বিগ ফাইভ ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্য

বিগ ফাইভ ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্য (ইংৰাজী: Big Five Personality Traits) হৈছে ব্যক্তিত্ব বৈশিষ্ট্যৰ বাবে এটা প্ৰস্তাৱিত শ্ৰেণীবিভাজন বা গোটকৰণ, যিটো ১৯৮০ চনৰ পৰা মানসিক বৈশিষ্ট্য তত্ত্বত বিকশিত কৰা হৈছে।

বিগ ফাইভ ব্যক্তিত্ব

১৯৯০ চনৰ পৰা এই তত্ত্বই আমেৰিকাৰ ইংৰাজী ভাষী জনসংখ্যাৰ বাবে পাঁচটা কাৰক চিনাক্ত কৰিছিল, যাক সাধাৰণতে এনেদৰে কোৱা হয়:

• অভিজ্ঞতাৰ প্ৰতি মুকলি (আৱিষ্কাৰমূলক/কৌতুহলী বনাম সামঞ্জস্যপূৰ্ণ/সাৱধান) (Openness to experience (inventive/curious vs. consistent/cautious)
• বিবেকবান(দক্ষ/সংগঠিত বনাম অতিৰিক্ত/অসাৱধান) (Conscientiousness (efficient/organized vs. extravagant/careless))
• বহিৰ্মুখীতা (বাহ্যিক/শক্তিশালী বনাম একক/সংৰক্ষিত) (Extraversion (outgoing/energetic vs. solitary/reserved))
• সন্মততা (বন্ধুত্বপূৰ্ণ/দয়ালু বনাম সমালোচনাত্মক/যুক্তিবাদী) (Agreeableness (friendly/compassionate vs. critical/rational))
• স্নায়ুজনিত (সংবেদনশীল/স্নায়ু বনাম স্থিতিস্থাপক/আত্মবিশ্বাসী) (Neuroticism (sensitive/nervous vs. resilient/confident)

ব্যক্তিত্ব জৰীপৰ তথ্যত যেতিয়া কাৰক বিশ্লেষণ (এটা পৰিসংখ্যাগত কৌশল) প্ৰয়োগ কৰা হয়, তেতিয়া ই অৰ্থগত সংযোগ উন্মোচন কৰে: ব্যক্তিত্বৰ দিশসমূহ বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা কিছুমান শব্দ প্ৰায়ে একেজন ব্যক্তিৰ ওপৰত প্ৰয়োগ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, বিবেকবান বুলি বৰ্ণনা কৰা কোনোবা এজনক "খেলিমেলি" নহয়, "সদায় প্ৰস্তুত" বুলি বৰ্ণনা কৰাৰ সম্ভাৱনা বেছি। এই সংযোগসমূহে মানুহৰ ব্যক্তিত্ব, স্বভাৱ আৰু মনোজগতৰ বৰ্ণনাৰ বাবে সাধাৰণ ভাষাত ব্যৱহাৰ কৰা পাঁচটা বহল মাত্ৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।

পাঁচটা কাৰকৰ বাবে সেই লেবেলবোৰ "OCEAN" বা "CANOE" সংক্ষিপ্ত ৰূপ ব্যৱহাৰ কৰি মনত ৰাখিব পাৰি। প্ৰতিটো প্ৰস্তাৱিত গোলকীয় কাৰকৰ তলত কেইবাটাও সম্পৰ্কিত আৰু অধিক নিৰ্দিষ্ট প্ৰাথমিক কাৰক আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, বহিৰ্মুখীতা সাধাৰণতে সহযোগিতা, আত্মবিশ্বাসীতা, উত্তেজনা বিচৰা, উষ্ণতা, কাৰ্য্যকলাপ আৰু ইতিবাচক আৱেগৰ দৰে গুণৰ সৈতে জড়িত।

বিকাশ

ব্যক্তিত্ব আৰু শৈক্ষিক আচৰণৰ মাজৰ সম্পৰ্ক বুজিবলৈ বিগ ফাইভ ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্য এক আৰ্হি আছিল । এই আৰ্হিটো কেইবাটাও স্বতন্ত্ৰ গৱেষকৰ গোটে সংজ্ঞায়িত কৰিছিল যিয়ে মানৱ আচৰণৰ মৌখিক বৰ্ণনাকাৰীৰ কাৰক বিশ্লেষণ ব্যৱহাৰ কৰিছিল।এই গৱেষকসকলে ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে জড়িত বৃহৎ সংখ্যক মৌখিক বৰ্ণনাকাৰীৰ মাজৰ সম্পৰ্ক অধ্যয়ন কৰি আৰম্ভ কৰিছিল। তেওঁলোকে এই বৰ্ণনাকাৰীসমূহৰ তালিকাসমূহ ৫–১০গুণ হ্ৰাস কৰিলে আৰু তাৰ পিছত ব্যক্তিত্বৰ অন্তৰ্নিহিত কাৰকসমূহ বিচাৰি উলিয়াবলৈ বাকী বৈশিষ্ট্যসমূহক গোট খুৱাবলৈ কাৰক বিশ্লেষণ ব্যৱহাৰ কৰিলে (বেছিভাগেই মানুহৰ অনুমানৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তথ্য ব্যৱহাৰ কৰি, আত্ম-ৰিপৰ্ট প্ৰশ্নাৱলী আৰু সমনীয়াৰ ৰেটিংত)।

প্ৰাৰম্ভিক আৰ্হিটো ১৯৬১ চনত আৰ্নেষ্ট টুপছ আৰু ৰেমণ্ড ক্ৰীষ্টেলে আগবঢ়াইছিল, কিন্তু ১৯৮০ চনলৈকে একাডেমিক দৰ্শকৰ ওচৰলৈ যাব নোৱাৰিলে। ১৯৯০ চনত জে.এম.ডিগমেনে তেওঁৰ ব্যক্তিত্বৰ পাঁচটা কাৰকৰ আৰ্হি আগবঢ়াই লৈ যায়, যিটো লুইছ গোল্ডবাৰ্গে সংগঠনৰ উচ্চতম পৰ্যায়লৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰে। এই পাঁচটা সামগ্ৰিক ডমেইনত প্ৰায়বোৰ জনাজাত ব্যক্তিত্ব বৈশিষ্ট্য থাকে আৰু ইয়াক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা দেখা গৈছে আৰু ই সকলো ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্যৰ আঁৰৰ মূল গঠনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে বুলি ধৰা হৈছে।

বিগ ফাইভ ব্যক্তিত্বৰ প্ৰতিটো বৈশিষ্ট্যতে দুটা পৃথক, কিন্তু সম্পৰ্কিত, দিশ থাকে যিয়ে বহল ক্ষেত্ৰসমূহৰ তলত কিন্তু বহুতো দিশৰ স্কেলৰ ওপৰত ব্যক্তিত্বৰ এটা স্তৰ প্ৰতিফলিত কৰে যিবোৰো বিগ ফাইভৰ অংশ। দিশসমূহক তলত দিয়া ধৰণে লেবেল কৰা হৈছে:

স্নায়ুজনিততাৰ বাবে অস্থিৰতা আৰু প্ৰত্যাহাৰ;

বহিৰ্মুখীতাৰ বাবে উৎসাহ আৰু আত্মবিশ্বাস;

অভিজ্ঞতাৰ প্ৰতি মুকলি বাবে বুদ্ধি আৰু মুকলি মন;

বিবেকবানৰ বাবে উদ্যোগশীলতা আৰু শৃংখলাবদ্ধতা;

আৰু সন্মততাৰ বাবে দয়া আৰু ভদ্ৰতা।

ওপৰৰ প্ৰতিটো মাত্ৰাত এটা কাৰকৰ প্ৰতি স্পষ্ট প্ৰৱণতা প্ৰদৰ্শন নকৰা লোকসকলক খাপ খুৱাব পৰা, মধ্যমীয়া আৰু যুক্তিসংগত বুলি গণ্য কৰা হয়, তথাপিও তেওঁলোকক নীতিহীন, অগম্য আৰু গণনামূলক বুলিও ধৰিব পাৰি।