কানাডা
কানাডা (ইংৰাজী: Canada; উচ্চাৰণ: /'kænədə/ ক্যানাডা) হৈছে বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰ যি উত্তৰ আমেৰিকাৰ উত্তৰ অংশৰ বেছিভাগ অঞ্চল আৱৰি আছে। কানাডাত উত্তৰ আমেৰিকাৰ দহখন প্ৰদেশ আৰু তিনিটা ভূখণ্ড আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ পৰা প্ৰশান্ত মহাসাগৰলৈকে আৰু উত্তৰ দিশলৈ আৰ্কটিক মহাসাগৰলৈকে বিস্তৃত হৈ আছে, যাৰ ফলত ই মুঠ আয়তনৰ হিচাপত বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম দেশ, বিশ্বৰ আটাইতকৈ দীঘল উপকূলৰেখা। আমেৰিকাৰ সৈতে ইয়াৰ সীমান্ত বিশ্বৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্থল সীমা। বতৰ বিজ্ঞান আৰু ভূতাত্ত্বিক উভয় অঞ্চলৰ বিস্তৃত পৰিসৰ। ৪ কোটি ১০ লাখতকৈ অধিক লোকৰ জনসংখ্যাৰ ইয়াৰ জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব বহু পৰিমাণে ভিন্ন, ইয়াৰে অধিকাংশই চহৰ অঞ্চল আৰু দেশৰ বৃহৎ অঞ্চলত বাস কৰে। কানাডাৰ ৰাজধানী অট’ৱা আৰু ইয়াৰ তিনিটা বৃহৎ মহানগৰ হ’ল টৰণ্টো, মণ্ট্ৰিয়েল আৰু ভেংকুৱাৰ।
কানাডা |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
নীতিবাক্য A Mari Usque Ad Mare (Latin) "From Sea to Sea" |
||||||
ৰাষ্ট্ৰীয় সঙ্গীত "অ' কানাডা" ৰাজকীয় সঙ্গীত "গড ছেভ দা কুইন"[1][2] |
||||||
![]() |
||||||
ৰাজধানী | অট্টৱা 45°24′N 75°40′W / 45.4°N 75.667°W | |||||
বৃহত্তম নগৰ | টৰণ্টো | |||||
ৰাষ্ট্ৰভাষা (সমূহ) | কানাডীয় ইংৰাজী আৰু কানাডীয় ফৰাচী | |||||
স্বীকৃত আঞ্চলিক ভাষাসমূহ | Inuktitut, Inuinnaqtun, Cree, Dëne Sųłiné, Gwich’in, Inuvialuktun, Slavey and Tłįchǫ Yatiì[3] | |||||
জাতীয়তাসূচক বিশেষণ | Canadian | |||||
চৰকাৰ | Federal parliamentary democracy and constitutional monarchy[4] | |||||
- | Monarch | Elizabeth II | ||||
- | Governor General | David Johnston | ||||
- | Prime Minister | Justin Trudeau | ||||
Establishment | ||||||
- | British North America Acts | July 1, 1867 | ||||
- | Statute of Westminster | December 11, 1931 | ||||
- | Canada Act | April 17, 1982 | ||||
মাটিকালি | ||||||
- | মুঠ | ৯৯,৮৪,৬৭০ বৰ্গ কিমি (2nd) ৩৮,৫৪,০৮৫ বৰ্গ মাইল |
||||
- | জলভাগ (%) | ৮.৯২ (৮,৯১,১৬৩ km২/৩,৪৪,০৮০ mi২) | ||||
জনসংখ্যা | ||||||
- | 2025 আনুমানিক | সাঁচ:CanPopCommas'"`UNIQ--ref-০০০০০০০৪-QINU`"' (৩৫th) | ||||
- | ২০০৬ লোকপিয়ল | ৩,১৬,১২,৮৯৭'"`UNIQ--ref-০০০০০০০৫-QINU`"' | ||||
জিডিপি (পিপিপি) | 2011 আনুমানিক | |||||
- | মুঠ | $1.391 trillion[7] (14th) | ||||
- | জনমুৰি | $40,457[7] (15th) | ||||
জিডিপি (নামমাত্ৰ) | 2011 আনুমানিক | |||||
- | মুঠ | $1.758 trillion[7] (11th) | ||||
- | জনমুৰি | $51,147[7] (10th) | ||||
জিনি সহগ? (2005) | 32.1[8] (medium) | |||||
মানৱ উন্নয়ন সূচক (2011) | ![]() |
|||||
মুদ্ৰা | Canadian dollar ($) (CAD ) |
|||||
সময় অঞ্চল | (ইউটিচি−3.5 to −8) | |||||
- | গ্ৰীষ্মকালীন (ডিএছটি) | (ইউটিচি−2.5 to −7) | ||||
তাৰিখ বিন্যাস | dd-mm-yyyy, mm-dd-yyyy, and yyyy-mm-dd (CE) | |||||
গাড়ী চলোৱা হয় | Right | |||||
ইণ্টাৰনেট টিএলডি | .ca | |||||
কলিং ক'ড | ++1 | |||||
Canada portal |

উৎপত্তি
সম্পাদনা কৰককানাডাৰ ব্যুৎপত্তিগত উৎপত্তিৰ বাবে বিভিন্ন তত্ত্বৰ ধাৰণা কৰা হৈছে যদিও এতিয়া এই নামটো চেণ্ট লৰেন্স ইৰ'ক'ইয়ান শব্দ কানাটাৰ পৰা অহা বুলি গ্ৰহণ কৰা হৈছে, যাৰ অৰ্থ হৈছে "গাঁও" বা "বসতি।" [10] ১৫৩৫ চনত বৰ্তমানৰ ক্যুবেক চহৰ অঞ্চলৰ খিলঞ্জীয়া বাসিন্দাসকলে এই শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰি ফৰাচী অভিযাত্ৰী জেক কাৰ্টিয়েৰক ষ্টেডাকোনা গাঁৱলৈ নিৰ্দেশ দিছিল।[11] পিছলৈ কাৰ্টিয়ে কানাডা শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰি কেৱল সেই বিশেষ গাঁওখনকে নহয়, ডনাকোনাৰ (ষ্টাডাকোনাৰ মুখ্য) অধীনত থকা সমগ্ৰ অঞ্চলটোক বুজায়; [11] ১৫৪৫ চনৰ ভিতৰত ইউৰোপীয় কিতাপ আৰু মানচিত্ৰসমূহে চেণ্ট লৰেন্স নদীৰ কাষৰ এই সৰু অঞ্চলটোক কানাডা বুলি উল্লেখ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।[11]
১৬ শতিকাৰ পৰা ১৮ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈকে কানাডাই নিউ ফ্ৰান্সৰ সেই অংশক বুজায় যিটো চেণ্ট লৰেন্স নদীৰ কাষত আছিল।[12] ব্ৰিটিছে নিউ ফ্ৰান্স জয় কৰাৰ পিছত এই অঞ্চলটোক ১৭৬৩ চনৰ পৰা ১৭৯১ চনলৈকে ব্ৰিটিছ প্ৰভিন্স অৱ ক্যুবেক বুলি জনা যায়।[13] ১৭৯১ চনত এই অঞ্চলটো আপাৰ কানাডা আৰু লোয়াৰ কানাডা নামৰ দুখন ব্ৰিটিছ উপনিবেশত পৰিণত হয়। ১৮৪১ চনত কানাডা প্ৰদেশ হিচাপে একত্ৰিত নোহোৱালৈকে এই দুটা উপনিবেশক সামূহিকভাৱে কানাডা বুলি কোৱা হৈছিল।[14]
১৮৬৭ চনত কনফেডাৰেচনৰ পিছত লণ্ডন সন্মিলনত কানাডাক নতুন দেশখনৰ আইনী নাম হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয় আৰু ডমিনিয়ন শব্দটোক দেশখনৰ উপাধি হিচাপে প্ৰদান কৰা হয়।[15] ১৯৫০ চনৰ ভিতৰত ডমিনিয়ন অৱ কানাডা শব্দটো যুক্তৰাজ্যই আৰু ব্যৱহাৰ কৰা নাছিল, যিয়ে কানাডাক "কমনৱেলথৰ ৰাজ্য" বুলি গণ্য কৰিছিল।[16]
কানাডাৰ সংবিধানক সম্পূৰ্ণৰূপে কানাডাৰ নিয়ন্ত্ৰণলৈ অনা কানাডা আইন ১৯৮২ত কেৱল কানাডাৰ কথাহে উল্লেখ কৰা হৈছিল। সেই বছৰৰ শেষৰ ফালে ৰাষ্ট্ৰীয় বন্ধৰ নাম ডমিনিয়ন দিৱসৰ পৰা কানাডা দিৱসলৈ সলনি কৰা হয়।[17]
ৰাজনীতি
সম্পাদনা কৰককানাডাৰ চৰকাৰ ব্যৱস্থা এখন সংসদীয় গণতন্ত্ৰভিত্তিক আৰু এখন সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰ ইয়াত প্ৰচলিত। কানাডাৰ চৰকাৰ দুভাগত বিভক্ত। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ আৰু প্ৰাদেশিক বা আঞ্চলিক চৰকাৰ। প্ৰশাসনিক অঞ্চলসমূহৰ তুলনাত প্ৰদেশসমূহত স্বায়ত্তশাসনৰ পৰমাণ বেছি। কানাডাৰ বৰ্তমানৰ সংবিধানখন ১৯৮২ চনত ৰচনা কৰা হয়। এই সংবিধানে পূৰ্বৰ সাংবিধানিক আদেশসমূহক একত্ৰিত কৰি এক হয় আৰু ইয়াৰ অধিকাৰ আৰু স্বাধীনতাৰ ওপৰত এখন চাৰ্টাৰ যোগ কৰা হয়। এই সংবিধানে কানাডাৰ নিজস্ব স্থানীয় চৰকাৰক সেই সংবিধানৰ ওপৰত পূৰ্ণ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে।
ভূগোল
সম্পাদনা কৰকআয়তনৰ ফালৰ পৰা কানাডা বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰ। ই উত্তৰ আমেৰিকা মহাদেশৰ প্ৰায় ৪১% অঞ্চল লৈ গঠিত। কানাডা হৈছে পৃথিৱীৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম আৰু শীতলতম দেশ। এই দেশৰ জলবায়ু গ্ৰীষ্মকালত অলপ ঠাণ্ডা আৰু দিনৰ কিছু সময়ত গৰম পৰা দেখা যায়, কিন্তু শীতকালত ইয়াত অতিশয় ঠাণ্ডা পৰে আৰু বৰফাচ্ছন্ন, তুষাৰপাতেৰে বিভিন্ন অঞ্চল সমূহ আৱৰি পৰে। কানাডাত প্ৰতিদিনে আৰ্কটিক বৰফাচ্ছন্নৰ দ্বাৰা শীত প্ৰৱাহৰ সৃষ্টি হয়। ইয়াৰ দেশৰ জলবায়ু ৰাছিয়াৰ সমতুল্য অৰ্থাৎ হিমশীতল। এই দেশ বছৰৰ ৮ মাহেই বৰফাচ্ছন্ন হৈ থাকে।
জলবায়ু
সম্পাদনা কৰকসমগ্ৰ কানাডাত শীতকাল আৰু গ্ৰীষ্মকালীন গড় উচ্চ উষ্ণতা অঞ্চলভেদে ভিন্ন হয়। দেশৰ বহু ঠাইত শীতকাল কঠোৰ হ'ব পাৰে, বিশেষকৈ অভ্যন্তৰীণ আৰু প্ৰেৰি প্ৰদেশত, যিবোৰে মহাদেশীয় জলবায়ুৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰে, য'ত দৈনিক গড় উষ্ণতা −১৫ °C (৫ °F)ৰ ওচৰত হয়, কিন্তু তীব্ৰ বতাহৰ ঠাণ্ডা −৪০ °C (−৪০ °F)ৰ তললৈ নামিব পাৰে। [18] উপকূলীয় নহয় অঞ্চলত বছৰৰ প্ৰায় ছমাহলৈকে বৰফেৰে মাটি আবৰি ৰাখিব পাৰে, আনহাতে উত্তৰৰ কিছু অংশত বছৰজুৰি বৰফ থাকিব পাৰে। উপকূলীয় ব্ৰিটিছ কলম্বিয়াৰ জলবায়ু নাতিশীতোষ্ণ, শীতকাল মৃদু আৰু বৰষুণীয়া। পূব আৰু পশ্চিম উপকূলত গড় উচ্চ উষ্ণতা সাধাৰণতে নিম্ন ২০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (৭০ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট)ত থাকে, আনহাতে উপকূলৰ মাজত গ্ৰীষ্মকালীন গড় উচ্চ উষ্ণতা ২৫ৰ পৰা ৩০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (৭৭ৰ পৰা ৮৬ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট) হয়, কিছুমান অভ্যন্তৰীণ স্থানত উষ্ণতা মাজে মাজে ৪০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (১০৪ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট)তকৈও অধিক হয়।[19]
উত্তৰ কানাডাৰ বহু অংশ বৰফ আৰু পাৰ্মাফ্ৰষ্টেৰে আবৃত। পাৰ্মাফ্ৰষ্টৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত কাৰণ কানাডাৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত আৰ্কটিক বিশ্বৰ গড়ৰ তিনিগুণ উষ্ণতা বৃদ্ধি পাইছে।[20] কানাডাৰ স্থলভাগৰ ওপৰত বাৰ্ষিক গড় উষ্ণতা ১.৭ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (৩.১ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট) বৃদ্ধি পাইছে, ১৯৪৮ চনৰ পৰা বিভিন্ন অঞ্চলত ১.১ৰ পৰা ২.৩ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (২.০ৰ পৰা ৪.১ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট) পৰিৱৰ্তন হৈছে। সমগ্ৰ উত্তৰ আৰু প্ৰেৰিজত উষ্ণতাৰ হাৰ অধিক হৈছে। [21] কানাডাৰ দক্ষিণ অঞ্চলত কানাডা আৰু আমেৰিকা উভয়ৰে পৰা হোৱা বায়ু প্ৰদূষণৰ ফলত—ধাতু গলনা, বিদ্যুৎ সঁজুলিলৈ কয়লা জ্বলোৱা আৰু বাহনৰ নিৰ্গমনৰ ফলত—এচিড বৰষুণৰ ফলত জলপথ, বনাঞ্চলৰ বৃদ্ধি আৰু কৃষি উৎপাদনশীলতাত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ পৰিছে। [22] কানাডা বিশ্বজুৰি সেউজ গৃহ গেছ নিৰ্গমনকাৰী দেশসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম, [23] ১৯৯০ চনৰ পৰা ২০২২ চনৰ ভিতৰত ইয়াৰ নিৰ্গমন ১৬.৫ শতাংশ বৃদ্ধি পায়।[24]
অৰ্থনীতি
সম্পাদনা কৰককানাডা বিশ্বৰ সকলোতকৈ ধনী দেশসমূহৰ অন্যতম। দেশখন অৰ্গানাইজেচন ফৰ ইক'নমিক কোঅপাৰেচন এণ্ড ডেভেল'পমেণ্ট (অ'ইচিডি) আৰু জি৮ গ্ৰুপৰ সদস্য। অন্যান্য উন্নত দেশসমূহৰ দৰেই কানাডাৰ অৰ্থনীতিৰ সিংহভাগ সেৱামূলক শিল্প লৈয়ে গঠিত। কাঠ আৰু খনিজ তেল আহৰণ শিল্প কানাডাৰ দুটি প্ৰধান বৃহৎ উদ্যোগ। আনহাতে দক্ষিণ অণ্টেৰিয়'ক কেন্দ্ৰ কৰি উৎপাদনৰ এক উদ্যোগ গঢ় লৈ উঠিছে। ইয়াৰোপৰি মটৰযান উৎপাদন উদ্যোগও কানাডাৰ অন্যতম প্ৰধান উদ্যোগ।
তথ্য সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Department of Canadian Heritage. "Royal anthem 'God Save The Queen'". Queen's Printer. Archived from the original on 2011-08-07. https://web.archive.org/web/20110807145946/http://www.pch.gc.ca/pgm/ceem-cced/symbl/godsave-eng.cfm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-05-23.
- ↑ Kallmann, Helmut. "National and royal anthems". In Marsh, James Harley. Encyclopedia of Music in Canada. Historica-Dominion. Archived from the original on 2011-10-10. https://web.archive.org/web/20111010193142/http://thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=U1ARTU0002533। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-05-23.
- ↑ Edwards, John R (1998). Language in Canada. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 125–141. ISBN 0521563283.
- ↑ Hail, M; Lange, S (February 25, 2010). "Federalism and Representation in the Theory of the Founding Fathers: A Comparative Study of US and Canadian Constitutional Thought". Publius: the Journal of Federalism খণ্ড 40 (3): 366–388. doi:10.1093/publius/pjq001. ISSN 0048-5950.
- ↑ "Canada's population clock". Statistics Canada. Archived from the original on 2011-06-15. https://web.archive.org/web/20110615050454/http://www.statcan.gc.ca/pub/82-003-x/pop/pop-h-clock-eng.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025–07-12.
- ↑ "Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, 2006 and 2001 censuses – 100% data". Statistics Canada. 2010-01-06. Archived from the original on 2011-10-21. https://web.archive.org/web/20111021045436/http://ceps.statcan.ca/census-recensement/2006/dp-pd/hlt/97-550/Index.cfm?TPL=P1C&Page=RETR&LANG=Eng&T=101। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-09-04.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 "Canada". International Monetary Fund. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=156&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr1.x=94&pr1.y=17। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-11-05.
- ↑ "Distribution of family income – Gini index". World Factbook. CIA. Archived from the original on 2009-05-13. https://web.archive.org/web/20090513124910/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-09-01.
- ↑ "Human Development Report 2011". United Nations. http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-11-02.
- ↑ Olson, James Stuart; Shadle, Robert (1991). Historical Dictionary of European Imperialism. Greenwood Publishing Group. পৃষ্ঠা. 109. ISBN 978-0-313-26257-9. https://books.google.com/books?id=uyqepNdgUWkC&pg=PA109.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 Rayburn, Alan (2001). Naming Canada: Stories about Canadian Place Names. University of Toronto Press. পৃষ্ঠা. 14–22. ISBN 978-0-8020-8293-0. https://books.google.com/books?id=aiUZMOypNB4C&pg=PA14.
- ↑ Magocsi, Paul R. (1999). Encyclopedia of Canada's Peoples. University of Toronto Press. পৃষ্ঠা. 1048. ISBN 978-0-8020-2938-6. https://archive.org/details/encyclopediaofca0000unse_q5r1.
- ↑ "Province of Quebec 1763-91". The Canadian Encyclopedia. May 14, 2020. https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/province-of-quebec-1763-91। আহৰণ কৰা হৈছে: October 1, 2024.
- ↑ "An Act to Re-write the Provinces of Upper and Lower Canada, and for the Government of Canada". J.C. Fisher & W. Kimble. 1841. পৃষ্ঠা: 20. https://books.google.com/books?id=BCQtAAAAYAAJ&pg=PA20.
- ↑ O'Toole, Roger (2009). "Dominion of the Gods: Religious continuity and change in a Canadian context". In Hvithamar, Annika. Holy Nations and Global Identities: Civil Religion, Nationalism, and Globalisation. Brill. পৃষ্ঠা. 137. ISBN 978-90-04-17828-1. https://books.google.com/books?id=OGHgLlxfh7wC&pg=PA137.
- ↑
- Morra, Irene (2016). The New Elizabethan Age: Culture, Society and National Identity after World War II. I.B.Tauris. পৃষ্ঠা. 49. ISBN 978-0-85772-867-8. https://books.google.com/books?id=b9OLDwAAQBAJ&pg=PT49.
- McIntyre, D. (1998). British Decolonization, 1946–1997: When, Why and How did the British Empire Fall?. British History in Perspective. Bloomsbury Publishing. পৃষ্ঠা. 108. ISBN 978-1-349-26922-8. https://books.google.com/books?id=h5FKEAAAQBAJ&pg=PA108.
- ↑ Buckner, Philip, ed (2008). Canada and the British Empire. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 37–40, 56–59, 114, 124–125. ISBN 978-0-19-927164-1. https://books.google.com/books?id=KmXnLGX7FvEC&pg=PA37.
- ↑ "Statistics, Regina SK". The Weather Network. Archived from the original on January 5, 2009. https://web.archive.org/web/20090105062344/http://www.theweathernetwork.com/statistics/C02072/CASK0261?CASK0261। আহৰণ কৰা হৈছে: January 18, 2010.
- ↑ "Regina International Airport". Environment CanadaCanadian Climate Normals 1981–2010. September 25, 2013. http://climate.weather.gc.ca/climate_normals/results_1981_2010_e.html?stnID=3002&lang=e&StationName=Regina&SearchType=Contains&stnNameSubmit=go&dCode=1.
- ↑ Bush, E.; Lemmen, D.S. (2019). "Canada's Changing Climate Report". Government of Canada. পৃষ্ঠা: 84. https://www.nrcan.gc.ca/sites/www.nrcan.gc.ca/files/energy/Climate-change/pdf/CCCR_FULLREPORT-EN-FINAL.pdf.
- ↑ Zhang, X.; Flato, G.; Kirchmeier-Young, M.; Vincent, L.; Wan, H.; Wang, X.; Rong, R.; Fyfe, J. et al. (2019). "Changes in Temperature and Precipitation Across Canada; Chapter 4". In Bush, E.. Government of CanadaCanada's Changing Climate Report. পৃষ্ঠাসমূহ: 112–193. https://www.nrcan.gc.ca/sites/www.nrcan.gc.ca/files/energy/Climate-change/pdf/CCCR-Chapter4-TemperatureAndPrecipitationAcrossCanada.pdf.
- ↑ Boyd, David R (2011). Unnatural Law: Rethinking Canadian Environmental Law and Policy. UBC Press. পৃষ্ঠা. 67–69. ISBN 978-0-7748-4063-7. https://books.google.com/books?id=SeYgVGE9j3EC&pg=PA67.
- ↑ "Greenhouse Gas (GHG) Emissions". Climate Watch. https://www.climatewatchdata.org/ghg-emissions। আহৰণ কৰা হৈছে: March 29, 2022.
- ↑ Canada, Climate Change (January 9, 2007). "Greenhouse gas emissions". Canada.ca. https://www.canada.ca/en/environment-climate-change/services/environmental-indicators/greenhouse-gas-emissions.html। আহৰণ কৰা হৈছে: May 18, 2024.