বাম্বোল পিটা উৎসৱ ভাদ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত নামনি অসমদৰং জিলাৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ লগতে বাক্সা, তামুলপুৰ আদি এক বিস্তীৰ্ণ অঞ্চলত মহখেদা উৎসৱৰ শাৰীৰ এটা জনপ্ৰিয় উৎসৱ হ’ল বাম্বোল পিটা। মহোহোৰ দৰে এই উৎসৱতো উক্ত অঞ্চলৰ ডেকাহঁতে হাতত টোকোন, টকা পেঁপা আৰু হুলাবাৰি লৈ ঘৰে ঘৰে গৈ গীত গাই নৃত্য কৰে আৰু হাতত নিয়া টোকোন আৰু হুলাবাৰিৰে চোতালত খুন্দিয়াই গৃহস্থৰ পৰা পা-পইচা আদায় কৰে। এই উৎসৱ গোটেই শুক্লপক্ষ জুৰি চলে। অৱশেষত সংগৃহীত ধনেৰে প্ৰীতিভোজ খায়। এই উৎসৱৰ মাজেদি গাঁৱলীয়া চহা জীৱনৰ মুকলিমূৰীয়া ছবি এখন প্ৰকাশিত হয়। ভাদ মাহত ৰাইজৰ ধান খেতিৰ ৰোৱা শেষ হয়। ৰবি শস্যৰ কাম আৰম্ভ হ’বলৈও সময় থাকে। গতিকে খেতিয়কসকলে মুকলি মনেৰে কেইটামান দিন আনন্দ উৎসৱ কৰাৰ সুযোগ পায়।

বাম্বোল পিটা উৎসৱটোৰ নামকৰণক লৈ বিভিন্ন মত প্ৰচলিত হৈ থকা দেখা পোৱা যায়। কোনো কোনোৰ মতে এই শব্দটোৱে ১৮৬৪-১৮৬৬ চনত সংঘটিত ব্ৰিটিছ আৰু ভূটীয়া ৰজাৰ মাজত হোৱা ৰণৰ স্মৃতি বহন কৰে। এই ৰণত ব্ৰিটিছৰ সেনাধ্যক্ষ আছিল কৰ্ণেল কেম্ববেল। তেওঁৰ নিৰ্দেশত ভূটান আৰু বৰ্তমানৰ বাক্সা অঞ্চলৰ বহুলোকৰ প্ৰাণ লোৱা হৈছিল। এই ঘটনাই স্থানীয় লোকক বিদ্ৰোহী কৰি তুলিছিল। ভূটীয়া ৰজাৰ লগতে স্থানীয় লোকেও কেম্পবেল চাহাবক পিটিবলৈ টাঙোন বা টোকোন লৈ যুদ্ধত যোগ দিছিল। কেম্পবেল চাহাবৰ নামটো স্থানীয় লোকৰ মুখত পৰি ভুলকৈ "বাম্বেল" বা "বাম্বোল" বুলি উচ্চাৰিত হোৱাত সিয়েই পিছলৈ "বাম্বোলপিটা" নামে পৰিচিত হয় বুলি জনশ্ৰুতিয়ে কয়। এনে পৰিস্থিতিৰ পৰাই বাম্বোল পিটা উৎসৱ আৰু বাম্বোল পিটা গীতৰ জন্ম হোৱা বুলি জনশ্ৰুতিৰ প্ৰচলন আছে। কিন্তু প্ৰকৃততে বাম্বোলৰ অৰ্থ হ’ল "বাম্" মানে বাঁহ আৰু "বোল" মানে টুকুৰাই কোৱা বা গোৱা। অৰ্থাৎ দীঘল বাঁহ এডালত সৰু বাঁহৰ টুকুৰাৰে কোবাই কোবাই গোৱা গীতকেই বাম্বোল পিটা গীত বুলি কোৱা হয়।[1]

অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ মাজত দেখিবলৈ পোৱা বিভিন্ন উৎসৱৰদৰে বাক্সা জিলাৰ তামুলপুৰতো এই 'বাম্বোলপিটা' বা 'হেপৰপিটা' উৎসৱ এসময়ত বহুল প্রচলিত আছিল। এই উৎসৱ তামুলপুৰত প্ৰতিবছৰে ভাদ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত অনুষ্ঠিত হয় আৰু ৫ দিন ধৰি চলে। বাম্বোলপিটিব অহা ল’ৰাবোৰে নিশা চিনিব নোৱাৰাকৈ মূৰত মথুৰা পাগ মাৰি বাম্বোলপিটা গীতৰ তালে তালে ছেও ধৰি নাচে। দলটোৰ এজনে ওজা হৈ গীত লগাই দি থাকে আৰু বাকীবোৰে তেওঁৰ পিছে পিছে মাটিত টোকোনেৰে তাল ৰাখি ঘূৰি ঘূৰি গায়। এনেদৰে গীতৰ শেষত দলৰ আটায়ে এক নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ মূৰত টোকোনেৰে তিনিবাৰ মাটিত গুৰিয়াই গীতৰ সামৰণি মাৰে। ভাদ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিৰ দিনা আৰম্ভ কৰি পঞ্চমী তিথিৰ দিনা এই উছৱৰ সামৰণি মাৰে। সামৰণিৰ দিনা ল'ৰাবোৰে ঘৰে ঘৰে গীত-পদ গাই তোলা চাউল-পইচাৰে পথাৰত ‘লগ ভাত' খায়। মূলতঃ এই উৎসৱ পালন কৰা হয় আনন্দৰ বাবে।

বাম্বোলপিটা গীত

           বাম্বোলপিটা গীতবোৰ বাম্বোলপিটা উৎসৱৰ সময়ত গোৱা হয়। তামুলপুৰত প্ৰচলিত বাম্বোলপিটা গীতবোৰ প্ৰধানকৈ তিনিটা ভাগত ভগাব পাৰি। নিচুকনি গীত, বিহুগীত আৰু বিয়াগীতৰ পৰ্যায়ৰ গীত । বাম্বোলপিটা গীতবোৰ কেনেদৰে গাব লাগে তলত এটি গীতৰ উদাহৰণেৰে বুজাই দিয়া হ'ল-

মনিয়া  বেহাৰৰ  তেল হৰি হৰি

            মনিয়া  বেহাৰৰ  তেল

            মনিয়া  বেহাৰৰ  তেল।               (মূলগীত)

ওহো, ভাঙিও  নপৰে

ওহো, ছিঙিও নপৰে

          এনেহে তামুলপুৰীয়া  মেল কি

          আইহাঁত ও বোলে

          বাইহাঁত ও বোলে

          বাম্বোল বাম্বোল পিটিব যাং (যাওঁ)      (শেষৰছোৱা)

          ও হুৰে, ও হুৰে, ও হুৰে।

         প্ৰতিটো গীতৰ অন্তত আনুষংগিকভাৱে উক্ত গীতটোৰ শেষৰছোৱা জোৰা লগাই সমস্বৰে গাব লাগে। গোৱাৰ সময়ত কথাখিনি সকলোৱে মনত ৰাখিব লাগে।

         প্ৰতিটো গীতৰে দ্বিতীয় ফাকিৰ শাৰী দুটাৰ আৰম্ভণিত থকা ‘ওহো' শব্দটো সুৰব্যঞ্জক ধ্বনি মাথোন। তেনেদৰে প্ৰতিটো গীতৰ শেষতেই “আইহাঁত ও বোলে, বাইহাঁত ও বোলে, বাম্বোল, বাম্বোল পিটিব যাং। ও হুৰে, ও হুৰে, ও হুৰে” ফাকিটো সংযোজিত হয়। এই ফাকিটো মূল গীতৰ অংশ নহয়, সুৰব্যঞ্জক ধ্বনি মাথোন। তলত দুটিমান তামুলপুৰীয়া বাম্বোলপিটা গীত আগবঢ়ালো–

                 (১)

নিগনি এ কি আধাৰ খোৱা

      শহুৰে আইভা লাগছে

      মূৰ দাঙি চোৱা ।

আহক বা নাহক নকৰং ভয়

লেটুং দাঙি দাঙি নাচিম মই ।

  এক চৰিয়া কাৰে গুৰা

  দুই চৰিয়া পানী

  কি সুখে খাবি তই

  বাপেৰ গোসাঁনী।

  ধুন ধুন বাদুলী

  একবেলা কান্দে

  মায়েকৰ ঘৰত যাবা নাপাই

  টালি-টপলা বান্ধে কি

আইহাঁত ও বোলে

বাইহাঁত ও বোলে

বাম্বোল বাম্বোল পিটিব যাং (যাওঁ)             

ও হুৰে, ও হুৰে, ও হুৰে।

             (২)

সিং জাতি কোকৰা

ছাগল জাতি ভোবৰা

   বাৰী বাৰী চুৱাপাত খায়

   বাৰী বাৰী চুৱাপাত খায়।

ওহো, ছাগাল বুলি নাজানলু

ওহো, মই ফৰমত মাৰিলো

   লোকৰ ছাগাল খোৰাই খোৰাই যায় কি

আইহাঁত ও বোলে

বাইহাঁত ও বোলে

বাম্বোল বাম্বোল পিটিব যাং (যাওঁ)             

ও হুৰে, ও হুৰে, ও হুৰে।

তথ্য সংগ্ৰহ সম্পাদনা কৰক

  1. নাৰায়ণ দাস (মুখ্য সম্পাদক), পৰমানন্দ ৰাজবংশী (সম্পাদক) (২০১৪). অসমৰ সংস্কৃতি-কোষ. প্ৰকাশক গুৱাহাটী: জ্যোতি প্ৰকাশন. 

২. সাহিত্যিক ত্ৰিদশ পাঠকৰ 'দৈনিক অসম' কাকতৰ ৮ ডিচেম্বৰ, ১৯৬৮ চন, সংখ্যাৰ দেওবৰীয়া আলোচনীত প্ৰকাশিত 'তামুলপুৰীয়া

চহাগীত বাম্বোলপিটা' শীৰ্ষক প্ৰবন্ধ লগতে ‘ত্ৰিদশ পাঠক ৰচনা সমগ্র’ গ্ৰন্থখনত সন্নিবিষ্ট বাম্বোলপিটা বিষয়ক প্ৰবন্ধসমূহ ।