ৱিকিপিডিয়া

সমাজবাদ

(Socialismৰ পৰা পুনঃনিৰ্দেশিত)

সমাজবাদ (ইংৰাজী: Socialism) অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক ব্যৱস্থাৰ এক গোট যাক উৎপাদনৰ মাধ্যমৰ সামাজিক মালিকী আৰু গণতান্ত্ৰিক নিয়ন্ত্ৰণেৰে চিহ্নিত কৰা হয়। তেনে সমাজ গঠনৰ উদ্দেশ্য ৰখা ৰাজনৈতিক ভাবাদৰ্শ, সূত্ৰ আৰু আন্দোলনকো সমাজবাদ বোলা হয়।[1] সামাজিক মালিকীয়ে ৰাজহুৱা, উমৈহতীয়া, ক'অপাৰেটিভ, প্ৰয়োজনানুযায়ী সমতা আৰু এইবোৰৰ মিশ্ৰণ বুজাব পাৰে।[2] যদিও সমাজবাদৰ বহু ৰূপ আছে আৰু কোনো সংজ্ঞাই সকলোকে নাসামৰে, সামাজিক মালিকী সকলোৰে উমৈহতীয়া গুণ। পুঁজিবাদত লাভৰ বাবে উৎপাদন হয়, কিন্তু সমাজবাদত প্ৰয়োজনৰ বাবে।[3][4][5][6]

সমাজবাদী অৰ্থনীতি

সম্পাদনা কৰক

সমাজবাদী অৰ্থনীতি বজাৰ অৰ্থনীতি হ'বও পাৰে নহবও পাৰে।[7] অ-বজাৰ অৰ্থনৈতিক সমাজবাদত বজাৰ কাৰকসমূহৰ আৰু ধনৰ সলনি আভিযান্ত্ৰিক আৰু প্ৰযুক্তিগত জ্ঞান আদিৰে গণনা কৰা, অৰ্থাৎ অ-পুঁজিবাদী কিছু নিয়মেৰে চালন কৰা হয়। অ-বজাৰ সমাজবাদৰ এক উদ্দেশ্য পুঁজি সংগ্ৰহ আৰু লাভ ব্যৱস্থাৰ দোষ আঁতৰাই চলা। তাৰ বিপৰীতে, বজাৰ সমাজবাদত বজাৰ শক্তি আৰু কাৰকসমূহ কাৰ্যকৰী বিভিন্ন সামাজিকভাৱে চালিত প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ মাজত পুঁজি সামগ্ৰীৰ বিতৰণৰ বাবে। লাভ প্ৰতি প্ৰতিষ্ঠানৰ কৰ্মশক্তিৰ ওপৰত বা সমগ্ৰ সমাজৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হ'ব।[8][9][10] পিচে প্ৰকৃত প্ৰণালী আদি সামাজিক গণনা তৰ্কৰ অন্তৰ্গত।

সমাজবাদী ৰাজনীতি

সম্পাদনা কৰক

সমাজবাদী ৰাজনৈতিক আন্দোলনে মধ্যৰ পৰা শেষৰ ১৭০০ৰ শতিকাত চিন্তা আৰম্ভ হোৱা পুঁজিবাদী ব্যৱস্থাৰ সমস্যাসমূহৰ বিষয়ে চিন্তিত কেইবাটাও বৈচিত্ৰ্যময় ৰাজনৈতিক দৰ্শন সামৰে।[3] বজাৰ অৰ্থনীতি স্বীকাৰ কৰা নকৰাৰ উপৰিও সমাজবাদীসকল সামাজিক মালিকীৰ প্ৰকাৰ, উৎপাদনকাৰী প্ৰতিষ্ঠানসমূহত কেনে ব্যৱস্থা থাকিব লাগে, আৰু সমাজবাদী সমাজ গঢ়াত ৰাজ্যৰ ভূমিকাক লৈ একমত নহয়।[11][3] মুখ্য তৰ্কৰ বিষয়ে সংস্কাৰ বনাম বৈপ্লৱিক সমাজবাদ, ৰাজ্য সমাজবাদ বনাম মুক্ত সমাজবাদ সামৰে। সমাজবাদী ৰাজনীতি কেন্দ্ৰিত আৰু বিকেন্দ্ৰিত, জাতীয়তাবাদী আৰু আন্তৰ্জাতীয়তাবাদী, ৰাজনৈতিক দলৰ সৈতে সম্বন্ধিত আৰু ৰাজনৈতিক দল বিৰোধী, বাণিজ্য সংঘৰ সমৰ্থক আৰু বাণিজ্য সংঘৰ বিৰোধী, আৰু উদ্যোগীকৃত আৰু উন্নয়নশীল দেশৰ হ'ব পাৰে।[12] যদিও সমাজবাদৰ সকলো অভিগমনেই নিজকে গণতান্ত্ৰিক আখ্যা দিয়ে, "গণতান্ত্ৰিক সমাজবাদে" এই কথাকেই বুজাই যে এই সমাজবাদৰ বিশ্বাসীসকলে অৰ্থনীতিত গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়া আৰু গণতান্ত্ৰিক ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাসমূহক সন্মান কৰে। বিশেষকৈ এনে কৰা হয় তেনে গোটৰ সদস্যসকলে অগণতান্ত্ৰিক আখ্যা দিয়া গোটসমূহৰপৰা নিজক পৃথক কৰিবলৈ।[13][14][15][16] এই শব্দৰ গোট প্ৰায় ছ'ভিয়েট সংঘৰপৰা নিজক পৃথক দৰ্শাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিয়ে বহু দূৰলৈকে কাঢ়া নিয়ন্ত্ৰণমূলক কায়দাৰে কাম কৰিছিল।[17][18][19]

গণতান্ত্ৰিক সমাজবাদ, সাম্যবাদ আৰু বৰ্তমানে সমাজবাদ

সম্পাদনা কৰক

ঊনবিংশ শতিকাৰ শেষত কাৰ্ল মাৰ্ক্স আৰু ফ্ৰিড্ৰিচ এংগেল্‌ছ পুঁজিবাদৰ অৰ্থনৈতিক চালনৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা প্ৰযুক্তিৰে[20] "সমাজবাদ"ক পুঁজিবাদৰ পাছৰ ব্যৱস্থা আখ্যা দিলে যি হ'ব কোনো প্ৰকাৰৰ সামাজিক মালিকীৰ ওপৰত আধাৰিত আৰু ই পুঁজিবাদৰ বিৰুদ্ধে ঠিক হোৱা বুজাই।[21][22] ১৯২০ৰ দশকত সামাজিক গণতন্ত্ৰ আৰু সাম্যবাদ বিশ্ব সমাজবাদী আন্দোলনত দুই দমনীয় ৰাজনৈতিক ধাৰা হিচাপে চিহ্নিত হ'ল।[23] সমাজবাদ পাছলৈ বিংশ শতিকাৰ আতাইতকৈ অধিক প্ৰভাৱশালী ধৰ্মনিৰপেক্ষ বিশ্ব দৰ্শন হ'ল। যদিও সমাজবাদক ছ'ভিয়েট প্ৰকাৰৰ অৰ্থনৈতিক মডেলৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কৰিবলৈ লোৱা হ'ল, অনেক অৰ্থনীতিবিদ আৰু বুদ্ধিজীৱীয়ে এই ব্যৱস্থাক ৰাজ্য পুঁজিবাদ[24][25][26] বা অ-পৰিকল্পিত প্ৰশাসনীয় বা আদেশ অৰ্থনীতি আখ্যা দিছে।[27][28] সমাজবাদী দলসমূহ আৰু চিন্তা বৰ্তমানেও সকলো মহাদেশতে প্ৰভাৱৰ বেলেগ বেলেগ স্তৰত এক ৰাজনৈতিক বল আৰু বিভিন্ন দেশৰ শাসন ব্যৱস্থা চালিত কৰিছে। বৰ্তমানে সমাজবাদীসকলৰ বিভিন্ন গোটে আন আন সামাজিক বিষয় যেনে প্ৰকৃতিবাদ, নাৰীবাদ আৰু মুক্তিবাদকো সামৰি লৈছে।[29]

টোকা

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ "2.
  2. ↑ O'Hara, Phillip (September 2003). Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. Routledge. পৃষ্ঠা. 71. ISBN 0-415-24187-1. "In order of increasing decentralisation (at least) three forms of socialised ownership can be distinguished: state-owned firms, employee-owned (or socially) owned firms, and citizen ownership of equity." 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Peter Lamb, J. C. Docherty.
  4. ↑ Busky, Donald F. (2000). Democratic Socialism: A Global Survey. Praeger. পৃষ্ঠা. 2. ISBN 978-0-275-96886-1. "Socialism may be defined as movements for social ownership and control of the economy. It is this idea that is the common element found in the many forms of socialism." 
  5. ↑ Arnold, Scott (1994). The Philosophy and Economics of Market Socialism: A Critical Study. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 7–8. ISBN 978-0195088274. "This term is harder to define, since socialists disagree among themselves about what socialism ‘really is.’ It would seem that everyone (socialists and nonsocialists alike) could at least agree that it is not a system in which there is widespread private ownership of the means of production…To be a socialist is not just to believe in certain ends, goals, values, or ideals. It also requires a belief in a certain institutional means to achieve those ends; whatever that may mean in positive terms, it certainly presupposes, at a minimum, the belief that these ends and values cannot be achieved in an economic system in which there is widespread private ownership of the means of production…Those who favor socialism generally speak of social ownership, social control, or socialization of the means of production as the distinctive positive feature of a socialist economic system." 
  6. ↑ Hastings, Mason and Pyper, Adrian, Alistair and Hugh (December 21, 2000). The Oxford Companion to Christian Thought. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 677. ISBN 978-0198600244. "Socialists have always recognized that there are many possible forms of social ownership of which co-operative ownership is one...Nevertheless, socialism has throughout its history been inseparable from some form of common ownership. By its very nature it involves the abolition of private ownership of capital; bringing the means of production, distribution, and exchange into public ownership and control is central to its philosophy. It is difficult to see how it can survive, in theory or practice, without this central idea." 
  7. ↑ Kolb, Robert (19 October 2007). Encyclopedia of Business Ethics and Society, First Edition. SAGE Publications, Inc. পৃষ্ঠা. 1345. ISBN 978-1412916523. "There are many forms of socialism, all of which eliminate private ownership of capital and replace it with collective ownership. These many forms, all focused on advancing distributive justice for long-term social welfare, can be divided into two broad types of socialism: nonmarket and market." 
  8. ↑ Social Dividend versus Basic Income Guarantee in Market Socialism, by Marangos, John. 2004.
  9. ↑ O'Hara, Phillip (September 2000). Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. Routledge. পৃষ্ঠা. 71. ISBN 978-0415241878. "Market socialism is the general designation for a number of models of economic systems. On the one hand, the market mechanism is utilized to distribute economic output, to organize production and to allocate factor inputs. On the other hand, the economic surplus accrues to society at large rather than to a class of private (capitalist) owners, through some form of collective, public or social ownership of capital." 
  10. ↑ Pierson, Christopher (August 1995). Socialism After Communism: The New Market Socialism. Pennsylvania State Univ Press. পৃষ্ঠা. 96. ISBN 978-0271014784. "At the heart of the market socialist model is the abolition of the large-scale private ownership of capital and its replacement by some form of ‘social ownership’. Even the most conservative accounts of market socialism insist that this abolition of large-scale holdings of private capital is essential. This requirement is fully consistent with the market socialists’ general claim that the vices of market capitalism lie not with the institutions of the market but with (the consequences of) the private ownership of capital..." 
  11. ↑ Nove, Alec. "Socialism". New Palgrave Dictionary of Economics, Second Edition (2008). http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_S000173. "A society may be defined as socialist if the major part of the means of production of goods and services is in some sense socially owned and operated, by state, socialised or cooperative enterprises. The practical issues of socialism comprise the relationships between management and workforce within the enterprise, the interrelationships between production units (plan versus markets), and, if the state owns and operates any part of the economy, who controls it and how." 
  12. ↑ "In fact, socialism has been both centralist and local; organized from above and built from below; visionary and pragmatic; revolutionary and reformist; anti-state and statist; internationalist and nationalist; harnessed to political parties and shunning them; an outgrowth of trade unionism and independent of it; a feature of rich industrialized countries and poor peasant-based communities" Michael Newman.
  13. ↑ Often, this definition is invoked to distinguish democratic socialism from authoritarian socialism as in Malcolm Hamilton Democratic Socialism in Britain and Sweden (St Martin's Press 1989),in Donald F. Busky, Democratic Socialism: A Global Survey Greenwood Publishing, 2000, See pp.7-8., Jim Tomlinson's Democratic Socialism and Economic Policy: The Attlee Years, 1945-1951, Norman Thomas Democratic Socialism: a new appraisal or Roy Hattersley's Choose Freedom: The Future of Democratic Socialism
  14. ↑ Nicholas Guilhot, The democracy makers: human rights and international order, 2005, page 33 "The opposition between the West and Soviet totalitarianism was often presented as an opposition both moral and epistemological between truth and falsehood.
  15. ↑ David Caute, Politics and the novel during the Cold War, 2009, pages 95-99
  16. ↑ George A Reisch, How the Cold War transformed philosophy of science: to the icy slopes of logic, 2005, pages 153-154
  17. ↑ Nicholas Guilhot, The democracy makers: human rights and international order, 2005, page 33 "The opposition between the West and Soviet totalitarianism was often presented as an opposition both moral and epistemological between truth and falsehood.
  18. ↑ David Caute, Politics and the novel during the Cold War, 2009, pages 95-99
  19. ↑ George A Reisch, How the Cold War transformed philosophy of science: to the icy slopes of logic, 2005, pages 153-154
  20. ↑ Bertrand Badie; Dirk Berg-Schlosser; Leonardo Morlino (2011). International Encyclopedia of Political Science. SAGE Publications, Inc. পৃষ্ঠা. 1497. ISBN 978-1412959636. "By continually modernizing the forces of production and promoting the division of labor, capitalism prepared the material conditions necessary for social cooperation and planned management in economic life...The search for private profit imposed fetters on the further development of production. The capitalist relations of production came finally into conflict with its forces of production." 
  21. ↑ Gasper, Phillip (October 2005). The Communist Manifesto: a road map to history's most important political document. Haymarket Books. পৃষ্ঠা. 24. ISBN 1-931859-25-6. "As the nineteenth century progressed, "socialist" came to signify not only concern with the social question, but opposition to capitalism and support for some form of social ownership." 
  22. ↑ Anthony Giddens.
  23. ↑ "Chapter 1 looks at the foundations of the doctrine by examining the contribution made by various traditions of socialism in the period between the early 19th century and the aftermath of the First World War.
  24. ↑ 'State Capitalism' in the Soviet Union Archived 2019-07-28 at the Wayback Machine, M.C. Howard and J.E. King
  25. ↑ Richard D. Wolff (27 June 2015).
  26. ↑ Noam Chomsky (1986).
  27. ↑ Wilhelm, John Howard (1985). "The Soviet Union Has an Administered, Not a Planned, Economy". Soviet Studies খণ্ড 37 (1): 118–130. doi:10.1080/09668138508411571. 
  28. ↑ Ellman, Michael (2007). "The Rise and Fall of Socialist Planning". In Estrin, Saul; Kołodko, Grzegorz W.; Uvalić, Milica. Transition and Beyond: Essays in Honour of Mario Nuti. প্ৰকাশক New York: Palgrave Macmillan. পৃষ্ঠা. 22. ISBN 0-230-54697-8. "In the USSR in the late 1980s the system was normally referred to as the ‘administrative-command’ economy. What was fundamental to this system was not the plan but the role of administrative hierarchies at all levels of decision making; the absence of control over decision making by the population..." 
  29. ↑ Garrett Ward Sheldon.

তথ্য সংগ্ৰহ

সম্পাদনা কৰক
  • 1Peter Lamb, J. C. Docherty. Historical dictionary of socialism (Second edition). Lanham, Maryland, UK; Oxford, England, UK: Scarecrow Press, Inc, 2006.
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=সমাজবাদ&oldid=385931"ৰ পৰা অনা হৈছে