হেমপ্ৰভা দাস

অসমৰ সামাজিক কৰ্মী

হেমপ্ৰভা দাস[1] অসমৰ বিশেষকৈ ডিব্ৰুগড় অঞ্চলৰ নাৰী আন্দোলনৰ অগ্ৰণী ব্যক্তি আছিল।  নাৰী সংঘ সংগঠিত কৰাৰ লগতে অসমীয়া সমাজৰ ভিতৰত সামাজিক, অৰ্থনৈতিক, আৰু শৈক্ষিক উত্থানৰ পোষকতা কৰাত তেওঁ উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল।  যি যুগত নাৰী সবলীকৰণে প্ৰাৰম্ভিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছিল, সেই যুগত জন্মগ্ৰহণ কৰা হেমপ্ৰভা দাসে ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনৰ বিৰুদ্ধে জাতীয়তাবাদী সংগ্ৰামত উল্লেখযোগ্য অৱদান আগবঢ়াইছিল।

১৯১৫ চনত হেমপ্ৰভা দাসে অসমত প্ৰথমবাৰৰ বাবে "ডিব্ৰুগড় মহিলা সমিতি" নামেৰে পৰিচিত মহিলা সংগঠন প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ ক্ষেত্ৰত এক সক্ৰিয় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে।  ডিব্ৰুগড়ৰ অন্যান্য দূৰদৰ্শী মহিলাসকলৰ সৈতে সহযোগিতা কৰি তেওঁ এই সংঘ গঠনৰ পদক্ষেপৰ নেতৃত্ব দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল সমাজত প্ৰচলিত বিভিন্ন সাংস্কৃতিক, অৰ্থনৈতিক, আৰু শৈক্ষিক চিন্তাৰ সমাধান।  মহাত্মা গান্ধীৰ গঠনমূলক কাৰ্যসূচীৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ সমিতিখনে অসহযোগিতা আৰু আত্মনিৰ্ভৰশীলতাৰ নীতিৰ সৈতে একাকাৰ কৰি ল’লে।

আন্দোলনটোৱে গতি লাভ কৰাৰ লগে লগে আন আন অঞ্চলতো অনুৰূপ সংঘৰ গজালি আৰম্ভ হ’ল, ১৯১৭ চনত নগাঁৱৰ মহিলাসকলে এটা তুলনামূলক গোট গঠন কৰিলে।  তেওঁলোকৰ জড়িততাৰ বৈশিষ্ট্য আছিল স্থানীয় প্ৰতিবাদ, শোভাযাত্ৰা, সভা, আৰু বিক্ষোভ যিয়ে ব্ৰিটিছ অত্যাচাৰৰ বিৰুদ্ধে অসহযোগিতাৰ আৱেগক প্ৰতিধ্বনিত কৰিছিল।

আন্দোলনৰ "ভাৰত ত্যাগ" পৰ্যায়ত হেমপ্ৰভা দাসৰ নেতৃত্বই থিয় দিছিল কাৰণ তেওঁ নিৰ্ভয়ে অসমৰ নাৰীসকলক ব্ৰিটিছ শাসনৰ প্ৰতিহত কৰাত নেতৃত্ব দিছিল।  কংগ্ৰেছ নেতাসকলক আটক কৰি ৰখাৰ লগে লগে আন্দোলনক আগুৱাই নিয়াৰ দায়িত্ব এই সাহসী মহিলাসকলৰ কান্ধত পৰিছিল।  চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী, পুষ্পলতা দাস, আমোলপ্ৰভা দাস, আৰু স্বৰূপলতা দাসৰ দৰে আন উল্লেখযোগ্য ব্যক্তিৰ সমান্তৰালকৈ হেমপ্ৰভা দাসে অসমৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত প্ৰতিবাদ, সভা, বিক্ষোভৰ আয়োজন কৰিছিল।

তেওঁলোকৰ সমৰ্পণৰ প্ৰমাণ আছিল ১৯৪৩ চনৰ ৪, ৫ আৰু ৬ জানুৱাৰীত বৰ্তমানৰ বৰপেটা জিলাৰ পাঠশালাত "সাম্ৰাজ্যবাদ বিৰোধী দিৱস" পালন।  হেমপ্ৰভা দাস আৰু তেওঁৰ সহযোগী মহিলা কৰ্মীসকলৰ প্ৰচেষ্টাৰ নেতৃত্বত অনুষ্ঠিত হোৱা এই অনুষ্ঠানত ভাৰতীয় স্বাধীনতা আৰু ব্ৰিটিছ ৰাজৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিৰোধৰ বাবে তেওঁলোকৰ অদম্য দায়বদ্ধতা প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছিল ।

হেমপ্ৰভা দাসৰ উত্তৰাধিকাৰে প্ৰজন্ম প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। অসমৰ স্বাধীনতা আৰু সামাজিক প্ৰগতিৰ সংগ্ৰামৰ ইতিহাস গঢ় দিয়াত নাৰীয়ে লোৱা গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ কথা আমাক সোঁৱৰাই দিছে।  নিজৰ দৃঢ়তা আৰু নেতৃত্বৰ জৰিয়তে অঞ্চলটোৰ মহিলা সৱলীকৰণৰ ট্ৰেজেক্টৰীত এক অমলিন চিন ৰাখিলে।

তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক

  1. https://www.irjhis.com/paper/IRJHIS2201003.pdf