পদুম ৰেচম বা পদ্ম সূতা (ইংৰাজী: lotus silk) হৈছে সূক্ষ্ম পদুমৰ কাণ্ডৰ আঁহ ব্যৱহাৰ কৰি উৎপাদিত এক প্ৰকাৰৰ সূতা আৰু ইয়াৰে উৎপাদিত বস্ত্ৰ। এই কাপোৰৰ উৎপত্তি প্ৰথমে ম্যানমাৰ (বাৰ্মা)ত হৈছিল, আৰু বৰ্তমান ভিয়েটনামৰ সৰু সৰু কুটিৰ উদ্যোগসমূহো ইয়াৰ উৎপাদন আৰু বয়নৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছে।[1][2] পদুমৰ আঁহ বোৱাৰ জটিলতা আৰু শ্ৰমসাধ্য প্ৰকৃতিৰ বাবে পদুম ৰেচমক পৃথিৱীৰ অন্যতম দামী কাপোৰ বুলি গণ্য কৰা হয়।[1][3]

সূতা তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ হোৱা পদুমৰ আঁহ

বাৰ্মিজ পদুম ৰেচমত পডনমা ক্যা (ပဒုမ္မာကြာ) নামৰ এক নিৰ্দিষ্ট জাতৰ পদ্মৰ আঁহ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, এই প্ৰজাতিৰ পদুম গছত আকাৰত ডাঙৰ আৰু সুগন্ধি গোলাপী ৰঙৰ ফুল ফুলে।[4] পদুমৰ কাণ্ডৰ উৎস হৈছে শ্বান ৰাজ্যৰ ইনলে হ্ৰদ আৰু সমগ্ৰ ম্যানমাৰ তথা মাণ্ডালে অঞ্চল (চিণ্টকাইং টাউনশ্বিপৰ ছুনিয়ে হ্ৰদ)কে ধৰি; বাগো অঞ্চল (থেগন টাউনশ্বিপৰ ইনমা হ্ৰদ); মেগৱে অঞ্চল (চেলিন টাউনশ্বিপৰ ৱেথে আৰু চেলিন প্ৰাকৃতিক হ্ৰদ); সাগাইং অঞ্চল (তাজে টাউনশ্বিপৰ কাণ্ডাউংগি হ্ৰদ)।[4]

ভাৰতত মণিপুৰৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত থাংগা টংব্ৰাম গাঁৱৰ বিজিয়াশান্তি টংব্ৰামে লকটক হ্ৰদৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা পদুমৰ কাণ্ডৰ পৰা আঁহ তৈয়াৰ কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ এই সূতা কাটি স্কাৰ্ফ, ষ্টোল, নেকটাই আৰু অন্যান্য সাজ-পোছাক তৈয়াৰ কৰে।[5]

ইতিহাস সম্পাদনা কৰক

 
ইনলে হ্ৰদৰ কাষৰীয়া এগৰাকী তাঁতীয়ে পদুমৰ ৰেচমৰ সূতাৰে বয়নৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰিছে।
 
ভিয়েটনামী শিপিনীসকলে পদুম ৰেচম তৈয়াৰ কৰিবলৈ শিকাইছে।
 
ভিয়েটনামী শিপিনীসকলে পদুমৰ ৰেচম বোৱাৰ বাবে তাঁতশাল ব্যৱহাৰ কৰে।

ম্যানমাৰৰ শ্বান ৰাজ্যৰ ইনলে হ্ৰদৰ পদুমৰ পৰাই পদুম ৰেচমৰ উৎপত্তি হৈছিল। ১৯০০ চনৰ আৰম্ভণিতে কিয়াংখান গাঁৱত ছা উ নামৰ এগৰাকী জনগোষ্ঠীয় ইন্থা মহিলাই পদুম ৰেচম আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।[6][4] তেওঁ প্ৰথমে স্থানীয় মঠৰ বাবে প্ৰসাদ হিচাপে পলাশ আঁহ ব্যৱহাৰ কৰি বৌদ্ধ মঠৰ বাবে কাপোৰ বৈছিল, যাক ক্যা থিংগান (ကြာသင်္ကန်း) বুলি কোৱা হয় আৰু ফাউং টাউ ঊ পেগোডাত থকা প্ৰধান বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ দৰেই মঠৰ পোছাক আগবঢ়াইছিল।[4] ম্যানমাৰত চোলা বোৱা পৰম্পৰাৰ ইতিহাস বহু পুৰণি; তাজাউংডাইং উৎসৱৰ সময়ত বাৰ্মিজৰ প্ৰধান পেগোডাবোৰত ৰব-বয়ন প্ৰতিযোগিতা অনুষ্ঠিত কৰা হয়। তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত এই বয়ন প্ৰথা বিলুপ্ত হয়, আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁৰ আত্মীয় টুন য়ে আৰু অ'ন কিই ইয়াক পুনৰুজ্জীৱিত কৰে, যিয়ে বয়ন প্ৰথাক আধুনিক আৰু পদ্ধতিগত কৰাৰ বাবে এটা সমবায় আৰম্ভ কৰে।[4]

 
এজন বাৰ্মিজ তাঁতীয়ে পদুম ৰেচম বোৱাৰ বাবে হাতশাল ব্যৱহাৰ কৰিছে।

২০০৩ চনত আৱেন ডেলাভালৰ নেতৃত্বত সামাটোয়া টেক্সটাইলে কম্বোডিয়াৰ ছিম ৰিপত বাটামবাং হ্ৰদত নেলুম্বো নুচিফেৰা পদুমৰ উৎপাদন কৰি সূতা তৈয়াৰ কৰি সকলোবোৰ পৰম্পৰাগত পদ্ধতি অনুসৰি কাপোৰ বোৱাই এই প্ৰথাক পুনৰুজ্জীৱিত কৰে।[7] ২০১৭ চনত হানয়ৰ ওচৰৰ এজন শিপিনী ফান থি থুয়ানে ভিয়েটনামত এই বয়ন প্ৰথা প্ৰৱৰ্তন কৰে।[2]

ব্যৱহাৰ সম্পাদনা কৰক

 
শ্বেডাগন পেগোডাৰ বুদ্ধৰ এখন প্ৰতিচ্ছবি এম্ব্ৰয়ডাৰী কৰা পদুম ৰেচমৰ কেশৰ ৰঙৰ কাপোৰৰ চোলাৰে ঢাকি থোৱা আছে।.

বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি বা বৌদ্ধ সন্ন্যাসীসকলক প্ৰসাদ হিচাপে মঠৰ চোলা বোৱাত প্ৰথমে পদুম ৰেচম ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল যদিও বৰ্তমান ইয়াক স্কাৰ্ফ আৰু টুপীকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ কাপোৰৰ বাবেও ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[4] ল'ৰ' পিয়ানাই নামৰ এটা বিলাসী কাপোৰ কোম্পানীয়ে ২০১০ চনৰ পৰা বাৰ্মিজ পদুম ৰেচম আমদানি কৰি জেকেট আৰু অন্যান্য কাপোৰৰ সামগ্ৰী উৎপাদন কৰি আহিছে।[8]

তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক

  1. 1.0 1.1 Floyd, Charlie. "Lotus silk is one of the rarest fabrics in the world, but what makes it so expensive?". Business Insider. https://www.businessinsider.com/lotus-silk-most-expensive-fabrics-in-the-world-vietnam-2020-11। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-01-05. 
  2. 2.0 2.1 "Fabric of Success: How 'Lotus Silk' Is Weaving Its Way Into Vietnam" (en-US ভাষাত). Agence France-Presse. 2020-08-28. https://www.courthousenews.com/fabric-of-success-how-lotus-silk-is-weaving-its-way-into-vietnam/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-01-05. 
  3. Win, Lei Lei. "Lotus weaving" (en-US ভাষাত). The Encyclopedia of Crafts in WCC-Asia Pacific Region (EC-APR). https://encyclocraftsapr.com/lotus-weaving/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-01-06. 
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Theingi Myint; Khin Nyein San; Aung Phyo (2018). Lotus Fiber Value Chain in Myanmar. Regional BioTrade Project. https://themimu.info/sites/themimu.info/files/assessment_file_attachments/Final_Report_Lotus_Fiber_Study.pdf. 
  5. "Clothes made from lotus Stem Fibers | Bijiyashanti Tongbram from Manipur; Prakriti". November 6, 2020. https://www.prakati.in/clothes-made-from-lotus-stem-fibers-bijiyashanti-tongbram-from-manipur/. 
  6. Chaw Su Hlaing (2016). "Lotus Robe in Kyaing Khan Village Innlay Lake, Shan State (South): An Anthropological Perspective". Dagon University Research Journal খণ্ড 7: 91–102. https://www.dagonuniversity.edu.mm/wp-content/uploads/2017/04/10-Anthropology-1.pdf. 
  7. "FIBER WORLD: Sustainable Alternative Plant Fibers for Textiles | Textile World". https://www.textileworld.com/textile-world/features/2021/04/fiber-world-sustainable-alternative-plant-fibers-for-textiles/. 
  8. Binkley, Christina (2010-11-03). "New Luxury Frontier: A $5,600 Lotus Jacket" (en-US ভাষাত). Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703506904575592441000440092.