দলিত নাৰীবাদ
দলিত নাৰীবাদ (ইংৰাজী: Dalit Feminism) হৈছে এক নাৰীবাদী দৃষ্টিভংগী; যিয়ে দলিত জনসমষ্টি, নাৰীবাদ তথা বৃহত্তৰ নাৰী আন্দোলনৰ মাজত থকা জাতি তথা লিংগৰ ভূমিকাক লৈ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰে। দলিত মহিলাসকল মূলতঃ দক্ষিণ এছিয়াত, বাংলাদেশ, ভাৰত, নেপাল আৰু পাকিস্তানত বাস কৰে। দলিত নাৰীবাদীসকলে লিংগ, জাতি আৰু অন্যান্য বিষয়ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি দলিত নাৰীসকলৰ সমঅধিকাৰৰ পোষকতা কৰে। তেওঁলোকে সন্মিলনত ভাষণ দি সংগঠন গঠন কৰি আন দলিত মহিলাসকলক ৰাজনৈতিক পদবীলৈ নিৰ্বাচিত কৰাত সহায় কৰিছে।
পৃষ্ঠভূমি
সম্পাদনা কৰকদলিত মহিলাসকল প্ৰান্তীয় লোকৰ এটা গোটৰ অংশ যিয়ে ভাৰতত আনুষ্ঠানিকভাৱে অনুসূচিত জাতি বুলি জনাজাত জাতিসমূহৰ অংশ গঠন কৰে৷ যদিও নেপাল, পাকিস্তান, বাংলাদেশ আৰু শ্ৰীলংকাতো দলিত মহিলা আছে।[1][2] নেপালত জনসংখ্যাৰ ১৩.২% দলিত মহিলা।[3] ১৯৯৮ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি পাকিস্তানৰ অধিকাংশ দলিত মহিলাই পঞ্জাৱ অঞ্চলত বাস কৰে।[4] সামগ্ৰিকভাৱে দলিত মহিলাসকল বিশ্বৰ ২% আৰু তেওঁলোকে বিশ্বৰ "সৰ্বাধিক সামাজিকভাৱে পৃথক" লোকৰ গোট গঠন কৰিছে।[5]দলিত মহিলাসকলৰো দৰিদ্ৰতাত জীয়াই থকাৰ প্ৰৱণতা আছে৷ তেওঁলোক বহুতেই নিৰক্ষৰ।[6][7] দলিত মহিলাসকলে কেৱল শোষক পুৰুষৰ পৰাই নহয়, আন দলিত পুৰুষৰ পৰাও অত্যাচাৰৰ সন্মুখীন হয়।[8] ইয়াৰ উপৰি দলিত গোটসমূহৰ মাজত এটা স্তৰ আছে৷ কিছুমান দলিত আন কিছুমানতকৈ সামাজিকভাৱে উচ্চ।[9]
কিছুমান বিশেষ ধৰণৰ বলপূৰ্বক বেশ্যাবৃত্তি যেনে:দেৱদাসী বা যোগিনী ব্যৱস্থা বিশেষভাৱে দলিত মহিলাৰ বাবে সংৰক্ষিত।[10]ইয়াৰ উপৰি হিংসাৰ বলি হোৱা দলিত আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালে প্ৰায়ে নিজৰ অধিকাৰ নাজানে বা তেওঁলোকৰ অধিকাৰৰ বিষয়ে অৱগত নহয়।[11]দলিত মহিলাই হিংসাত্মক আক্ৰমণৰ খবৰ দিলে আৰক্ষীয়ে দেখা দিব পাৰে, কিন্তু অপৰাধীক দায়ী কৰিবলৈ তদন্ত বা ব্যৱস্থা গ্ৰহণ নকৰিবও পাৰে।[12] ইংৰাজী অধ্যয়ন আন্তৰ্জাতিক গৱেষণা জাৰ্নেলত লিখা কিৰণ কুমাৰ বড্ডু আৰু শিৱ নগয়া বল্লেড্ডুৰ মতে দলিত মহিলাৰ ওপৰত চলা যৌন হিংসাক "নিপীড়নৰ নিয়মীয়া পৰিঘটনা" বুলি গণ্য কৰা হয়।[13]দলিত মহিলাৰ নিম্ন বৰ্ণৰ মৰ্যাদাৰ বাবে উচ্চ জাতিৰ দ্বাৰা ঘটিত হোৱা দলিত যৌনতাক দীৰ্ঘদিন ধৰি "বিচ্যুত হিচাপে গঢ়ি তোলা" হৈ আহিছে।[14] তেওঁলোকৰ শৰীৰক ব্ৰিটিছ উপনিবেশিকসকলে "যৌনভাৱে উপলব্ধ" বুলি গণ্য কৰিছিল।[15] নেপালত ২০১৩ চনত সম্পন্ন হোৱা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ৫০.৬% দলিত মহিলাই শাৰীৰিক আৰু যৌন নিৰ্যাতনকে ধৰি দৈনিক ধৰণৰ হিংসাৰ সন্মুখীন হয়।[16]ইয়াৰ উপৰি বহুতো নেপালী দলিত মহিলাই ছৌপদী প্ৰথা মানি চলিব লাগিব।[17] পাকিস্তানত দলিত মহিলাসকলে অপহৰণ আৰু বলপূৰ্বক ইছলাম ধৰ্মান্তৰকৰণ সন্মুখীন হয়।[18]
ভাৰতত
সম্পাদনা কৰক
১৯২০ চনত দলিত মহিলাসকলে জাতি বিৰোধী আৰু অস্পৃশ্যতা বিৰোধী আন্দোলনত সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।[5] ১৯৩০ চনত দলিত মহিলাসকল অব্ৰাহ্মণ আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত আছিল।[19] এই প্ৰাৰম্ভিক সংগঠনসমূহে বাল্যবিবাহ, যৌতুক আৰু বিধৱা-সম্পৰ্কীয় সামাজিক বিষয়ৰ বিৰুদ্ধে প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰাত সহায় কৰিছিল।[20]
১৯৪২ চনত নাগপুৰত অনুষ্ঠিত হোৱা সৰ্বভাৰতীয় বিষণ্ণ শ্ৰেণীৰ মহিলা সন্মিলনত ২৫,০০০ দলিত মহিলাই অংশগ্ৰহণ কৰে।[21] সন্মিলনৰ সভাপতি চুলোচানাবাই ডংগ্ৰে জন্ম নিয়ন্ত্ৰণৰ পোষকতা কৰিছিল। সন্মিলনৰ সময়ত এনে প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰা হয় য'ত মহিলাৰ বিবাহ বিচ্ছেদৰ অধিকাৰৰ পোষকতা কৰা হয়৷ বহুবিবাহৰ নিন্দা, শ্ৰমৰ অৱস্থা উন্নীতকৰণ, ৰাজনীতিত মহিলাৰ জড়িতকৰণ আৰু নিম্ন শ্ৰেণীৰ মহিলাসকলৰ উন্নত শিক্ষাৰ ব্যৱস্থাকে ধৰি দিশসমূহক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হয়।[22][22]
১৯৭০ আৰু ৮০ৰ দশকৰ আৰম্ভণিৰ সামাজিক আন্দোলনসমূহতো দলিত মহিলাসকল জড়িত আছিল।[20] ১৯৭০ চনত দলিত মহিলাৰ জীৱন আৰু অভিজ্ঞতাৰ আত্মজীৱনী প্ৰকাশ পাবলৈ আৰম্ভ কৰে।[21] এই মহিলাসকলৰ বহুতেই বাবাছাহেব আম্বেদকাৰৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।[23] ১৯৮০ আৰু ১৯৯০ চনৰ ভিতৰত ভাৰতত মূলসুঁতিৰ নাৰীবাদী চিন্তাধাৰাই জাতিক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লৈ উঠা বিষয়সমূহক স্বীকৃতি দিবলৈ আৰম্ভ কৰে।[24]
তথ্যসূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Mehta 2017, পৃষ্ঠা. 231.
- ↑ Haijer 2007, পৃষ্ঠা. 13.
- ↑ FEDO 2017, পৃষ্ঠা. 2.
- ↑ "Dalit women in Pakistan" (en-US ভাষাত). International Dalit Solidarity Network. https://idsn.org/key-issues/dalit-women/dalit-women-in-pakistan/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-08-26.
- ↑ 5.0 5.1 Manorama, Ruth. "Background Information on Dalit Women in India". Right Livelihood Award. Archived from the original on 24 December 2020. https://web.archive.org/web/20201224153640/http://www.rightlivelihoodaward.org/fileadmin/Files/PDF/Literature_Recipients/Manorama/Background_Manorama.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 August 2018.
- ↑ Haijer 2007, পৃষ্ঠা. 6.
- ↑ "Durga Sob: Nepal's trailblazing Dalit feminist" (en ভাষাত). New Internationalist. 2010-05-01. https://newint.org/columns/makingwaves/2010/05/01/durga-sob-nepal-dalit-feminist.
- ↑ Rattanpal, Divyani (8 July 2015). "Indian Feminism Excludes Dalit Women, But the Tide is Turning" (en ভাষাত). The Quint. https://www.thequint.com/news/india/dalit-women-are-talking-about-their-identity.
- ↑ "INDIA: Magida dalit woman hero moves beyond caste and 'untouchability'" (en-US ভাষাত). Woman News Network (WNN). 2012-05-15. Archived from the original on 2019-07-01. https://web.archive.org/web/20190701173225/https://womennewsnetwork.net/2012/05/15/india-magida-dalit-woman-hero/.
- ↑ Haijer 2007, পৃষ্ঠা. 7.
- ↑ "Dalit women's collective presents report on caste-based violence against women at UNHRC". The New Indian Express. 22 June 2018. http://www.newindianexpress.com/nation/2018/jun/22/dalit-womens-collective-presents-report-on-caste-based-violence-against-women-at-unhrc-1831935.html.
- ↑ Dixit, Neha (15 February 2017). "Bundelkhand's Dalit Women Rally Against Government Negligence". The Wire. https://thewire.in/politics/bundelkhands-dalit-women-rally-against-government-negligence। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-08-18.
- ↑ Boddu & Bolleddu 2016, পৃষ্ঠা. 49.
- ↑ Gupta 2011, পৃষ্ঠা. 14.
- ↑ Gupta 2011, পৃষ্ঠা. 23.
- ↑ FEDO 2017, পৃষ্ঠা. 2-3.
- ↑ FEDO 2017, পৃষ্ঠা. 3.
- ↑ PDSN 2013, পৃষ্ঠা. 3.
- ↑ Rege 1998, পৃষ্ঠা. WS-41.
- ↑ 20.0 20.1 Rege 1998, পৃষ্ঠা. WS-42.
- ↑ 21.0 21.1 Kumar, Umang (24 May 2015). "Prof Vimal Thorat delivers lecture on Dalit feminist writing at MIT" (en-US ভাষাত). TwoCircles.net. http://twocircles.net/2015may24/1432488896.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-08-12.
- ↑ 22.0 22.1 "Forgotten Lessons – The All India Depressed Classes Women's Conference, Nagpur, 1942". Velivada. 24 March 2017. http://velivada.com/2017/03/24/forgotten-lessons-the-all-india-depressed-classes-womens-conference-nagpur-1942/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-08-12.
- ↑ Rege 1998, পৃষ্ঠা. WS-39.
- ↑ Mehta 2017, পৃষ্ঠা. 238.