অপৰাধ বিজ্ঞানৰ নাৰীবাদী বিদ্যালয়
অপৰাধ বিজ্ঞানৰ নাৰীবাদী বিদ্যালয় (ইংৰাজী: Feminist school of criminology) হৈছে ১৯৬০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ১৯৭০ চনলৈকে অপৰাধৰ পৰম্পৰাগত অধ্যয়নত মহিলাৰ সাধাৰণ অৱজ্ঞা আৰু বৈষম্যৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে গঢ় লৈ উঠা অপৰাধ বিজ্ঞানৰ বিদ্যালয়।[1]অপৰাধ বিজ্ঞানৰ নাৰীবাদী বিদ্যালয়ৰ মতে অপৰাধবিজ্ঞানৰ তত্ত্বৰ অধিকাংশই পুৰুষ-সম্বন্ধীয় বিষয়ৰ ওপৰত অধ্যয়নৰ জৰিয়তে গঢ় লৈ উঠিছিল আৰু পুৰুষ অপৰাধৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল৷ অপৰাধ বিজ্ঞানীসকলে নাৰী অপৰাধৰ ওপৰত পৃথক তত্ত্ব গঢ়ি তোলাতকৈ প্ৰায়ে "মহিলা যোগ কৰি আলোড়ন" তুলিছিল।[2]
নাৰীবাদী অপৰাধ বিজ্ঞানে মহিলা অপৰাধী, মহিলা ভুক্তভোগী আৰু অপৰাধমূলক ন্যায় ব্যৱস্থাৰ মহিলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে; যাতে নাৰী অপৰাধৰ কাৰণ, ধাৰা আৰু ফলাফল বুজিব পাৰি। অপৰাধ বিজ্ঞানৰ নাৰীবাদী বিদ্যালয়ৰ মূল বিষয়সমূহৰ ভিতৰত আছে: শাস্তি আৰু কাৰাদণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত যৌনতা আৰু যৌনতাবাদৰ ভূমিকা, মহিলাৰ জীৱনত বলি হোৱাৰ ভূমিকা, অপৰাধৰ হাৰ হ্ৰাস পোৱাৰ পিছতো কাৰাগাৰত থকা মহিলাৰ সংখ্যা বৃদ্ধি।[3]
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকঅপৰাধ বিজ্ঞান হৈছে অপৰাধৰ কাৰণ, সংশোধন আৰু প্ৰতিৰোধ তথা অপৰাধ সংঘটিত কৰাসকলৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন।[4] এই অধ্যয়ন-ক্ষেত্ৰখনৰ উৎপত্তি ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে হৈছিল, যদিও ১৯৬০ আৰু ১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালেহে অপৰাধ বিজ্ঞানৰ নাৰীবাদী বিদ্যালয়ৰ উত্থান ঘটিছিল। তেতিয়াৰ বৰ্তমানৰ মূলসুঁতিৰ অপৰাধবিজ্ঞানে পুৰুষ অপৰাধী আৰু ভুক্তভোগীৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই নাৰীবাদী অপৰাধবিজ্ঞানীসকলে মহিলা অপৰাধী, মহিলা ভুক্তভোগী আৰু অপৰাধমূলক ন্যায় ব্যৱস্থাত কাম কৰা মহিলাসকলৰ বিষয়ে বুজাবুজি আনিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল।[5]
নাৰীৰ বিচ্যুতিৰ ওপৰত প্ৰাৰম্ভিক তত্ত্ব
সম্পাদনা কৰকনাৰীৰ অপৰাধপ্ৰৱণতাৰ বিষয়ে আদিম তত্ত্বসমূহে সামাজিক বা অৰ্থনৈতিক বৈশিষ্ট্যৰ পৰিৱৰ্তে মূলতঃ মানসিক আৰু শাৰীৰিক বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। পুৰুষ পণ্ডিত আৰু অপৰাধবিজ্ঞানীসকলে আটাইতকৈ বেছি উন্নত কৰা এই তত্ত্বসমূহক "নাৰীৰ স্বভাৱ"ৰ ওপৰত অনুমানৰ আধাৰত লোৱাৰ বাবে তীব্ৰ সমালোচনা কৰা হৈছে আৰু তাৰ পিছৰ পৰা বহুতকে অপবাদ যচা হৈছে। ইটালীৰ অপৰাধবিজ্ঞানী চেজাৰ লম্ব্ৰ'ছ'ই নাৰী অপৰাধৰ ওপৰত তেওঁৰ তত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰত ফ্ৰেন'লজী আৰু নৃতত্ত্ববিজ্ঞানসন্মত অপৰাধবিজ্ঞান প্ৰয়োগ কৰিছিল৷ "স্বাভাৱিক মহিলা"ক "অপৰাধী মহিলা"ৰ পৰা পৃথক কৰা হৈছিল৷[6] আমেৰিকাৰ সমাজবিজ্ঞানী ডব্লিউ আই থমাছে এই ধাৰণা আগবঢ়াইছিল যে অপৰাধী মহিলাসকলে পুৰুষৰ যৌন ইচ্ছাক হেঁচা মাৰি ধৰিবলৈ যৌন বিচ্যুতি (যেনে: বেশ্যাবৃত্তি)ত লিপ্ত হয়।[7] ছিগমাণ্ড ফ্ৰয়েডৰ মতে মহিলা অপৰাধীয়ে তেওঁ "লিংগ ঈৰ্ষা" বুলি কোৱা অভিজ্ঞতা লাভ কৰিছিল৷ তেওঁলোকৰ লিংগ আৰু পুৰুষত্বৰ প্ৰতি থকা আকাংক্ষাৰ পৰিণতিত আক্ৰমণাত্মক আৰু বিদ্ৰোহীভাৱে অভিনয় কৰিছিল।[8]
সাধাৰণ চাপ তত্ত্ব
সম্পাদনা কৰকঅপৰাধ বিজ্ঞানী ৰবাৰ্ট এগনেউৱে সাধাৰণ চাপ তত্ত্ব (General Strain Theory)ৰ জৰিয়তে পুৰুষ আৰু মহিলাৰ অপৰাধৰ হাৰৰ পাৰ্থক্য বুজিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। তেওঁ তত্ত্ব আগবঢ়াইছিল যে পুৰুষ আৰু মহিলাই বিভিন্ন ধৰণৰ টান (চাপ বা মানসিক চাপ, সেয়া শাৰীৰিক, আৰ্থিক, আৱেগিক আদি) অনুভৱ কৰে আৰু সেই অনুসৰি সঁহাৰি জনায়। পুৰুষসকলে হিংসাত্মক বা সম্পত্তিৰ অপৰাধৰ সৈতে প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰৱণতা বেছি যেন লাগিছিল যদিও মহিলাসকলে ড্ৰাগছ সেৱনৰ দৰে অধিক আত্মধ্বংসী অপৰাধমূলক কাৰ্য্যৰ সৈতে সঁহাৰি জনোৱা দেখা গৈছিল।[9]
প্ৰাথমিক নাৰীবাদী অপৰাধবিজ্ঞান তত্ত্ব
সম্পাদনা কৰকফৰাচী-কানাডিয়ান অপৰাধবিজ্ঞানী মেৰী-এণ্ড্ৰি বাৰ্ট্ৰাণ্ড আৰু ব্ৰিটিছ সমাজবিজ্ঞানী ফ্ৰান্সিছ মেৰী হাইডেনছন নাৰীবাদী অপৰাধবিজ্ঞানৰ বিদ্যালয়ৰ অগ্ৰণীসকলৰ ভিতৰত অন্যতম।[10] হাইডেনছনৰ "The Deviance of Women: A Critique and An Enquiry" (১৯৬৮) প্ৰবন্ধটোক মূলসুঁতিৰ অপৰাধ বিজ্ঞানে নাৰীক তেওঁলোকৰ অধ্যয়নত অন্তৰ্ভুক্ত নকৰাৰ প্ৰথম সমালোচনা হিচাপে কৃতিত্ব দিয়া হৈছে, য'ত কোৱা হৈছে যে "নাৰীৰ বিচ্যুতি হৈছে মানুহৰ আচৰণৰ অন্যতম ক্ষেত্ৰ যাক বিশেষকৈ সমাজবিজ্ঞান সাহিত্যত আওকাণ কৰা হয়"৷ প্ৰবন্ধটোৱে মহিলাৰ বিচ্যুতিৰ ওপৰত অধিক গৱেষণা কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।[11]
অপৰাধ সন্দৰ্ভত নাৰীবাদী তত্ত্ব
সম্পাদনা কৰককাৰাবন্দী নাৰীবাদ
সম্পাদনা কৰককাৰাবন্দী নাৰীবাদী হৈছে এগৰাকী নাৰীবাদী যিয়ে সামাজিক সমস্যা আৰু লিংগ বৈষম্য, যেনে: নাৰীৰ ওপৰত হিংসা আৰু যৌন অপৰাধীৰ শাস্তি প্ৰদানৰ সমাধানৰ বাবে অপৰাধমূলক ন্যায় ব্যৱস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। মূলতঃ উগ্ৰ, উদাৰ, আৰু/বা শ্বেত নাৰীবাদীৰে গঠিত কাৰাবন্দী নাৰীবাদীসকলে বিশ্বাস কৰে যে বৰ্ধিত আৰু শক্তিশালী আইন প্ৰণয়ন, অধিক আৰক্ষীৰ উপস্থিতি আৰু বিশেষকৈ যৌনতাৰ ক্ষেত্ৰত শাস্তি ব্যৱস্থাৰ সম্প্ৰসাৰণৰ জৰিয়তে নাৰীৰ বিৰুদ্ধে হিংসাৰ ওপৰত উল্লেখযোগ্য প্ৰভাৱ পেলাব পাৰি ।[12]
বিলোপবাদী নাৰীবাদ
সম্পাদনা কৰককাৰাগাৰত থকা নাৰীবাদৰ বিপৰীতমুখী বুলি গণ্য কৰা বিলোপবাদী নাৰীবাদে বিচ্যুত আচৰণক প্ৰতিষ্ঠিত অপৰাধমূলক ন্যায় ব্যৱস্থাৰ পৰা পৃথক কৰিব বিচাৰে, যিটো ব্যৱস্থাই সমাজত অপৰাধৰ শিপাক সম্বোধন কৰাত বিশেষ কাম নকৰে বুলি তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে। বিলোপবাদক "অপৰাধ আৰু আইনৰ গতানুগতিক সংজ্ঞাক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা, একে সময়তে শাস্তিৰ অৰ্থ আৰু প্ৰভাৱৰ বিষয়ে চৰকাৰী মতামতক অৱজ্ঞা কৰা" বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে।[13]
তথ্যসূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Daly, Kathleen; Chesney-Lind, Meda (1988). "Feminism and Criminology". Justice Quarterly খণ্ড 5 (4): 497–538. doi:10.1080/07418828800089871.
- ↑ Eichler, Margrit (1979). The double standard : a feminist critique of feminist social science. প্ৰকাশক New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-21823-0. OCLC 5171135. https://www.worldcat.org/oclc/5171135.
- ↑ Balfour, Gillian (June 2006). "Re-imagining a Feminist Criminology" (en ভাষাত). Canadian Journal of Criminology and Criminal Justice খণ্ড 48 (5): 735–752. doi:10.3138/cjccj.48.5.735. ISSN 1707-7753. https://utpjournals.press/doi/10.3138/cjccj.48.5.735.
- ↑ "Criminology" (en ভাষাত). Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/criminology। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-25.
- ↑ Tripathi, Bibha (January 1, 2014). "Feminist Criminology: Some Reflections". VIDHIGYA: The Journal of Legal Awareness খণ্ড 9 (1): 1–6.
- ↑ Lombroso, Cesare (2004). Criminal woman, the prostitute, and the normal woman. Ferrero, Guglielmo, 1871-1942., Rafter, Nicole Hahn, 1939-, Gibson, Mary, 1950-. প্ৰকাশক Durham: Duke University Press. ISBN 978-0-8223-8559-2. OCLC 652280246. https://www.worldcat.org/oclc/652280246.
- ↑ THOMAS, WILLIAM ISAAC. (2019). UNADJUSTED GIRL.. প্ৰকাশক [Place of publication not identified]: ECHO LIBRARY. ISBN 978-1-4068-2244-1. OCLC 1119753669. https://www.worldcat.org/oclc/1119753669.
- ↑ Klein, Dorie (1973). "The Etiology of Female Crime: A Review of the Literature". Issues in Criminology খণ্ড 8 (2): 3–30.
- ↑ BROIDY, LISA; AGNEW, ROBERT (2016-08-19). "Gender and Crime: A General Strain Theory Perspective" (en ভাষাত). Journal of Research in Crime and Delinquency খণ্ড 34 (3): 275–306. doi:10.1177/0022427897034003001. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0022427897034003001.
- ↑ "Chronicling the Shifts: Using the Body Lens to Analyze Policy for High Need Women Offenders" (en ভাষাত). ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/265189122। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-25.
- ↑ Heidensohn, Frances (1968). "The Deviance of Women: A Critique and an Enquiry". The British Journal of Sociology খণ্ড 19 (2): 160–175. doi:10.2307/588692. ISSN 0007-1315. PMID 5659807. https://www.jstor.org/stable/588692.
- ↑ Whalley, Elizabeth; Hackett, Colleen (2017-10-02). "Carceral feminisms: the abolitionist project and undoing dominant feminisms". Contemporary Justice Review খণ্ড 20 (4): 456–473. doi:10.1080/10282580.2017.1383762. ISSN 1028-2580. https://doi.org/10.1080/10282580.2017.1383762.
- ↑ Ruggiero, Vincenzo (2015-03-23). "The Legacy of Abolitionism" (en ভাষাত). Champ pénal/Penal field খণ্ড XII. doi:10.4000/champpenal.9080. ISSN 1777-5272. http://journals.openedition.org/champpenal/9080.