কাম্বালা
কাম্বালা (বা কম্বলা/কাম্বুলা) (ইংৰাজী: Kamabala) হৈছে ভাৰতৰ দক্ষিণ-পশ্চিম ৰাজ্য কৰ্ণাটকত অনুষ্ঠিত হোৱা বাৰ্ষিক ম'হৰ দৌৰ। পৰম্পৰাগতভাৱে ইয়াৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰে কৰ্ণাটকৰ দক্ষিণ কানাড়া আৰু উপকূলীয় জিলা আৰু কেৰালাৰ কাছাৰগোডৰ উপকূলীয় জিলাৰ স্থানীয় তুলুভা মালিক আৰু পৰিয়ালে, যিটো অঞ্চল সামূহিকভাৱে তুলু নাডু নামেৰে জনাজাত।
সাধাৰণতে কাম্বালাৰ বতৰ নৱেম্বৰ মাহৰ পৰা আৰম্ভ হয় আৰু মাৰ্চ মাহলৈকে চলে। কাম্বালা সমিতি (কাম্বালা এছ’চিয়েচন)ৰ জৰিয়তে সংগঠিত হয়। বৰ্তমান এনে ১৮টা সংঘ আছে। উপকূলীয় কৰ্ণাটকত বছৰি ৪৫ খনতকৈও অধিক দৌৰ অনুষ্ঠিত হয়, য’ত ভাণ্ডাৰু আৰু গুলবাডী আদি সৰু সৰু দুৰ্গম গাঁওসমূহো অন্তৰ্ভুক্ত।
ব্যুৎপত্তি সম্পাদনা কৰক
কাম্বালা ‘কম্পা-কলা’ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে, য’ত ‘কম্পা’ শব্দটোৰ সম্পৰ্ক আছে লেতেৰা, বোকাময় পথাৰ। কম্পা শব্দৰ দ্ৰাবিড় উৎপত্তি কান+পা আৰু 'কলা' মানে পথাৰ, য'ত ইয়াক পৰিচালিত কৰা হয়। আধুনিক কাম্বালাৰ আন এটা ব্যাখ্যা ‘কাম্বা’ৰ পৰা লোৱা হৈছে, যিটো খুঁটা ম’হৰ যোৰে দৌৰৰ সময়ত পানীৰ ঢৌৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[1]
বিন্যাস সম্পাদনা কৰক
কাম্বালা এটা খেল।[2] কাম্বালা ৰেচট্ৰেক এখন কোমল বোকাময় ধানৰ পথাৰ,[3] আৰু ম'হবোৰক চাবুকেৰে কোবাই কোবাই খেতিয়কে চলায় বা দৌৰায়।[4]
পৰম্পৰাগত কাম্বালা আছিল অপ্ৰতিযোগিতামূলক, আৰু এই যুটিটো এটা এটাকৈ চলোৱা হৈছিল। আধুনিক কাম্বলাত সাধাৰণতে দুযোৰ ম’হৰ মাজত প্ৰতিযোগিতা অনুষ্ঠিত হয়। বন্দাৰো আৰু চোৰাডী আদি গাঁৱত আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ দিশ এটাও আছে। য'ত কৃষকে ম’হবোৰক ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ বাবে ধন্যবাদ জনাই দৌৰে।
ঐতিহাসিকভাৱে বিজয়ী ম’হযোৰক নাৰিকল আৰু কলৰ দ্বাৰা পুৰস্কৃত কৰা হৈছিল। বৰ্তমান বিজয়ী মালিকসকলে সোণ আৰু ৰূপৰ মুদ্ৰা লাভ কৰে।[5]কিছুমান আয়োজক সমিতিয়ে বিজয়ীক আঠ গ্ৰামৰ সোণৰ মুদ্ৰা প্ৰদান কৰে। [6]কিছুমান প্ৰতিযোগিতাত নগদ ধন প্ৰদান কৰা হয়।
ম'হৰ সজ্জা সম্পাদনা কৰক
ম'হবোৰক পিতল আৰু ৰূপৰ ৰঙীন ঝুল আৰু মূৰৰ টুকুৰাৰে সজাই তোলা হয় (কেতিয়াবা সূৰ্য আৰু চন্দ্ৰৰ প্ৰতীক বহন কৰা), আৰু ৰছীৰে সজাই তোলা হয় যিয়ে এক প্ৰকাৰৰ লজ্জা তৈয়াৰ কৰে। ম’হৰ পিঠি ঢাকিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা বিশেষ কাপোৰখনক পাভাডে (তুলু:ಪಾವಡೆ) বোলে।
কাম্বালাৰ প্ৰকাৰ সম্পাদনা কৰক
পৰম্পৰাগতভাৱে কাম্বালাৰ প্ৰকাৰ আছিল
(ক) পূকেৰে কাম্বালা
(খ) বাৰে কাম্বালা
(গ) কোৰি কাম্বালা
(ঘ) আৰাছু কাম্বালা
(ঙ) ডেভেৰে কাম্বালা[7]
(চ) বালে কাম্বালা
কোৰি কাম্বালা সম্পাদনা কৰক
টুলুনাডুৰ কৃষিভিত্তিক এক উদ্যাপন হৈছে কোৰি কাম্বালা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল এনেলু (তুলু: ಏಣೆಲ್) খেতিৰ বাবে এটা নিৰ্দিষ্ট দিনত সামূহিকভাৱে হাল বোৱা আৰু ৰোপণ কৰা। ম'হৰ এটা সাধাৰণ জাতক কোৰি (kandoe korune) কাম্বলা বুলি জনা যায়।
বেলে কাম্ব্লা সম্পাদনা কৰক
প্ৰায় ৯০০ বছৰ পূৰ্বে বালে কাম্বালাৰ উদ্যাপন বন্ধ হৈ পৰিছিল। বেলে মানে কেঁচুৱা। ক্ষুদ্ৰ কাম্বালাৰ সময়ত ক্ষুদ্ৰ পৰিসৰৰ কৃষকসকলে নিজৰ পথাৰখন ধান খেতিৰ বাবে সাজু কৰে।
নাথা পন্থা সম্পাদনা কৰক
আগতে নাথা পন্থাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত কাম্বালা[8]আগদিনা সন্ধিয়া কোৰাগা সম্প্ৰদায়ৰ পৰম্পৰাগত নৃত্যৰ সৈতে সাধাৰণতেই পুৰুষৰ দ্বাৰা আৰম্ভ হয় । তেওঁলোকে সকলো পঞ্চমকৰ মদ্য (মদ), মাংস (মাংস), মৎস্য (মাছ), মুদ্ৰা (ইংগিত), মৈথুন (যৌন)ৰ ৰীতি মানি সম্পূৰ্ণ ৰাতি পৰিৱেশন কৰা হয়। কাম্বালা দিনৰ আগৰ ৰাতিটো কোৰাগাসকল শুই বহিছিল, শিশিৰৰ তলত বহি পনিককুলুনি নামৰ অনুষ্ঠান এটা কৰিছিল। তেওঁলোকে নিজৰ বিশেষ ধৰণৰ বেণ্ড ডুডিৰ সংগীতত দৈৱ নিচাৰ বিষয়ে গীত গায়, আৰু টডি আগবঢ়ায়। এটা ডাঙৰ মাটিৰ পাত্ৰত সিজোৱা চাউলৰ পুডিং আগবঢ়ায়, যিটো ভাঙি দিয়া হয় যাতে পুডিংটো কঠিন ভৰ হিচাপে থাকে। এই পুডিংক kandēl addyē বা পাত্ৰ পুডিং বোলা হয়।
উদ্ভাৱন সম্পাদনা কৰক
কাম্বালা এটা সংগঠিত গ্ৰাম্য খেলত পৰিণত হৈছে, বিভিন্ন ঠাইত প্ৰতিযোগিতা অনুষ্ঠিত কৰিব পৰাকৈ বিশদ পৰিকল্পনা আৰু সময়সূচী প্ৰস্তুত কৰা হৈছে।[9] এটা "কাম্বালা কমিটি"য়ে ম'হৰ সাজ-পোছাকৰ বৰ্ণনা কৰি কেইবাটাও শিতানত দৌৰৰ ব্যৱস্থা কৰে। সাধাৰণ শ্ৰেণীসমূহ হ'ল:
নায়েৰ(ನಾಯೆರ್): দৌৰবিদসকলে বিশেষ নাঙলৰ ধৰণ ধৰি ৰাখে, ই প্ৰকৃত নাঙল নহয় যিটো কাঠ বা লোহাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত গধুৰ আৰু ডাঙৰ, ই মাত্ৰ এটা প্ৰতিনিধিত্ব যিটো এযোৰ ম'হৰ সৈতে বান্ধ খাই থাকে। এই ধৰণৰ ম'হ বেছিভাগেই কনিষ্ঠ ম'হ বা প্ৰৱেশ পৰ্যায়ৰ ম'হৰ বাবে। প্ৰতিযোগিতাত এই দৌৰত জুনিয়ৰ আৰু চিনিয়ৰ ৰাউণ্ড থাকে।
বাল (ಹಗ್ಗ: ৰছী), ম'হৰ যোৰৰ লগত পোনপটীয়াকৈ ৰছী বান্ধি দিয়া হয়। আৰু এইটো জ্যেষ্ঠ ম’হৰ বাবে। কাৰণ ইয়াত গতি বেছি আৰু অংশগ্ৰহণকাৰী ম’হবোৰ ভালদৰে অভিজ্ঞ। ৰছীত গাঁঠি ধৰি ম'হৰ কাষলৈ দৌৰি থকা দৌৰবিদ। ইয়াত জুনিয়ৰ আৰু ছিনিয়ৰ পৰ্যায় আছে।
আদা পলায়ি(ಅಡ್ಡ ಪಲಾಯಿ: cross wooden block), যোৰটোত এটা ক্ৰছ কাঠৰ তক্তা বান্ধি দিয়া হয় আৰু দৌৰবিদজনে দৌৰি থাকোঁতে তাৰ ওপৰত থিয় হয়। বোকা পানীত অনুভূমিকভাৱে ৰখা কাঠৰ তক্তাখন, দৌৰবিদজনে তক্তাখনৰ ওপৰত থিয় হৈ থাকে। এইটো কেৱল ছিনিয়ৰ শ্ৰেণীৰ বাবে।[10]
কণে পলায়ি (ಕಣೆ ಪಲಾಯಿ: ঘূৰণীয়া কাঠৰ ব্লক), বিশেষভাৱে নিৰ্মিত ঘূৰণীয়া কাঠৰ ব্লক য'ত দৌৰবিদজনে নিজৰ একক ভৰিৰে তাৰ ওপৰত থিয় হয়। কাঠৰ ব্লকটোত দুটা ফুটা থকা বিশেষ কৌশল থাকিব, যিবোৰে ফুটাৰ দৰে কাম কৰে, যাৰ পৰা পানী দৌৰি থকাৰ সময়ত জোৰকৈ ওলাই যায়। জোৰকৈ ওলাই অহা পানীৰ উচ্চতা জুখি বিজয়ীক বাছি লোৱা হয়। গতি যিমানেই বেছি হয় সিমানেই পানীৰ উচ্চতা হয়। ৬ কোলু বা ৭ কোলু হ'ব এটা অনুভূমিক বগা কপাহী পতাকা যাতে সাধাৰণ মানুহে প্ৰত্যক্ষদৰ্শীৰ দ্বাৰা বিজয়ীক বিচাৰ কৰে। সাধাৰণতে ইয়াক নিশানেগ নীৰ পাডুনে বুলি কোৱা হয় আৰু এইটো কেৱল জ্যেষ্ঠ বেছিভাগ শ্ৰেণীৰ বাবেহে।[11]
কাম্বালা যোৱা তিনিশ বছৰ ধৰি চলি থকাৰ ধৰণে গ্ৰাম্য অঞ্চলত বৃহৎ ভিৰ পৰিলক্ষিত হয়।[12] মানুহে ম’হবোৰৰ ওপৰত বাজি মাৰে, আৰু সুসংগঠিত কাম্বালাত ২০ হাজাৰতকৈ অধিক দৰ্শকে ম’হবোৰক কণী পৰা আৰু দৌৰ সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা দেখা যায়।
কিছুমান ঠাইত ফ্লাডলাইটৰ তলত নিশাৰ দৌৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়।[6]
দৌৰৰ বাবে বিকশিত কৰা ম’হবোৰক সাৱধানে খুৱাই দিয়া হয় আৰু আনকি কিছুমান মালিকে প্ৰতিযোগী ম’হৰ বাবে পৃথক চুইমিং পুলও নিৰ্মাণ কৰিছে।[13]
আইনী মৰ্যাদা সম্পাদনা কৰক
বহুতে কাম্বালাক চাবুকেৰে পৰিচালিত ৰেচিং ম'হৰ প্ৰতি নিষ্ঠুৰ বুলি সমালোচনা কৰিছে।[14] বিশিষ্ট পশু অধিকাৰ কৰ্মী মানেকা গান্ধীয়ে দৌৰৰ সময়ত ম’হৰ লগত হোৱা দুৰ্ব্যৱহাৰক লৈ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে। কাম্বালাৰ আয়োজকসকলে সৰ্বাধিক গতি আহৰণ কৰিবলৈ চাবুকৰ প্ৰয়োজন বুলি কয় যদিও চৰকাৰী বিষয়াসকলে আৰোহীসকলক ম'হৰ প্ৰতি কোমল হ'বলৈ আৰু দৌৰৰ সময়ত চাবুক ব্যৱহাৰ নকৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে।[14]
২০১৪ চনত পশু কল্যাণ সংস্থাসমূহে দাখিল কৰা গোচৰৰ ভিত্তিত ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কাম্বালাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ নিৰ্দেশ দিছিল। এই নিষেধাজ্ঞাৰ অধীনত হাতে হাতে ম’হক বশ কৰাৰ খেল জল্লিকাট্টুকো সামৰি লোৱা হৈছিল। ২০১৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত চৰকাৰী আদেশে জল্লিকাট্টুৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা প্ৰত্যাহাৰ কৰে,[15] আৰু জনসাধাৰণে কম্বলাৰ ওপৰত থকা নিষেধাজ্ঞাও প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ কয়।[16]
জীৱ-জন্তুৰ ওপৰত নিষ্ঠুৰতা প্ৰতিৰোধ (কৰ্ণাটক সংশোধনী) অধ্যাদেশ, ২০১৭[17] ৰ জৰিয়তে কৰ্ণাটকত কাম্বালা উৎসৱক পুনৰ বৈধতা প্ৰদান কৰে।[18] ভাৰতৰ তদানীন্তন ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰণৱ মুখাৰ্জীয়ে ২০১৭ চনৰ ৩ জুলাইত এই নতুন আইনখন জাৰি কৰিছিল। আইনী কাৰ্য চলি থাকিল যদিও জীৱ-জন্তুৰ ওপৰত নিষ্ঠুৰতা প্ৰতিৰোধ (কৰ্ণাটক সংশোধনী) বিধেয়ক ২০১৮ গৃহীত হোৱাৰ ফলত ইয়াৰ সমাধান হয়, য’ত তেতিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ৰামনাথ কোবিন্দে অনুমোদন জনায় (১৯ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৮)।[19]
কিন্তু পুনৰ বৈধকৰণৰ পাছতো দেখা গ’ল যে দৌৰৰ সময়ত ম’হকেইটাক এতিয়াও চাবুকেৰে কোবাই আছিল।
তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক
- ↑ TuLunadina ShasanagaLa Sanskritika Adhyayana. By Shaila T. Verma (2002) Jnanodaya Prakashana,Bangalore, p.304.
- ↑ Chaudhari, edited by Sarit K. Chaudhari, Sucheta Sen (2005). Primitive tribes in contemporary India : concept, ethnography and demography. প্ৰকাশক New Delhi: Mittal Publications. পৃষ্ঠা. 120. ISBN 9788183240260. https://books.google.com/books?id=foQK2klkzIcC&pg=PA120.
- ↑ "Kadri comes alive with 'Kambala', fair". The Hindu. 13 December 2010. http://www.hindu.com/2010/12/13/stories/2010121360400200.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ Herzberg, Esther Grisham,Christine Ronan,editor-Roberta Dempsey (1997). South India (sb সম্পাদনা). প্ৰকাশক Glenview, IL: Good Year Books. পৃষ্ঠা. 5. ISBN 9780673363596. https://books.google.com/books?id=2quHoPeIL_AC&dq=kambala+race&pg=PT5.
- ↑ "Kambala". The Hindu. 26 December 2011. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/kambala/article2748729.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ 6.0 6.1 "Day and night kambala in Jeppinamogaru on March 19". The Hindu. 16 March 2011. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/day-and-night-kambala-in-jeppinamogaru-on-march-19/article1542342.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ https://Kambala[সংযোগবিহীন উৎস]:A sport and a tradition, 7 February 2017, Deccan Herald/content/595115/kambala-sport-tradition.html
- ↑ Tuluvara mooltāna Adi Alade Paramrapare mattu Parivartane by Dr. Indira Hegde, [Navakaranataka,Bangalore,2012,p.278]
- ↑ "All set for Kambala season from tomorrow". The Hindu. 5 December 2009. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/All-set-for-Kambala-season-from-tomorrow/article16820937.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 February 2018.
- ↑ KAMBALA: THE RACE OF THE BUFFALOES, http://www.dineshmaneer.com/kambala-the-race-of-the-buffaloes/
- ↑ Dinesh Maneer (7 April 2011). "Kambala, the race of the buffaloes". Wordpress. https://dineshhegde.wordpress.com/2011/04/07/kambala-the-race-of-the-buffaloes/। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 February 2018.
- ↑ "Kadri Kambala witnesses confluence of Tulu culture". Deccan Herald. 2 December 2012. http://www.deccanherald.com/content/295926/kadri-kambala-witnesses-confluence-tulu.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ "Chill-out zone for buffaloes". The Hindu. 18 September 2012. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-in-school/a-chillout-zone/article3908842.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ 14.0 14.1 "Pilikula Nisargadhama plays host to Kambala". The Hindu. 10 January 2012. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/pilikula-nisargadhama-plays-host-to-kambala/article1176240.ece?textsize=large&test=1। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2012.
- ↑ Ramakrishnan, T.. "Governor clears ordinance on 'jallikattu'" (en ভাষাত). The Hindu. http://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/Governor-clears-ordinance-on-%E2%80%98jallikattu%E2%80%99/article17074093.ece.
- ↑ "Jallikattu Back, Why Not Kambala, Asks Karnataka. Protests Begin.". NDTV.com. http://www.ndtv.com/karnataka-news/jallikattu-back-why-not-kambala-asks-karnataka-protests-begin-1651934.
- ↑ Ravi, Anusha (3 July 2017). "Kambala is now legal in Karnataka, President promulgates ordinance". Oneindia. http://www.oneindia.com/india/kambala-is-now-legal-karnataka-president-promulgates-ordinance-2484823.html.
- ↑ Kumar, Ganesh; Udayakumar, Radha (3 July 2017). "President Mukherjee approves ordinance allowing the conduct of kambala in Karnataka". India Today. http://indiatoday.intoday.in/story/president-pranab-mukherjee-ordinance-kambala-karnataka/1/993525.html.
- ↑ K.T. Vinobha (19 February 2018). "President approves Bill allowing Kambala in Karnataka". The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/india/president-approves-bill-allowing-kambala-in-karnataka/articleshow/62987596.cms.