ৱিকিপিডিয়া

ধ্ৰুপদী ভাষা

এই প্ৰবন্ধটো বৰ্তমান লিখি থকা হৈছে। আপুনিও এই কাৰ্যত অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে। সহায় কৰিবৰ বাবে ইয়াত ক্লিক কৰক।
বৰ্তমান কাম কৰি থকা লিখকৰ নাম জানিবলৈ ইচ্ছা কৰিলে এই লিংক চাওক; যদি এই প্ৰবন্ধত বহুদিন ধৰি একো কাম হোৱা নাই, তেনেহ’লে এই সাঁচটো আঁতৰাই দিব পাৰিব।

ধ্ৰুপদী ভাষা (ইংৰাজী: Classical language) এনে একোটা ভাষা, যাৰ (বাৰ্কলেৰ কেলিফৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জৰ্জ এল হাৰ্টৰ সংজ্ঞা অনুসৰি) স্বতন্ত্ৰ সাহিত্যিক পৰম্পৰা আছে আৰু প্ৰাচীন সাহিত্যৰ মৌখিক আৰু লিখিত সমল আছে।[1] ধ্ৰুপদী ভাষাসমূহৰ বেছিভাগেই সাধাৰণতে বিলুপ্ত বা বিলুপ্তপ্ৰায় ভাষা। আজিও যিবোৰ ব্যৱহৃত হৈ আছে, সেইবোৰৰ ব্যৱহাৰ কৰা ক্ষেত্ৰসমূহত দ্বৈত বৈশিষ্ট্য দেখুওৱাৰ প্ৰৱণতা থকা দেখা যায়, কাৰণ সময়ৰ লগে লগে ভাষাটোৰ কথিত আৰু লিখিত ৰূপৰ মাজত পাৰ্থক্য বৃদ্ধি পায়।

তামিল ধ্ৰুপদী ভাষা সন্মিলন ২০১০

ধ্ৰুপদী অধ্যয়ন

সম্পাদনা কৰক

পৰম্পৰাগত ইউৰোপীয় ধ্ৰুপদী অধ্যয়নৰ প্ৰেক্ষাপটত "ধ্ৰুপদী ভাষা" বুলিলে গ্ৰীক আৰু লেটিনক বুজোৱা হয়, যিবোৰ ধ্ৰুপদী প্ৰাচীন কালত ভূমধ্যসাগৰীয় জগতৰ সাহিত্যিক ভাষা আছিল।

গ্ৰীক ভাষা আছিল হোমাৰ, হেলেনিষ্টিক আৰু বাইজেন্টাইনৰ দৰে ধ্ৰুপদী এথেনিয়ান ইতিহাসবিদ, নাট্যকাৰ আৰু দাৰ্শনিকসকলৰ ভাষা। ইয়ে ইংৰাজী আৰু আন বহুতো ইউৰোপীয় ভাষাৰ শব্দভাণ্ডাৰত বহু শব্দৰ অৱদান আগবঢ়াইছে আৰু নৱজাগৰণৰ সময়ৰ পৰাই পশ্চিমীয়া শিক্ষানুষ্ঠানসমূহত অধ্যয়নৰ এক মানসম্পন্ন বিষয় হিচাপে পৰিগণিত হৈ আহিছে। প্ৰাচীন গ্ৰীক মূলৰ লেটিনকৃত ৰূপ জৈৱ-প্ৰজাতিৰ বহুতো বৈজ্ঞানিক নাম আৰু অন্যান্য বৈজ্ঞানিক পৰিভাষাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পূব ৰোমান সাম্ৰাজ্যত লিংগুৱা ফ্ৰেংকা হিচাপে কাম কৰা কইনে গ্ৰীক আজিও কিছুমান পূব অৰ্থডক্স গীৰ্জাত পৱিত্ৰ ভাষা হিচাপে ব্যৱহৃত হৈ আছে।

লেটিন ভাষা আৰম্ভণিতে ৰোমান সাম্ৰাজ্য আৰু পিছলৈ পশ্চিম ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ লিংগুৱা ফ্ৰেংকা হৈ পৰে। পশ্চিমীয়া ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ অৱনতি ঘটিলেও মধ্যযুগৰ অতি ভিন্ন সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক পৰিৱেশত লেটিন ভাষাৰ জয়জয়কাৰ অব্যাহত আছিল, কাৰণ ই ৰোমান কেথলিক গীৰ্জাৰ চৰকাৰী ভাষা হৈ পৰিছিল।

পশ্চিম আৰু মধ্য ইউৰোপ আৰু উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ কিছু অংশত লেটিন ভাষাই সমগ্ৰ মধ্যযুগ আৰু তাৰ পিছত বিশেষকৈ ৰেনেছাঁ আৰু বেৰক যুগৰ সাক্ষী হৈ বিদ্বান শ্ৰেণীৰ যোগাযোগৰ মূল বাহন হিচাপে নিজৰ উচ্চ মৰ্যাদা বজাই ৰাখিছিল৷ এই ভাষাটো ১৮ শতিকালৈকে বৈজ্ঞানিক উদ্দেশ্যত প্ৰতিস্থাপন কৰা হোৱা নাছিল আৰু প্ৰাণীবিজ্ঞানৰ লগতে উদ্ভিদ বিজ্ঞানৰ আনুষ্ঠানিক বৰ্ণনাৰ বাবেও ই ২০ শতিকাৰ পিছৰ সময়লৈকে জীয়াই আছিল। আধুনিক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দ্বিপদ নামকৰণ আজিও প্ৰচলিত: শ্ৰেণীবিভাজনবিদসকলে প্ৰতিটো প্ৰজাতিৰ বৈজ্ঞানিক নাম হিচাপে লেটিন বা লেটিনকৃত নাম নিৰ্ধাৰণ কৰে।

পশ্চিমীয়া সভ্যতাৰ বাহিৰত

সম্পাদনা কৰক

বিশ্বব্যাপী সাংস্কৃতিক গুৰুত্বৰ ক্ষেত্ৰত এডৱাৰ্ড ছাপিৰে ১৯২১ চনত লিখা 'Language' নামৰ গ্ৰন্থখনত এই তালিকাখন সম্প্ৰসাৰিত কৰি ধ্ৰুপদী চীনা, আৰবী আৰু সংস্কৃত ভাষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছে:

যেতিয়া আমি উপলব্ধি কৰো যে চীনা সম্পদৰ ব্যৱহাৰ অবিহনে এজন শিক্ষিত জাপানীয়ে এটাও সাহিত্যিক বাক্য ফ্ৰেমৱৰ্ক কৰিব নোৱাৰে, যে আজিও চিয়ামী আৰু বাৰ্মিজ আৰু কম্বোডজিয়ান ভাষাই শতিকা আগতে হিন্দু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ লগত অহা সংস্কৃত আৰু পালিৰ ভুলহীন ছাপ বহন কৰি আছে, বা সেইটো আমি লেটিন আৰু গ্ৰীক ভাষাৰ শিক্ষাৰ পক্ষত বা বিপক্ষত যুক্তি দিওঁ বা বিপক্ষত [স্কুলত] আমাৰ যুক্তি ৰোম আৰু এথেন্সৰ পৰা আমাৰ ওচৰলৈ অহা শব্দৰে ভৰপূৰ হোৱাটো নিশ্চিত, আমি আৰম্ভণিৰ চীনা সংস্কৃতি আৰু বৌদ্ধ ধৰ্ম, আৰু ধ্ৰুপদী কি তাৰ কিছু ইংগিত পাওঁ ভূমধ্যসাগৰীয় সভ্যতাই বিশ্বৰ ইতিহাসত অৰ্থ কৰি আহিছে। সংস্কৃতিৰ বাহক হিচাপে মাত্ৰ পাঁচটা ভাষাই আপ্লুত তাৎপৰ্য্য লাভ কৰিছে। ধ্ৰুপদী চীনা, সংস্কৃত, আৰবী, গ্ৰীক, লেটিন আদি। এইবোৰৰ তুলনাত হিব্ৰু আৰু ফৰাচী ভাষাৰ দৰে সাংস্কৃতিকভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাবোৰো গৌণ স্থানত ডুব যায়।[2]

এই অৰ্থত ধ্ৰুপদী ভাষা হ’ল এনে এটা ভাষা যিটোৰ মূল ৰূপত আৰু কথিত মাতৃভাষা নহ’লেও দীৰ্ঘদিন ধৰি ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলোৱা ভাষা। যদি এটা ভাষাই শব্দ মুদ্ৰা কৰিবলৈ আন এটা ভাষাৰ মূল ব্যৱহাৰ কৰে,যেনেকৈ বহু ইউৰোপীয় ভাষাই গ্ৰীক আৰু লেটিন মূল ব্যৱহাৰ কৰি নতুন শব্দ যেনে "টেলিফোন" শব্দ উদ্ভাৱন কৰে, তেনেকৈ ইয়াৰ দ্বিতীয় ভাষাটো ধ্ৰুপদী ভাষা হোৱাৰ ইংগিত পোৱা যায় .

আনহাতে বৃহৎ প্ৰভাৱৰ ক্ষেত্ৰ থকা জীৱন্ত ভাষাক বিশ্ব ভাষা বুলি জনা যায়।

সাধাৰণ ব্যৱহাৰ

সম্পাদনা কৰক

তলত দিয়া ভাষাবোৰক সাধাৰণতে "ধ্ৰুপদী" পৰ্যায় বুলি ধৰা হয়। এনে এটা পৰ্যায় সময় সীমিত আৰু ইয়াক "ধ্ৰুপদী" বুলি গণ্য কৰা হয় যদিহে ইয়াক সাহিত্যিক "সোণালী যুগ" হিচাপে গণ্য কৰা হয়।[3] এইদৰে, ধ্ৰুপদী গ্ৰীক হৈছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫মৰ পৰা চতুৰ্থ শতিকাৰ এথেন্সৰ ভাষা আৰু, সেইবাবেই , সামগ্ৰিকভাৱে গ্ৰীক ভাষাৰ বৈচিত্ৰ্যৰ এটা সৰু উপগোটহে। "ধ্ৰুপদী" যুগ সাধাৰণতে "প্ৰাচীন" যুগৰ পিছত সাহিত্যৰ সাগৰৰ সৈতে মিল খায়, যেনে পুৰণি লেটিন ভাষাৰ পিছত ধ্ৰুপদী লেটিন, প্ৰাচীন চুমেৰিয়ানৰ পিছত ধ্ৰুপদী চুমেৰিয়ান, বৈদিক সংস্কৃতৰ পিছত ধ্ৰুপদী সংস্কৃত, পুৰণি পাৰ্চীৰ পিছত ধ্ৰুপদী পাৰ্চী। এইটো আংশিকভাৱে পৰিভাষাৰ বিষয়, আৰু উদাহৰণস্বৰূপে পুৰণি চীনা ভাষাক ধ্ৰুপদী চীনা ভাষাৰ আগৰ নহয় বুলি ধৰা হয়। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, যেনে পাৰ্চী আৰু তামিলৰ ক্ষেত্ৰত, "ধ্ৰুপদী" পৰ্যায়টো আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰমাণিত সাহিত্যিক ভিন্নতাৰ সৈতে মিল খায়।[4]

প্ৰাচীনকাল

সম্পাদনা কৰক
 
পুৰণি কানাড়া ভাষাত লিপি থকা আটাকুৰ স্মৃতিসৌধ (৯৪৯ খ্ৰীষ্টাব্দ)

মধ্যযুগ

সম্পাদনা কৰক

আমেৰিকান খিলঞ্জীয়া লোকসকলৰ ভাষা

সম্পাদনা কৰক

আধুনিক যুগৰ আৰম্ভণি

সম্পাদনা কৰক

ভাৰতবৰ্ষৰ ধ্ৰপদী ভাষা

সম্পাদনা কৰক
প্ৰধান প্ৰবন্ধ: ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা

ভাৰতবৰ্ষত ভাষা এটাক ধ্ৰুপদী ভাষাৰ মৰ্য্যাদা প্ৰদানৰ কতৃৰ্ত্ববাহী অনুষ্ঠানটো হ’ল কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰণালয়৷ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ধ্ৰুপদী ভাষা নীতিৰ আধাৰত সংস্কৃতি মন্ত্ৰণালয়ে সেয়া কাৰ্য্যকৰী কৰে৷ ২০০৪ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰী মহাৰাণী চন্দ্ৰেশ কুমাৰী কাটোচে ৰাজ্য সভাত ধ্ৰুপদী ভাষাৰ এই আধাৰ নীতি ঘোষণা কৰিছিল৷ এদল তামিল পণ্ডিত-ভাষাবিদৰ শতাধিকবছৰীয়া নিৰন্তৰ দাবীত তথা তদানীন্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ এ পি জে আব্দুল কালামৰ বিশেষ আগ্ৰহত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সেই নীতি বা চৰ্তাৱলীৰ আধাৰতে ২০০৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত তামিল ভাষাক প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষাৰ আনুষ্ঠানিক স্বীকৃতি প্ৰদান কৰা হয়৷[13] পৰৱৰ্তী সময়ত ২০০৫ চনৰ পৰা ২০১৪ চনলৈ সংস্কৃত (২০০৫), তেলুগু (২০০৮), কানাড়া (২০০৮), মালায়ালম (২০১৩) আৰু ওড়িআ (২০১৪) ভাষাই ধ্ৰুপদী ভাষাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে৷ শেহতীয়াকৈ ২০২৪ চনৰ ৩ অক্টোবৰ তাৰিখে ভাৰত চৰকাৰে পালি, প্ৰাকৃত, অসমীয়া, বাংলা আৰু মাৰাঠী ভাষাক ধ্ৰুপদী ভাষাৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰে৷[14]

তথ্য সংগ্ৰহ

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ Hart, George. "Statement on the status of Tamil as a Classical Language". Institute for South Asia Studies, UC Berkeley. Retrieved 18 October 2021.
  2. ↑ Sapir, Edward (1921). Language: An introduction to the study of speech. New York: Harcourt, Brace and Company. p. 164. ISBN 4-87187-529-6. Retrieved February 17, 2006.
  3. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Victorian_literature#:~:text=The%2019th%20century%20is%20considered,leading%20literary%20genre%20in%20English.
  4. ↑ Ramanujan, A. K. (1985), Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil, New York: Columbia University Press. Pp. 329, ISBN 0-231-05107-7Quote (p.ix–x) "Tamil, one of the four classical languages of India, is a Dravidian language ... These poems (Sangam literature, 1st century BC to 3rd century AD) are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilization."
  5. ↑ /1E1-Panini.html Encyclopedia.com ত দ্য কলম্বিয়া বিশ্বকোষ (ষষ্ঠ সংস্কৰণ)ৰ পৰা প্ৰবন্ধ "পানিনি"
  6. ↑ /books?id=HR-_LK5kl18C&pg=PA21 সংস্কৃত মহাকাব্য, ২য় খণ্ড. ISBN ৯৭৮-৯০-০৪-১০২৬০-৬. https://books.google.com /books?id=HR-_LK5kl18C&pg=PA21. 
  7. ↑ Zvelebil, Kamil (1997), মুৰুগানৰ হাঁহি: দক্ষিণ ভাৰতৰ তামিল সাহিত্যৰ ওপৰত: দক্ষিণ ভাৰতৰ তামিল সাহিত্যৰ ওপৰত, BRILL Academic Publishers. পৃ. 378, ISBN 90-04-03591-5, https://books.google.com/books?id=VF2VMUoY_okC&q=smile+of+murugan  উদ্ধৃতি: "চাৰ্ট ১ সাহিত্য: ১. "উৰটেক্সট"। টলকাপ্পিয়ামৰ, অৰ্থাৎ প্ৰথম দুটা খণ্ড, এলুত্ততিকাৰম আৰু কোল্লাতিকৰাম বিয়োগ কৰি পিছৰ ইন্টাৰপলেচন, প্ৰায় ১০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২ -যাক কাংকাম সংকলন, প্ৰায় ১ শতিকা।"
  8. ↑ Encyclopædia Britannica, ২০০৮। "কানাড়া সাহিত্য" উদ্ধৃতি: "আদিতম সাহিত্যিক গ্ৰন্থখন হৈছে কবিৰাজামাৰ্গ (প্ৰায় খ্ৰীষ্টাব্দ ৮৫০), সংস্কৃত আৰ্হিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি লিখা কাব্যবিজ্ঞানৰ গ্ৰন্থ।' '"
  9. ↑ Cresse, Helen (2001). "Old Javanese Studies: A Review of the Field". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde. 1 (157): 3–33. doi:10.1163/22134379-90003816. Retrieved 23 February 2020.
  10. ↑ Ogloblin, Alexander K. (2005). "Javanese". In K. Alexander Adelaar; Nikolaus Himmelmann (eds.). The Austronesian Languages of Asia and Madagascar. London dan New York: Routledge. pp. 590–624. ISBN 9780700712861.
  11. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Troubadour
  12. ↑ কে. অয়্যাপ্পানিকাৰ (১৯৯৭), পৃষ্ঠা ৩০১
  13. ↑ সংগীতা শইকীয়া (২০২০). সাতসৰী আলোচনী, অক্টোবৰ, ২০২০. প্ৰকাশক গুৱাহাটী: সাদিন প্ৰকাশ. পৃষ্ঠা. ৪৫. 
  14. ↑ "Reviving classical languages – Latest News & Updates at Daily News & Analysis". Dnaindia.com. 13 August 2015. http://www.dnaindia.com/analysis/column-reviving-classical-languages-2113875। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 December 2017. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ধ্ৰুপদী_ভাষা&oldid=438304"ৰ পৰা অনা হৈছে