ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিশোধ নিগম
ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিশোধ নিগম (NPCI; হিন্দী: भारतीय राष्ट्रीय भुगतान निगम) হৈছে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ বিশেষ বিভাগ যি ভাৰত চৰকাৰৰ বিত্ত মন্ত্ৰালয়ৰ অধিকাৰ ক্ষেত্ৰত আছে। ভাৰতত খুচুৰা পৰিশোধ আৰু নিষ্পত্তি প্ৰণালী পৰিচালনা কৰাৰ বাবে আৰ.বি.আই.য়ে ইয়াক সৃষ্টি কৰিছিল[5]
 | |
| স্থানীয় নাম | भारतीय राष्ट्रीय भुगतान निगम |
|---|---|
| ধৰণ | ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ বিশেষ বিভাগ |
| স্থাপিত | ২০০৮ |
| মুখ্য কাৰ্যালয় | মুম্বাই, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত[1] |
| নেতৃস্থানীয় ব্যক্তিত্ব | |
| স্বত্বাধিকাৰী | ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক, বিত্ত মন্ত্ৰালয় ভাৰত চৰকাৰ |
| কৰ্মচাৰীৰ সংখ্যা | ১০০১+ |
| ৱেবছাইট | www |
সংগঠন
সম্পাদনা কৰকডিচেম্বৰ ২০০৮-ত স্থাপিত, এন.পি.চি.আই. হৈছে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক আৰু ইণ্ডিয়ান বেংক এছ'চিয়েচনৰ দ্বাৰা স্থাপিত কোম্পানী আইন ২০১৩-ৰ ধাৰা ৮-ৰ অধীনত পঞ্জীয়ন কৰা এক অলাভজনক সংগঠন। সংগঠনটো মুখ্য বেংকৰ এক সংঘৰ মালিকানাধীন, আৰু ইয়াক দেশৰ কেন্দ্ৰীয় বেংক, ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্কে প্ৰচাৰ কৰিছে। [6]এন.পি.চি.আই ২০০৮ চনৰ ডিচেম্বৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল আৰু ২০০৯ চনৰ এপ্ৰিলত ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ প্ৰমাণপত্ৰ জাৰী কৰা হৈছিল। কৰ্তৃত্বপ্ৰাপ্ত মূলধনৰ পৰিমাণ ৩ বিলিয়ন (৪০ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ) আৰু পৰিশোধ কৰা মূলধন হৈছে ১ বিলিয়ন (১৩ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ)।
ইয়াৰ আৰম্ভণিতে, দহটা প্ৰচাৰক বেংক আছিল যেনে ভাৰতীয় ষ্টেট বেংক, পঞ্জাৱ নেচনেল বেংক, কানাৰা বেংক, বেংক অফ বৰোদা, ইউনিয়ন বেংক অফ ইণ্ডিয়া, বেংক অফ ইণ্ডিয়া, আইচিআইচিআই বেংক, এইচডিএফচি বেংক, চিটি বেংক আৰু এইচএছবিচি। ২০১৬ চনত, ১৩ টা অতিৰিক্ত ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংক, ১৫ টা অতিৰিক্ত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বেংক, ১ টা অতিৰিক্ত বিদেশী বেংক, ১০ টা মাল্টি-ষ্টেট কো-অপাৰেটিভ বেংক আৰু ৭ টা আঞ্চলিক গ্ৰাম্য বেংক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ শ্বেয়াৰহোল্ডিং হ্ৰাস কৰা হৈছিল। ব'ৰ্ডখনত বিশ্বমোহন মহাপাত্ৰক অকাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ, ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ মনোনীত ব্যক্তি আৰু দহটা মুখ্য প্ৰচাৰক বেংকৰ মনোনীত ব্যক্তি আছে। [7]১০ আগষ্ট ২০১৭ তাৰিখে পদৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰা এ. পি. হোতাৰ পিছত দিলীপ আচবে হৈছে এন.পি.চি.আই.-ৰ বৰ্তমানৰ পৰিচালনা সঞ্চালক আৰু মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া।[8]
এনপিচিআই ইণ্টাৰনেচনেল পেমেণ্ট লিমিটেড (NPCI International Payments Limited. NIPL)
সম্পাদনা কৰকএন.পি.চি.আইয়ে ইয়াৰ প্ৰসাৰ গোলকীয় বজাৰলৈ লৈ যোৱাৰ বাবে এটা পৃথক সহায়ক সংস্থা সৃষ্টি কৰিছে। সংস্থাটোৱে এছিয়া, আফ্ৰিকা আৰু মধ্য প্ৰাচ্যৰ চাৰিওফালৰ দেশবোৰৰ পৰা তেওঁলোকৰ পৰিশোধ আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ লাভ কৰিছে। ৰুপে আৰু ইউনিফাইড পেমেণ্ট ইণ্টাৰফেচ (ইউপিআই)ৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়কৰণে হৈছে এনপিচিআই ইণ্টাৰনেচনেল পেমেণ্টলিমিটেডৰ (এনআইপিএল) প্ৰাথমিক গুৰুত্ব।[9][10]
২০২১ চনত, মালয়েছিয়াৰ কোম্পানী মাৰ্চেণ্ট্ৰাডে এছিয়াই ইউ.পি.আই. আন্তঃগাঁথনিৰ জৰিয়তে ভাৰতলৈ প্ৰেৰণ কৰিবলৈ এন.আই.পি.এল.ৰ সৈতে অংশীদাৰীত্ব কৰিছিল।[11]
এনপিচিআই ভাৰত বিলপে লিমিটেড (NPCI Bharat BillPay Limited. NBBL)
সম্পাদনা কৰকএপ্ৰিল ২০২১-ৰ পৰা, এন.পি.চি.আই. য়ে ভাৰত বিল পৰিশোধ প্ৰণালীৰ (বি.বি.পি.এছ.) বাবে এক নতুন সহায়ক কোম্পানী সৃষ্টি কৰিছে যাতে বিশেষকৈ ক্ষুদ্ৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে ব্যৱসায়ৰ পৰা উপভোক্তা খণ্ডলৈ বৃদ্ধি হয়। ইউ.পি.আই., আই.এম.পি.এছ., আধাৰ সক্ষম পৰিশোধ প্ৰণালী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় ইলেক্ট্ৰনিক টোল সংগ্ৰহৰ পৰা বৰ্ধিত যান-বাহন আৰু কামৰ বোজাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি এইটো কৰা হয়। এনবিবিএল হৈছে ২০২০ চনৰ ডিচেম্বৰত পঞ্জীয়ন কৰা এটা ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠান।[12][13]
সেৱাসমূহ
সম্পাদনা কৰকআধাৰ সক্ষম পৰিশোধ প্ৰণালী
সম্পাদনা কৰকআধাৰ প্ৰমাণীকৰণ ব্যৱহাৰ কৰি মাইক্ৰ' এটিএমৰ এটা নেটৱৰ্ক। ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিশোধ নিগমে (NPCI) ঘোষণা কৰিছে যে জুলাই ২০১৯ মাহৰ বাবে আধাৰ সক্ষম পৰিশোধ প্ৰণালীৰ (AePS) লেনদেনে ২০০ নিযুত মাইলষ্টোন সংখ্যা অতিক্ৰম কৰিছে। এইপিএছ হৈছে এক বেঙ্ক-নেতৃত্বাধীন মডেল যি আধাৰ প্ৰমাণীকৰণ ব্যৱহাৰ কৰি যিকোনো বেঙ্কৰ ব্যৱসায়িক সংবাদ দাতাৰ জৰিয়তে পি.ও.এছ. (মাইক্ৰ'এটিএম)ত মৌলিক আন্তঃকাৰ্যকৰী বেঙ্কিং লেনদেনৰ অনুমতি দিয়ে।[14]
ভাৰত বিল পৰিশোধ প্ৰণালী (Bharat Bill Payment System. BBPS)
সম্পাদনা কৰকভাৰত বিল পৰিশোধ প্ৰণালী (Bharat Bill Payment System) হৈছে এন.পি.চি.আইৰ দ্বাৰা পৰিচালিত ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক (আৰ.বি.আই)ৰ প্ৰণালী। ই হৈছে সকলো বিল পৰিশোধ কৰাৰ বাবে এক পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ, যি সমগ্ৰ ভাৰতৰ সকলো গ্ৰাহকক নিশ্চিততা, নিৰ্ভৰযোগ্যতা আৰু সুৰক্ষাৰ সৈতে এক আন্তঃকাৰ্যকৰী আৰু সুলভ "যিকোনো স্থানত" বিল পৰিশোধ সেৱা প্ৰদান কৰে। ভাৰত বিলপে'ত পৰিশোধৰ একাধিক পদ্ধতি আছে আৰু এছএমএছ বা ৰচিদৰ জৰিয়তে পৰিশোধৰ তাৎক্ষণিক নিশ্চিতি প্ৰদান কৰে। ই এটা উইণ্ডোৰ জৰিয়তে বিদ্যুৎ, টেলিকম, ডিটিএইচ, গেছ, পানীৰ বিল আদিৰ দৰে অসংখ্য বিল সংগ্ৰহ শ্ৰেণী প্ৰদান কৰে। ভৱিষ্যতে অধিক শ্ৰেণী যোগ দিয়া হ'ব পাৰে, বীমা প্ৰিমিয়াম, মিউচুৱেল ফাণ্ড, বিদ্যালয়ৰ মাচুল, প্ৰতিষ্ঠানৰ মাচুল, ক্ৰেডিট কাৰ্ড, স্থানীয় কৰ, ইনভইচ পৰিশোধ ইত্যাদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ।
উপভোক্তা অভিযোগসমূহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ বাবে এটা কাৰ্যকৰী প্ৰণালীও স্থাপন কৰা হৈছে। ভাৰত বিলপে লেনদেন ইণ্টাৰনেট, ইণ্টাৰনেট বেঙ্কিং, ম'বাইল, ম'বাইল-বেঙ্কিং, পিঅ'এছ (পইণ্ট অফ চেল টাৰ্মিনেল), ম'বাইল ৱালেট, এমপিঅ'এছ (ম'বাইল পইণ্ট অফ চেল টাৰ্মিনেল), Kiosk, এটিএম, বেংক শাখা, এজেণ্ট আৰু ব্যৱসায়িক সংবাদদাতাৰ দৰে একাধিক পৰিশোধ চেনেলৰ জৰিয়তে আৰম্ভ কৰিব পাৰি। ভাৰত বিলপেএ একাধিক পৰিশোধ মোড সমৰ্থন কৰে। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে কাৰ্ড (ক্ৰেডিট, ডেবিট আৰু প্ৰিপেইড), এনইএফটি ইণ্টাৰনেট বেঙ্কিং, ইউপিআই, ৱালেট, আধাৰ আধাৰিত পৰিশোধ আৰু নগদ ধন।[15]
ভাৰত কিউআৰ (BharatQR)
সম্পাদনা কৰকপৰিশোধ ৰ সহজতা আৰু আন্তঃকাৰ্যকৰীতাৰ বাবে আমেৰিকান এক্সপ্ৰেছ, মাষ্টাৰকাৰ্ড আৰু ভিছাৰ সহযোগত এনপিচিআইয়ে বিকশিত কৰা এক উমৈহতীয়া কিউআৰ কোড।[16]
ভীম (BHIM)
সম্পাদনা কৰকভীম হৈছে ইউনিফাইড পেমেণ্ট ইণ্টাৰফেচ্ বাবে ক্লাইণ্ট ছফ্টৱেৰ হিচাপে কাম কৰিবলৈ এটা মোবাইল এপ।[17]
ভীম আধাৰ পৰিশোধ (BHIM Aadhaar Pay)
সম্পাদনা কৰকভীম আধাৰ পৰিশোধ হৈছে এক আধাৰ আধাৰিত পৰিশোধ আন্তঃপৃষ্ঠ যি গ্ৰাহকৰ আধাৰ নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰি ব্যৱসায়ী সকলক প্ৰকৃত সময়ৰ পৰিশোধ ৰখাৰ অনুমতি দিয়ে আৰু তেওঁলোকৰ বায়োমেট্ৰিকৰ জৰিয়তে সেইবোৰ প্ৰমাণিত কৰে।[18]
চেক ট্ৰাঙ্কেচন চিষ্টেম (Cheque Truncation System. CTS)
সম্পাদনা কৰকচিটিএছ চেক ট্ৰাঙ্কেচন বা অনলাইন ছবি-আধাৰিত চেক ক্লিয়াৰিং প্ৰণালীৰ ওপৰত আধাৰিত য'ত চেক ছবি আৰু চুম্বকীয় চিয়াহী চৰিত্ৰ চিনাক্তকৰণ (এম.আই.চি.আৰ.) ডাটা সংগ্ৰহকাৰী বেঙ্ক শাখাত সংগ্ৰহ কৰা হয় আৰু ইলেক্ট্ৰনিকভাৱে প্ৰেৰণ কৰা হয়।[19]
তাৎক্ষণিক পৰিশোধ সেৱা (Immediate Payment Service. IMPS)
সম্পাদনা কৰকতাৎক্ষণিক পৰিশোধ সেৱা হৈছে এক প্ৰকৃত সময়ৰ আন্তঃ বেঙ্ক পৰিশোধ প্ৰণালী।[20]
- ম'বাইল নম্বৰ আৰু এমএমআইডি: ম'বাইল নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰি মেপ কৰা বেঙ্ক একাউণ্টলৈ টকা প্ৰেৰণ কৰক।
- একাউণ্ট নম্বৰ আৰু আইএফএছচি: বেঙ্ক একাউণ্টলৈ টকা প্ৰেৰণ কৰক।
ৰাষ্ট্ৰীয় উমৈহতীয়া গতিশীলতা কাৰ্ড - ৰূপে (National Common Mobility Card - Rupay Contactless)
সম্পাদনা কৰকৰুপে কণ্টেক্টলেছ হৈছে এক সম্পৰ্কহীন পৰিশোধ প্ৰযুক্তি যি কাৰ্ডধাৰক সকলক শাৰীৰিকভাৱে চোৱাইপ বা পইণ্ট-অফ-চেল ডিভাইচত কাৰ্ডখন সুমুৱাৰ প্ৰয়োজন নোহোৱাকৈ সম্পৰ্কহীন পৰিশোধ টাৰ্মিনেলৰ সন্মুখত তেওঁলোকৰ কাৰ্ড খন লৰচৰ কৰি যিকোনো লেনদেনৰ সুবিধা লাভ কৰিব পাৰে।[21]
ৰাষ্ট্ৰীয় ইলেক্ট্ৰনিক টোল সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰকFASTag হৈছে এক সঁজুলি যি বাহনখন চলি থকাৰ সময়ত পোনপটীয়াকৈ টোল পৰিশোধ কৰাৰ বাবে ৰেডিঅ' ফ্ৰিকুৱেন্সি আইডেণ্টিফিকেচন (আৰ.এফ.আই.ডি.) প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰে। FASTag (RFID Tag) বাহনখনৰ উইণ্ডস্ক্ৰীণত লগোৱা হয় আৰু এজন গ্ৰাহকক FASTagৰ সৈতে লিংক কৰা একাউণ্টৰ পৰা পোনপটীয়াকৈ টোল পৰিশোধ কৰিবলৈ সক্ষম কৰে। শেহতীয়া সংস্কৰণ ২.০ ত ইন্ধন ক্ৰয় কৰিবলৈও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। আইডিএফচি ফাৰ্ষ্ট বেংক আৰ.বি.আই.ৰ পৰা অনুমোদন লাভ কৰা প্ৰথম বেংক।[22] পথ পৰিবহণ আৰু ঘাইপথ মন্ত্ৰালয়ে ঘোষণা কৰিছে যে সমগ্ৰ দেশৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ সকলো টোল প্লাজাৰ সকলো লেন ১ ডিচেম্বৰ ২০১৯ তাৰিখৰ পৰা FASTag লেনত উৎসৰ্গা কৰা হ'ব।
ৰুপে (RuPay)
সম্পাদনা কৰকৰুপে ভাৰতৰ এটা ঘৰুৱা কাৰ্ড আঁচনি। কাৰ্ডখনত চুম্বকীয় ষ্ট্ৰাইপ (পিছফালৰ সামঞ্জস্যৰ বাবে) আৰু এটা ইএমভি চিপ আছে। ৰুপে কাৰ্ডখন এতিয়া দেশৰ সকলো এটিএম, পইণ্ট-অফ-চেল টাৰ্মিনেল আৰু বেছিভাগ অনলাইন বানিজ্যসেৱা সমূহত গ্ৰহণ কৰা হয়। দেশৰ ৩০০ তকৈও অধিক সমবায় বেংক আৰু আঞ্চলিক গ্ৰাম্য বেংকেও ৰূপে এটিএম কাৰ্ড জাৰী কৰিছে।[23]
ইউনিফাইড পেমেণ্টচ ইণ্টাৰফেচ (UPI)
সম্পাদনা কৰকইউনিফাইড পেমেণ্টছ ইণ্টাৰফেচ হৈছে ধন প্ৰেৰণ বা প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে এক বাস্তৱ-সময়ৰ আন্তঃবেঙ্ক পৰিশোধ প্ৰণালী। এইটো ভাৰতৰ ১২০ টাতকৈও অধিক বেংকৰ সৈতে একত্ৰিত। গ্ৰাহকসকলে P2P স্থানান্তৰত অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে যেতিয়ালৈকে তেওঁলোক দুয়োৰে এটা পঞ্জীভুক্ত বেংকত একাউণ্ট থাকে। পুঁজি স্থানান্তৰ আৰম্ভ কৰিবলৈ, ব্যৱহাৰকাৰীসকলে যিকোনো ইউপিআই সমৰ্থনকাৰী এণ্ড্ৰইড বা আই.ও.এছ. এপ্প ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব, তেওঁলোকৰ বেঙ্ক একাউণ্ট লিংক কৰিব লাগিব আৰু ভীম ইউ.পি.আই. পিন সৃষ্টি কৰিব লাগিব।
নিম্নলিখিত পদ্ধতিবোৰৰ জৰিয়তে পুঁজি স্থানান্তৰ কৰিব পাৰি:-
- ভাৰ্চুৱেল পৰিশোধ ঠিকনা (ভিপিএ): ভিপিএ ব্যৱহাৰ কৰি মেপ কৰা বেঙ্ক একাউণ্টৰ পৰা/বেঙ্ক একাউণ্টলৈ টকা প্ৰেৰণ বা অনুৰোধ কৰক.
- একাউণ্ট নম্বৰ আৰু আইএফএছচি: বেঙ্ক একাউণ্টলৈ টকা প্ৰেৰণ কৰক।
- কিউআৰ কোড: আৱদ্ধ ভিপিএ বা একাউণ্ট নম্বৰ আৰু আইএফএছচিৰ সৈতে কিউআৰ কোড স্কেন কৰি টকা প্ৰেৰণ কৰক।
- ম'বাইল নম্বৰ: ম'বাইল নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰি মেপ কৰা বেঙ্ক একাউণ্টৰ পৰা/লৈ টকা প্ৰেৰণ বা অনুৰোধ কৰক।
- আধাৰ: আধাৰ নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰি মেপ কৰা বেঙ্ক একাউণ্টলৈ ধন প্ৰেৰণ কৰক।
পুঁজি স্থানান্তৰ আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত, পৰিশোধকৰ্তাৰ বেঙ্ক একাউণ্টৰ পৰা ধন ডেবিট কৰা হয় আৰু বাস্তৱ-সময়ত প্ৰাপ্তকৰ্তাৰ বেঙ্ক একাউণ্টত জমা কৰা হয়।[24]
*99# USSD
সম্পাদনা কৰক২০১২ চনৰ নৱেম্বৰত ইউপিআই মোবাইল বেংকিংৰ বাবে এটা ইউএছএছডি চেনেল সেৱা আৰম্ভ কৰা হৈছিল। কেৱল ৰাজহুৱা খণ্ডৰ টেলিকম সেৱা প্ৰদানকাৰী ভাৰত সঞ্চাৰ নিগম লিমিটেড বিএছএনএল আৰু মহানগৰ টেলিফোন নিগম লিমিটেড MTNLই এই সেৱা আগবঢ়াইছে। ই লেনদেনৰ বাবে দ্ৰুত কোড ব্যৱহাৰ কৰে আৰু স্মাৰ্টফোন আৰু ইণ্টাৰনেটৰ প্ৰৱেশাধিকাৰৰ প্ৰয়োজন নাই। ১২ টা আঞ্চলিক ভাষাৰ সৈতে গ্ৰাম্য অঞ্চলত দুৰ্বল ইণ্টাৰনেট সংযোগৰ সমস্যা দূৰ কৰিবলৈ নেচনেল ইউনিফাইড ইউএছএছডি প্লেটফৰ্ম (NUUP)ৰ দ্বাৰা এই আন্তঃপৃষ্ঠটো বিকশিত কৰা হৈছে। এই সেৱাটো বৰ্তমান ৫১ টা বেংকৰ দ্বাৰা আগবঢ়োৱা হৈছে। ভীম এপটোৱে ইউএছএছডি সুবিধাসমূহো সমৰ্থন কৰে। সাধাৰণতে বিত্তীয় অন্তৰ্ভুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত মোবাইল বেঙ্কিংৰ গুৰুত্ব বুজি আৰু বিশেষকৈ *99# বিভিন্ন নিয়ামক/বাণিজ্য সংস্থাই *99# (ইউএছএছডি 1.0)ত সকলো TSPs বৰ্ডিং নিশ্চিত কৰিবলৈ একত্ৰিত হৈছিল। বহল পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ (১১ টা TSPs) সৈতে, প্ৰধানমন্ত্ৰী জন ধন যোজনাৰ অংশ হিচাপে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২৮ আগষ্ট ২০১৪ তাৰিখে *99# মুকলি কৰিছিল।[25][26]
তথ্য সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ "National Payments Corporation of India". Npci.org.in. https://www.npci.org.in/get-touch। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-03-16.
- ↑ "Board of Directors". NPCI. https://www.npci.org.in/who-we-are/board-of-directors.
- ↑ "Management Team". NPCI. https://www.npci.org.in/who-we-are/management-team। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-01-11.
- ↑ "Mobile money transfer fee cut to 10p". The Indian Express. 15 March 2011. http://www.indianexpress.com/news/mobile-money-transfer-fee-cut-to-10p/762456/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-03-16.
- ↑ "About NPCI - Enabling digital payments in India | NPCI". www.npci.org.in. https://www.npci.org.in/who-we-are/about-us। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 November 2020.
- ↑ "Watal Report, December 2016". Ministry of FinanceMinistry of Finance. http://finmin.nic.in/reports/watal_report271216.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 January 2017.
- ↑ "B Sambamurthy appointed as NPCI interim Board chairman". Economic Times. 21 September 2017. https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/b-sambamurthy-appointed-as-npci-interim-board-chairman/articleshow/60779246.cms.
- ↑ "NPCI names Dilip Asbe as interim CEO, AP Hota retires". Business Standard News. 14 August 2017. http://www.business-standard.com/article/companies/npci-names-dilip-asbe-as-interim-ceo-ap-hota-retires-117081401684_1.html.
- ↑ "NPCI launches a new subsidiary to promote its international business". Moneycontrol. https://www.moneycontrol.com/news/business/npci-launches-a-new-subsidiary-to-promote-its-international-business-5729961.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-08-20.
- ↑ Nandi, Shreya (2020-08-19). "NPCI launches international unit to expand reach of UPI" (en ভাষাত). Livemint. https://www.livemint.com/news/india/npci-launches-international-arm-for-adoption-of-upi-rupay-in-other-countries-11597846171558.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-08-20.
- ↑ "Merchantrade Asia, NPCI offer real-time remittances to India" (en ভাষাত). The Star. https://www.thestar.com.my/business/business-news/2021/08/04/merchantrade-asia-npci-offer-real-time-remittances-to-india। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-08-04.
- ↑ Bhasin, Tinesh (2021-04-01). "NPCI hives off bill payments platform into a separate subsidiary" (en ভাষাত). mint. https://www.livemint.com/news/india/npci-hives-off-bill-payments-platform-into-a-separate-subsidiary-11617289075860.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-04-03.
- ↑ .
- ↑ "Aadhaar enabled payment system transactions cross 200 million in July 2019, confirms NPCI" (en ভাষাত). Zee Business. 2019-08-12. https://www.zeebiz.com/personal-finance/news-aadhaar-enabled-payment-system-transactions-cross-200-million-in-july-2019-confirms-npci-108102। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-08-26.
- ↑ Bharat Bill Payment System in India's Perspective. KPMG. 2018.
- ↑ "BHARAT QR CODE | Ministry of Electronics and Information Technology, Government of India". www.meity.gov.in. https://www.meity.gov.in/bharat-qr-code। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ "Everything you need to know about NCPI's BHIM app for Android and iOS" (en-US ভাষাত). The Indian Express. 2019-05-11. https://indianexpress.com/article/technology/techook/everything-you-need-to-know-about-ncpis-bhim-app-for-android-and-ios-5722603/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ "Major Indian banks yet to enable Aadhaar payments on BHIM app - ETtech".
- ↑ "What is Cheque Truncation System? CTS Benefits and Highlights of CTS Check. | Nelito | Blog". www.nelito.com. https://www.nelito.com/blog/what-is-cheque-truncation-system-cts-benefits-and-highlights-of-cts-check.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ nitinbhatia121 (2015-04-20). "What is IMPS - Immediate Payment Service?" (en-US ভাষাত). nitinbhatia.in. https://www.nitinbhatia.in/personal-finance/imps-immediate-payment-service/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ "One Nation One Card: All you need to know about the National Common Mobility Card launched by PM Modi" (en-US ভাষাত). The Financial Express. 2019-03-07. https://www.financialexpress.com/money/one-nation-one-card-all-you-need-to-know-about-the-national-common-mobility-card-launched-by-pm-modi/1507864/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ Das, Mamuni. "Now, use Fastag 2.0 to pay for fuel on highways" (en ভাষাত). @businessline. https://www.thehindubusinessline.com/economy/now-use-fastag-20-to-pay-for-petrol-on-highways/article28758463.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-08-21.
- ↑ "What is the difference between RuPay Card, VISA Card and MasterCard?". Jagranjosh.com. 2018-07-09. https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/what-is-the-difference-between-rupay-card-visa-card-and-master-card-1531117236-1। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ "How UPI Works? Unified Payments Interface Explained" (en-US ভাষাত). Feedough. https://www.feedough.com/how-upi-works-unified-payments-interface-explained/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-01.
- ↑ "*99# for Mobile Banking 2019 - Dial USSD *99# for Bank Balance Enquiry" (en-US ভাষাত). Banking. 2019-07-12. https://bank.caknowledge.com/mobile-banking-dial-ussd-99/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-08-21.
- ↑ "NUUP: Dial *99# and make easy payments without using internet by any featured phone through a new USSD based technology" (en-US ভাষাত). The Financial Express. 2016-12-09. https://www.financialexpress.com/money/nuup-dial-99-and-make-easy-payments-without-using-internet-by-any-featured-phone-through-a-new-ussd-based-technology/469515/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-08-21.