ পতন আৰু মুছলমান সেনাই মন্দিৰ আৰু ডেকান চহৰ ধ্বংস কৰাৰ লগে লগে সংগীতজ্ঞ আৰু নৃত্য-নাট্য শিল্পীসকলে দক্ষিণলৈ প্ৰব্ৰজন কৰে আৰু তাঞ্জোৰ ৰাজ্যৰ তথ্য অনুসৰি অন্ধ্ৰৰ পৰা এনে প্ৰায় ৫০০টা কুচিপুডী শিল্পী পৰিয়াল আহিছিল, তেলেগু হিন্দু ৰজা আচুথাপ্পা নায়কে আদৰণি জনাইছিল আৰু মাটি প্ৰদান কৰিছিল, যিটো বসতি বৃদ্ধি পাইছিল তাঞ্জোৰৰ ওচৰত আধুনিক মেলাটুৰ হৈ পৰিল (তাক থাঞ্জাভুৰ বুলিও কোৱা হয়)।[2][7] এই পৰিয়ালসমূহে নিজৰ কুচিপুডী-প্ৰেৰিত নৃত্য নাট্য সংস্কৃতি বজাই ৰাখিছিল, ভাগৱত মেলা নামৰ ৰূপত।[2]

কুচিপুড়ীৰ অৱনতি ঘটিছিল আৰু ১৭ শতিকাৰ অন্ধ্ৰত ই মৃত্যুমুখী কলা হৈ পৰিছিল,[9] কিন্তু ১৬৭৮ চনত গোলকুণ্ডাৰ শেষৰজন ছিয়া মুছলমান নবাব আবুল হাছান কুতুব শ্বাহে কুচিপুড়ী প্ৰদৰ্শন দেখি ইমানেই আনন্দিত হৈছিল যে, তেওঁ নৃত্যশিল্পীসকলক কুচিপুড়ী গাঁৱৰ চাৰিওফালে মাটি প্ৰদান কৰিছিল; এই চৰ্তেৰে যে, তেওঁলোকে নৃত্য-নাটক অব্যাহত ৰাখিব।[10][11] ১৬৮৭ চনত চুন্নী মোগল সম্ৰাট ঔৰংজেবে ছিয়া চুলতান ৰাজ্যক উৎখাত কৰে।[9] ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত নৈতিকতাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ লগতে অ-ইছলামী প্ৰথাৰ অন্ত পেলাবলৈ[12] ঔৰংজেৱে তেওঁৰ মোগল সাম্ৰাজ্যৰ নিয়ন্ত্ৰণত থকা ভাৰতীয় উপমহাদেশত বাদ্যযন্ত্ৰ জব্দ আৰু ধ্বংস কৰাৰ নিৰ্দেশ দিয়াৰ লগতে সকলো সংগীত আৰু নৃত্য কলাৰ ৰাজহুৱা প্ৰদৰ্শন নিষিদ্ধ কৰে।[13][14]

ডেকান অঞ্চলত যুদ্ধ আৰু ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা দেখা যায় আৰু মোগল সাম্ৰাজ্যিক সম্প্ৰসাৰণৰ ফলত ১৭ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ডেকান চুলতানৰ অন্ত পৰে।[9] এই সময়ছোৱাত কাবেৰী বদ্বীপত নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠিত মাৰাঠা ৰাজসকলৰ আমন্ত্ৰণত অধিক ভাগৱত সম্প্ৰদায়ৰ পৰিয়াল দক্ষিণলৈ গুচি আহি কুম্বকোনাম আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে বসতি স্থাপন কৰে। এই পৰিয়ালসমূহে নিজৰ কুচিপুডী-প্ৰেৰিত নৃত্য নাট্য সংস্কৃতি বজাই ৰাখিছিল, ভাগৱত মেলা নামৰ ৰূপত।[2]

প্ৰদৰ্শন

সম্পাদনা কৰক

পৰম্পৰাগতভাৱে হিন্দু মন্দিৰৰ চৌহদত বা মন্দিৰৰ কাষত ভাগৱত মেলা সন্ধিয়াৰ পৰা আৰম্ভ কৰি নিশালৈকে পালন কৰা হয় আৰু মূল কুচিপুডী শিল্পীসকলৰ দৰেই পুৰুষ ব্ৰাহ্মণসকলো আছিল সেই শিল্পী, যিয়ে অন্তৰ্নিহিত কাহিনীটোত পুৰুষ আৰু মহিলা চৰিত্ৰৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।[2][3] আধুনিক পৰিৱেশনত পুৰুষ আৰু মহিলা শিল্পী উভয়কে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় আৰু ইয়াৰ বিকাশ ঘটি কুচিপুডী আৰু তামিলনাডুৰ মূল শাস্ত্ৰীয় নৃত্য ভৰতনাট্যম উভয়ৰে প্ৰভাৱ দেখা যায়।[5]

ভাৰতৰ সকলো ধ্ৰুপদী নৃত্যৰ দৰেই ভাগৱত মেলাতো অত্যাধুনিক ইংগিতক সাংকেতিক ভাষা হিচাপে সংযুক্ত কৰি জটিল ভৰিৰ কাম আৰু অভিনয় (অভিনয়)ৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি আধ্যাত্মিক বাৰ্তাৰ সৈতে ধৰ্মীয় কাহিনী এটা প্ৰেৰণ কৰা হয়।[5] ভাগৱত মেলাৰ এই দিশসমূহৰ শিপা নাট্য শাস্ত্ৰৰ পৰাই আছে, যিটো প্ৰাচীন হিন্দু পৰিবেশন কলাৰ ওপৰত লিখা গ্ৰন্থ।[15] অনুষ্ঠানত নৃত্ত, নৃত্য আৰু নাট্যৰ অভিনয়। নৃত্তৰ অভিনয় বিশুদ্ধ নৃত্যৰ বিমূৰ্ত, দ্ৰুত আৰু ছন্দময় দিশ।[15] নৃত্য নৃত্যৰ লেহেমীয়া আৰু প্ৰকাশভংগীৰ দিশ যিয়ে অনুভৱ, কাহিনীভাগ বিশেষকৈ আধ্যাত্মিক বিষয়বস্তুৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। নাট্য হৈছে শিল্পীৰ এটা দলে পৰিবেশন কৰা নাট।[16][17] অভিনয়ৰ মূল নাট্যশাস্ত্ৰ গ্ৰন্থতো পোৱা যায় য'ত নৃত্যৰ মৌলিক একক, দৰ্শকৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰা আৰু নান্দনিকভাৱে দৰ্শকৰ মাজত আনন্দ জগাই তোলা ইংগিত আৰু গতিৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে আৰু ব্যক্তিক অতি কামুক আভ্যন্তৰীণ অৱস্থালৈ পৰিবহণ কৰা হৈছে।[7][18]

ভাগৱত মেলাত যোগাযোগ সংগীতৰ লগত সমন্বিত প্ৰকাশভংগী (মুদ্ৰা বা হস্ত)ৰ ৰূপত হয়। ইংগিত আৰু মুখৰ অভিব্যক্তিবোৰে অন্তৰ্নিহিত কাহিনীটোৰ ৰাস (আৱেগ, আৱেগিক ৰুচি) আৰু ভাৱ (মেজাজ) বুজায়।[19] আন আন হিন্দু শাস্ত্ৰীয় নৃত্যৰ দৰে শিল্পীয়েও এটা পৰিবেশনৰ চাৰিটা দিশত মনোযোগ দি আধ্যাত্মিক ধাৰণাবোৰ সফলতাৰে প্ৰকাশ কৰে: অংগিকা (ইংগিত আৰু শৰীৰৰ ভাষা), বাচিকা (গীত, আবৃত্তি, সংগীত আৰু ছন্দ), আহাৰ্য (মঞ্চৰ পৰিৱেশ, সাজ-পোছাক, মেক আপ, গহনা), আৰু সাত্ত্বিক (শিল্পীৰ মানসিক স্বভাৱ আৰু কাহিনী আৰু দৰ্শকৰ সৈতে আৱেগিক সংযোগ, য'ত শিল্পীৰ আভ্যন্তৰীণ আৰু... বাহিৰৰ অৱস্থাই অনুৰণন কৰে)।[19] অভিনায়ে ভাব (মেজাজ, মানসিক অৱস্থা) উলিয়াই আনে।[19]

ভাগৱত মেলাৰ কাহিনীসমূহ সাধাৰণতে হিন্দু মহাকাব্য বা পুৰাণৰ, প্ৰহ্লাদ চৰিত্ৰাম বিশেষভাৱে জনপ্ৰিয়। সংগীত কৰ্ণাটিক শৈলীৰ, আৰু ইয়াৰ অন্তৰ্নিহিত কাহিনীৰ বেছিভাগেই সংগীতৰ ছন্দ অনুসৰি গোৱা হয় আৰু নৃত্য শিল্পীসকলে পৰিবেশন কৰে।[5] ৰেপাৰ্টৰীত বাদ্যযন্ত্ৰৰ এটা অৰ্কেষ্ট্ৰাই সহায় কৰে, মৃদংগম (ড্ৰাম) আৰু জংঘলে বিট প্ৰদান কৰে আৰু বাঁহী, ষ্ট্ৰিং বাদ্যযন্ত্ৰ আৰু হাৰমনিয়ামে সমষ্টিটোক সম্পূৰ্ণ কৰে।[5]

তথ্য সূত্ৰ

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ Williams 2004, পৃষ্ঠা. 83-84, the other major classical Indian dances are: Bharatanatyam, Kathak, Odissi, Kathakali, Kuchipudi, Sattriya, Cchau, Manipuri, Yaksagana and Bhagavata Mela.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 James R. Brandon; Martin Banham (1997). The Cambridge Guide to Asian Theatre. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 72, 79–80. ISBN 978-0-521-58822-5. https://books.google.com/books?id=ttnH5W9qoBAC&pg=PA79. 
  3. ↑ 3.0 3.1 Jennifer Fisher; Anthony Shay (2009). When Men Dance:Choreographing Masculinities Across Borders. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 388 footnote 10. ISBN 978-0-19-973946-2. https://books.google.com/books?id=fIEh_Dsv9oQC&pg=PA388. 
  4. ↑ The Garland Encyclopedia of World Music: South Asia : the Indian subcontinent. Routledge. 1998. পৃষ্ঠা. 874. ISBN 978-0-8240-4946-1. https://books.google.com/books?id=ZOlNv8MAXIEC&pg=PA874. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 James R. Brandon; Martin Banham (1997). The Cambridge Guide to Asian Theatre. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 80. ISBN 978-0-521-58822-5. https://books.google.com/books?id=ttnH5W9qoBAC&pg=PA79. 
  6. ↑ Projesh Banerji (1983). Indian Ballet Dancing. Abhinav Publications. পৃষ্ঠা. 42–43. ISBN 978-0-391-02716-9. https://archive.org/details/indianballetdanc0000bane. 
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Ragini Devi 1990, পৃষ্ঠা. 67-68.
  8. ↑ Reginald Massey 2004, পৃষ্ঠা. 79-80.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Bilkees I. Latif (2010). Forgotten. Penguin Books. পৃষ্ঠা. 132, 71–74. ISBN 978-0-14-306454-1. https://books.google.com/books?id=3-SCyobP0koC. 
  10. ↑ Massey, Reginald; Massey, Jamila (1989). The Dances of India: A General Survey and Dancers' Guide. প্ৰকাশক United Kingdom: Tricolour Books. পৃষ্ঠা. 27. ISBN 0-948725-04-4. 
  11. ↑ Kothari, Sunil; Pasricha, Avinash (2001). Kuchipudi: Indian Classical Dance Art. প্ৰকাশক India: Abhinav Publications. পৃষ্ঠা. 33. ISBN 9788170173595. 
  12. ↑ Ahsan Jan Qaisar; Som Prakash Verma; Mohammad Habib (1996). Art and Culture: Endeavours in Interpretation. Abhinav Publications. পৃষ্ঠা. 7. ISBN 978-81-7017-315-1. https://books.google.com/books?id=Hic3XnRU-VgC&pg=PA7. 
  13. ↑ Abraham Eraly (2000). Emperors of the Peacock Throne: The Saga of the Great Mughals. Penguin Books. পৃষ্ঠা. 408–409. ISBN 978-0-14-100143-2. https://books.google.com/books?id=04ellRQx4nMC. 
  14. ↑ Mohan Khokar (1984). Traditions of Indian classical dance. Peter Owen. পৃষ্ঠা. 51. ISBN 978-0-7206-0574-7. https://books.google.com/books?id=prjnAAAAMAAJ. 
  15. ↑ 15.0 15.1 Ellen Koskoff (2008). The Concise Garland Encyclopedia of World Music: The Middle East, South Asia, East Asia, Southeast Asia. Routledge. পৃষ্ঠা. 955. ISBN 978-0-415-99404-0. https://books.google.com/books?id=73MO0eiQD_EC&pg=PA955. 
  16. ↑ Reginald Massey 2004, পৃষ্ঠা. 33-38, 83-84, 207-214.
  17. ↑ The Garland Encyclopedia of World Music: South Asia : the Indian subcontinent. Routledge. 1998. পৃষ্ঠা. 516–521. ISBN 978-0-8240-4946-1. https://books.google.com/books?id=ZOlNv8MAXIEC&pg=PA516. 
  18. ↑ Tarla Mehta 1995, পৃষ্ঠা. 3-5.
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 Tanvi Bajaj; Swasti Shrimali Vohra (2015). Performing Arts and Therapeutic Implications. Routledge. পৃষ্ঠা. 82–84. ISBN 978-1-317-32572-7. https://books.google.com/books?id=2MRcCgAAQBAJ. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ভাগৱত_মেলা&oldid=475106"ৰ পৰা অনা হৈছে