ৱিকিপিডিয়া

লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষা

লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষা বা লিংগ অন্তৰ্ভুক্ত ভাষা (ইংৰাজী: Gender-neutral language) হৈছে কোনো বিশেষ লিংগ বা লিংগক উল্লেখ নকৰাকৈ লিখা ভাষা। ইংৰাজী ভাষাত ভূমিকা বা বৃত্তিক বুজাবলৈ বিশেষ্যৰ ব্যৱহাৰ লিংগ-নিৰ্দিষ্ট নহয়।[1] বাক্যাংশ গঠন আৰু পুৰুষ বা মহিলা শব্দৰ সামূহিক ব্যৱহাৰ বন্ধ কৰা আদিকো লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষাই সামৰি লৈছে।[2] উদাহৰণস্বৰূপে, পুৰুষ আৰক্ষী(পুলিচমেন)[3][4] আৰু ষ্টিয়াৰ্ডেছ(stewardess)'[5][6] শব্দ দুটা লিংগ-নিৰ্দিষ্ট চাকৰিৰ পদবী। ইয়াৰ বিপৰীতে লিংগ নিৰপেক্ষ শব্দসমূহ হ'ল আৰক্ষী বিষয়া[7][8] আৰু বিমান পৰিচাৰিকা।[9][10] অন্যান্য লিংগ-নিৰ্দিষ্ট শব্দ, যেনে: অভিনেতা আৰু অভিনেত্ৰী। ইয়াৰ ঠাইত মূলতঃ পুৰুষ শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, লিংগ নিৰ্বিশেষে ব্যৱহৃত অভিনেতা শব্দটো।[11][12][13] কিছুমান শব্দ, যেনে: চেয়াৰমেন[14][15]আদিত 'man' শব্দটো সংযোজিত হৈ থাকে। এনেধৰণৰ শব্দক পৰম্পৰাগতভাৱে লিংগ নিৰ্বিশেষে ব্যক্তিক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয় যদিও শব্দটোৰ লিংগ-নিৰ্দিষ্টতাক লৈ কিছুলোক সন্দীহান।[16] বাক্যাংশ গঠন কৰাৰ ক্ষেত্ৰত উদাহৰণ হ'ব পুৰুষ আৰু পত্নীৰ পৰিৱৰ্তে স্বামী-স্ত্ৰী ব্যৱহাৰ কৰা।[17]

ইতিহাস সম্পাদনা কৰক

ইংৰাজী ভাষাৰ কিছু অংশক যৌনতাবাদী হিচাপে বিবেচনা কৰা ধাৰণাটো ১৯৭০ চনত নাৰীবাদীসকলে পশ্চিম ইংৰাজী সংস্কৃতিৰ মূলসুঁতিলৈ আনিছিল।[18] একে সময়তে ভাষা আৰু মতাদৰ্শৰ মাজৰ এই সম্পৰ্ক (পৰম্পৰাগত লিংগ মতাদৰ্শকে ধৰি) ভাষাবিজ্ঞানৰ শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত স্পষ্ট হৈ পৰিছিল।[19] ১৯৭৫ চনত নেচনেল কাউন্সিল অৱ টিচাৰ্ছ অৱ ইংলিছ-এ "অলিংগবাদী" ভাষাৰ ব্যৱহাৰ সন্দৰ্ভত এক নিৰ্দেশনা প্ৰকাশ কৰে।[20][21] 'লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষা বলবৎ কৰা উচিত নে?' জাতীয় প্ৰশ্নটো সেই বিতৰ্কৰ লগতে জড়িত হৈ পৰে।[21][18] তেনে এক প্ৰেক্ষাপটতে ব্ৰিটেইনৰ নাৰীবাদী মাইজা ব্লাউবাৰ্গছে ১৯৮০ চনত সততে ব্যৱহৃত আঠটা বিৰোধী যুক্তি প্ৰতিহত কৰে।[22] ১৯৮৩ চনত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ নিউ চাউথ ৱেলছত পৰৱৰ্তী আইনত he আৰু sheৰ ঠাইত they ব্যৱহাৰ কৰাটো বাধ্যতামূলক কৰা হয়।.[23] ১৯৮৫ চনত কানাডাৰ কৰ্প'ৰেশ্যন ফৰ ষ্টাডিজ ইন ৰিলিজিয়নে ইয়াৰ পিছৰ সকলো প্ৰকাশনত "অলিংগবাদী" ভাষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰে।[24] ১৯৯৫ চনৰ ভিতৰত কানাডা আৰু ব্ৰিটেইনৰ শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহে "অলিংগবাদী" ভাষা নীতি ৰূপায়ণ কৰে।[25][26] শেহতীয়াকৈ দ্য হেণ্ডবুক অৱ ননচেক্সিষ্ট ৰাইটিং আৰু দ্য এ–জেড অৱ নন-চেক্সিষ্ট লেংগুৱেজৰ ৱমেনছ প্ৰেছ প্ৰকাশনসমূহৰ সংশোধন কৰি মূল ৰচনাসমূহক অ-মূল্যমুক্ত কৰা হৈছে।[26] ২০০৬ চনত "অ-যৌনতাবাদী"ক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হৈছিল এই বুলি যে, এই শব্দটোৱে কেৱল যৌনতাবাদৰ অনুপস্থিতিক বুজায়।[26] ২০১৮ চনত নিউয়ৰ্কে লিংগ নিৰপেক্ষ শব্দ আৰক্ষী বিষয়া (police officer)আৰু অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনী (firefighter)আনুষ্ঠানিকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰাৰ নীতি প্ৰণয়ন কৰে।[23]

পৰিভাষা আৰু দৃষ্টিভংগী সম্পাদনা কৰক

ঐতিহাসিকভাৱে সৰ্বসাধাৰণৰ ঠাইত পুংলিঙ্গ সৰ্বনাম ব্যৱহাৰ কৰাটো অলিংগবাদী বুলি গণ্য কৰা হৈছিল যদিও বিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে বহু ভাষাৰ লিখিত আৰু কথিত সংস্কৰণত লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষাৰ বিভিন্ন ৰূপ এটা সাধাৰণ বৈশিষ্ট্য হৈ পৰিছে। নাৰীবাদীসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে পূৰ্বতে পুৰুষ লিংগক সাধাৰণ পূৰ্বসূৰীৰ সৈতে নিযুক্ত কৰাৰ প্ৰথা ভাষাৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছিল যিয়ে "যিখন সমাজত ই বিকশিত হৈছিল, সেই সমাজৰ পক্ষপাতিত্বক প্ৰতিফলিত কৰিছিল আৰু ইংৰাজী ইয়াৰ ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ মাজেৰে পুৰুষকেন্দ্ৰিক, পিতৃতান্ত্ৰিক সমাজত বিকশিত হৈছিল।" [27] ১৯৭০ চনত নাৰীবাদী কেছি মিলাৰ আৰু কেট চুইফটে লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষা সন্দৰ্ভত এখন হাতপুথি তৈয়াৰ কৰে৷ যাৰ নাম হৈছে দ্য হেণ্ডবুক অৱ ননচেক্সিষ্ট ৰাইটিং৷ কিতাপখনে নাৰীক বাদ দিয়া আৰু অমানৱীয় কৰি তোলা বুলি কোৱা বৰ্তমানৰ যৌনতাবাদী ভাষাটোৰ সংস্কাৰ সাধন কৰে।[28] ১৯৯৫ চনত ৱমেনছ প্ৰেছে মাৰ্গাৰেট ডয়েলৰ দ্য এ–জেড অৱ নন-চেক্সিষ্ট লেংগুৱেজ প্ৰকাশ কৰে।[29] মূলতঃ ব্ৰিটিছ-ইংৰাজী উপভাষাৰ বিবেচনা নকৰাকৈ দুয়োটা প্ৰকাশনেই আমেৰিকাৰ লেখকসকলে লিখিছিল।[29] এণ্ড্ৰকেন্দ্ৰিক ভাষাৰ সংস্কাৰৰ বাবে বহুতো নাৰীবাদী প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছিল।[30] কিছুমান শৈক্ষিক আৰু চৰকাৰী পৰিৱেশত সকলো লিংগ বা লিংগৰ অন্তৰ্ভুক্তিৰ কথা বুজাবলৈ লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাটো সাধাৰণ হৈ পৰিছে।[31][32]

লিংগৰ ইংগিত সম্পাদনা কৰক

"লিংগ নিৰপেক্ষ ভাষা" গঠনত বিভিন্ন পন্থা আছে:

  • লিংগ বা লিংগৰ যিকোনো উল্লেখ নিষ্ক্ৰিয় কৰা, যেনে "he" বা "she"ৰ পৰিৱৰ্তে "they"ক তৃতীয় ব্যক্তিৰ একবচন সৰ্বনাম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা, আৰু অভিনেত্ৰী (মহিলা অভিনেতা)ৰ দৰে শব্দ নিষিদ্ধ কৰা তথা ব্যক্তিৰ বাবে অভিনেতাৰ দৰে শব্দৰ ব্যৱহাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰা। [33]ইংৰাজী ভাষাত ইয়াক সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা হৈছে যদিও কিছুমানে যুক্তি আগবঢ়ায় যে "they"ক একবচন সৰ্বনাম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাটো ব্যাকৰণগতভাৱে ভুল বুলি গণ্য কৰা হয়৷ কিন্তু অনানুষ্ঠানিক লিখনিত এই শব্দটো গ্ৰহণযোগ্য।[34]
  • বিকল্প লিংগ নিৰপেক্ষ সৰ্বনাম সৃষ্টি কৰা, যেনে: ছুইডিছ ভাষাত "হিৰ" বা "হেন"।[35]
  • "he" বা she" আৰু "actor আৰু actress"ৰ দৰে শব্দ ব্যৱহাৰ কৰি লিংগ সূচনা কৰা।
  • "he/she" বা তৃতীয় ব্যক্তিৰ একবচন সৰ্বনাম "they" ব্যৱহাৰ এৰাই চলা বা বাক্যটোক একেলগে পুনৰ্গঠন কৰি তিনিওটাকে এৰাই চলা।[33]
  • নাছাই এতিয়া "মানুহযুক্ত" আৰু "মানৱবিহীন"ৰ পৰিৱৰ্তে "ক্ৰুযুক্ত" আৰু "মানুহবিহীন" ব্যৱহাৰ কৰাটো পক্ষপাতী৷[36]

তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক

  1. ↑ Fowler, H.W. (2015). Butterfield, Jeremy. ed. Fowler's Dictionary of Modern English Usage. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-966135-0. 
  2. ↑ Sarrasin, Oriane; Gabriel, Ute; Gygax, Pascal (2012-01-01). "Sexism and Attitudes Toward Gender-Neutral Language". Swiss Journal of Psychology খণ্ড 71 (3): 113–4. doi:10.1024/1421-0185/a000078. ISSN 1421-0185. https://econtent.hogrefe.com/doi/10.1024/1421-0185/a000078. 
  3. ↑ "policeman - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/policeman। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  4. ↑ "policeman definition, meaning - what is policeman in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/policeman। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  5. ↑ "stewardess - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/stewardess। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  6. ↑ "steward definition, meaning - what is steward in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/steward?q=stewardess। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  7. ↑ "police officer - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/police-officer। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  8. ↑ "police officer definition, meaning - what is police officer in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/police-officer। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  9. ↑ "flight attendant - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/flight-attendant। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  10. ↑ "flight attendant definition, meaning - what is flight attendant in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/flight-attendant। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  11. ↑ "actor - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/actor। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  12. ↑ "actress - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/actress। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  13. ↑ "actor definition, meaning - what is actor in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/actor। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  14. ↑ "chairman - Definition and pronunciation - Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". http://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/chairman। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  15. ↑ "chairman definition, meaning - what is chairman in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online". http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/chairman। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014. 
  16. ↑ Lowry, Howard. "Tone: A Matter of Attitude". Grammar.ccc.commnet.edu. Archived from the original on 2015-06-27. https://web.archive.org/web/20150627020259/http://grammar.ccc.commnet.edu/GRAMMAR/unbiased.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-01-28. 
  17. ↑ Sarrasin, Oriane; Gabriel, Ute; Gygax, Pascal (2012-01-01). "Sexism and Attitudes Toward Gender-Neutral Language". Swiss Journal of Psychology খণ্ড 71 (3): 113. doi:10.1024/1421-0185/a000078. ISSN 1421-0185. https://econtent.hogrefe.com/doi/10.1024/1421-0185/a000078. 
  18. ↑ 18.0 18.1 Blaubergs, Maija S. (1980-01-01). "An analysis of classic arguments against changing sexist language" (en ভাষাত). Women's Studies International Quarterly. The voices and words of women and men খণ্ড 3 (2): 135–147. doi:10.1016/S0148-0685(80)92071-0. ISSN 0148-0685. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0148068580920710. 
  19. ↑ Mills, Sarah; Mullany, Louise (2011). Language, gender and feminism : theory, methodology and practice. প্ৰকাশক Abingdon, Oxon: Routledge. পৃষ্ঠা. 135. ISBN 978-0-415-48595-1. OCLC 500783823. https://www.worldcat.org/oclc/500783823. 
  20. ↑ "Statement on Gender and Language" (en-US ভাষাত). NCTE. 25 October 2018. https://ncte.org/statement/genderfairuseoflang/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-01-30. 
  21. ↑ 21.0 21.1 Alter, Lance; Rutherford, Millicent (1976). "Forum: Do the NCTE Guidelines on Non-Sexist Use of Language Serve a Positive Purpose?". The English Journal খণ্ড 65 (9): 10–13. doi:10.2307/815740. ISSN 0013-8274. https://www.jstor.org/stable/815740. 
  22. ↑ Blaubergs, Maija S. (1980-01-01). "An analysis of classic arguments against changing sexist language" (en ভাষাত). Women's Studies International Quarterly. The voices and words of women and men খণ্ড 3 (2): 138. doi:10.1016/S0148-0685(80)92071-0. ISSN 0148-0685. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0148068580920710. 
  23. ↑ 23.0 23.1 Newman, Benjamin J.; DeMora, Stephanie L.; Reny, Tyler T. (2020). "Female Empowerment and the Politics of Language: Evidence Using Gender-Neutral Amendments to Subnational Constitutions" (en ভাষাত). British Journal of Political Science খণ্ড 51 (4): 1761–1772. doi:10.1017/S0007123420000332. ISSN 0007-1234. https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-political-science/article/female-empowerment-and-the-politics-of-language-evidence-using-genderneutral-amendments-to-subnational-constitutions/C0B55784FAD76FA80E4510E8CBD91138. 
  24. ↑ Milne, Pamela J. (2016-06-25). "Women and words: The use of non-sexist, inclusive language in the Academy" (en ভাষাত). Studies in Religion/Sciences Religieuses খণ্ড 18 (1): 25–35. doi:10.1177/000842988901800103. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/000842988901800103. 
  25. ↑ Milne, Pamela J. (2016-06-25). "Women and words: The use of non-sexist, inclusive language in the Academy" (en ভাষাত). Studies in Religion/Sciences Religieuses খণ্ড 18 (1): 33–4. doi:10.1177/000842988901800103. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/000842988901800103. 
  26. ↑ 26.0 26.1 26.2 Cameron, Deborah (2006). On Language and Sexual Politics. প্ৰকাশক London and New York: Routledge. পৃষ্ঠা. 20. ISBN 9780203715369. 
  27. ↑ Carolyn Jacobson. "Some Notes on Gender-Neutral Language". Archived from the original on July 14, 2014. https://web.archive.org/web/20140714235019/https://www2.stetson.edu/secure/history/hy10302/nongenderlang.html। আহৰণ কৰা হৈছে: April 16, 2012. 
  28. ↑ "Gender neutral language - Nonbinary.org". nonbinary.org. Archived from the original on 2015-11-25. https://web.archive.org/web/20151125174805/http://nonbinary.org/wiki/Gender_neutral_language#cite_note-2। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-11-25. 
  29. ↑ 29.0 29.1 Cameron, Deborah (2006). On Language and Sexual Politics. প্ৰকাশক London and New York: Routledge. পৃষ্ঠা. 21. ISBN 9780203715369. 
  30. ↑ Flanagan, J. (March 1, 2013). "The Use and Evolution of Gender Neutral Language in an Intentional Community". Women & Gender. 
  31. ↑ "Leitfaden der Gleichstellungsbeauftragten zur geschlechtersensiblen und inklusiven Sprache" (de ভাষাত). Gleichstellungsbeauftragte an der Universität zu Köln. 21 January 2014. Archived from the original on 22 December 2015. https://web.archive.org/web/20151222092018/http://www.gb.uni-koeln.de/gleichstellung_an_der_universitaet/gendersensible_sprache/index_ger.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 August 2015. 
  32. ↑ "Tips for Using Inclusive, Gender Neutral Language". Marquette University. http://www.marquette.edu/wac/neutral/NeutralInclusiveLanguage.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: April 16, 2012. 
  33. ↑ 33.0 33.1 "Gender Neutral Language in Writing". www.skillsyouneed.com. http://www.skillsyouneed.com/write/gender-neutral-language.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-10-22. 
  34. ↑ Gustafsson Sendén, Marie; Bäck, Emma A.; Lindqvist, Anna (2015). "Introducing a gender-neutral pronoun in a natural gender language: the influence of time on attitudes and behavior" (English ভাষাত). Frontiers in Psychology খণ্ড 6: 893. doi:10.3389/fpsyg.2015.00893. ISSN 1664-1078. PMID 26191016. 
  35. ↑ Gustafsson Sendén, Marie; Bäck, Emma A.; Lindqvist, Anna (2015). "Introducing a gender-neutral pronoun in a natural gender language: the influence of time on attitudes and behavior" (English ভাষাত). Frontiers in Psychology খণ্ড 6: 893. doi:10.3389/fpsyg.2015.00893. ISSN 1664-1078. PMID 26191016. 
  36. ↑ "Style Guide for NASA History Authors and Editors". https://history.nasa.gov/styleguide.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-11-02. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=লিংগ_নিৰপেক্ষ_ভাষা&oldid=414841"ৰ পৰা অনা হৈছে