বাচ্চা নাগমা কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ এক অন্যতম লোকনৃত্য। কাশ্মীৰৰ কোনো কোনো ঠাইত ইয়াক বাচ্চা গ্যাভুন বুলিও কোৱা হয়।[1] এই নৃত্যৰ উৎপত্তি কাবুলৰ আফগানসকল বুলি কোৱা হৈছে। ই হাফিজা নাঘমাৰ ব্যুৎপত্তি।[2] বাচ্চা নাগমাৰ সময়ত এজন কিশোৰ ল'ৰাই ছোৱালী নৃত্যশিল্পীৰ সাজ-পোছাক পৰিধান কৰি হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ প্ৰশিক্ষণ লৈ কাশ্মীৰী বেলেড গায় আৰু নৃত্য কৰে। এই নৃত্য গাঁওবোৰত প্ৰধানকৈ শস্য চপোৱাৰ সময়ত জনপ্ৰিয় হৈ উঠা দেখা যায়। সামাজিক সভা আৰু পাৰ্টিত সৰু ল’ৰাবোৰে দীঘল স্কাৰ্ট পিন্ধা মহিলাৰ বেশত পৰিবেশন কৰে। সচৰাচৰ কাশ্মীৰৰ বিবাহ অনুষ্ঠানৰ সময়ত আৰু ঝেলুম নদীত নাৱেৰে বিয়াৰ শোভাযাত্ৰা উলিয়াই অনাৰ সময়ত বাচ্চা নাগমা দৃষ্টিগোচৰ হয়। এই নৃত্য শৈলী অতিশয় প্ৰশংসিত আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা বৃহৎ সংখ্যক দৰ্শকক আকৰ্ষিত কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে। ইয়াত ৰাবাব, সাৰংগী আৰু ঢোল আদি বাদ্যযন্ত্ৰ বজোৱা হয়।[2] ইয়াত হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ সৈতে মিল থকা দ্ৰুত ঘূৰ্ণন গতি জড়িত আৰু ইয়াৰ লগত কথকৰো সাদৃশ্য আছে। গীত-নৃত্যৰ কাৰ্য্যবিধিৰ নাম বাচ্চা নাগমা যশন –যি হৈছে শিশু নৃত্যৰ উদযাপন।[3]

সতীৰ্থসকলৰ লগত বাচ্চা নাগমা পৰিৱেশন কৰি থকা অৱস্থাত এগৰাকী 'বাচ্চা'

কাশ্মীৰৰ লোককথাত এক বিশেষ স্থান দখল কৰা এই নৃত্য পাৰ্টিৰ সময়ত পৰিবেশন কৰা হয় য’ত মানুহে ইজনে সিজনৰ লগত সামাজিকভাৱে মিলিত হয়। উৎসৱ আৰু ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানতো এই নৃত্য পৰিৱেশন কৰা হয়। উচ্চস্বৰ সংগীতেৰে আৰু শিল্পীসকলৰ আনন্দময় কাৰ্যকলাপে দৰ্শকক মনোৰঞ্জন দিয়ে। এই লোক নৃত্যৰ ৰূপটো পুৰণি দিনত মনোৰঞ্জনৰ আটাইতকৈ প্ৰচলিত বিকল্পবোৰৰ ভিতৰত এটা আছিল। সময়ৰ লগে লগে বহু বিকল্পৰ উন্মেষ ঘটিল, যাৰ দ্বাৰা মানুহে নিজকে মনোৰঞ্জন দিব পৰা হ’ল।[3] বাচ্চা নাগমা নৃত্য এতিয়াও লোকনৃত্য হিচাপে বিদ্যমান আৰু ইয়াক কাশ্মীৰী সংস্কৃতিৰ অন্যতম প্ৰধান উপাদান হিচাপে গণ্য কৰা হয়। বাচ্চা নাগমাৰ আগতে, আন এক প্ৰকাৰৰ উদযাপন অধিক জনপ্ৰিয় আছিল। সেয়া আছিল - হাফিজ নাগমা, যি 'মহিলা নৃত্যশিল্পীৰ গান'।[4]


কাশ্মীৰৰ উপত্যকাটো ইয়াৰ সমৃদ্ধ সংস্কৃতি আৰু বিভিন্ন লোক নৃত্যৰ বাবে প্ৰশংসিত যিবোৰ এতিয়াও দেখা যায়।[1] কাশ্মীৰ মুখ্যতঃ মুছলমানসকলৰ দ্বাৰা জনবসতিপূৰ্ণ আছিল আৰু ভাৰতৰ মুখ্য সাংস্কৃতিক প্ৰবাহৰ পৰা আঁতৰি আছিল। কিন্তু কাশ্মীৰৰ প্ৰাচীন গুহা আৰু মন্দিৰসমূহে উমৈহতীয়া যুগৰ আৰম্ভণিতে ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ সৈতে এক শক্তিশালী সম্পৰ্ক দেখুৱাইছে। এটা সময়ত দক্ষিণৰ শাস্ত্ৰীয় নৃত্যৰ অনুশীলন কৰা হৈছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। চতুৰ্দশ শতিকাত যেতিয়া ইছলাম ধৰ্ম প্ৰৱৰ্তন হৈছিল,[1] তেতিয়া কোৰআনৰ কঠোৰ ব্যাখ্যাৰ বিপৰীতে নৃত্য আৰু নাট্য কলাক দমন কৰা হৈছিল। এই কলাসমূহ লোকৰূপতহে জীয়াই আছিল আৰু মূলতঃ বিবাহ অনুষ্ঠানত পৰিবেশন কৰা হৈছিল। বাচ্চা নাগমা লোকনৃত্য শৈলীৰ বিষয়ে ইতিহাসত কোৱা হৈছে যে এই নৃত্য বহু বছৰৰ আগতে নৃত্য শৈলী হিচাপে বিকশিত হৈছিল যিটো শস্য চপোৱাৰ সময়ত শস্য চপোৱাৰ আনন্দ উদযাপনৰ বাবে পৰিবেশন কৰা হৈছিল।

বাচ্চা নাগমা হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ এটা শাখা।[2] ইয়াক অতি জনপ্ৰিয় বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ই এক বৃহৎ জনসমাগমৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ লগত কথকৰ দৰে দ্ৰুত গতিত গতি কৰাটোও জড়িত হৈ আছে। গোৱা গীতটোৰ কথাৰ ব্যাখ্যাৰ বাবে নৃত্যশিল্পীসকলে অতি প্ৰকাশভংগীমূলক নৃত্যৰ খোজ প্ৰদৰ্শন কৰে। আজিকালি কাশ্মীৰত বাচা নাগমা প্ৰদৰ্শন নকৰাকৈ বিয়াবোৰ অসম্পূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয়। মূল কাৰ্যসূচীৰ কেইমাহমান আগতে গ্ৰুপ বুকিং কৰা হয়। অনুষ্ঠানৰ সময়ত ‘বচ্চা’ই নৃত্যৰ মজিয়াত অধিক মানুহ লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত পৰম্পৰাগতভাৱে ‘টকাৰ বৰষুণ’ কৰা হয়। গোটেই ৰাতিটো গায়ন-বায়ন হয় আৰু ঘুংঘৰ [2] সকলে গীতটোৰ নান্দনিক সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি কৰে। কামুক, হাস্যৰসময়ী, কৰুণ, বীৰত্বপূৰ্ণ, আধ্যাত্মিক, শান্তিপূৰ্ণ আৰু বিস্ময়কৰ আদি বিভিন্ন আৰ্হিৰ গীত আছে।

প্ৰদৰ্শন

সম্পাদনা কৰক

এই নৃত্য সাধাৰণতে উচ্চ দক্ষতাসম্পন্ন আৰু প্ৰতিভাশালী যুৱ শিল্পীয়ে পৰিবেশন কৰে। তেওঁলোকৰ প্ৰত্যেকেই নিজৰ নিজৰ নৃত্য শৈলীত পাকৈত। স্থানীয় পৰম্পৰাগত মহিলাৰ সাজ-পোছাক আৰু মেকআপেৰে মহিলাৰ দৰে দেখুৱাবলৈ এই অত্যন্ত প্ৰতিভাশালী সৰু ল’ৰাকেইটাক সাজ-পোছাক পৰিধান কৰোৱা হয়। নৃত্যশিল্পীসকলে হাফিজা শৈলীৰ নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰে। কাশ্মীৰৰ হাফিজা নৃত্য শৈলী গ্ৰহণ কৰিবলৈ তেওঁলোকে পৰ্যাপ্ত আৰু বিশেষজ্ঞ প্ৰশিক্ষণ লাভ কৰে। এই কম বয়সীয়া কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ মাজত দেখা পোৱা এটা সাধাৰণ বৈশিষ্ট্য হ’ল ইহঁতৰ শৰীৰ নমনীয়[5] যাতে তেওঁলোকে হাফিজাৰ মহিলা নৃত্যশিল্পীসকলৰ দৰে সহজেই নমনীয় গতিবিধি গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। যিহেতু এই ল’ৰাবোৰ সৰু সেয়েহে তেওঁলোকৰ মাত সুৰীয়া আৰু সেয়েহে তেওঁলোকে নাচি থকাৰ সময়তো গান গাব পাৰে। সেই মাতটো বজাই ৰাখিবলৈও তেওঁলোকক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়। তেওঁৰ কণ্ঠৰ মধুৰতাই সংগীতক অতি সুৰীয়া কৰি তোলে আৰু অতি সুন্দৰ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰে। ই ছয়ৰ পৰা সাতজন সদস্যৰে গঠিত (সৰ্বাধিক) আৰু ইয়াত কোনো বিশেষ গায়ক নাই। নৃত্যশিল্পীসকলৰ ভিতৰৰে এজনেই মূল গায়কৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু আন সদস্যসকলে তেওঁৰ লগত কোৰাছত যোগদান কৰে। নৃত্যশিল্পীসকলে পিন্ধা সাজ-পোছাকৰ কিছু পৰিমাণে কথক নৃত্যশিল্পীসকলে পিন্ধা সাজ-পোছাকৰ সৈতে মিল আছে।[4] ছোৱালী এজনীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ তাইৰ মুখখন সুন্দৰকৈ সজাই তোলা হয়। নৃত্যশিল্পীসকলে সাৱলীল গতিৰে নৃত্য মঞ্চত ঘূৰি ফুৰে।

সংগীত আৰু বাদ্যযন্ত্ৰ

সম্পাদনা কৰক

গীতবোৰ হাফিজা নৃত্যৰ লগত গোৱা গীতবোৰৰ লগত মিল আছে যি হৈছে চুফী কালাম বা গীতৰ কথা। চুফী কালাম এটা গীতৰ ৰূপ, যিটো ঐশ্বৰিক শক্তি আৰু আত্মাৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত। ব্যৱহৃত আন গীতসমূহত পাৰ্চী শৈলীৰ সাহিত্যৰ সৈতে মিল থকা গীতৰ কথা আছে। আজিকালি গীতৰ কথাবোৰ কোনো আমোদজনক বিষয়বস্তু বা কমেডীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ ৰচনা কৰা হয়,[1] নাইবা পৰ্যবেক্ষকক আকৰ্ষণ কৰিবলৈ। সংগীত উচ্চস্বৰ আৰু নৃত্যৰ এক অন্তৰ্নিহিত অংশ। সংগীতৰ অবিহনে পৰিবেশনে নিজৰ সৌন্দৰ্য লাভ নকৰে।

চুফী কালামৰ পৰিবেশনত এজন উস্তাদ,[6] আৰু তিনিজন সংগীতজ্ঞ (সকলো গায়ক আৰু বাদ্যযন্ত্ৰবাদক) জড়িত হৈ থাকে যিয়ে মকাম (সুৰ)ৰ বৈথ (ৰহস্যময় আৰু/বা ৰোমাণ্টিক পদ্য) উপস্থাপন কৰাৰ আগতে শকাল (আলাপ)ৰ পৰিচয় দিয়ে। চুফী কালাম আছিল অভিজাত শ্ৰেণীৰ লোকসকলে পছন্দ কৰা সংগীতৰ ৰূপ। আনহাতে জনসাধাৰণে ছকৰী, ৰফ আৰু ৱানউন আদি লোকসংগীতৰ পৰম্পৰাগত ৰূপ উপভোগ কৰিছিল। ছাকৰী হৈছে সাৰং, ৰাবাব, তুম্বকনাৰী আৰু টোকাৰ সংগীতেৰে গোৱা এক লোকসংগীত।[6]

তথ্যসূত্ৰ

সম্পাদনা কৰক
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 kuntala (2019-10-30). "Bacha Nagma Dance - A Popular Folk Dance of Kashmir" (en-US ভাষাত). IndiaVivid. http://indiavivid.com/bacha-nagma-dance-a-popular-folk-dance-of-kashmir/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-11-13. 
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Shamus-ul-Nisa, Dr (2017-11-01). "Bacha Nagma and Band Pather: A study on Kashmiri Singing" (en ভাষাত). International Journal of Academic Research and Development খণ্ড 2 (6): 265–268. http://www.academicjournal.in/archives/2017/vol2/issue6/2-6-102. 
  3. 3.0 3.1 "Bacha Nagma Dance" (en-US ভাষাত). Indian Classical Folk & Tribal Dance. 2012-03-19. http://www.dance.anantagroup.com/bacha-nagma-dance/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-11-13. 
  4. 4.0 4.1 "DANCES OF KASHMIR". www.jktdc.co.in. https://www.jktdc.co.in/dances-of-kashmir.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-11-13. 
  5. Post, Like This. "Bacha Nagma Dance - Jammu and Kashmir" (English ভাষাত). School Chalao. http://www.schoolchalao.com/basic-education/show-results/indian-folk-dance/bacha-nagma-dance-jammu-and-kashmir। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-11-13. 
  6. 6.0 6.1 Moroi, K.; Sato, T. (1975-08-15). "Comparison between procaine and isocarboxazid metabolism in vitro by a liver microsomal amidase-esterase". Biochemical Pharmacology খণ্ড 24 (16): 1517–1521. doi:10.1016/0006-2952(75)90029-5. ISSN 1873-2968. PMID 8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8.