ছাহজাহান
{{Short description|Mughal emperor from 1628 to 1658
| প্ৰথম ছাহজাহান | |
|---|---|
| চাহিব-ই-কিৰণ[1] Padishah Ghazi Al-Sultan Al-Azam শ্বাহেনশ্বাহ-ই-হিন্দ (ভাৰতৰ ৰজা)
| |
| |
| Portrait by Bichitr, প্ৰায় 1630 | |
| ৰাজত্ব | ১৯ বছৰ |
| পূৰ্বসূৰী | Jahangir I Shahriyar (de facto) |
| উত্তৰাধিকাৰী | ঔৰঙ্গজেৱ |
| Grand Viziers | See list
|
| পত্নী |
|
| সম্পূৰ্ণ নাম | |
| মিৰ্জা শ্বাহব-উদ-দিন মুহাম্মাদ খুৰৰাম শ্বাহজাহান[2] | |
| Posthumous name | |
| Firduas Ashiyani (lit. 'One who nest in Paradise') | |
| বাসগৃহ | House of Babur |
| মাতৃ | জগত গোসাই |
| পিতৃ | প্ৰথম জাহাঙ্গীৰ বা জাহাঙ্গীৰ |
| স্বাক্ষৰ | 
|
| ধৰ্ম | ছুন্নী ইছলাম (হানাফি) |
ছাহজাহানৰ সম্পূৰ্ণ নাম আছিল (ইংৰাজী: Mirza Shahab-ud-Din Muhammad Khurram Shah Jahan) মিৰ্জা শ্বাহব-উদ-দিন মুহাম্মাদ খুৰৰাম শ্বাহজাহান। (পাৰ্চী উচ্চাৰণঃ [ʃɑːh d͡ʒa.ˈhɑːn]; জ্বলা। 'বিশ্বৰ ৰজা'), যাক শ্বাহজাহান দ্য মেগনিফিচেণ্ট[3][4] বুলিও কোৱা হয়। ১৬২৮ চনৰ পৰা ১৬৫৮ চনলৈকে তেওঁ মোগলৰ সাম্ৰাজ্যৰ সম্ৰাট আছিল। পঞ্চম মোগল সম্ৰাট হিচাপে, তেওঁৰ ৰাজত্বকালত মোগল স্থাপত্য আৰু সাংস্কৃতিক সাফল্যৰ শীৰ্ষস্থান আৰোহণ কৰিছিল।
জাহাংগীৰৰ তৃতীয় পুত্ৰ (১৬০৫-১৬২৭), শ্বাহজাহানে মেৱাৰৰ চিছোদিয়া ৰাজপুত আৰু ডেক্কানৰ বিদ্ৰোহী লোডি অভিজাত সকলৰ বিৰুদ্ধে সামৰিক অভিযানত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ১৬২৭ চনৰ অক্টোবৰত জাহাংগীৰৰ মৃত্যুৰ পিছত শ্বাহজাহানে তেওঁৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ চহৰীয়াৰ মিৰ্জাক পৰাস্ত কৰে আৰু আগ্ৰা ফৰ্টত নিজে সম্ৰাটৰ মুকুট পিন্ধে। চহৰিয়াৰৰ উপৰিও শ্বাহজাহানে তেওঁৰ বেছিভাগ প্ৰতিদ্বন্দ্বী সিংহাসনৰ দাবীদাৰক মৃত্যুদণ্ড প্ৰদান কৰে। তেওঁ লালকিল্লা, শ্বাহজাহান মছজিদ আৰু তাজমহলকে ধৰি বহুতো স্মাৰক স্থাপন কৰিছিল। তাজমহলত ছাহজাহানৰ প্ৰিয় সহধৰ্মিনী মুমতাজ মহলক সমাধিস্থ কৰা হৈছিল। বৈদেশিক বিষয়ত শ্বাহজাহানে ডেক্কান চুলতানসকলৰ বিৰুদ্ধে আক্ৰমণাত্মক অভিযান, পৰ্তুগীজসকলৰ সৈতে সংঘৰ্ষ আৰু চাফাভিদসকলৰ সৈতে হোৱা যুদ্ধত সভাপতিত্ব কৰিছিল। তেওঁ কেইবাটাও স্থানীয় বিদ্ৰোহ দমন কৰিছিল আৰু ১৬৩০-৩২ চনৰ বিধ্বংসী ডেক্কান দুৰ্ভিক্ষৰ সৈতে যুঁজিব লগীয়া হৈছিল।
১৬৫৭ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত শ্বাহজাহান অসুস্থ হৈ পৰিছিল আৰু তেওঁৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দাৰা চিখোক তেওঁৰ উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে নিযুক্ত কৰিছিল। এই মনোনয়নৰ ফলত তেওঁৰ তিনিজন পুত্ৰৰ মাজত উত্তৰাধিকাৰী সংকটৰ সন্মুখীন হয়। যাৰ ফলত শ্বাহজাহানৰ তৃতীয় পুত্ৰ ঔৰঙ্গজেব (১৬৫৮-১৭০৭) বিজয়ী হয় আৰু ষষ্ঠ মোগল সম্ৰাট হয়। ক্ৰাউন প্ৰিন্স দাৰা শিকোহকে ধৰি তেওঁৰ সকলো জীৱিত ভাতৃক ঔৰঙ্গজেৱে মৃত্যুদণ্ড দিয়ে। ১৬৫৮ চনৰ জুলাই মাহত শ্বাহজাহান তেওঁৰ অসুস্থতাৰ পৰা আৰোগ্য হোৱাৰ পিছত ঔৰঙ্গজেবে তেওঁক ১৬৫৮ চনৰ জুলাইৰ পৰা ১৬৬৬ চনৰ জানুৱাৰীলৈ মৃত্যু পৰ্যন্ত আগ্ৰা ফৰ্টত বন্দী কৰি ৰাখে।[5] তেওঁক তাজমহলত তেওঁৰ পত্নীৰ কাষত কবৰ দিয়া হৈছিল। ছাহজাহানৰ ৰাজত্বকাল ককাক আকবৰৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা উদাৰ নীতিবোৰ আঁতৰ কৰাৰ বাবে জনাজাত আছিল। শ্বাহজাহানৰ সময়ত নকশবন্দীৰ দৰে ইছলামী পুনৰুজ্জীৱিতকৰণবাদী আন্দোলনসমূহে মোগল সাম্ৰাজ্যত মূৰ দাঙি উঠে।[6]
প্ৰাৰম্ভিক জীৱন
সম্পাদনা কৰক
তথ্যৰ উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ [https://www.cambridge.org/core/books/abs/world-imagined/lords-of-the-auspicious- conjunction/8CA86A37AD61BA24FE06F3DC8416C68B "Lords of the Auspicious Conjunction: The Ottoman, Safavid, and Mughal Empires and the Islamic Ecumene"]. Shah Jahan. LSE International Studies. Cambridge University Press. 18 June 2020. পৃষ্ঠা. 167–213. doi:10.1017/9781108867948.007. ISBN 978-1-108-49121-1. https://www.cambridge.org/core/books/abs/world-imagined/lords-of-the-auspicious- conjunction/8CA86A37AD61BA24FE06F3DC8416C68B.
- ↑ "Index". The Oxford Handbook of Sikh Studies. Oxford University Press. 2014. পৃষ্ঠা. 649. ISBN 978-0-19-969930-8. "Shah Jahan, Emperor Shahabuddin Muhammad Khurram"
- ↑ Gabrielle Festing (2008). When Kings Rode to Delhi. Lancer Publishers. পৃষ্ঠা. 283. ISBN 978-0-9796174-9-2. https://books.google.com/books?id=0Xx4Ag-NsYwC&dq=%22shah+jahan+the+magnificent%22&pg=PA285.
- ↑ Stanley Lane-Poole (January 2008). History of India: Mediaeval India from the Mohammedan Conquest to the Reign of Akbar the Great, Volume 4. Cosimo. পৃষ্ঠা. 88. ISBN 978-1-60520-496-3. https://books.google.com/books?id=ZchJc3hpU7oC&dq=%22shah+jahan+the+magnificent%22&pg=PA88.
- ↑ Illustrated dictionary of the Muslim world. প্ৰকাশক Tarrytown, NY: Marshall Cavendish Reference. 2011. পৃষ্ঠা. 136. ISBN 978-0-7614-7929-1. https://archive.org/details/illustrateddicti0000unse.
- ↑ Richards 1993, Shah Jahan, pp. 121–122.