ইডলি
ইডলি বা আইডলি (
i/ɪdliː/)হৈছে দক্ষিণ ভাৰতৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা এক প্ৰকাৰৰ টেঙা চাউলৰ পিঠা, দক্ষিণ ভাৰত আৰু শ্ৰীলংকাত ব্ৰেকফাষ্ট খাদ্য হিচাপে জনপ্ৰিয়। কিম্বন কৰা ক’লা মচুৰ দাইল (ডি-হাস্কড) আৰু চাউলৰে গঠিত বেটাৰ ভাপত দি কেক তৈয়াৰ কৰা হয়। কিম্বন প্ৰক্ৰিয়াই ষ্টাৰচবোৰ ভাঙি পেলায় যাতে শৰীৰৰ দ্বাৰা অধিক সহজে বিপাকীয় ক্ৰিয়া হয়।
 | |
| অন্য নাম | ইডলি, ইডালি |
|---|---|
| প্ৰকাৰ | পুৱাৰ আহাৰ,নৈশ আহাৰ |
| অঞ্চল | দক্ষিণ ভাৰত |
| পৰিবেশনৰ উষ্ণতা | দক্ষিণ ভাৰতত সাম্বাৰ বা চাটনি, পূব ভাৰতত ঘুগনি আৰু আলু দম আদি মছলাৰ সৈতে গৰম কৰি খোৱা হয় । |
| মুখ্য উপাদান | ক'লা মাটি ডাইল বাকলিৰ হৈতে, চাউল |
| ভিন্ন প্ৰকাৰ | বুটাম ইদলি, তত্তে ইদলি, সন্না, সম্বৰ ইডলি, ৰাভা ইদলি, মছলা ইদলি, খোলা ইদলি |
ইডলীৰ কেইবাটাও ভিন্নতা আছে, য’ত ৰাভা ইডলিও আছে, যিটো চেমোলিনাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। আঞ্চলিক ভিন্নতাসমূহৰ ভিতৰত কংকনৰ সন্না অন্তৰ্ভুক্ত৷
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰক| ১টা (৩০ গ্ৰা:)ৰ পৌষ্টিক মূল্য | |
|---|---|
| শক্তি | 167 কিলোজুল (40 কিলোকেলৰি) |
৭.৮৯ g গ্ৰাম | |
| খাদ্যজ আঁহ | ১.৫ g গ্ৰাম |
০.১৯ g গ্ৰাম | |
| সংপৃক্ত | ০.০৩৭ g গ্ৰাম |
| একসংপৃক্ত | ০.০৩৫ g গ্ৰাম |
| বহুসংপৃক্ত | ০.০৪৩ g গ্ৰাম |
১.৯১ g গ্ৰাম | |
| লৱন | |
| পটেছিয়াম | (১%) ৬৩ মিগ্ৰা |
| ছডিয়াম | (১৪%) ২০৭ মিগ্ৰা |
| |
| শতকৰা হাৰসমূহ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ বাবে ইউ.এছ. ৰিক'মেণ্ডেচন ব্যৱহাৰ কৰি আনুমানিকভাৱে নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। উৎস: [1] | |
আধুনিক ইডলীৰ এটা পূৰ্বসূৰী কেইবাখনো প্ৰাচীন ভাৰতীয় গ্ৰন্থত উল্লেখ আছে। ৯২০ খ্ৰীষ্টাব্দত শিৱকোটিয়াচাৰ্যৰ কানাড়া ভাষাৰ গ্ৰন্থ বদ্দাৰাধনেত "ইদ্দালিগে"ৰ কথা উল্লেখ আছে, যিটো কেৱল ক'লা মাটি দাইলৰ পিঠাগুড়িৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল। প্ৰাচীন উপলব্ধ কানাড় বিশ্বকোষ লোকোপাকাৰ (প্ৰায় ১০২৫ খ্ৰীষ্টাব্দ)ৰ লেখক দ্বিতীয় চাভুণ্ডাৰয়াই এই খাদ্য প্ৰস্তুত কৰাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰিছে যে মাটিৰ দাইল দৈৰ পানীত তিয়াই মিহি পেষ্ট কৰি এই খাদ্য প্ৰস্তুত কৰা হয়। [2] বৰ্তমান কৰ্ণাটক নামৰ অঞ্চলটোত ৰাজত্ব কৰা পশ্চিমীয়া চালুক্য ৰজা আৰু পণ্ডিত তৃতীয় সোমেশ্বৰে তেওঁৰ বিশ্বকোষ মানসোল্লাস (১১৩০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত ইডলি ৰেচিপি অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল। এই সংস্কৃত ভাষাৰ গ্ৰন্থখনত খাদ্যৰ বৰ্ণনা ইদাৰিকা বুলি কৰা হৈছে। কৰ্ণাটকত ১২৩৫ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ইদলি "উচ্চ মূল্যৰ মুদ্ৰাৰ দৰে লঘু" বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে, যিটোৱে ধানৰ ভিত্তিৰ ইংগিত নিদিয়ে।[3] এই ৰেচিপি ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰস্তুত কৰা খাদ্যক বৰ্তমান কৰ্ণাটকত উদ্দিন ইডলি বুলি কোৱা হয়।
এই প্ৰাচীন ভাৰতীয় ৰচনাসমূহত উল্লেখ কৰা ৰেচিপিটোৱে আধুনিক ইডলি ৰেচিপিৰ তিনিটা মূল দিশ এৰি থৈ গৈছে: চাউলৰ ব্যৱহাৰ (কেৱল ক’লা গ্ৰাম নহয়), মিশ্ৰণৰ দীৰ্ঘদিনীয়া কিম্বন আৰু ফুলি উঠাৰ বাবে ভাপত দিয়া। আধুনিক ৰেচিপিৰ উল্লেখ ভাৰতীয় গ্ৰন্থসমূহত ১২৫০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পিছতহে পোৱা যায়। খাদ্য ইতিহাসবিদ কে টি আচায়াই অনুমান কৰিছে যে আধুনিক ইডলি ৰেচিপিৰ উৎপত্তি হয়তো বৰ্তমানৰ ইণ্ডোনেছিয়াত হ’ব পাৰে, য’ত কিম্বন কৰা খাদ্যৰ দীৰ্ঘদিনীয়া পৰম্পৰা আছে। তেওঁৰ মতে ভাৰতীয়কৃত ৰাজ্যসমূহৰ হিন্দু ৰজাসকলে নিয়োগ কৰা ৰান্ধনীসকলে হয়তো তাত ভাপত দিয়া ইডলি উদ্ভাৱন কৰিছিল, আৰু ৮০০–১২০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত এই ৰেচিপিটো ভাৰতলৈ ঘূৰাই আনিছিল। [4][5]আচায়াই "কেডলি" নামৰ ইণ্ডোনেছিয়ান খাদ্যৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল, যিটো তেওঁৰ মতে ইডলিৰ দৰে আছিল।[6] [7]কিন্তু জানাকী লেনিনে এই নামৰ ইণ্ডোনেছিয়ান খাদ্যৰ কোনো ৰেচিপি বিচাৰি উলিয়াব পৰা নাছিল। খাদ্য ইতিহাসবিদ কলিন টেইলৰ চেনৰ মতে ইডলি বেটাৰৰ কিম্বন প্ৰক্ৰিয়া হৈছে প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়া যিটো ভাৰতত স্বতন্ত্ৰভাৱে আৱিষ্কাৰ কৰা হৈছিল, কিয়নো প্ৰায় সকলো সংস্কৃতিতে কোনোবা নহয় কোনোবা ৰূপত কিম্বন ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[8]
গুজৰাটী ইতিহাসবিদসকলৰ মতে দশম আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ সময়ছোৱাত দক্ষিণ ভাৰতত ইডলীৰ প্ৰচলন সৌৰাষ্ট্ৰীয় বস্ত্ৰ ব্যৱসায়ীসকলেহে কৰিছিল। আনকি দাবী কৰা হৈছে যে চাউল আৰু ক'লা চৰণ একেলগে পিহি পিছলৈ ভাপত দি কেক তৈয়াৰ কৰা মিশ্ৰণৰ উৎপত্তি গুজৰাটত হৈছিল।[9] গুজৰাটী গ্ৰন্থ বৰ্ণক সমুচ্চায় (১৫২০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত ইডলীক ইডাৰী বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে, আৰু ইয়াৰ স্থানীয় অভিযোজন ইদাদা (ঢোকলাৰ এক অকিম্বিত সংস্কৰণ)ও উল্লেখ কৰা হৈছে।[10]
ইডলী হিচাপে উল্লেখ কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন তামিল গ্ৰন্থখন হৈছে ১৭ শতিকাৰ মাকাপুৰানাম।[11][12] ২০১৫ চনত চেন্নাইৰ ইডলী কেটাৰ ইনিয়াভানে ৩০ মাৰ্চক "বিশ্ব ইডলি দিৱস" হিচাপে উদযাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।[13]
ৰন্ধন প্ৰণালী
সম্পাদনা কৰকইডলি বনাবলৈ চাৰি ভাগ কুমল বা উখোৱা চাউলৰ এক অংশ আৰু মাটি দাইলৰ তিনি অংশ কমেও ছয় ঘণ্টা বা গোটেই ৰাতিটো পৃথকে পৃথকে তিয়াই থ’ব লাগে। ঐচ্ছিকভাৱে অতিৰিক্ত সোৱাদৰ বাবে তিয়াই থোৱাৰ সময়ত মেথিৰ গুটিৰ দৰে মছলা দিব পাৰি। তিয়াই লোৱাৰ পিছত দাইলখিনি পিহি মিহি পেষ্ট কৰি চাউলখিনি পৃথকে পৃথকে মোটাকৈ পিহি লোৱা হয়, তাৰ পিছত একেলগে মিহলি কৰা হয়। ইয়াৰ পিছত মিশ্ৰণটো ৰাতিটোৰ বাবে কিম্বন হ’বলৈ দিয়া হয় আৰু এই সময়ছোৱাত ইয়াৰ আয়তন দুগুণতকৈও অধিক হ’ব। কিম্বন কৰাৰ পিছত ইয়াৰ কিছু পিঠাগুড়িৰ অংশ পৰৱৰ্তী ইডলিৰ বাবে আৰাম্ভণীৰ কালচাৰ হিচাপে ৰাখিব পাৰি। সম্পূৰ্ণ হোৱা ইডলি পিঠাগুড়ি ভাপত দিয়াৰ বাবে ইডলি ট্ৰে এখন অলপ তেল সানি ভৰাই ভাপত থোৱা হয়। ছিদ্ৰযুক্ত সাঁচখনত ইডলিবোৰ সমানে ৰান্ধিব ১৫-২০ ভাপত সিজিবলৈ দিব লাগে । তাৰপাছত ঠাণ্ডা হলে এটা এটাকৈ সাঁচখনৰ পৰা উলিয়াব লাগে । [14]
গেলাৰী
সম্পাদনা কৰক- ইদলি ৰন্ধাৰ প্ৰণালী
-
ব্যৱহৃত মূল উপাদানসমূহ হ’ল চাউল আৰু ক’লা মাটি দাইল -
পিঠাগুড়ি -
ইদলি ৰন্ধা পাত্ৰ -
পিঠাগুড়িখিনি ছাঁচত ঢালি লৈছে -
কেইবাটাও ছাঁচ এটাৰ ওপৰত এটাকৈ ৰখা পাত্ৰ -
ইডলি কুকাৰত ভাপত সিজা ইডলি -
সিজা ইডলি -
ইডলি কুকাৰৰ পৰা উলিওৱা ছাঁচ -
ইদলি পৰিবেশনৰ বাবে সাজু
তথ্য সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ "Calories in Idli and Nutrition Facts". www.fatsecret.co.in.
- ↑ Edward R. Farnworth 2003, p. 11.
- ↑ K. T. Achaya 1994, p. 90.
- ↑ K.T. Achaya (1 November 2003). The Story of Our Food. Universities Press. pp. 80–. ISBN 978-81-7371-293-7.
- ↑ D. Balasubramanian (21 October 2004). "Changes in the Indian menu over the ages". The Hindu. Archived from the original on 6 December 2014.
- ↑ "Idli saga: A study into the origin of the South Indian dish".
- ↑ Lenin, Janaki (30 March 2012). "A tale of two sambhars". The Hindu – via www.thehindu.com.
- ↑ Feasts and Fasts: A History of Food in India, page 146, Colleen Taylor Sen (2015)
- ↑ "Celebrating the moon-faced health food on World Idli Day". OnManorama. Retrieved 4 April 2020.
- ↑ Achyut Yagnik; Suchitra Seth (24 August 2005). Shaping Of Modern Gujarat. Penguin Books Limited. p. 24. ISBN 978-81-8475-185-7.
- ↑ Vikram Doctor (28 April 2007). "Idli saga: A study into the origin of the South Indian dish". Economic Times. Retrieved 25 August 2014.
- ↑ K.T. Achaya (5 March 2009). The Illustrated Foods of India. OUP India. ISBN 978-0-19-569844-2.
- ↑ "World Idli Day 2018: Here's The Intriguing Story Behind This Delicious Day". NDTV. 30 March 2018.
- ↑ "Idlis in jackfruit leaves". Aayi's Recipes. 2006. Retrieved 14 October 2014.