ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা
স্থানাংক: 12°57′56″N 77°41′53″E / 12.96556°N 77.69806°E
ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ইংৰাজী: Indian Space Research Organisation), চমুকৈ ইছৰো ভাৰতৰ প্ৰধান মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা। ভাৰত চৰকাৰৰ নিয়ন্ত্ৰণাধীন এই সংস্থাটি বিশ্বৰ অগ্ৰণী মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাসমূহৰ অন্যতম। অতীতৰ বহুতো সুসংহত প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্ৰুতিত ১৯৬৯ চনত ইছৰোৱে বৰ্তমানৰ ৰূপত প্ৰতিষ্ঠিত হয়। ইছৰোৰ প্ৰধান উৎক্ষেপন কেন্দ্ৰ হৈছে অন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ শ্ৰীহৰিকোটাৰ সতীশ ধৱন মহাকাশ কেন্দ্ৰ।
ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা Indian Space Research Organization | |
---|---|
ISRO logo (adopted in 2002)[1][2] | |
চমু নাম | ইছৰো |
নীতিবাক্য | मानव जाति की सेवा में अंतरिक्ष प्रौद्योगिकी IAST: Mānav Jāti Kī Sevā Men Antarikṣa Praudyogikī (মানৱ জাতিৰ সেৱাত মহাকাশ প্ৰযুক্তি) |
প্ৰতিষ্ঠা | ১৫ আগষ্ট ১৯৬৯ (১৯৬২ চনত INCOSPAR) |
প্ৰধান কাৰ্যালয় | বাংগালোৰ, কৰ্ণাটক, ভাৰত |
Administrator | এছ সোমনাথ, সঞ্চালক[3] |
Primary spaceport | সতীশ ধৱন মহাকাশ কেন্দ্ৰ, শ্ৰীহৰিকোটা, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, ভাৰত |
বাজেট | ₹১০,৭৮৩.৪২ কোটি (১.৫১ বিলিয়ন ডলাৰ)(২০১৮–১৯ est.)[4] |
ৱেবছাইট | isro |
একাধিক বৈজ্ঞানিকৰ তত্ত্বাবধানত ইছৰোৱে ভাৰতীয় আৰু বিদেশী উভয় পক্ষৰ হৈ বিভিন্ন গৱেষণা কৰি থাকে। ইছৰো উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণৰ বাবে বিভিন্ন উৎক্ষেপন যান আৰু উৎক্ষেপণ স্থল আছে। ২০০৮ চনত ইছৰোৱে সফলভাৱে চন্দ্ৰযান ১ নামে মহাকাশযান চন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে। ২০১৩ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত ইছৰোৰ দ্বাৰা পৃথিৱীৰ পৰা মঙ্গল গ্ৰহলৈ মঙ্গলযান সফলতাৰে প্ৰেৰণ কৰি পৃথিৱীৰ কক্ষপথত স্থাপন কৰা হয়। ভৱিষ্যতে এই সংস্থাই মানৱচালিত মহাকাশ অভিযান, পুনৰ চন্দ্ৰাভিযান আৰু অন্যান্য গ্ৰহৰ অভিযানৰ পৰিকল্পনা গ্ৰহণ কৰিছে।
অভিযানসমূহ
সম্পাদনা কৰকমহাকাশযানৰ অভিযানসমূহ
সম্পাদনা কৰকইছৰো মহাকাশযানৰ অভিযানসমূহ হ'ল[5]:
প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং | নাম | প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ | প্ৰক্ষেপণযান | কক্ষপথৰ ধৰণ | প্ৰয়োগ | মন্তব্য | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
105 | RISAT-2B | May 22, 2019 | PSLV-C46 Mission | LEO | Disaster Management System, Earth Observation | ||
104 | EMISAT | Apr 01, 2019 | PSLV-C45/EMISAT MISSION | SSPO | |||
103 | GSAT-31 | Feb 06, 2019 | Ariane-5 VA-247 | GTO | Communication | ||
102 | Microsat-R | Jan 24, 2019 | PSLV-C44 | SSPO | |||
101 | GSAT-7A | Dec 19, 2018 | GSLV-F11 / GSAT-7A Mission | Communication | |||
100 | GSAT-11 Mission | Dec 05, 2018 | Ariane-5 VA-246 | GTO | Communication | ||
99 | HysIS | Nov 29, 2018 | PSLV-C43 / HysIS Mission | SSPO | Earth Observation | ||
98 | GSAT-29 | Nov 14, 2018 | GSLV Mk III-D2 / GSAT-29 Mission | GTO | Communication | ||
97 | IRNSS-1I | Apr 12, 2018 | PSLV-C41/IRNSS-1I | GSO | Navigation | ||
96 | GSAT-6A | Mar 29, 2018 | GSLV-F08/GSAT-6A Mission | GSO | Communication | ||
95 | Microsat | Jan 12, 2018 | PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission | SSPO | Experimental | ||
94 | Cartosat-2Series Satellite | Jan 12, 2018 | PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission | SSPO | Earth Observation | ||
93 | INS-1C | Jan 12, 2018 | PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission | SSPO | Experimental | ||
92 | IRNSS-1H | Aug 31, 2017 | PSLV-C39/IRNSS-1H Mission | Navigation | Launch Unsuccessful | ||
91 | GSAT-17 | Jun 29, 2017 | Ariane-5 VA-238 | GTO | Communication | ||
90 | Cartosat-2 Series Satellite | Jun 23, 2017 | PSLV-C38 / Cartosat-2 Series Satellite | SSPO | Earth Observation | ||
89 | GSAT-19 | Jun 05, 2017 | GSLV Mk III-D1/GSAT-19 Mission | GSO | Communication | ||
88 | GSAT-9 | May 05, 2017 | GSLV-F09 / GSAT-9 | GSO | Communication | ||
87 | Cartosat -2 Series Satellite | Feb 15, 2017 | PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite | SSPO | Earth Observation | ||
86 | INS-1A | Feb 15, 2017 | PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite | SSPO | Experimental | ||
85 | INS-1B | Feb 15, 2017 | PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite | SSPO | Experimental | ||
84 | RESOURCESAT-2A | Dec 07, 2016 | PSLV-C36 / RESOURCESAT-2A | SSPO | Earth Observation | ||
83 | GSAT-18 | Oct 06, 2016 | Ariane-5 VA-231 | GSO | Communication | ||
82 | SCATSAT-1 | Sep 26, 2016 | PSLV-C35 / SCATSAT-1 | SSPO | Climate & Environment | ||
81 | INSAT-3DR | Sep 08, 2016 | GSLV-F05 / INSAT-3DR | GSO | Climate & Environment, Disaster Management System | ||
80 | CARTOSAT-2 Series Satellite | Jun 22, 2016 | PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite | SSPO | Earth Observation | ||
79 | IRNSS-1G | Apr 28, 2016 | PSLV-C33/IRNSS-1G | GEO | Navigation | ||
78 | IRNSS-1F | Mar 10, 2016 | PSLV-C32/IRNSS-1F | GEO | Navigation | ||
77 | IRNSS-1E | Jan 20, 2016 | PSLV-C31/IRNSS-1E | GSO | Navigation | ||
76 | GSAT-15 | Nov 11, 2015 | Ariane-5 VA-227 | GEO | Communication, Navigation | ||
75 | Astrosat | Sep 28, 2015 | PSLV-C30/AstroSat MISSION | Space Science | |||
74 | GSAT-6 | Aug 27, 2015 | GSLV-D6 | GTO | Communication | ||
73 | IRNSS-1D | Mar 28, 2015 | PSLV-C27/IRNSS-1D | GSO | Navigation | ||
72 | Crew module Atmospheric Re-entry Experiment (CARE) | Dec 18, 2014 | LVM-3/CARE Mission | Experimental | |||
71 | GSAT-16 | Dec 07, 2014 | Ariane-5 VA-221 | GSO | Communication | ||
70 | IRNSS-1C | Oct 16, 2014 | PSLV-C26/IRNSS-1C | GEO | Navigation | ||
69 | IRNSS-1B | Apr 04, 2014 | PSLV-C24/IRNSS-1B | GSO | Navigation | ||
68 | GSAT-14 | Jan 05, 2014 | GSLV-D5/GSAT-14 | GSO | Communication | ||
67 | Mars Orbiter Mission Spacecraft | Nov 05, 2013 | PSLV-C25 | Martian Planetary Observation | |||
66 | GSAT-7 | Aug 30, 2013 | Ariane-5 VA-215 | GSO | Communication | ||
65 | INSAT-3D | Jul 26, 2013 | Ariane-5 VA-214 | GSO | Climate & Environment, Disaster Management System | ||
64 | IRNSS-1A | Jul 01, 2013 | PSLV-C22/IRNSS-1A | GSO | Navigation | ||
63 | SARAL | Feb 25, 2013 | PSLV-C20/SARAL | SSPO | Climate & Environment, Earth Observation | ||
62 | GSAT-10 | Sep 29, 2012 | Ariane-5 VA-209 | GEO | Communication, Navigation | ||
61 | RISAT-1 | Apr 26, 2012 | PSLV-C19/RISAT-1 | SSPO | Earth Observation | ||
60 | Megha-Tropiques | Oct 12, 2011 | PSLV-C18/Megha-Tropiques | SSPO | Climate & Environment, Earth Observation | ||
59 | GSAT-12 | Jul 15, 2011 | PSLV-C17/GSAT-12 | GSO | Communication | ||
58 | GSAT-8 | May 21, 2011 | Ariane-5 VA-202 | GEO | Communication, Navigation | ||
57 | YOUTHSAT | Apr 20, 2011 | PSLV-C16/RESOURCESAT-2 | SSPO | Student Satellite | ||
56 | RESOURCESAT-2 | Apr 20, 2011 | PSLV-C16/RESOURCESAT-2 | SSPO | Earth Observation | ||
55 | GSAT-5P | Dec 25, 2010 | GSLV-F06 / GSAT-5P | GSO | Communication | Launch Unsuccessful | |
54 | CARTOSAT-2B | Jul 12, 2010 | PSLV-C15/CARTOSAT-2B | SSPO | Earth Observation | ||
53 | GSAT-4 | Apr 15, 2010 | GSLV-D3 / GSAT-4 | GSO | Communication | Launch Unsuccessful | |
52 | Oceansat-2 | Sep 23, 2009 | PSLV-C14 / OCEANSAT-2 | SSPO | Climate & Environment, Earth Observation | ||
51 | RISAT-2 | Apr 20, 2009 | PSLV-C12 / RISAT-2 | SSPO | Earth Observation | ||
50 | Chandrayaan-1 | Oct 22, 2008 | PSLV-C11 | Lunar | Planetary Observation | ||
49 | IMS-1 | Apr 28, 2008 | PSLV-C9 / CARTOSAT – 2A SSPO | Earth Observation | |||
48 | CARTOSAT – 2A | Apr 28, 2008 | PSLV-C9 / CARTOSAT – 2A | SSPO | Earth Observation | ||
47 | INSAT-4CR | Sep 02, 2007 | GSLV-F04 / INSAT-4CR | GSO | Communication | ||
46 | INSAT-4B | Mar 12, 2007 | Ariane5 | GSO | Communication | ||
45 | CARTOSAT-2 | Jan 10, 2007 | PSLV-C7 / CARTOSAT-2 / SRE-1 | SSPO | Earth Observation | ||
44 | SRE-1 | Jan 10, 2007 | PSLV-C7 / CARTOSAT-2 / SRE-1 | SSPO | Experimental | ||
43 | INSAT-4C | Jul 10, 2006 | GSLV-F02 / INSAT-4C | GSO | Communication | Launch Unsuccessful | |
42 | INSAT-4A | Dec 22, 2005 | Ariane5-V169 | GSO | Communication | ||
41 | CARTOSAT-1 | May 05, 2005 | PSLV-C6/CARTOSAT-1/HAMSAT | SSPO | Earth Observation | ||
40 | HAMSAT | May 05, 2005 | PSLV-C6/CARTOSAT-1/HAMSAT | SSPO | Communication | ||
39 | EDUSAT | Sep 20, 2004 | GSLV-F01 / EDUSAT(GSAT-3) | GSO | Communication | ||
38 | IRS-P6 / RESOURCESAT-1 | Oct 17, 2003 | PSLV-C5 /RESOURCESAT-1 | SSPO | Earth Observation | ||
37 | INSAT-3E | Sep 28, 2003 | Ariane5-V162 | GSO | Communication | ||
36 | GSAT-2 | May 08, 2003 | GSLV-D2 / GSAT-2 | GSO | Communication | ||
35 | INSAT-3A | Apr 10, 2003 | Ariane5-V160 | GSO | Climate & Environment, Communication | ||
34 | KALPANA-1 | Sep 12, 2002 | PSLV-C4 /KALPANA-1 | GSO | Climate & Environment, Communication | ||
33 | INSAT-3C | Jan 24, 2002 | Ariane5-V147 | GSO | Climate & Environment, Communication | ||
32 | The Technology Experiment Satellite (TES) | Oct 22, 2001 | PSLV-C3 / TES | SSPO | Earth Observation | ||
31 | GSAT-1 | Apr 18, 2001 | GSLV-D1 / GSAT-1 | GSO | Communication | ||
30 | INSAT-3B | Mar 22, 2000 | Ariane-5G | GSO | Communication | ||
29 | Oceansat(IRS-P4) | May 26, 1999 | PSLV-C2/IRS-P4 | SSPO | Earth Observation | ||
28 | INSAT-2E | Apr 03, 1999 | Ariane-42P H10-3 | GSO | Communication | ||
27 | IRS-1D | Sep 29, 1997 | PSLV-C1 / IRS-1D | SSPO | Earth Observation | ||
26 | INSAT-2D | Jun 04, 1997 | Ariane-44L H10-3 | GSO | Communication | Failed in Orbit | |
25 | IRS-P3 | Mar 21, 1996 | PSLV-D3 / IRS-P3 | SSPO | Earth Observation | ||
24 | IRS-1C | Dec 28, 1995 | Molniya | SSPO | Earth Observation | ||
23 | INSAT-2C | Dec 07, 1995 | Ariane-44L H10-3 | GSO | Communication | ||
22 | IRS-P2 | Oct 15, 1994 PSLV-D2 | SSPO | Earth Observation | |||
21 | SROSS-C2 | May 04, 1994 | ASLV-D4 | Experimental | |||
20 | IRS-1E | Sep 20, 1993 | PSLV-D1 | LEO | Earth Observation | Launch Unsuccessful | |
19 | INSAT-2B | Jul 23, 1993 | Ariane-44L H10+ | GSO | Communication | ||
18 | INSAT-2A | Jul 10, 1992 | Ariane-44L H10 | GSO | Communication | ||
17 | SROSS-C | May 20, 1992 | ASLV-D3 | Experimental | |||
16 | IRS-1B | Aug 29, 1991 | Vostok | SSPO | Earth Observation | ||
15 | INSAT-1D | Jun 12, 1990 | Delta 4925 | GSO | Communication | ||
14 | INSAT-1C | Jul 22, 1988 | Ariane-3 | GSO | Communication | Partial Failure in Orbit | |
13 | SROSS-2 | Jul 13, 1988 | ASLV-D2 | Earth Observation, Experimental | Launch Unsuccessful | ||
12 | IRS-1A | Mar 17, 1988 | Vostok | SSPO | Earth Observation | ||
11 | SROSS-1 | Mar 24, 1987 | ASLV-D1 | Experimental | Launch Unsuccessful | ||
10 | INSAT-1B | Aug 30, 1983 | Shuttle [PAM-D] | GSO | Communication | ||
9 | Rohini Satellite RS-D2 | Apr 17, 1983 | SLV-3 | LEO | Earth Observation | ||
8 | INSAT-1A | Apr 10, 1982 | Delta | GSO | Communication | Failed in Orbit | |
7 | Bhaskara-II | Nov 20, 1981 | C-1 Intercosmos | LEO | Earth Observation, Experimental | ||
6 | APPLE | Jun 19, 1981 | Ariane -1(V-3) | GSO | Communication, Experimental | ||
5 | Rohini Satellite RS-D1 | May 31, 1981 | SLV-3D1 | LEO | Earth Observation | ||
4 | Rohini Satellite RS-1 | Jul 18, 1980 | SLV-3E2 | ||||
3 | Rohini Technology Payload (RTP) | Aug 10, 1979 | SLV-3E1 | Launch Unsuccessful | |||
2 | Bhaskara-I | Jun 07, 1979 | C-1Intercosmos | LEO | Earth Observation, Experimental | ||
1 | Aryabhata | Apr 19, 1975 | C-1 Intercosmos | Experimental |
প্ৰক্ষেপণ অভিযানসমূহ
সম্পাদনা কৰকপুনৰ প্ৰৱেশ অভিযানসমূহ
সম্পাদনা কৰকইছৰোৱে এতিয়ালৈকে দুটা অভিযান এনে কৰিছে য'ত উপগ্ৰহসমূহক কক্ষপথৰ পৰা পুনৰ ভূমিলৈ লৈ আহিছিল[6]।
প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং | নাম | প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ | প্ৰক্ষেপণযান | কক্ষপথৰ ধৰণ | প্ৰয়োগ | মন্তব্য |
---|---|---|---|---|---|---|
২ | কেয়াৰ | ১৮ ডিচেম্বৰ ২০১৪ | এল ভি এম-৩/কেয়াৰ অভিযান | |||
১ | এছ আৰ ই-১ | ১০ জানুৱাৰী ২০০৭ | পি এছ এল ভি-চি ছেভেন/ কাৰ্টছেট-২ / এছ আৰ ই-১ | এছ এছ পি অ' |
বিশ্ববিদ্যালয় আৰু শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানৰ উপগ্ৰহসমূহ
সম্পাদনা কৰকইছৰোৱে বহুতো বিশ্ববিদ্যালয় আৰু শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানৰ উপগ্ৰহসমূহ প্ৰক্ষেপ কৰিছে[7]:।
প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং | নাম | প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ | ভৰ | প্ৰক্ষেপণযান |
---|---|---|---|---|
১০ | Kalamsat-V2 | ২৪ জানুৱাৰী ২০১৯9 | ১.২৬কেজি | PSLV-C44 |
৯ | NIUSAT | ২৩ জুন ২০১৭ | ১৫ কেজি | PSLV-C38 / Cartosat-2 Series Satellite |
৮ | PRATHAM | ২৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৬ | ১০ কেজি | PSLV-C35 / SCATSAT-1 |
৭ | PISAT | ২৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৬ | ৫.২৫ কেজি | PSLV-C35 / SCATSAT-1 |
৬ | SATHYABAMASAT | ২২ জুন ২০১৬ | ১.৫ কেজি | PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite |
৫ | SWAYAM | ২২ জুন ২০১৬ | ১কেজি | PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite |
৪ | SRMSat | ১২ অক্টোবৰ ২০১১ | ১০.৯ কেজি | PSLV-C18/Megha-Tropiques |
৩ | Jugnu | ১২ অক্টোবৰ ২০১১ | ৩ কেজি | PSLV-C18/Megha-Tropiques |
২ | STUDSAT | ১২ জুলাই ২০১০ | ১ কেজিতকৈও কম | PSLV-C15/CARTOSAT-2B |
১ | ANUSAT | ২০ এপ্ৰিল ২০০৯ | ৪০ কেজি | PSLV-C12 / RISAT-2 |
বৈদেশিক উপগ্ৰহসমূহ
সম্পাদনা কৰক২০১৯ চনৰ ১ এপ্ৰিললৈকে ইছৰোৱে পি এছ এল ভিৰ সহায়ত মুঠ ২৯৭টা বৈদেশিক উপগ্ৰহসমূহ উৎক্ষেপন কৰিছে[8]।
লগতে চাওক
সম্পাদনা কৰকতথ্য সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ "ISRO gets new identity". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 20 August 2018. https://web.archive.org/web/20180820005819/https://www.isro.gov.in/sites/default/files/flipping_book/47-SI-Apr-Jun-2002/files/assets/basic-html/page-15.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 August 2018.
- ↑ "A 'vibrant' new logo for ISRO". Times of India. 19 August 2002. https://timesofindia.indiatimes.com/india/A-vibrant-new-logo-for-Isro/articleshow/19567123.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 August 2018.
- ↑ IANS (13 January 2022). "Senior scientist S Somnath replaces K Sivan as new ISRO chief". The Economic Times. https://m.economictimes.com/news/science/senior-scientist-s-somnath-replaces-k-sivan-as-new-isro-chief/amp_articleshow/88867888.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 January 2022.
- ↑ http://www.indiabudget.gov.in/ub2018-19/eb/sbe91.pdf
- ↑ "List of Spacecrafts". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 13 July 2019. https://web.archive.org/web/20190713071957/https://www.isro.gov.in/list-of-spacecrafts। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
- ↑ "List of Re-entry Missions". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 13 July 2019. https://web.archive.org/web/20190713084719/https://www.isro.gov.in/list-of-re-entry-missions। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
- ↑ "List of University / Academic Institute Satellites". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 19 August 2019. https://web.archive.org/web/20190819011224/https://www.isro.gov.in/spacecraft/list-of-university-academic-institute-satellites। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
- ↑ "List of International Customer Satellites Launched by PSLV". Archived from the original on 25 June 2020. https://web.archive.org/web/20200625000000/https://https//udn.com/news/story/121424/4659358। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
বাহ্যিক সংযোগ
সম্পাদনা কৰক- ISRO Image Galleries: Pictures Archived 2009-07-17 at the Wayback Machine | Spacecraft, Component and Ground Segment Archived 2009-07-18 at the Wayback Machine | First Results Archived 2009-08-18 at the Wayback Machine
- Official Homepage of Chandrayaan-1
- Chandrayaan Forum
- Details of Chandrayan from ISRO publications Archived 2009-10-12 at the Wayback Machine