ডেভিদ মেকমিলান
ডেভিদ উইলিয়াম ক্ৰছ মেকমিলান (ইংৰাজী: David MacMillan, জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৬৮)[1] এজন স্কটিছ[2][3][4][5][6][7] ৰসায়নবিদ আৰু জেমছ এছ মেকডনেল প্ৰিন্সটন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান বিভাগৰ বিশিষ্ট অধ্যাপক। তেওঁ ২০১০ চনৰ পৰা ২০১৫ চনলৈ প্ৰিন্সটন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান বিভাগৰ অধ্যক্ষ হিচাপেও কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।[8][9] ২০২১ চনত তেওঁ বেঞ্জামিন লিষ্টৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে "অসমমিত জৈৱঅনুঘটকৰ বিকাশৰ বাবে" ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ ন'বেল বঁটা লাভ কৰে।[10]
| ডেভিদ ডব্লিউ. চি. মেকমিলান | |
|---|---|
 | |
| জন্ম | ১৬ মাৰ্চ, ১৯৬৮ বেলচিল, নৰ্থ লানাৰ্কশ্বায়াৰ, স্কটলেণ্ড |
| কৰ্মস্থান |
|
| শিক্ষানুষ্ঠান | গ্লাছগো বিশ্ববিদ্যালয় (বিএচচি) কেলিফৰ্নিয়া বিশ্ববিদ্যালয়, ইৰভিন (পিএইচডি, ১৯৯৬) |
| ডক্তৰেল পৰামৰ্শদাতা | লেৰী ই. অভাৰমেন |
| আন শৈক্ষিক পৰামৰ্শদাতা | আৰ্নেষ্ট ডব্লিউ কলভিন ডেভিড এ. ইভান্স |
| ডক্তৰেল বিদ্যাৰ্থী | ভাই ডং, তেহশিক য়ুন, ট্ৰিষ্টান লেম্বাৰ্ট |
| উল্লেখনীয় বঁটা | ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ ন'বেল বঁটা, ২০২১ |
প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা
সম্পাদনা কৰক১৯৬৮ চনৰ ১৬ মাৰ্চ তাৰিখে স্কটলেণ্ডৰ বেলচিলত ডেভিদ মেকমিলানৰ জন্ম হৈছিল। [11]তেওঁ নিউ ষ্টিভেনষ্টনত ডাঙৰ দীঘল হৈছিল। তেওঁ গ্লাছগো বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়ন বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। গ্লাছগো বিশ্ববিদ্যালয়ত তেওঁ এৰ্নি কলভিনৰ সৈতে গৱেষণা কৰিছিল।[12][13]
১৯৯০ চনত তেওঁ ইৰভিনৰ কেলিফৰ্নিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপক লেৰী অভাৰমেনৰ নিৰ্দেশনাত ডক্টৰেট ডিগ্ৰীৰ বাবে গৱেষণা আৰম্ভ কৰিবলৈ যুক্তৰাজ্য ত্যাগ কৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ বাইচাইক্লিক টেট্ৰাহাইড্ৰফুৰানৰ ষ্টিৰিঅ'নিয়ন্ত্ৰিত গঠনৰ দিশত নিৰ্দেশিত নতুন প্ৰতিক্ৰিয়া পদ্ধতিৰ বিকাশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। মেকমিলানৰ অধ্যয়নৰ স্বৰূপে ৭-(−)-ডিএচিটোক্সিয়েলচাইনিন এচিটেটৰ মুঠ সংশ্লেষণ কৰিছিল। ই এবিধ কোমল প্ৰবাল ইউনিচেলা ষ্ট্ৰিক্টাৰ পৰা পৃথক কৰা এক প্ৰকাৰৰ ইউনিচেলিন ডাইটাৰপেনইড।[14] তেওঁ ১৯৯৬ চনত পিএইচডি ডিগ্ৰী লাভ কৰে।[11]
কৰ্মজীৱন আৰু গৱেষণা
সম্পাদনা কৰকপিএইচডি লাভ কৰাৰ পিছত মেকমিলানে হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যাপক ডেভিড ইভান্সৰ সৈতে পদভাৰ গ্ৰহণ কৰে। তেওঁৰ পোষ্টডক্টৰেল অধ্যয়ন এনাণ্টিঅচিলেটিভ কেটালাইচিছৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল। তেওঁ বিশেষকৈ এছএন(২)-উৎপন্ন বাইচক্সাজোলাইন কমপ্লেক্স (এছএন(আইআই)বক্স)ৰ ডিজাইন আৰু বিকাশত যথেষ্ট অৰিহণা আগবঢ়াইছিল।[13]
মেকমিলানে ১৯৯৮ চনৰ জুলাই মাহত কেলিফৰ্নিয়া বিশ্ববিদ্যালয়, বাৰ্কলেত ৰসায়ন অনুষদৰ সদস্য হিচাপে তেওঁৰ স্বতন্ত্ৰ গৱেষণা জীৱন আৰম্ভ কৰে। তেওঁ ২০০০ চনৰ জুন মাহত কেলটেকৰ ৰসায়ন বিভাগত যোগদান কৰে আৰু ইয়াত তেওঁৰ গোটৰ গৱেষণাৰ আগ্ৰহ এণ্টিঅ'চিলেটিভ কেটালাইচিছৰ নতুন পদ্ধতিৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল। ২০০৪ চনত তেওঁ কমিউনিটিৰ ইৰলে চি এন্থনী প্ৰফেচাৰ হিচাপে নিযুক্ত হয়। তেওঁ ২০০৬ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত প্ৰিন্সটন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জেমছ এছ মেকডনেল বিশিষ্ট অধ্যাপক পদত অধিষ্ঠিত হয়।[13]
তেওঁক জৈৱঅনুঘটকৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক বুলি গণ্য কৰা হয়।[15] ২০০০ চনত মেকমিলানে সৰু জৈৱিক অণু ৰচনা কৰিছিল আৰু এইবোৰে ইলেক্ট্ৰন প্ৰদান বা গ্ৰহণ কৰিব পাৰে বাবে দক্ষতাৰে প্ৰতিক্ৰিয়া অনুপ্ৰেৰিত কৰিব পাৰে।[15][16] তেওঁ বিকশিত কৰা অনুঘটক সমূহে অসমঅনুঘটক কাৰ্যকৰী কৰিব পাৰে। তেওঁৰ আৱিষ্কাৰে প্ৰতিক্ৰিয়া সোঁ-হাতৰ সংস্কৰণতকৈ এটা অণুৰ বাওঁহাতৰ সংস্কৰণ অধিক প্ৰস্তুত কৰে বা ইয়াৰ বিপৰীতে কাৰ্য কৰে।[15] মেকমিলানৰ গৱেষণা গোটে অসমতামূলক জৈৱঅনুঘটকৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে আৰু তেওঁলোকে এই নতুন পদ্ধতিবোৰ বিভিন্ন জটিল প্ৰাকৃতিক সামগ্ৰীৰ সংশ্লেষণত প্ৰয়োগ কৰিছে।[13][15] তেওঁ কিৰাল ইমিডাজোলাডিনোন অনুঘটক বিকশিত কৰিছিল।[17][16][18] বিভিন্ন অসমতা সংশ্লেষণত মেকমিলান অনুঘটক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উদাহৰণৰ স্বৰূপে ডাইলছ-এল্ডাৰ প্ৰতিক্ৰিয়া,[16] ১,৩-ডিপোলাৰ চাইক্ল'এডিচন,[19] ফ্ৰিডেল-ক্ৰাফ্টছ এলকাইলেচন[20] বা মাইকেল সংযোজন ইত্যাদি।[18]
২০১০ চনৰ পৰা ২০১৪ চনলৈ মেকমিলান ৰয়েল চছাইটি অফ কেমিষ্ট্ৰীৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত ধ্বজবাহী সাধাৰণ ৰসায়ন আলোচনী কেমিকেল চাইন্স আলোচনীখনৰ প্ৰতিষ্ঠাপক মুখ্য সম্পাদক আছিল।[13]
বঁটা আৰু সন্মান
সম্পাদনা কৰকৰসায়ন বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে ডেভিদ মেকমিলানে বহুতো বঁটা আৰু সন্মান লাভ কৰিছে। ২০০২ চনত তেওঁ স্লোয়ান ৰিচাৰ্চ ফেলোশ্বিপ লাভ কৰিছিল।[21] ২০০৪ ৰয়েল ইনষ্টিটিউট অৱ কেমিষ্ট্ৰীৰ কৰ্ডে-মৰ্গান পদক কৰে।[22] তেওঁ ২০১২ চনত ৰয়েল চছাইটি আৰু আমেৰিকান একাডেমী অফ আৰ্টছ এণ্ড চাইন্সেছৰ সদস্য হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈছিল।[23][24] ২০১৩ ৰয়েল চছাইটি অৱ এডিনবাৰ্গৰ এজন সংশ্লিষ্ট ফেলো নিৰ্বাচিত হয়।[25] ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ ২০১৫ চনত হেৰিচন হোৱে বঁটা[26] আৰু ২০১৭ চনত ৰয়োজি নুৰি পুৰস্কাৰ লাভ কৰে।[27] ২০১৮ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান একাডেমীৰ সদস্য নিৰ্বাচিত হয়। ২০২১ চনত তেওঁ বেঞ্জামিন লিষ্টৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে "অসমমিত জৈৱঅনুঘটকৰ বিকাশৰ বাবে" ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ ন'বেল বঁটা লাভ কৰে।[10]
তথ্য উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ Professor David MacMillan FRS
- ↑ https://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-58828279
- ↑ Paterson, Laura (2021-10-06). "Scottish scientist jointly wins Nobel Prize in chemistry" (en ভাষাত). www.standard.co.uk. https://www.standard.co.uk/news/uk/nobel-prize-scottish-german-princeton-university-chemistry-b959099.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-10-08.
- ↑ "Chemistry Nobel awarded for mirror-image molecules" (en-GB ভাষাত). BBC News. 2021-10-06. https://www.bbc.com/news/science-environment-58814418.
- ↑ Russell, Jennifer (2021-10-06). "Scots scientist wins Nobel Prize for chemistry" (en ভাষাত). Daily Record. https://www.dailyrecord.co.uk/scotland-now/scots-scientist-wins-nobel-prize-25151568। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-10-08.
- ↑ "Scottish scientist jointly wins Nobel Prize in chemistry" (en-GB ভাষাত). uk.news.yahoo.com. https://uk.news.yahoo.com/scottish-scientist-jointly-wins-nobel-120108141.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-10-08.
- ↑ "Princeton's David MacMillan receives Nobel Prize in chemistry" (en ভাষাত). Princeton University. https://www.princeton.edu/news/2021/10/06/princetons-david-macmillan-receives-nobel-prize-chemistry। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 October 2021.
- ↑ "Home" (en-US ভাষাত). Macmillan Group. Archived from the original on 21 July 2020. https://web.archive.org/web/20200721171049/http://chemlabs.princeton.edu/macmillan/। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 June 2020.
- ↑ A short interview of Professor MacMillan is available on the Eminent Organic Chemists Page provided by the ACS Organic Division
- ↑ 10.0 10.1 "The Nobel Prize in Chemistry 2021" (en-US ভাষাত). NobelPrize.org. https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2021/macmillan/facts/। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 October 2021.
- ↑ 11.0 11.1 "David MacMillan: 'Being Scottish helped me win Nobel Prize'" (en-GB ভাষাত). BBC News. 7 October 2021. https://www.bbc.com/news/uk-scotland-58828279.
- ↑ "Bellshill man and former Glasgow University student David WC MacMillan wins the Nobel prize for chemistry". Glasgow Times. https://www.glasgowtimes.co.uk/news/19630090.bellshill-man-former-glasgow-university-student-david-wc-macmillan-wins-nobel-prize-chemistry/.
- ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 "David MacMillan". National Academy of Sciences. http://www.nasonline.org/member-directory/members/20044093.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 October 2021.
- ↑ MacMillan, David William Cross (1996). Stereocontrolled formation of bicyclic tetrahydrofurans; and, Enantioselective total synthesis of eunicellin diterpenes (Ph.D. thesis). সাঁচ:ProQuest. OCLC 35966904.
- ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 Castelvecchi, Davide; Stoye, Emma (6 October 2021). "'Elegant' catalysts that tell left from right scoop chemistry Nobel". Nature (Springer Science and Business Media LLC). doi:10.1038/d41586-021-02704-2. ISSN 0028-0836. PMID 34616090.
- ↑ 16.0 16.1 16.2 Ahrendt, Kateri A.; Borths, Christopher J.; MacMillan, David W. C. (15 April 2000). "New Strategies for Organic Catalysis: The First Highly Enantioselective Organocatalytic Diels−Alder Reaction". Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) খণ্ড 122 (17): 4243–4244. doi:10.1021/ja000092s. ISSN 0002-7863.
- ↑ "David MacMillan". Princeton University Department of Chemistry. 21 July 2014. Archived from the original on 7 October 2021. https://web.archive.org/web/20211007050724/https://chemistry.princeton.edu/faculty/david-macmillan। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 October 2021.
- ↑ 18.0 18.1 Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (12 June 2002). "The Enantioselective Organocatalytic 1,4-Addition of Electron-Rich Benzenes to α,β-Unsaturated Aldehydes". Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) খণ্ড 124 (27): 7894–7895. doi:10.1021/ja025981p. ISSN 0002-7863. PMID 12095321.
- ↑ Jen, Wendy S.; Wiener, John J. M.; MacMillan, David W. C. (26 September 2000). "New Strategies for Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic 1,3-Dipolar Cycloaddition". Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) খণ্ড 122 (40): 9874–9875. doi:10.1021/ja005517p. ISSN 0002-7863.
- ↑ Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (13 April 2001). "New Strategies in Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic Friedel−Crafts Alkylation". Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) খণ্ড 123 (18): 4370–4371. doi:10.1021/ja015717g. ISSN 0002-7863. PMID 11457218.
- ↑ "MacMillan Awarded Sloan Research Fellowship". California Institute of Technology. August 2002. https://www.caltech.edu/about/news/macmillan-awarded-sloan-research-fellowship-594। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 October 2021.
- ↑ "Caltech Faculty Awards and Honors 2004–2005". California Institute of Technology. Archived from the original on 11 August 2011. https://web.archive.org/web/20110811133849/http://annual-report.caltech.edu/documents/21-ar_04_05_awards.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2012.
- ↑ "New Fellows 2012". Royal Society. http://royalsociety.org/about-us/fellowship/new-fellows-2012/। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2012.
- ↑ "David W.C. MacMillan" (en ভাষাত). American Academy of Arts & Sciences. https://www.amacad.org/person/david-wc-macmillan। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 June 2020.
- ↑ "Professor David William Cross MacMillan FRS, CorrFRSE – The Royal Society of Edinburgh" (en-GB ভাষাত). The Royal Society of Edinburgh. https://www.rse.org.uk/fellow/david-macmillan/.
- ↑ "Past Recipients of the Harrison Howe Award". https://www.sas.rochester.edu/chm/howe/past.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 October 2021.
- ↑ "The Society of SynthRyoji Noyori Prize Recipients" (ja ভাষাত). Society of Synthetic Organic Chemistry, Japanwww.ssocj.jp. Archived from the original on 22 October 2017. https://web.archive.org/web/20171022150852/https://www.ssocj.jp/english/NoyoriPrize/recipients.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 November 2017.