সিৰা
সিৰা (ইংৰাজী: Vein) হ’ল শৰীৰৰ বিভিন্ন অংশৰ পৰা তেজ কঢ়িয়াই নিয়া আৰু হৃদযন্ত্ৰত প্ৰৱেশ কৰা ৰক্তবাহিকা।[1]
| সিৰা | |
|---|---|
 মানৱ শৰীৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সিৰা | |
.svg) সিৰাৰ গঠন | |
| সবিশেষ | |
| তন্ত্ৰ | সংবহন তন্ত্ৰ |
| চিনাক্তকাৰক | |
| লেটিন | vena |
| MeSH | D014680 |
| TA98 | A12.0.00.030 A12.3.00.001 |
| TA2 | 3904 |
| FMA | 50723 |
| দেহতাত্ত্বিক পৰিভাষা | |
সিৰাবোৰে সাধাৰণতে অশুদ্ধ তেজ (অক্সিজেনবিহীন বা ডিঅক্সিজেনেটেদ তেজ) কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে। সিৰা ধমনীৰ দৰে তিনি তৰপীয়া। ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম হ'ল ক্লোম সিৰা বা হাওঁফাওঁৰ সিৰা যিয়ে অক্সিজেনযুক্ত তেজ বা অক্সিজেনেটেদ তেজ কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে।[2] সাধাৰণতে শৰীৰৰ বিভিন্ন অংশৰ ৰক্ত কেশিকাৰ পৰা সিৰাৰ উৎপত্তি হয় আৰু এনে অসংখ্য নলীকাক সামূহিকভাৱে সিৰা বুলি কোৱা হয়। ই হৃদযন্ত্ৰলৈ ঘূৰি আহি ধমনী হৈ পৰে।[3]
সিৰাৰ গঠন
সম্পাদনা কৰকধমনীবোৰৰ দৰে সিৰাবোৰৰ তিনিটা প্ৰাথমিক স্তৰ থাকে: টিউনিকা ইনটিমা, টিউনিকা মিডিয়া আৰু টিউনিকা এডভেন্টিচিয়া। কিন্তু ধমনীৰ তুলনাত সিৰাৰ বেৰ পাতল আৰু লুমেন (ভিতৰৰ গহ্বৰ) ডাঙৰ হয়। এই গাঁথনিগত পাৰ্থক্য ইহঁতৰ সুকীয়া কাৰ্য্যৰ প্ৰতিফলন।
ভালভ
সম্পাদনা কৰকসিৰাৰ এটা পৃথক বৈশিষ্ট্য হ’ল ভালভৰ উপস্থিতি।এইবোৰ একমুখী ফ্লেপ যিয়ে তেজৰ বিপৰীত দিশৰ গতি ৰোধ কৰে। বিশেষকৈ তলৰ অংশত ভালভ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ, য’ত হৃদযন্ত্ৰলৈ ঘূৰি আহিবলৈ মাধ্যাকৰ্ষণৰ বিপৰীতে তেজ বৈ যাব লাগে। এই ভালভবোৰ বিকল হ’লে ভেৰিকোজ ভেইনৰ দৰে অৱস্থাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
সিৰাৰ প্ৰকাৰ
সম্পাদনা কৰকসিৰাৰ অৱস্থান আৰু কাৰ্য্যৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কেইবাটাও প্ৰকাৰত ভাগ কৰিব পাৰি:-
- পৃষ্ঠীয় সিৰা: এই সিৰাবোৰ শৰীৰৰ পৃষ্ঠৰ ওচৰত অৱস্থিত আৰু প্ৰায়ে দেখা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে ভৰিৰ মহান চেফেনাছ সিৰা।
- গভীৰ সিৰা: এই সিৰাবোৰ শৰীৰৰ ভিতৰৰ গভীৰতালৈ গৈ ধমনীবোৰৰ লগত থাকে। গভীৰ সিৰাৰ ভিতৰত মেৰুদণ্ড আৰু ব্ৰেকিয়াল সিৰা অন্তৰ্ভুক্ত।
- হাওঁফাওঁৰ সিৰা: এই সিৰাবোৰ ব্যতিক্ৰম, কিয়নো ই হাওঁফাওঁৰ পৰা হৃদযন্ত্ৰলৈ অক্সিজেনযুক্ত তেজ কঢ়িয়াই লৈ যায়।
সিৰাৰ ব্যৱস্থা
সম্পাদনা কৰকসিৰাতন্ত্ৰক দুটা মূল বৰ্তনীত ভাগ কৰিব পাৰি:
- তন্ত্ৰীয় সিৰা: এইবোৰে শৰীৰৰ কলাৰ পৰা অক্সিজেনবিহীন তেজ সংগ্ৰহ কৰি পুনৰ হৃদযন্ত্ৰৰ সোঁ অলিন্দলৈ পৰিবহণ কৰে। প্ৰণালীবদ্ধ সিৰাৰ ভিতৰত উচ্চতৰ আৰু তলৰ সিৰা কাভা অন্তৰ্ভুক্ত।
- হাওঁফাওঁৰ সিৰা:এইবোৰ অনন্য কাৰণ ই হাওঁফাওঁৰ পৰা অক্সিজেনযুক্ত তেজ হৃদযন্ত্ৰৰ বাওঁ অলিন্দলৈ লৈ যায়।
সিৰাত তেজৰ সোঁত
সম্পাদনা কৰকহৃদযন্ত্ৰৰ সংকোচনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত স্পন্দনশীল প্ৰবাহ থকা ধমনীবোৰৰ দৰে নহয়, সিৰাৰ তেজৰ প্ৰবাহ অধিক স্থিৰ আৰু পেশীৰ সংকোচন আৰু উশাহ-নিশাহৰ দৰে কাৰকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। পেশীবোৰ সংকোচিত হ’লে ওচৰৰ সিৰাবোৰ চেপি ধৰে, যাৰ ফলত তেজ হৃদযন্ত্ৰৰ ফালে ঠেলি দিয়াত সহায় কৰে।
চিকিৎসা বিজ্ঞানত প্ৰাসংগিকতা
সম্পাদনা কৰকবিভিন্ন চিকিৎসা প্ৰসংগত সিৰাৰ শৰীৰবিজ্ঞান বুজাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ:
ডিপ ভেইন থ্ৰম্ব'ছিছ (DVT)
সম্পাদনা কৰকডিপ ভেইন থ্ৰম্ব’ছিছ (DVT) হৈছে শৰীৰৰ গভীৰ শিৰাত, সাধাৰণতে ভৰিত তেজ জমা হোৱা, যাক থ্ৰম্বি বুলি জনা যায়। ডিভিটি হৈছে এক সম্ভাৱ্য গুৰুতৰ অৱস্থা যাৰ জটিলতা ৰোধ কৰিবলৈ তৎকালীন নিদান আৰু চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন হয়। ডিভিটি বিভিন্ন কাৰণত হ’ব পাৰে, কিন্তু ই প্ৰায়ে তলত দিয়া কাৰকৰ সৈতে জড়িত:
- নিশ্চলতা: দীৰ্ঘদিন ধৰি নিশ্চল হৈ থকাৰ সময়ত, যেনে দীঘলীয়া উৰণৰ সময়ত বা অস্ত্ৰোপচাৰৰ পিছত বিচনাত জিৰণি লোৱাৰ সময়ত ডিভিটিৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব পাৰে।
- আঘাত: শিৰাত আঘাত, যেনে হাড়ভঙা বা অস্ত্ৰোপচাৰৰ পৰা, ক্লট গঠনৰ সূচনা কৰিব পাৰে।
- বংশগতি কাৰক: কিছুমান চিকিৎসাজনিত অৱস্থা আৰু জিনীয় কাৰকে তেজ জমা হোৱাৰ প্ৰৱণতা অধিক কৰি তুলিব পাৰে।
- কেন্সাৰ: কিছুমান কেন্সাৰ প্ৰকাৰ আৰু ইয়াৰ চিকিৎসাৰ দ্বাৰা ডিভিটিৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব পাৰে।
- গৰ্ভাৱস্থা: গৰ্ভাৱস্থাৰ ফলত তেজৰ সোঁতত পৰিৱৰ্তন ঘটিব পাৰে যাৰ ফলত তেজৰ গোট গঠন হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়।
ডিভিটি "নিৰৱ" হ'ব পাৰে কাৰণ ই প্ৰায়ে কোনো লক্ষণ নোহোৱাকৈয়ে দেখা দিয়ে। কিন্তু যেতিয়া লক্ষণসমূহ দেখা দিয়ে, তেতিয়া ইয়াৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে।সাধাৰণতে এখন ভৰিত, প্ৰায়ে বিষ বা কোমলতাৰ লগত। আক্ৰান্ত অংশ স্পৰ্শ কৰিলে উষ্ণ অনুভৱ হব পাৰে। আক্ৰান্ত শিৰাৰ ওপৰত ছালৰ ৰং সলনি হোৱা বা ৰঙা পৰা। ভৰিৰ থ্ৰবিং বা ক্ৰেম্পিং বিষ, যিটো থিয় হৈ বা খোজ কাঢ়িলে বেছি বেয়া হব পাৰে। চিকিৎসা নকৰিলে ডিভিটিৰ ফলত গুৰুতৰ জটিলতা আহিব পাৰে, আটাইতকৈ চিন্তনীয় জটিলতা হ’ল পালমোনাৰী এম্ব’লিজম (PE)। পি ইত ক্লটৰ এটা টুকুৰা ভাঙি তেজৰ মাজেৰে গৈ পালমোনাৰী ধমনীত সোমাই যায়, যাৰ ফলত জীৱনলৈ ভাবুকি কঢ়িয়াই অনা বন্ধ হৈ পৰে।
চিকিৎসকে ডিভিটি নিৰ্ণয় কৰিবলৈ আল্ট্ৰাছাউণ্ডৰ দৰে ইমেজিং পৰীক্ষা ব্যৱহাৰ কৰে। চিকিৎসাত সাধাৰণতে এন্টিকোএগুলেণ্ট ঔষধ (তেজ পাতল কৰা ঔষধ) ব্যৱহাৰ কৰা হয় যাতে তেজ তেজ বৃদ্ধি নহয় আৰু নতুন তেজ গঠন হোৱাৰ সম্ভাৱনা কম হয়। কিছুমান ক্ষেত্ৰত ক্লট দ্ৰৱীভূত কৰা ঔষধ বা অস্ত্ৰোপচাৰৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে।
বিশেষকৈ অধিক বিপদজনক ব্যক্তিৰ বাবে ডিভিটি প্ৰতিৰোধ কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ব্যৱস্থাসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- সক্ৰিয় হৈ থকা আৰু দীৰ্ঘদিন ধৰি নিশ্চলতাৰ পৰা আঁতৰি থকা।
- দীঘলীয়া বিমান যাত্ৰাৰ সময়ত বা বিচনাত পৰি থকাৰ সময়ত কম্প্ৰেছন ষ্টকিংছ পিন্ধা।
- ক্লট গঠনত অৰিহণা যোগোৱা অন্তৰ্নিহিত অৱস্থা পৰিচালনা কৰা।
সিৰাৰ অপৰ্যাপ্ততা
সম্পাদনা কৰকসিৰাৰ ভালভ দুৰ্বল বা ক্ষতিগ্ৰস্ত হ'ব পাৰে, যাৰ ফলত ভেৰিকোজ সিৰা আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া সিৰাৰ অপৰ্যাপ্ততাৰ দৰে অৱস্থাৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে।
কেনুলা স্থাপন
সম্পাদনা কৰকচিকিৎসা পদ্ধতিত, সিৰাৰ শৰীৰবিজ্ঞানৰ জ্ঞানে সিৰাৰ ভিতৰত (IV) প্ৰৱেশ বা অন্যান্য চিকিৎসাৰ বাবে কেনুলা স্থাপনৰ পথ প্ৰদৰ্শক।
গৱেষণা
সম্পাদনা কৰকসিৰাৰ শৰীৰবিজ্ঞান আৰু শৰীৰবিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত চলি থকা গৱেষণাই বিভিন্ন চিকিৎসাজনিত অৱস্থা আৰু চিকিৎসাৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি লাভ কৰি আহিছে। ভেনোগ্ৰাফী আৰু ডপলাৰ আল্ট্ৰাছাউণ্ডৰ দৰে কৌশলে আমাৰ সিৰাৰ বিকাৰ অধ্যয়ন আৰু নিৰ্ণয় কৰাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰিছে।
তথ্যসূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Moore HM, Gohel M, Davies AH (October 2011). "Number and location of venous valves within the popliteal and femoral veins: a review of the literature". J Anat. 219 (4): 439–43.
- ↑ Zivadinov, Robert; Chung, Chih-Ping (17 December 2013). "Potential involvement of the extracranial venous system in central nervous system disorders and aging". BMC Medicine. 11: 260. doi:10.1186/1741-7015-11-260
- ↑ Adams, Matt; Morgan, Matt A.; et al. "Coronary veins". Radiopaedia.org.
বাহ্যিক সংযোগ
সম্পাদনা কৰক- আণুবীক্ষণিক গঠন
- Merck Manual article on veins.
- American Venous Forum
- American College of Phlebology
- American Board of Phlebology
- American College of Phlebology Foundation Archived 2017-06-09 at the Wayback Machine
- Australasian College of Phlebology Information from the Australasian College of Phlebology Website
- In economics: Arterial and venous industries
- Animated Venous Access tutorials