নাৰী দৃষ্টি
নাৰী দৃষ্টি (ইংৰাজী: Female gaze) হৈছে নাৰীবাদী তত্ত্বৰ অন্তৰ্গত এটা শব্দ৷ বিশেষ শব্দটোৱে কোনো শিল্পকৰ্মৰ নাৰী দৰ্শক, চৰিত্ৰ বা পৰিচালকৰ দৃষ্টিভংগীক বুজায়, কিন্তু লিংগতকৈ অধিক এই শব্দটোৱে নাৰী জড়িত হৈ থকা বিষয়ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেইবাবেই সকলো লিংগই নাৰী দৃষ্টিৰে ছবি সৃষ্টি কৰিব পাৰে। ই নাৰীবাদী চলচ্চিত্ৰ তত্ত্ববিদ ল'ৰা মালভেৰ "পুৰুষ দৃষ্টি" শব্দটোৰ প্ৰতি সঁহাৰি, যিয়ে কেৱল এজন বিষমযৌন পুৰুষ দৰ্শকৰ দৃষ্টিকে নহয়, পুৰুষ চৰিত্ৰ আৰু ছবিখনৰ পুৰুষ সৃষ্টিকৰ্তাৰ দৃষ্টিকো প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেই অৰ্থত ই ১৯৮৫ চনত ব্ৰাচা এল এটিংগাৰে উদ্ভাৱন কৰা মেট্ৰিক্সিয়েল দৃষ্টিভংগীৰ ওচৰৰ যদিও পৃথক।.[1] [2]সমসাময়িক ব্যৱহাৰত নাৰী দৃষ্টিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে৷ তেনে এক প্ৰেক্ষাপটত এগৰাকী মহিলা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতাই (চিত্ৰনাট্যকাৰ/পৰিচালক/প্ৰযোজক) ছবি এখনলৈ অনা দৃষ্টিভংগীক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা দৃষ্টি পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা পৃথক হ’ব পাৰে।
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকমালভেই তেওঁৰ প্ৰবন্ধ "ভিজুৱেল প্লেজাৰ এণ্ড নেৰেটিভ চিনেমা"ত পুৰুষৰ দৃষ্টিত voyeurism আৰু fetishism থকা দিশসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিছিল। ১৯৫৪ চনৰ আলফ্ৰেড হিচককৰ ছবি ৰিয়াৰ উইণ্ডোৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তেওঁ চিগমাণ্ড ফ্ৰয়েডৰ মনোবিশ্লেষণৰ তত্ত্বৰ পৰা শব্দ প্ৰয়োগ কৰি চিনেমাখনৰ কেমেৰাৰ কোণ, আখ্যানৰ পছন্দ আদিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ লগতে পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ ধাৰণাটোৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। মালভেৰ প্ৰবন্ধটোৱে "স্কোপ'ফিলিয়া" বা চোৱাৰ আনন্দৰ ধাৰণাটোৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল আৰু নাৰীক বস্তুনিষ্ঠ আৰু চাবলগীয়া দৃষ্টি হিচাপে ৰাখিছিল, য'ৰপৰা চকু ঘূৰাই দিব নোৱাৰি। শেষত তেওঁ চলচ্চিত্ৰত নাৰীৰ বেছিভাগ চিত্ৰণকে মানুহৰ অপৰ্যাপ্ত উপস্থাপন বুলি নাকচ কৰে।[3]
তাত্ত্বিক ৰূপায়ণ
সম্পাদনা কৰকনাৰীৰ দৃষ্টিয়ে তিনিটা দৃষ্টিভংগী লক্ষ্য কৰে: ব্যক্তিগত চিত্ৰগ্ৰহণ, ছবিখনৰ আভ্যন্তৰীন চৰিত্ৰ আৰু দৰ্শক। এই তিনিটা দৃষ্টিভংগী মালভেৰ পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ অংশ যদিও ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে নাৰীৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। চলচ্চিত্ৰৰ ধাৰাত বৈচিত্ৰ্যৰ সমান্তৰালভাৱে দৃষ্টিভংগীও সম্প্ৰসাৰিত হৈছিল। মহিলাৰ ছবি আছিল এনে এক ধাৰা যিয়ে মহিলা নায়িকাক কেন্দ্ৰ কৰি নাৰীক দৰ্শনীয় হিচাপে নহয়, ডাইজেটিক গল্পকাৰ হিচাপে দেখুৱাইছিল। ৰেবেকা আৰু ষ্টেলা ডালাছৰ দৰে চিনেমা এনে ছবিৰ উদাহৰণ য’ত পৰম্পৰাগত আখ্যান মহিলা নায়িকাৰ জৰিয়তে কোৱা হয়। এই ছবিৰ ধাৰাটোৱে ২৭ ড্ৰেছ আৰু দ্য ডেভিল ৱেয়াৰ্ছ প্ৰাডাৰ দৰে "চিক ফ্লিক"লৈ বিকশিত হয়। এই ছবিসমূহৰ উদ্দেশ্য হৈছে মহিলা নায়িকাসকলৰ ইচ্ছাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা আৰু তাৰেই ফলশ্ৰুতিত মহিলা চিনেমা-দৰ্শকৰ ইচ্ছাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা।[3]
জো ডাৰ্ছে তথ্যচিত্ৰ চলচ্চিত্ৰ ধাৰাটোৰ জৰিয়তে নাৰীৰ দৃষ্টিভংগীলৈ চাইছিল, আনন্দ আৰু দৰ্শক চিনাক্তকৰণৰ দিশসমূহ বিশ্লেষণ কৰিছিল। প্ৰযোজনা আৰু সঁহাৰিৰ বিন্দুবোৰলৈ চাই তেওঁ বিশ্লেষণ কৰে। তেওঁ লক্ষ্য কৰে যে যদি চিনেমাটোগ্ৰাফাৰ মহিলা আৰু বিষয়বস্তুও মহিলা হয়, তেন্তে ছবিখনৰ বিষয়বস্তুৱে বেলেগ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। ডাৰ্চে যুক্তি আগবঢ়ায় যে এগৰাকী মহিলা চিনেমাট’গ্ৰাফাৰ থকাৰ বাবে নাৰীক প্ৰকৃততে যিদৰে আছে তেনেদৰেই চাব পাৰি আৰু পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীয়ে তেওঁলোকক যি ভয়ৰিষ্টিক দৃশ্য হিচাপে দেখা যায়, সেইদৰে উপস্থাপিত নহয়। কায়ৰোত চিত্ৰগ্ৰহণৰ সময়ত ডাৰ্ছে ভিৰৰ মাজত আছিল আৰু তেওঁৰ চৌপাশৰ পুৰুষসকলে তেওঁক লক্ষ্য কৰা পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল। প্ৰথমতে তেওঁলোকৰ কৌতুহলী যেন লাগিল আৰু ডিৰ্চে ভাবিলে যে তেওঁৰ লিংগৰ বাবেই হয়তো এনে হ'ব পাৰে, নাইবা তেওঁৰ কেমেৰা থকাৰ বাবে। সিহঁতে তেওঁৰ কাষেৰে ঠেলি আহিবলৈ বেছি দিন নালাগিল আৰু তেওঁ অনুভৱ কৰিলে যে কায়ৰোৰ আন মহিলাসকলেও এনেধৰণৰ বিপদ অনুভৱ কৰিছে। এই কথা তেওঁৰ ছবি শ্বেড’ মেকাৰত চিত্ৰিত কৰা হৈছে। তেওঁ কয় যে তেওঁৰ লিংগই তেওঁক ৰোমানী মহিলাসকলে গান গোৱাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ সময়ত এগৰাকী অনাড়ম্বৰ পৰ্যবেক্ষক হ’বলৈ অনুমতি দিছিল।[4]
প’লা মাৰাণ্টজ কোহেনে চিক ফ্লিক ধাৰাত মহিলাৰ দৃষ্টিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিছে৷ ইয়াৰ বাবে তেওঁ মহিলাসকলে পিন্ধা সাজ-পোছাকৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দিছৈ। তেওঁৰ মতে, দ্য অফুল ট্ৰুথৰ দৰে ছবিৰ দৰ্শনে কাহিনীভাগক অগ্ৰাহ্য কৰে। আইৰিন ডানৰ ৱাৰ্ডৰবক ছবিখনৰ কেন্দ্ৰীয় দিশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। কোহেনৰ মতে ডানে পিন্ধা বিভিন্ন ড্ৰেছবোৰ অতিৰিক্ত, কিন্তু যৌনতাপূৰ্ণ নহয়। কাপোৰবোৰক হাস্যৰসময়ী বুলি গণ্য কৰা হ’ব পাৰে যদিও ই ডানৰ স্বাধীনতা আৰু নাৰীত্বৰ প্ৰতিও সহায়ক। কোহেনে লক্ষ্য কৰিছে যে দ্য ৱেডিং প্লেনাৰ ছবিখনত জেনিফাৰ লোপেজে সমগ্ৰ ছবিখনতে সম্পূৰ্ণ কাপোৰ পিন্ধিছে। দ্য অফুল ট্ৰুথৰ দৰে কাপোৰবোৰক হাস্যৰসময়ী বুলি গণ্য কৰা হয় তথাপিও ই যৌনতা নকৰাকৈয়ে দৰ্শকৰ চকুত পৰে। কোহেনে এই ছবিসমূহৰ মহিলা মুখ্য তাৰকা আৰু তেওঁলোকৰ পুৰুষ সহ অভিনেতাৰ মাজত থকা সম্পৰ্কও বিশ্লেষণ কৰে। তেওঁ কয় যে এই ছবিবোৰে সঁচাকৈয়ে মহিলাসকলে বিচৰা কথাবোৰ চিত্ৰিত কৰে৷ [5]
তথ্যসূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Ettinger, Bracha L., The Matrixial Gaze. University of Leeds Publishing, 1995.
- ↑ Ettinger, Bracha L., The Matrixial Borderspace. University of Minnesota Press, 2006. আই.এচ.বি.এন. 978-0-8166-3587-0
- ↑ Mulvey, Laura (Autumn 1975). "Visual Pleasure and Narrative Cinema". Screen খণ্ড 16 (3): 6–18. doi:10.1093/screen/16.3.6.
- ↑ Dirse, Zoe. "Gender in Cinematography". Journal of Research in Gender Studies খণ্ড 3.
- ↑ Cohen, Paula Marantz. "What Have Clothes Got to Do with It?: Romantic Comedy and the Female Gaze". Southwest Review খণ্ড 95.