নাচিয়াৰকইল চাকি
নাচিয়াৰকইল চাকি (ইংৰাজী: Nachiarkoil lamp) হৈছে ভাৰতৰ তামিলনাডুৰ নাচিয়াৰ কইল চহৰৰ কাম্মালাৰ পথত শৃংখলাৰে তৈয়াৰ কৰা এক প্ৰকাৰৰ অলংকাৰিক পিতলৰ চাকি। এই পাৰম্পৰিক হস্তশিল্পত পিতলৰ দীঘল স্তম্ভৰ ওপৰত কাৰুকাৰ্য খচিত চাকি থাকে।[1][2][3] বিভিন্ন আকাৰত তৈয়াৰ কৰা এই চাকিৰ চাৰিটা অংশ থাকে। এই অংশ কেইটা পিছত একেলগে যুক্ত কৰা হয়। শীৰ্ষত মুকুট পিন্ধোৱাৰ দৰে কেন্দ্ৰীয় স্তম্ভক "প্ৰৱাই" বুলি কোৱা হয়। এই মুকুট সাধাৰণতে হংস বা হাঁহৰ ৰূপত থাকে।[2][3] এই চাকি থিয় হৈ থকা ভংগীত চাকি ধৰি থকা মহিলা মূৰ্তিৰ ৰূপত বা গছৰ ডালৰ ৰূপত তৈয়াৰ কৰা হয়। এই চাকিবোৰৰ খোলত পাঁচটা ইংৰাজী ভি আকৃতিৰ শলিতাৰ বাবে ঠাই থাকে। কপালৰ শলিতা আৰু পোহৰৰ বাবে তেলেৰে ভৰ্তি হয়। এই অলংকাৰিক চাকিবোৰ দক্ষিণ ভাৰতৰ মন্দিৰসমূহত বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[2][3][4]
| নাচিয়াৰকইল চাকি | |
|---|---|
| ভৌগোলিক স্বীকৃতি | |
 নাচিয়াৰকইল চাকিৰ শীৰ্ষভাগ | |
| বিকল্প নাম | নাচিয়াৰকইল কুথুভিলাক্কু, আন্নাম চাকি আৰু কাম্মালাৰ চাকি |
| বৰ্ণনা | হস্তশিল্প |
| প্ৰকাৰ | চাকি |
| অঞ্চল | তামিলনাডুৰ নাচিয়াৰ কইল চহৰৰ কাম্মালাৰ পথ |
| দেশ | ভাৰত |
| পঞ্জীয়ন | ৮ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১০ |
| উপাদান | পিতল ধাতু |
এই সামগ্ৰীটো বাণিজ্য সম্পৰ্কীয় বৌদ্ধিক সম্পত্তি অধিকাৰ (ট্ৰিপছ) চুক্তিৰ ভৌগোলিক স্বীকৃতিৰ অধীনত সুৰক্ষাৰ বাবে পঞ্জীয়ন কৰা হৈছে। ২০১০ চনৰ ৮ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে ইয়াক ভাৰত চৰকাৰৰ ভৌগোলিক স্বীকৃতি আইন, ১৯৯৯ৰ অধীনত "নাচিয়াৰকইল কুথুভিলাক্কু (চাকি)" হিচাপে পঞ্জীয়ন কৰা হৈছিল। ইয়াক শ্ৰেণী ৬ ৰ অধীনত পিতলৰ চাকি আৰু সম্পৰ্কিত সামগ্ৰীৰ অধীনত পেটেণ্ট ডিজাইন আৰু ট্ৰেডমাৰ্কৰ নিয়ন্ত্ৰক জেনেৰেলৰ দ্বাৰা পঞ্জীয়নৰ সৈতে এপ্লিকেচন নম্বৰ ১৯৬ ৰ দ্বাৰা পঞ্জীয়ন কৰা হৈছিল।[3] নাচিয়াৰকইলত পুৰমপুৰ বুলি জনাজাত তামিলনাডু হস্তশিল্প উন্নয়ন নিগম লিমিটেডৰ দ্বাৰা কাৰুশিল্পৰ বাবে দুবছৰীয়া প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী আয়োজন কৰা হয়।[5]
অৱস্থান
সম্পাদনা কৰকনাচিয়াৰকইল চাকি তামিলনাডুৰ তাঞ্জোৰ জিলাৰ কুম্বাকোনাম তালুকৰ এখন চহৰ নাচিয়াৰকইলত তৈয়াৰ কৰা হয়। চহৰখন কুম্বাকোনাম – তিৰুভাৰুৰ মুখ্য পথৰ কুম্বাকোনামৰ পৰা প্ৰায় ৬ মাইল (৯.৭ কিলোমিটাৰ) দক্ষিণ-পূবত। চাকিবোৰ পথেৰ নামৰ স্থানীয় শিল্পীসকলে তৈয়াৰ কৰে।[3]
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকএই চাকি প্ৰকৃততে পথেৰ বুলি জনাজাত নিৰ্দিষ্ট সম্প্ৰদায়ৰ দ্বাৰা নাচিয়াৰকইলত তৈয়াৰ কৰা হৈছিল। তেওঁলোক প্ৰকৃততে আগৰ ট্ৰাভাঙ্কোৰ-কোচিন ৰাজ্যৰ নাগৰকইলত পিতল আৰু কাঁহ ধাতুৰে নিৰ্মিত এই কলাক অনুশীলন কৰিছিল। এই অঞ্চল বৰ্তমান কেৰালাত অৱস্থিত। তেওঁলোকে এই শিল্পৰ সৈতে নাগৰকইলত তেওঁলোকৰ জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰিব পৰা নাছিল। সেয়ে পথেৰৰ পাঁচটা পৰিয়াল প্ৰথমতে কুম্বাকোনাম আৰু তাৰ পিছত ১৮৫৭ চনত নাচিয়াৰকইললৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। কুম্বাকোনামত তেওঁলোকে স্থানীয় শিল্পীসকলক পিতলৰ পাটেৰে এই সামগ্ৰীটো নিৰ্মাণ কৰা স্থানীয় শিল্পীসকল জনাইছিল। যিহেতু পথেৰসকলে হস্তশিল্প নিৰ্মাণৰ বাবে ধাতুৰ পাট ব্যৱহাৰ কৰাৰ বিষয়ে অৱগত নাছিল। তেওঁলোকে ইয়াক তেওঁলোকৰ নিজৰ শিল্পকলাত গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁলোকে দক্ষতাৰ ফলত এক নিৰ্দিষ্ট প্ৰকাৰৰ বালি ব্যৱহাৰ কৰি পিতল আৰু কাঁহ-ধাতুৰ কৌশল ব্যৱহাৰ কৰা শৈলী বিকশিত হৈছিল। তেওঁলোকে নাচিয়াৰকইলত বসতি স্থাপন কৰিছিল কিয়নো তেওঁলোকে ওচৰৰ কাবেৰী নদীৰ বুকুত উপলব্ধ পাতল মুগা বালি তেওঁলোকৰ শিল্পৰ বাবে উপযুক্ত আছিল। এই বালিক স্থানীয় ভাষাত "ভণ্ডল" বুলি জনা যায়।[3][6]
প্ৰক্ৰিয়া
সম্পাদনা কৰকনাচিয়াৰকইল চাকি কাঁহ আৰু পিতল দুয়ো ধাতু ব্যৱহাৰ কৰি তৈয়াৰ কৰা হয় যদিও পিতল এতিয়া অধিক প্ৰচলিত। পিতল সহজে উপলব্ধ আৰু সস্তা বাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ বাঢ়ি গৈছে। এই চাকিৰ চাৰিটা উপাদান আছে, সেইবোৰ হ'ল: — আধাৰ 'কীজবাগাম', "কান্দম" অৰ্থ হৈছে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্তম্ভ, "তাংগুলী" পোহৰৰ বাবে শলিতা আৰু তেল ধৰি ৰাখিবলৈ পাঁচটা চাকিৰ খোলা, আৰু "প্ৰভাই" অৰ্থাৎ মুকুট। থিয় ৰূপত তৈয়াৰ কৰা চাকিবোৰ মন্দিৰ বা "দীপম"ত চিলিংৰ পৰা অন্যান্য প্ৰকাৰৰ চাকি টাঙি দিয়া হয়। এই চাকিবোৰ ব্যাপকভাৱে অলংকৃত কৰা হয়।[3][4]
চাকি তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহৃত সামগ্ৰীবোৰৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হৈছে সাঁচযুক্ত বাকচ আৰু মম। এইবোৰ এটা খোলা স্থানত তৈয়াৰ কৰা হয়। চাকি নিৰ্মাণত ব্যৱহৃত মুখ্য উপাদান সামগ্ৰীবোৰ হৈছে: সকলো প্ৰকাৰৰ সাঁচত ব্যৱহৃত নাচিয়াৰকইল চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১ কিলোমিটাৰ দূৰত কাবেৰী নদীৰ বুকুৰ পৰা বিশেষভাৱে লোৱা মুগা ভণ্ডল বালি; শেঁতা ৰঙা ৰঙৰ কাৰুমান বালি, মম সাঁচৰ বাবে পাতল ধূসৰ ৰঙৰ সাভুট্টু বালি। বাকচ-সাঁচত ব্যৱহৃত মিশ্ৰণটো ব্যৱহৃত সাঁচৰ প্ৰকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি নিৰ্দিষ্ট অনুপাতত মাটিৰ পাউডাৰ মিহলি কৰা হয়। ব্যৱহৃত অন্যান্য সামগ্ৰী হৈছে বগা ডামাৰ, সৰল পৰা লোৱা এক প্ৰকাৰৰ ৰেজিন, আৰু এৰা তেল। ঢালি দিয়াৰ আগতে ধাতু গলাবলৈ নিয়োগ কৰা সাধাৰণ প্ৰকাৰৰ ইন্ধন হিচাপে গৰু গোবৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বক্স-মল্ডিং ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় কিয়নো ই নিৰ্মাণৰ এক দ্ৰুত আৰু সস্তা পদ্ধতি।[3] বৰ্তমান সময়ত চাকিবোৰ তৈয়াৰ কৰিবলৈ আধুনিক যন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[2]
তথ্য উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ PM Narendra Modi gifts Xi Jinping Annam lamp, Times of India, 11 october 2019.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 K. Lakshminarayanan; R. Kannan (2004). A Guide to the Exposition on the Progress of Industries and Handicrafts of Tamilnadu, Government Museum, Chennai. Commissioner of Museums, Government Museum. পৃষ্ঠা. 28. https://books.google.com/books?id=LoHWAAAAMAAJ.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 "Geographical Indication Journal No. 47" (pdf). Ministry of Commerce and Industry, Government of India. 30 October 2012. http://ipindia.nic.in/girindia/journal/Journal_47.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 April 2016.
- ↑ 4.0 4.1 Sivaraman, R. (7 March 2013). "GI tag for Nachiarkoil brass lamp, Pattamadai mat". The Hindu. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/gi-tag-for-nachiarkoil-brass-lamp-pattamadai-mat/article4483398.ece.
- ↑ "Where artisans learn intricacies of handicrafts". The Hindu. 27 July 2012. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-editorialfeatures/where-artisans-learn-intricacies-of-handicrafts/article3689671.ece.
- ↑ Kamaladevi Chattopadhyaya (1995). Handicrafts of India. Indian Council for Cultural Relations. পৃষ্ঠা. 76. ISBN 978-81-224-0797-6. https://books.google.com/books?id=1XAsAQAAIAAJ.