স্বামীমালাই ব্ৰঞ্জ আইকন
স্বামীমালাই ব্ৰঞ্জ আইকন (ইংৰাজী: Swamimalai Bronze Icons) ভাৰতৰ তামিলনাডু ৰাজ্যৰ স্বামীমালাইৰ পাৰম্পৰিক ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰা হস্তশিল্প।[1] ২০০৮-০৯ চনত স্বামীমালাই ব্ৰঞ্জ আইকনে পেটেণ্ট, ডিজাইন আৰু ট্ৰেড মাৰ্কৰ নিয়ন্ত্ৰক জেনেৰেলৰ পৰা ভৌগোলিক স্বীকৃতি লাভ কৰিছিল।[2]
| স্বামীমালাই ব্ৰঞ্জ আইকন | |
|---|---|
| ভৌগোলিক স্বীকৃতি | |
 পঞ্চলৌহ মূৰ্তি | |
| বৰ্ণনা | স্বামীমালাইত নিৰ্মাণ কৰা ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তি |
| প্ৰকাৰ | হস্তশিল্প |
| অঞ্চল | স্বামীমালাই, তামিলনাডু |
| দেশ | ভাৰত |
| পঞ্জীয়ন | ২০০৮-০৯ |
| উপাদান | ধাতু, মম, বোকা, ব্ৰঞ্জ |
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকপ্ৰাচীন ভাৰতৰ চোল সাম্ৰাজ্যৰ শাসনকালত ৰাজা ৰাজা প্ৰথমে তাঞ্জাভুৰত বৃহদীশ্বৰ মন্দিৰ নিৰ্মাণৰ বাবে ভাস্কৰ্যকাৰৰ এটা দল কামত লগুৱাইছিল।[3][4] ভাস্কৰ্য শিল্পীসকলে ঐৰাৱতেশ্বৰ মন্দিৰৰ বাবে মূৰ্তি স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল আৰু পিছত স্বামীমালাইত বসতি স্থাপন কৰিছিল। পিছলৈ তেওঁলোকেই ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণৰ এক নতুন শৈলী বিকশিত কৰে।[4]
উৎপাদন
সম্পাদনা কৰকএই শৈলীৰে নিৰ্মিত মূৰ্তিসমূহৰ উচ্চতা ৬ ফুট (১.৮ মিটাৰ) পৰা ১২ ফুট (৩.৭ মিটাৰ) লৈ থাকে।[4] মানদণ্ড বজাই ৰখাৰ বাবে উৎপাদন নিয়ন্ত্ৰিত আৰু সীমিত সংখ্যাত উৎপাদন কৰা হয়। তৈয়াৰ কৰা মূৰ্তিবোৰৰ ভিতৰত প্ৰধানকৈ হিন্দু দেৱতাৰ মূৰ্তি সজা হয়। জন্তু, পুৰুষ আৰু মহিলাৰ আদিৰ মূৰ্তিও প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি প্ৰস্তুত কৰা হয়। মম বা ৱাক্স কাষ্টিং কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি মূৰ্তিবোৰ তৈয়াৰ কৰা হয়। মূৰ্তি সমূহ দুই প্ৰকাৰৰ হ'ব পাৰে - কঠিন আৰু ফোঁপোলা।[5]
কঠিন মমৰ কাষ্ট পৰম্পৰাগতভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু প্ৰয়োজনীয় আকৃতিৰ মডেলটো মমৰে ভৰ্তি সাঁচ প্ৰস্তুত কৰা হয়। এই মম প্লাটানাছ অৰিয়েণ্টেলিৰ (বৈজ্ঞানিক নাম: Platanus orientalis) ৰেজিনৰ সৈতে বিশুদ্ধ মৌমাখি মম মিহলি কৰি তৈয়াৰ কৰা হয় লগতে চিনাবাদাম তেল ৪:৪:১ অনুপাতত মিহলি কৰা হয়। মমৰ আৰ্হিটো মাটিৰ তিনিটা স্তৰৰ প্ৰলেপ দিয়া হয়। বিভিন্ন মাটিৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা প্ৰতিটো স্তৰ সমূহক বিনিয়োগ বুলি কোৱা হয়।[5] প্ৰথম কোটটো প্ৰায় ৩ মিলিমিটাৰ ডাঠ তৈয়াৰ কৰা হয়। কাবেৰী নদীৰ বুকুৰ মিহি মাটিৰ সৈতে গৰুৰ গোবৰ মিহলি কৰা ভুচি সৈতে মিহলি কৰা মিহি পলসুৱা মাটি, ধাননি পথাৰৰ মাটিৰ সৈতে দ্বিতীয় স্তৰ আৰু তৃতীয় স্তৰটো মাটিৰ সৈতে মোটা বালিৰ মিশ্ৰণ। ডাঙৰ মূৰ্তিৰ বাবে ধাতুৰ ৰড ব্যৱহাৰ কৰি মাটিৰ লেপ শক্তিশালী কৰা হয়।[5]
মম আঁতৰাবলৈ সাঁচ গৰম কৰা হয় আৰু গৰম ধাতুটো ছাঁচত ঢালি দিয়া হয়।[6] পুৰণি কালত গলিত ধাতু পাঁচটা ধাতুৰ মিশ্ৰণ আছিল। সোণ, ৰূপ, তাম, দস্তা আৰু সীহৰ এই মিশ্ৰণক পঞ্চলৌহ বুলি কোৱা হয়। যিহেতু সোণ আৰু ৰূপৰ দাম বেছি সেয়ে সেইবোৰৰ ঠাইত টিন আৰু লো ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [6] ধাতু ঠাণ্ডা হোৱাৰ পিছত সাঁচ ভাঙি দিয়া হয় আৰু আইকনটো প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ধাতুৰ মূৰ্তিটো আৰু পলিছ কৰা হয়।[6]
জোখ-মাখ
সম্পাদনা কৰকভাস্কৰ্য শিল্পী সকলে নিৰ্মাণৰ বাবে শিল্পশাস্ত্ৰত নিৰ্ধাৰিত জোখৰ একক ব্যৱহাৰ কৰি জোখ লয়। এই পদ্ধতিৰ জোখৰ মৌলিক একক হৈছে তালা। তল চুলিৰ ৰেখা আৰু হনু শেষৰ মাজৰ দূৰত্ব। তলক আংগুল (প্ৰায় আঙুলিৰ প্ৰস্থৰ সমান) নামৰ ১২টা সমান অংশত বিভক্ত কৰা। আংগুলক আঠটা ভাগত বিভক্ত কৰা হয় আৰু ইয়াক যৱ (বাৰ্লি শস্যৰ আকাৰ) বোলে আৰু এনেদৰে আটাইতকৈ সৰু একক পাৰামু (এটা চুলিৰ শেষতকৈ সৰু) বোলে। মূৰ্তিৰ দৈৰ্ঘ্যৰ প্ৰয়োজনীয়তালৈ কটা নাৰিকল গছৰ পাতৰ এটা সংকীৰ্ণ ফিতা ব্যৱহাৰ কৰি জোখবোৰ লোৱা হয় আৰু মূৰ্তিৰ বিভিন্ন অংশৰ দৈৰ্ঘ্যৰ অনুপাতত বিভিন্ন দৈৰ্ঘ্যত ভাঁজ কৰা হয়।[5]
শিল্পীসকল
সম্পাদনা কৰকস্বামীমালাইৰ প্ৰায় ১২০০ গৰাকী লোক ধাতুৰ ভাস্কৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত। শিল্পীসকলক স্থানপতি বুলি কোৱা হয়। তেওঁলোক পৰম্পৰাগতভাৱে বিশ্বকৰ্মা সম্প্ৰদায়ৰ পৰা আহিছে আৰু কেইবাটাও প্ৰজন্মধৰি ধাতুৰ কাষ্টিং অনুশীলন কৰি আহিছে।[6]
ৰপ্তানি
সম্পাদনা কৰকস্বামীমালাইত তৈয়াৰ কৰা ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তিসমূহৰ যথেষ্ট চাহিদা আছে আৰু ইয়াক আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, যুক্তৰাজ্য, কানাডা, অষ্ট্ৰেলিয়া, দক্ষিণ আফ্ৰিকা, চুইজাৰলেণ্ড, মালয়েছিয়া আৰু থাইলেণ্ডকে ধৰি বহুতো দেশলৈ ৰপ্তানি কৰা হয়। মুঠ উৎপাদনৰ প্ৰায় ৬০ শতাংশ ৰপ্তানি কৰা হয় আৰু প্ৰতিমূৰ্তিবোৰ প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ দ্বাৰা বিভিন্ন দেশত নিৰ্মিত হিন্দু মন্দিৰত স্থাপন কৰা হয়।[4]
তথ্য উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ German Mining-museum Bochum (2008). Masters of Fire: Hereditary Bronze Casters of South India. David Brown Book Company. পৃষ্ঠা. 30,32. ISBN 9783937203379. https://books.google.com/books?id=1ww4AQAAIAAJ&q=Swamimalai+Bronze+Icons&dq=Swamimalai+Bronze+Icons&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjgpoCXw8_KAhXFWxQKHaLuDOQQ6AEIGzAA.
- ↑ "Geographical indication". Government of India. Archived from the original on 26 August 2013. https://web.archive.org/web/20130826183844/http://ipindia.nic.in/girindia/। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 June 2015.
- ↑ Vidya Dehejia (2007). Chola: Sacred Bronzed of Southern India. Harry N. Abrams. পৃষ্ঠা. 21. ISBN 9781903973837. https://books.google.com/books?id=9FrqAAAAMAAJ&q=Swamimalai+Bronze+Icons&dq=Swamimalai+Bronze+Icons&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjgpoCXw8_KAhXFWxQKHaLuDOQQ6AEINzAG.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Worldwide demand for Swamimalai bronze icons". The Hindu. 11 October 2009. http://www.thehindu.com/arts/worldwide-demand-for-swamimalai-bronze-icons/article57920.ece.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 R.M. Pillai; S.G.K. Pillai; A.D. Damodaran (2002). The Lost-Wax Casting of Icons, Utensils, Bells, and Other Items in South India. Archived from the original on 2008-05-12. https://web.archive.org/web/20080512003524/http://www.tms.org/pubs/journals/JOM/0210/Pillai-0210.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-03-01.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 "The Craft of Bronze Icons". dsource.in. http://www.dsource.in/resource/bronze_casting/intro/introduction.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 January 2016.