কাহ্নপাদ

কাহ্নপাদ (প্ৰায় দশম শতিকা) বা কাহ্নপা বা কনহপা বা কহ্নিলপা বা কৃষ্ণপদ বা কৃষ্ণচাৰ্য্য আছিল ৮৪জন বৌদ্ধ মহাসিদ্ধসকলৰ ভিতৰৰ এজন অন্যতম মহাসিদ্ধ। অসমীয়া সাহিত্যৰ আদিম নিদৰ্শন চৰ্যাপদৰ কবি গোটৰ ভিতৰত তেওঁ শ্ৰেষ্ঠ আৰু সৰ্বাধিক ১৩টা শ্লোকৰ লেখক।

কাহ্ন পাদ

পৰিচয়

তিব্বতী পৰম্পৰা অনুসৰি আচাৰ্য কৃষ্ণপদ বা কাহ্নপা বৌদ্ধ মহাসিদ্ধ জলন্ধৰিপদ, ব্ৰাহ্মণ জন্মৰ নাথপন্থীৰ শিষ্য আছিল আৰু পিছলৈ সহজিয়া মতে দীক্ষা লাভ কৰিছিল। সহগপন্থী তান্ত্ৰিক কাহ্নপাক সিদ্ধাচাৰ্য, মণ্ডলাচাৰ্য আদি উপাধিৰে সন্মানিত কৰা হয়। তিব্বতী বৌদ্ধ লামা তৰানাথৰ মতে, তেওঁ বিদ্যানগৰ নামৰ ঠাইত বাস কৰিছিল। শেহতীয়াকৈ বাংলা সাহিত্যৰ ইতিহাসৰ গৱেষক প্ৰখ্যাত বৌদ্ধ ধৰ্মগুৰু জিতেন্দ্ৰ লাল বৰুৱাই "নেত্ৰকোণা: অতীত ও বৰ্তমান" শীৰ্ষক গৱেষণামূলক গ্ৰন্থত কাহ্নপাক বাংলাদেশৰ নেত্ৰকোনা জিলাৰ আটপাৰা উপজিলাৰ কৃথপুৰ গাঁৱৰ পুত্ৰ বুলি দাবী কৰে। কাহ্নাপাই আগতে সোমপুৰ মহাবিহাৰত সাধনা কৰিছিল। তেওঁ বজ্ৰায়ণ তন্ত্ৰসাধনৰ ওপৰত হেৱজৰা, যমন্তক আদি পঞ্চাশখনতকৈও অধিক গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ চৰ্যাপৰ তেৰটা পদ ৰচনা কৰিছিল। কিন্তু কাহ্নপাৰ ২৪ নং পদটো পোৱা নাযায়। পাল বংশৰ তৃতীয় ৰজা দেৱপালৰ ৰাজত্বকালত (খ্ৰীষ্টীয় ৯০০-৫০) তেওঁ উপস্থিত আছিল।

কাহ্নপাৰ পদ্য

চৰ্যাদৰ কবিসকলৰ ভিতৰত কাহ্নপাই ১৩টা পদেৰে সৰ্বাধিক পদ ৰচনা কৰিছিল। ৭, ৯, ১০, ১১, ১২, ১৩, ১৮, ১৯, ৩৬, ৪০, ৪২, ৪৫ আৰু ২৪ নং পদৰ পদ উপলব্ধ নহয়। ১৩ আৰু ১৮ নং পদত তেওঁৰ বিবাহৰ সংবাদ পোৱা যায়।