ৱিকিপিডিয়া

২০২৪ চনৰ অসহযোগ আন্দোলন

২০২৪ চনত বাংলাদেশ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ
এই প্ৰবন্ধটো অসহযোগিতাৰ ওপৰত আন্দোলনৰ বিষয়ে। কোটা সংস্কাৰ আন্দোলনৰ বাবে ২০২৪ চনত বাংলাদেশত কোটা সংস্কাৰ আন্দোলন চাওক।

২০২৪ চনৰ বাংলাদেশ কোটা সংস্কাৰ আন্দোলনৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত আৰম্ভ হোৱা বাংলাদেশ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে অসহযোগ আন্দোলন আছিল। এই আন্দোলনৰ একমাত্ৰ দাবী আছিল প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনা আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰীসভাৰ পদত্যাগ।[1][2]

শ্বেখ হাছিনাৰ পদত্যাগৰ পিছত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যালয়ৰ সন্মুখত উল্লাস

যদিও প্ৰথম অৱস্থাত চৰকাৰী চাকৰিৰ কোটা সংস্কাৰৰ লক্ষ্যত সীমাবদ্ধ আছিল, তথাপিও কেইবাজনো প্ৰতিবাদকাৰীৰ মৃত্যুৰ পিছত এই আন্দোলনটোৱে চৰকাৰ বিৰোধী গণ বিদ্ৰোহৰ ৰূপ লয়। চৰকাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় অৰ্থনীতিৰ অপব্যৱস্থাপনা, চৰকাৰী বিষয়াৰ অবাধ দুৰ্নীতি, মানৱ অধিকাৰ উলংঘা, শ্বেখ হাছিনাই দেশৰ সাৰ্বভৌমত্ব ভেঙুচালি কৰাৰ অভিযোগ, ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পোৱা স্বৈৰাচাৰীতা আৰু গণতান্ত্ৰিক পশ্চাদপসৰণকে ধৰি চলি থকা আৰ্থ-সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক বিষয়সমূহেও এই আন্দোলনক ইন্ধন যোগাইছিল।[3][4][5][6][7]


২০২৪ চনৰ ৩ আগষ্টত বৈষম্য বিৰোধী ছাত্ৰ আন্দোলনৰ সমন্বয়কসকলে পদত্যাগৰ বাবে এক দফা দাবী ঘোষণা কৰে আৰু "ব্যাপক অসহযোগ"ৰ আহ্বান জনায়।[8][9] পিছদিনা হিংসাত্মক সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীকে ধৰি ৯৭জন লোকৰ মৃত্যু হয়। সমন্বয়কসকলে ৫ আগষ্টত হাছিনাক ক্ষমতাৰ পৰা আঁতৰাই আনিবলৈ ঢাকালৈ দীঘলীয়া পদযাত্ৰাৰ আহ্বান জনায়। সেইদিনা ৰাজধানীখনৰ মাজেৰে প্ৰতিবাদকাৰীৰ এক বৃহৎ ভিৰ আহিল।[10] ২:৩০ বজাত ড. বি এছ টি, শ্বেখ হাছিনাই পদত্যাগ কৰি ভগ্নী শ্বেখ ৰেহানাৰ সৈতে ভাৰতলৈ পলায়ন কৰে।[11]

পটভূমি

সম্পাদনা কৰক

২০২৪ চনত কোটা সংস্কাৰ আন্দোলনৰ সময়ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে—বিশেষকৈ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে—আৰক্ষী আৰু অন্যান্য নিৰাপত্তা বাহিনীৰ হাতত প্ৰতিৰোধ, গণগ্ৰেপ্তাৰ, আৰু অসংখ্য মৃত্যু আৰু আঘাতৰ সন্মুখীন হৈছিল। প্ৰাৰম্ভিক কোটা সংস্কাৰ আন্দোলনৰ ছয়জন সমন্বয়ককো আটক কৰি ঢাকা মহানগৰ আৰক্ষীৰ ডিটেক্টিভ ব্ৰাঞ্চে (ডি এম পি) প্ৰতিবাদৰ সামৰণি ঘোষণা কৰিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। এই ঘটনা আৰু স্বৈৰাচাৰীতাই চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে মানুহৰ ক্ষোভত ইন্ধন যোগাইছিল। ৩ আগষ্টৰ পুৱা আন্দোলনৰ এজন সমন্বয়ক আছিফ মাহমুদে ফেচবুক পোষ্টত চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে "অসহযোগ আন্দোলন" আৰম্ভ কৰিব বুলি উল্লেখ কৰি কয় যে এই আন্দোলন "মাৰ্চ '৭১"ৰ দৰেই হ'ব।[12] ৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত। বিয়লি প্ৰধানমন্ত্ৰী হাচিনাই প্ৰতিবাদকাৰীসকলৰ সৈতে আলোচনাৰ প্ৰস্তাৱ দি কয় যে "গণভবনৰ (প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ চৰকাৰী বাসগৃহ) দুৱাৰ খোলা আছে।" [13] বৈষম্য বিৰোধী ছাত্ৰ আন্দোলনে পূৰ্বে ৩ আগষ্টত দিনজোৰা প্ৰতিবাদী কাৰ্যসূচীৰ আহ্বান জনাইছিল। দিনজোৰা প্ৰতিবাদৰ অন্তত ঢাকাৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা প্ৰতিবাদী সমদলৰ সৈতে কেন্দ্ৰীয় শ্বহীদ মিনাৰ অঞ্চলত ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু সাধাৰণ লোকসকলে সমবেত হয়।[14] প্ৰায় ৫:৩০ বজাত সমন্বয়কৰ অন্যতম নাহিদ ইছলামে শ্বহীদ মিনাৰত সমবেত ৰাইজক সম্বোধন কৰি ঘোষণা কৰে যে আন্দোলনৰ একচেটিয়া দাবী হাছিনা আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰীসভাৰ পদত্যাগ। ৪ আগষ্ট[15][16][17][18]ৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা এক ব্যাপক অসহযোগ আন্দোলনৰো আহ্বান জনায় আৰু চৰকাৰৰ সৈতে আলোচনা কৰাৰ কোনো পৰিকল্পনা নাই বুলি ঘোষণা কৰে। তেওঁ লগতে কয় যে "আমাক প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সৈতে আলোচনাত বহিবলৈ বলপূৰ্বক প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছিল। কিন্তু আমি এই প্ৰস্তাৱৰ বিৰুদ্ধে ডিবিৰ জিম্মাত অনশন কৰি প্ৰতিবাদ কৰিছিলো।"[19]

সময়ৰেখা

সম্পাদনা কৰক

৪ আগষ্ট

সম্পাদনা কৰক
 
বাংলাদেশ কোটা সংস্কাৰ আন্দোলন ২০২৪

ৰাতিপুৱা শ্বাহবাগ ছেক্সনত হাজাৰ হাজাৰ প্ৰতিবাদকাৰীয়ে গোট খাই চৰকাৰৰ পদত্যাগৰ দাবীত নাগৰিক অবাধ্যতা হিচাপে বাধাৰ সৃষ্টি কৰে।[20]

অসহযোগ আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত সংঘাত, গুলীচালনা, আৰু খেদি ফুৰাৰ ফলত দেশজুৰি কমেও ৯৭জন লোকে প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল। সমগ্ৰ দেশতে ১৪জন আৰক্ষী বিষয়া নিহত হোৱাৰ বিপৰীতে ছিৰাজগঞ্জৰ এনায়েতপুৰ থানাত ১৩জন লোকৰ মৃত্যু হয়। আন এজন বিষয়াক কমিলাৰ এলিয়টগঞ্জত হত্যা কৰা হয়।[21] বাংলাদেশ আৰক্ষীৰ এক আনুষ্ঠানিক বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে ২৭টা আৰক্ষীৰ সুবিধা আক্ৰমণ আৰু ভাঙি-ছিঙি পেলোৱা হয় আৰু এই কাণ্ডসমূহত এশজন আৰক্ষী আহত হয়।[22] ঢাকাত প্ৰতিবাদৰ সময়ত অচিনাক্ত ব্যক্তিয়ে বংগবন্ধু শ্বেখ মুজিব চিকিৎসা বিশ্ববিদ্যালয়ত গাড়ী, এম্বুলেন্স, মটৰ চাইকেল, বাছকে ধৰি বিভিন্ন বাহনত জুই লগাই ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰে।[23] ১২:০০ বজাৰ ভিতৰত সমগ্ৰ দেশৰ ব্যৱহাৰকাৰীসকলে ইণ্টাৰনেটৰ প্ৰৱেশৰ অভাৱৰ কথা জনাইছিল।[24] চৰকাৰে ফেচবুক, মেচেঞ্জাৰ, হোৱাটছএপ, ইনষ্টাগ্ৰাম আৰু মেটাৰ মালিকানাধীন আন সকলো সেৱা বন্ধ কৰাৰ নিৰ্দেশ দিয়ে আৰু ইণ্টাৰনেট সেৱা প্ৰদানকাৰীসকলক ১:০০ পি.এম. পিছলৈ তথ্য আৰু সম্প্ৰচাৰ মন্ত্ৰী মহম্মদ এ আৰাফাটে নিশ্চিত কৰে যে প্ৰতিবাদৰ মাজত উৰাবাতৰি বিয়পিব নোৱাৰাকৈ কিছুমান ছ'চিয়েল মিডিয়া প্লেটফৰ্ম সাময়িকভাৱে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছিল।[25] ৬:০০ বজাৰ পৰা অনিৰ্দিষ্টকালীন দেশজোৰা সান্ধ্য আইন জাৰি কৰা হয়।[26][27] ইয়াৰ উপৰিও সকলো আদালতক অনিৰ্দিষ্টকাললৈ বন্ধ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হৈছিল।[28]

চৰকাৰে ৫ আগষ্টৰ পৰা তিনিদিনীয়া সাধাৰণ বন্ধ ঘোষণা কৰে, এই সময়ছোৱাত বেংকসমূহো বন্ধ থাকিব।[29] বৈষম্য বিৰোধী ছাত্ৰ আন্দোলনে প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ পদত্যাগৰ দাবীত ৬ আগষ্টত ঢাকা অভিমুখে যাত্ৰা কৰাৰ উদ্দেশ্য নিশ্চিত কৰে।[30] বাংলাদেশ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শিক্ষক নেটৱৰ্কে অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ বাবে এটা কাঠামো প্ৰস্তাৱ কৰিছিল, য'ত ইয়াক শিক্ষক, ন্যায়াধীশ, অধিবক্তা আৰু নাগৰিক সমাজৰ প্ৰতিনিধিৰে গঠিত হোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছিল, যিয়ে গণতান্ত্ৰিক পৰিৱৰ্তনৰ বাবে বিভিন্ন নাগৰিক আৰু ৰাজনৈতিক গোটৰ মতামত প্ৰতিফলিত কৰিছিল।[31]

বৈষম্য বিৰোধী ছাত্ৰ আন্দোলনৰ সমন্বয়ক আছিফ মাহমুদে ঘোষণা কৰে যে তেওঁলোকৰ ঢাকালৈ যাত্ৰা ৬ আগষ্টৰ পৰিৱৰ্তে ৫ আগষ্টলৈ পুনৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। তেওঁ দেশজুৰি প্ৰতিবাদকাৰী আৰু সাধাৰণ নাগৰিকসকলক ৰাজধানীৰ ফালে আগবাঢ়ি যাবলৈ আৰু নাগৰিক অবাধ্যতাত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।[32] বাংলাদেশৰ প্ৰাক্তন মুৰব্বী ইকবাল কৰিম ভূঞাকে ধৰি কেইবাজনো প্ৰাক্তন বাংলাদেশৰ সেনা বিষয়াই সৈনিকসকলক শিবিৰলৈ উভতি যাবলৈ আৰু ৰাজনৈতিক সংকটৰ সৈতে জড়িত হোৱা বা সাধাৰণ নাগৰিকৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰা বিৰত থাকিবলৈ আহ্বান জনাই এখন সংবাদ মেল অনুষ্ঠিত কৰে।[33][34]

তথ্য উৎস

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ Hasnat, Saif; Mashal, Mujib. "Roaring Back After Crackdown, Bangladesh Protesters Demand Leader's Ouster". The New York Times. https://www.nytimes.com/2024/08/03/world/asia/bangladesh-protests-students.html. 
  2. ↑ "শহীদ মিনাৰ থেকে এক দফা ঘোষণা". মানবজমিন. https://mzamin.com/news.php?news=121182। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 August 2024. 
  3. ↑ Lu, Christina (2024-08-07). "What's Behind Bangladesh's Student Protests?" (en-US ভাষাত). Foreign Policy. https://foreignpolicy.com/2024/07/18/bangladesh-student-protests-quota-system/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-03. 
  4. ↑ "Is the system rigged against meritocracy?" (en ভাষাত). The Daily Star. 2024-07-10. https://www.thedailystar.net/opinion/editorial/news/the-system-rigged-against-meritocracy-3653471। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-03. 
  5. ↑ Ahmed, Redwan; Ellis-Petersen, Hannah (2024-07-26). "Bangladesh student protests turn into 'mass movement against a dictator'" (en-GB ভাষাত). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/article/2024/jul/26/bangladesh-student-protests-mass-movement-against-dictator. 
  6. ↑ Charlie Campbell (2023-11-02). "Sheikh Hasina and the Future of Democracy in Bangladesh" (en ভাষাত). TIME. https://time.com/6330463/bangladesh-sheikh-hasina-wazed-profile/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-03. 
  7. ↑ "Sheikh Hasina doesn't sell the country, say prime minister" (en ভাষাত). Prothomalo. 25 June 2024. https://en.prothomalo.com/bangladesh/76mu2u1gmz. 
  8. ↑ "It's now one point". the daily star. https://mzamin.com/news.php?news=121182। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 August 2024. 
  9. ↑ "One Point Demand' announced from Central Shaheed Minar". bonik barta. https://bonikbarta.net/home/news_description/393604/%E2%80%98One-Point-Demand%E2%80%99-announced-from-Central-Shaheed-Minar। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 August 2024. 
  10. ↑ "PM resigned, interim govt to be formed: Army chief" (en ভাষাত). The Daily Star. 2024-08-05. https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/news/pm-resigned-interim-govt-be-formed-army-chief-3669966। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-05. 
  11. ↑ "Bangladesh PM Sheikh Hasina resigns and flees country as protesters storm palace". BBC News. https://www.bbc.com/news/live/ckdgg87lnkdt?post=asset%3Ae6e668c5-08e9-4000-b710-25d40a70f96a#post. 
  12. ↑ "অসহযোগ আন্দোলন নিয়ে শিক্ষাৰ্থীদেৰ ১৫টি নিৰ্দেশনা". BBC Bangla. 3 August 2024. https://www.bbc.com/bengali/live/cgrlrjlj9drt?post=asset%3A42c956f7-9785-43f6-bfe7-41016b7562cd#asset:42c956f7-9785-43f6-bfe7-41016b7562cd। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 August 2024. 
  13. ↑ "18 killed, dozens injured as protestors and Awami League supporters clash in Bangladesh" (en ভাষাত). Financialexpress. 2024-08-04. https://www.financialexpress.com/world-news/18-killed-dozens-injured-as-protestors-and-awami-league-supporters-clash-in-bangladesh/3573428/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-05. 
  14. ↑ "স্লোগানে উত্তাল কেন্দ্ৰীয় শহীদ মিনাৰ এলাকা". Prothom Alo. https://www.prothomalo.com/bangladesh/hz1crrbp5u। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 August 2024. 
  15. ↑ "শহীদ মিনাৰ থেকে এক দফা ঘোষণা শিক্ষাৰ্থীদেৰ". banglanews24.com. 2024-08-03. https://www.banglanews24.com/national/news/bd/1370638.details। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 August 2024. 
  16. ↑ "It's now one point". The Daily Star. 3 August 2024. https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/news/its-now-one-point-demand-3668751। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 August 2024. 
  17. ↑ "শহীদ মিনাৰ থেকে এক দফা দাবি". The Daily Star. 2024-08-03. https://bangla.thedailystar.net/news/bangladesh/news-602421। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 August 2024. 
  18. ↑ "One-point demand: Protesters call for PM Hasina to step down". Dhaka Tribune. 3 August 2024. https://www.dhakatribune.com/bangladesh/353558/one-point-demand-protesters-call-for-pm-hasina-to. 
  19. ↑ "সৰকাৰেৰ সঙ্গে আলোচনায় বসাৰ পৰিকল্পনা নেই: আন্দোলনেৰ অন্যতম সমন্বয়ক নাহিদ". 2024-08-03. https://bangla.thedailystar.net/news/bangladesh/quota-protest/news-602226. 
  20. ↑ "Thousands of protesters demonstrate at Shahbagh for one-point demand". The Daily Star. 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  21. ↑ "Non-cooperation movement: At least 97 die across country on a day of carnage". Prothom Alo. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  22. ↑ "২৭টি থানায় হামলা, ১৪ পুলিশ সদস্য নিহত, ৩০০ জনেৰ বেশি আহত". Prothomalo (in Bengali). Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  23. ↑ "Vehicles vandalised, torched at BSMMU". The Daily Star. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  24. ↑ "কৰ্তৃপক্ষেৰ নিৰ্দেশে মোবাইল ইণ্টাৰনেট বন্ধ: অপাৰেটৰদেৰ বিবৃতি". Prothom Alo (in Bengali). Archived from the original on 5 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  25. ↑ "Mobile internet shut down across Bangladesh again". New Age. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  26. ↑ "Curfew for indefinite period from 6pm today". Prothom Alo. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  27. ↑ "কোটা আন্দোলন: 'সৰ্বাত্মক অসহযোগ আন্দোলনেৰ' প্ৰথম দিন". BBC News বাংলা (in Bengali). 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  28. ↑ "All courts to remain closed indefinitely". Dhaka Tribune. 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  29. ↑ "Banks to remain closed for three days from tomorrow". The Daily Star. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  30. ↑ "'March to Dhaka' programme tomorrow". The Daily Star. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  31. ↑ "University Teachers' Network proposes outline to form interim government". The Daily Star. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  32. ↑ "Students Against Discrimination's 'March to Dhaka' on Monday". Prothom Alo. 4 August 2024. Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024
  33. ↑ প্ৰতিনিধি, বিশেষ (4 August 2024). "সামৰিক বাহিনীকে ছাউনিতে ফিৰিয়ে নেওয়াৰ আহ্বান সাবেক সেনা কৰ্মকৰ্তাদেৰ". Prothomalo (in Bengali). Archived from the original on 4 August 2024. Retrieved 4 August 2024.
  34. ↑ "Bangladesh PM leaves country for 'safer place' after resigning". BBC. 5 August 2024. Retrieved 5 August 2024.
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=২০২৪_চনৰ_অসহযোগ_আন্দোলন&oldid=428257"ৰ পৰা অনা হৈছে