চেনি (ইংৰাজী: Sugar) হৈছে মিঠা সোৱাদযুক্ত, পানীত দ্ৰৱনীয় কাৰ্বহাইড্ৰটৰ সাধাৰণ নাম। বেছিভাগ চেনি খাদ্য হিচাপে ব্যৱহৃত হয়। বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ চেনি বিভিন্ন উৎসৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়।

বগা চেনি, পৰিশোধন নকৰা চেনি আদি বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ চেনি
চেনি

চেনিৰ গঠন স্ফটিকাকাৰ, প্ৰধানতঃ চুক্ৰ’জ (sucrose), লেক্ট’জ (lactose) আৰু ফ্ৰুক্ট’জ (fructose)ৰ দ্বাৰা গঠিত এবিধ খাব পৰা পদাৰ্থ। মানুহৰ জিভাত ইয়াক মিঠা সোৱাদৰ অনুভূতি লাভ কৰে। চেনি মূলতঃ হ’ল খাদ্য বস্তুত থকা কাৰ্ব’হাইড্ৰেট (carbohydrate) যি কুঁহিয়াৰত প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা যায়। অৱশ্যে ফলমূল, মৌ-জোল আদিতো এই উপাদান যথেষ্ট পৰিমাণে পোৱা যায়। মৰ্টন জাতীয় খাদ্যত চেনি হৈছে মূল উপাদান। যথেষ্ট বেছি পৰিমাণে চেনি গ্ৰহণ কৰিলে মানুহৰ দৃষ্টি শক্তি কমা, দাঁত ক্ষয় যোৱা আদিৰ দৰে বহু ধৰণৰ ৰোগ হ’ব পাৰে। মধুমেহ ৰোগীক চেনি নাখাবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। [1][2]


বিজ্ঞানৰ ভাষাত চেনি হৈছে যিকোনো মন’চেকাৰাইড বা ডিচেকাৰাইড (monosaccharide or disaccharide)। মন’চেকাৰাইড যেনে গ্লুক’জ (glucose) যাৰ সঞ্চিত ৰাসায়িনক শক্তি জীৱৰ কোষে আন শক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে।[3]

গ্লুক’জৰ ৰাসায়িনক সূত্ৰ হ’ল C6H12O6[4]


তথ্যসূত্ৰ

সম্পাদনা কৰক
  1. Malik, V. S.; Popkin, B. M.; Bray, G. A.; Despres, J.-P.; Willett, W. C.; Hu, F. B. (2010). "Sugar-Sweetened Beverages and Risk of Metabolic Syndrome and Type 2 Diabetes: A meta-analysis". Diabetes Care খণ্ড 33 (11): 2477–83. doi:10.2337/dc10-1079. ISSN 0149-5992. PMID 20693348. 
  2. Malik, Vasanti S.; Pan, An; Willett, Walter C.; Hu, Frank B. (1 October 2013). "Sugar-sweetened beverages and weight gain in children and adults: a systematic review and meta-analysis" (en ভাষাত). The American Journal of Clinical Nutrition খণ্ড 98 (4): 1084–1102. doi:10.3945/ajcn.113.058362. ISSN 0002-9165. PMID 23966427. 
  3. Buss, David; Robertson, Jean (1976). Manual of Nutrition; Ministry of Agriculture, Fisheries and Food. প্ৰকাশক London: Her Majesty's Stationery Office. পৃষ্ঠা. 5–9. 
  4. Woo, K. S.; Kim, H. Y.; Hwang, I. G.; Lee, S. H.; Jeong, H. S. (2015). "Characteristics of the Thermal Degradation of Glucose and Maltose Solutions". Prev Nutr Food Sci খণ্ড 20 (2): 102–9. doi:10.3746/pnf.2015.20.2.102. PMID 26175997.