দেৱকী জৈন
দেৱকী জৈন (ইংৰাজী: Devaki Jain, জন্ম ১৯৩৩) এগৰাকী ভাৰতীয় অৰ্থনীতিবিদ আৰু সাহিত্যিক। তেওঁ মুখ্যতঃ নাৰীবাদী অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত অৱদান আগবঢ়াইছে। ২০০৬ চনত সামাজিক ন্যায় আৰু মহিলাৰ সশক্তিকৰণত তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে তেওঁক ভাৰত চৰকাৰৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক বঁটা পদ্মভূষণ প্ৰদান কৰা হৈছিল।[1]
 | |
| জন্ম | ১৯৩৩ মহীশূৰ, কৰ্ণাটক, ভাৰত |
|---|---|
| শিক্ষা গ্ৰহণ | অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয় |
| মূল আসক্তি | নাৰীবাদী অৰ্থনীতি |
| উল্লেখনীয় বঁটা/সন্মান | পদ্মভূষণ, ২০০৬ |
প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা সম্পাদনা কৰক
১৯৩৩ চনত ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ অন্তৰ্গত মহীশূৰ ৰাজ্যত দেৱকী জৈনৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ মহীশূৰ ৰাজ্যৰ মন্ত্ৰী এম এ শ্ৰীনিবাসনৰ কন্যা আছিল। তেওঁ গোৱালিয়ৰ ৰাজ্যৰ দেৱানো আছিল।
ভাৰতৰ বিভিন্ন কনভেণ্ট স্কুলত দেৱকী জৈনে অধ্যয়ন কৰিছিল। ১৯৫৩ চনত তেওঁ মহীশূৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা গণিত, ইংৰাজী আৰু সামগ্ৰিক প্ৰদৰ্শনত প্ৰথম স্থানৰ বাবে তিনিটা সোণৰ পদকেৰে স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। পিছলৈ তেওঁ উচ্চশিক্ষাৰ বাবে অক্সফ'ৰ্ডৰ চেইণ্ট এনি কলেজত নামভৰ্তি কৰিছিল। অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা দৰ্শন, ৰাজনীতি আৰু অৰ্থনীতিত ডিগ্ৰী লাভ কৰি তেওঁ ভাৰতলৈ উভতি আহে। তাৰ পিছত ১৯৬৯ লৈকে দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ত অৰ্থনীতি বিভাগৰ অধ্যাপক আছিল।
কৰ্মজীৱন সম্পাদনা কৰক
তেওঁৰ গ্ৰন্থ 'ৱমেন ইন ইণ্ডিয়া'ৰ জৰিয়তে তেওঁ নিজকে নাৰীবাদী বিষয়ত জড়িত কৰিছিল। তেওঁ মহিলাসকলক সমৰ্থন কৰাৰ উদ্দেশ্যৰে লেখা, বক্তৃতা, আন্তঃসংযোগ, নেতৃত্ববহন কৰাৰ লগত সক্ৰিয়ভাবে অংশ গ্ৰহণ কৰে।
দেৱকী জৈন নতুন দিল্লীৰ ইনষ্টিটিউট অফ ছচিয়েল ষ্টাডিজ ট্ৰাষ্ট (আইএছএছটি)ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল আৰু ১৯৯৪ লৈকে তেওঁ ইয়াৰ পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল। তেওঁ মহিলাৰ নিযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰতকাম কৰিছে আৰু ভাৰতীয় আন্তৰ্জাতিক মহিলা বৰ্ষৰ বাবে 'ইণ্ডিয়ান ৱমেন' গ্ৰন্থখন ৰচনা কৰিছিল।
গান্ধীবাদী দৰ্শনে জৈনৰ কাম আৰু জীৱনক প্ৰভাৱিত কৰিছে। এই দৰ্শনৰ সৈতে সংগতি ৰাখি, তেওঁৰ শৈক্ষিক গৱেষণাই ইকুইটি, গণতান্ত্ৰিক বিকেন্দ্ৰীকৰণ, জনকেন্দ্ৰিক বিকাশ আৰু মহিলাৰ অধিকাৰৰ বিষয়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল। তেওঁ স্থানীয়, ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তৰ্জাতিক মহিলা আন্দোলনৰ বাবে কাম কৰিছে। তেওঁ বৰ্তমান ভাৰতৰ বেংগালুৰুত বাস কৰে।
জৈনে বহুতো নেটৱৰ্ক আৰু মঞ্চত অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে বিশ্বৰ বিভিন্ন অঞ্চলত ভ্ৰমণ কৰিছে। এছিয়া-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘ কেন্দ্ৰৰ বাবে লিঙ্গ সম্পৰ্কীয় উপদেষ্টা সমিতিৰ অধ্যক্ষ হিচাপে, তেওঁ বেছিভাগ প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় আৰু কেৰিবিয়ান দ্বীপকে ধৰি বহুতো দেশ ভ্ৰমণ কৰিছে। আফ্ৰিকাত তেওঁ মজাম্বিক, তাঞ্জানিয়া, কেনিয়া, নাইজেৰিয়া, বেনিন আৰু চেনেগাল, লিবেৰিয়া, কোট ডি'ইভইৰ, দক্ষিণ আফ্ৰিকা আৰু বষ্টৱানা ভ্ৰমণ কৰিছে। জুলিয়াছ নাইৰেৰ সৈতে তেওঁ আফ্ৰিকাৰ নেতাসকলৰ ভিজন এণ্ড কনচাৰ্ণ সন্মিলত আলোচনা কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিছিল। তেওঁ নাইৰেৰেৰ দ্বাৰা স্থাপন কৰা দক্ষিণ আয়োগৰ সদস্য।
তেওঁ ১৯৯৭ চনৰ দৰিদ্ৰতাৰ ওপৰত মানৱ উন্নয়ন প্ৰতিবেদন আৰু ২০০২ চনৰ শাসনৰ প্ৰতিবেদনৰ বাবে পৰামৰ্শ দিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ উন্নয়ন কাৰ্যসূচী (ইউএনডিপি) দ্বাৰা স্থাপন কৰা উপদেষ্টা পেনেলৰ সদস্য আছিল। তেওঁ শিশুৰ ওপৰত সশস্ত্ৰ সংঘাতৰ প্ৰভাৱ অধ্যয়ন কৰিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ দ্বাৰা নিযুক্ত গ্ৰাচা মাচেল অধ্যয়ন গোটৰ বিশিষ্ট ব্যক্তি গোটৰ সদস্য আছিল।
মহিলা, বিকাশ আৰু বিশ্বৰ মাজত এক ছয় বছৰীয়া সমতা আৰু ন্যায়ৰ সন্ধানত তেওঁ দেখুৱায় যে মহিলাৰ অৱদানে কেনেকৈ বিশ্বৰ উন্নয়ন আৰু প্ৰক্ৰিয়া সলনি কৰিছে। তেওঁ নাৰীবাদী অৰ্থনীতিবিদৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা "দৰিদ্ৰতাৰ নাৰীবাদকৰণ" শব্দটোৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ কৰিছিল।[2]
বঁটা আৰু সন্মান সম্পাদনা কৰক
দেৱকী জৈনক ১৯৮৩ চনত স্কেণ্ডিনেভিয়ান ইনষ্টিটিউট ফৰ এছিয়ান ষ্টাডিজ কোপেনহেগেনক লিঙ্গ আৰু দৰিদ্ৰতাৰ ওপৰত অঞ্চলটোৰ ৯খন বিশ্ববিদ্যালয়ত বক্তৃতা প্ৰদান কৰিবলৈ ফেল'শ্বিপ প্ৰদান কৰা হৈছিল।[3] তেওঁক ১৯৯৯ চনত দক্ষিণ আফ্ৰিকা গণতন্ত্ৰৰ ডৰবান-ৱেষ্টভিল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা সন্মানসূচক ডক্টৰেট ডিগ্ৰী প্ৰদান কৰা হৈছিল। তেওঁ ১৯৯৫ চনত বেইজিং বিশ্ব সন্মিলনত ইউএনডিপিৰ পৰা ব্ৰেডফৰ্ড মোৰ্ছ মেমৰিয়েল বঁটা লাভ কৰিছিল। তেওঁ ১৯৯৩ চনত চাছেক্স বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ইনষ্টিটিউট অফ ডেভলপমেণ্ট ষ্টাডিজ প্ৰতিষ্ঠানৰৰ এজন ভ্ৰমণকাৰী ফেল' আৰু ১৯৮৪ চনত হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয় আৰু বষ্টন বিশ্ববিদ্যালয় দুয়োৰে সৈতে সম্পৰ্কিত এগৰাকী ফুলব্ৰাইট চিনিয়ৰ ফেল' আছিল। তেওঁ কৰ্ণাটকৰ ৰাজ্যিক পৰিকল্পনা বোৰ্ড চৰকাৰৰ সভ্য, বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগৰ মহিলা অধ্যয়নৰ স্থায়ী সমিতিৰ সদস্য আৰু দক্ষিণ আয়োগৰ সদস্য আছিল। ২০১৩-১৪ শিক্ষাবৰ্ষত তেওঁ অক্সফ'ৰ্ডৰ চেইণ্ট এনি কলেজৰ প্লামৰ ভিজিটিং ফেল' আছিল। ২০০৬ চনত সামাজিক ন্যায় আৰু মহিলাৰ সশক্তিকৰণত তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে তেওঁক ভাৰত চৰকাৰৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক বঁটা পদ্মভূষণ প্ৰদান কৰা হৈছিল।
ব্যক্তিগত জীৱন সম্পাদনা কৰক
তেওঁ ১৯৬৬ গান্ধীবাদী অৰ্থনীতিবিদ লক্ষ্মী চান্দ জৈনৰ সৈতে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হৈছিল। এনডিটিভিৰ বৰ্তমানৰ পৰিচালনা সম্পাদক শ্ৰীনিবাসন জৈনকে ধৰি দম্পতীহালৰ দুগৰাকী সন্তান আছে।[4]
তথ্য উৎস সম্পাদনা কৰক
- ↑ Staff reporter (30 March 2006). "53 receive Padma awards from President". The Hindu (The Hindu Group). http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/article3171500.ece.
- ↑ Jain, Devaki. 2005. Women, Development, and the UN – A Six-Year Quest for Equality and Justice Bloomington: Indiana University Press. আই.এচ.বি.এন. 0-253-34697-5
- ↑ https://www.cepal.org/mujer/noticias/noticias/1/43711/JAIN_CV.pdf[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ Deepanjana Pal (October 10, 2020). "Devaki, No plain Jain". The Hindustan Times. https://www.hindustantimes.com/more-lifestyle/devaki-not-your-average-jain/story-NHLVOENEe4A9wHA9tLo5XN.html.
বাহ্যিক সংযোগ সম্পাদনা কৰক
| ৱিকিমিডিয়া কমন্সত দেৱকী জৈন সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে। |