ৱিকিপিডিয়া

নন্দী

নন্দী (সংস্কৃত: नन्दि), নন্দিকেশ্বৰ বা নন্দীদেৱ হৈছে হিন্দু দেৱতা শিৱৰ ষাঁড় বাহন। তেওঁ শিৱৰ বাসস্থান কৈলাসৰ অভিভাৱক দেৱতা। শিৱ মন্দিৰ সমূহৰ সমুখত প্ৰায়েই বহি থকা অৱস্থাত নন্দীৰ প্ৰস্তুৰ মূৰ্তি থাকে। সাধাৰণতে এই মূৰ্তিটো মুখ্য মন্দিৰৰ মুখামুখিকৈ প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। শৈৱ সিদ্ধান্তিক পৰম্পৰা অনুসৰি, তেওঁক নন্দিনাথ সম্প্ৰদায়ৰ আঠজন শিষ্য সনক, সনাতন, সানন্দনা, সনৎকুমাৰ, তিৰুমুলাৰ, ব্যগ্ৰাপদ, পতঞ্জলি আৰু শিৱযোগ মুনিৰ ভিতৰত তেওঁক মুখ্য গুৰু হিচাপে গণ্য কৰা হয়। এই গুৰু সকলক আঠটা ভিন্ন দিশত জ্ঞান বিলাবলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল বুলি ধৰ্মীয় বিশ্বাস প্ৰচলিত।[2] ভিয়েটনামৰ চাম হিন্দুসকলে বিশ্বাস কৰে যে, তেওঁলোকৰ মৃত্যুৰ পিছত নন্দীয়ে আহি ভিয়েটনামৰ পৰা ভাৰতৰ পবিত্ৰ ভূমিলৈ তেওঁলোকৰ আত্মাটো লৈ যাব।

নন্দী

নন্দীৰ এক স্বৰূপ
সম্পৰ্ক শিৱৰ বাহন
নিবাস কৈলাস পৰ্বত
সঙ্গী সূয়াষা[1]

সংস্কৃত শব্দ নন্দী (সংস্কৃত: नन्दि)-ৰ অৰ্থ হৈছে সুখ, আনন্দ আৰু সন্তুষ্টি।[3] শেহতীয়াকৈ নথিভুক্ত কৰা হৈছে যে ষাঁড়ৰ বাবে নন্দী নামটো প্ৰয়োগ কৰাটো প্ৰকৃততে চাইভিজমৰ ভিতৰত বিভিন্ন আঞ্চলিক বিশ্বাসৰ শেহতীয়া সংমিশ্ৰণবাদৰ বিকাশ।[4] সংস্কৃত, তামিল আৰু অন্যান্য ভাৰতীয় ভাষাৰ আটাইতকৈ পুৰণি চাইভাইট গ্ৰন্থত নন্দী নামটো তেওঁৰ পৰ্বতৰ সলনি কৈলাসৰ নৃতাত্ত্বিক দুৱাৰ-ৰক্ষকৰ বাবে বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈছিল। সিদ্ধান্তিক গ্ৰন্থসমূহে স্পষ্টভাৱে নন্দীক বৃষভৰ পৰা পৃথক কৰিছে। তেওঁলোকৰ মতে, দেৱী, চন্দেচা, মহাকলা, বৃষভ, নন্দী, গণেশ, ভৃংগী আৰু মুৰুগান হৈছে শিৱৰ আঠজন গণেশ্বৰ।[5]

ইতিহাস আৰু কিংবদন্তী

সম্পাদনা কৰক
 
সিন্ধু সভ্যতাৰ সময়ৰ ষাঁড়-মোহৰ

সিন্ধু সভ্যতাৰ সময়ৰ পৰায়েই শিৱ আৰু নন্দীৰ উপাসনা কৰা হৈছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়। বিখ্যাত 'পশুপতি মোহৰ'ত বহি থকা অৱস্থাত চিত্ৰিত হোৱা অৱয়বটোক সাধাৰণতে শিৱ বুলি চিনাক্ত কৰা হয়। আনহাতে মহেঞ্জোদাৰো আৰু হৰপ্পাত উদ্ধাৰ হোৱা ষাঁড়-মোহৰ কিছুমানৰ পৰা গৱেষকসকলে নন্দী উপাসনা বহু হাজাৰ বছৰ ধৰি দীৰ্ঘদিনীয়া পৰম্পৰা হিচাপে চলি অহা বুলি সিদ্ধান্ত লৈছিল।[6]

নন্দীক ঋষি শিলাড়াৰ পুত্ৰ বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। শিলাদাই আশীৰ্বাদ লাভৰ উদ্দেশ্যে তীব্ৰ তপস্যা কৰিছিল। এই আশীৰ্বাদত তেওঁ অমৰত্ব আৰু শিৱৰ আশিস থকা সন্তান ৰূপত নন্দীক তেওঁৰ পুত্ৰ হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। কিংবদন্তী অনুসৰি নন্দীৰ জন্ম শিলাদাই কৰা যজ্ঞৰ পৰা হৈছিল। নন্দী, শিৱৰ এজন ভক্ত হিচাপে ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল আৰু তেওঁ মধ্য প্ৰদেশৰ জবলপুৰৰ বৰ্তমানৰ নন্দীকেশ্বৰ মন্দিৰৰ ত্ৰিপুৰ তীৰ্থ ক্ষেত্ৰৰ ওচৰৰ নৰ্মদা নদীৰ পাৰত তেওঁৰ দুৱাৰ-ৰক্ষক হোৱাৰ লগতে তেওঁৰ বাহক হোৱাৰ বাবে তীব্ৰ তপস্যা কৰিছিল।

নন্দীয়ে দেৱী পাৰ্বতীৰ পৰা শিৱৰ দ্বাৰা শিকোৱা ঐশ্বৰিক আগমিক আৰু তান্ত্ৰিক জ্ঞান লাভ কৰিছিল। পিছত নন্দীয়ে তেওঁৰ আঠজন শিষ্যক সেই ঐশ্বৰিক জ্ঞানেৰে পূৰ্ণ কৰি এই জ্ঞান বিলাই দিবলৈ পৃথিৱীৰ আঠটা ভিন্ন দিশত পঠিয়াছিল।[2] নন্দীৰ বিষয়ে আন বহুতো কাহিনী উপলব্ধ। আন এক কাহিনী অনুসৰি ৰামায়ণ মহাকাব্যৰ ৰাৱণৰ সৈতে নন্দীৰ সংঘাত হৈছিল। শিৱক লগ পাবলৈ অপেক্ষা কৰি থকা সময়ত ৰাৱণে বান্দৰৰ দৰে অস্থিৰ আচৰণ কৰিছিল বাবে নন্দীয়ে ৰাৱণক অভিশাপ দিছিল যে, তেওঁৰ ৰাজ্যখন বনবাসী কোনো বান্দৰে জ্বলাই দিব। পিছত হনুমানৰ মাধ্যমেৰে লংকা দাহ হৈছিল।[7]

প্ৰাচীন তামিল পাঠ্য থিৰুভিলাইয়াদল পুৰাণত উল্লেখ থকা আন এটা কাহিনী অনুসৰি নন্দী তিমিমাছ হিচাপে অৱতাৰিত হৈছিল।[8] ইয়াত উল্লেখ থকা অনুসৰি শিৱই বেদৰ অৰ্থ বুজাই থকাৰ সময়ত পাৰ্বতীয়ে মনোযোগ হেৰুৱাইছিল। ফলত পাৰ্বতীয়ে এগৰাকী মাছমৰীয়া মহিলা হিচাপে তেওঁৰ মনোযোগৰ অভাৱৰ প্ৰায়শ্চিত্ত কৰিবলৈ অৱতাৰ ল'ব লগা হয়। নিজৰ মালিক আৰু তেওঁৰ প্ৰিয়-পত্নীক একত্ৰিত কৰিবলৈ, নন্দীয়ে তিমিৰ ৰূপ লৈছিল আৰু মানুহক কষ্ট দিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। মাছমৰিয়া মহিলা পাৰ্বতীৰ দেউতাকে ঘোষণা কৰিছিল যে তিমিটো কটাব পৰা মানুহজনে তেওঁৰ জীয়েকক বিয়া কৰাব পাৰিব। পিছত, শিৱই এজন মাছমৰীয়াৰ ৰূপ লয় আৰু তিমিটোক হত্যা কৰে, আৰু পাৰ্বতীক তেওঁৰ আগৰ ৰূপত গ্ৰহণ কৰে।

স্বৰূপ

সম্পাদনা কৰক

আগম সংহিতাত নন্দীক অৰ্ধ মানৱ অৰ্ধ ষাঁড় ৰূপত উপস্থাপন কৰিছে। সেই অনুসৰি নন্দীয়ে ষাঁড়ৰ মুৰ আৰু চাৰিখন হাতেৰে, এটি মৃগ, কুঠাৰ, গদা আৰু অভয়মুদ্ৰা ধাৰণ কৰিছে। শিৱৰ বাহক ৰূপত নন্দীক সমগ্ৰ বিশ্বৰ সকলো শিৱ মন্দিৰত বহি থকা ষাঁড় হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। আনকি কম্বোডিয়াকে ধৰি দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ দেশসমূহতো এইদৰে নন্দীক শিৱ মন্দিৰ সমূহৰ সন্মুখত দেখা পোৱা যায়।[9]

ষাঁড়টোৰ বগা ৰঙ বিশুদ্ধতা আৰু ন্যায়ৰ প্ৰতীক। সাংকেতিকভাৱে, বহি থকা নন্দী শিৱ মন্দিৰৰ গৰ্ভগৃহৰ সন্মুখীন হৈ থাকে আৰু এক ব্যক্তিগত জীৱ (আত্মা)ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰি এই বাৰ্তা বহন কৰে যে জীৱ এটা সদায়ে পৰমেশ্বৰৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত থাকিব লাগে। যোগিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা, নন্দী হৈছে শিৱৰ প্ৰতি সম্পূৰ্ণ ৰূপে সমৰ্পিত এক মন। অৰ্থাৎ জ্ঞানৰ পোহৰ আহৰণ কৰিবলৈ প্ৰয়োজন হোৱা অভিজ্ঞতা, আৰু উৎসাহ হৈছে নন্দী, যি ব্যক্তিৰ অভ্যন্তৰৰ গুৰু।[10]

নন্দী পতাকা

সম্পাদনা কৰক
 
সমগ্ৰ বিশ্বৰ চৰকাৰী চাইভাইট পতাকা- নন্দী পতাকা।[11][12]

নন্দী পতাকা বা বৃষভ পতাকা, বহা ষাঁড়ৰ প্ৰতীক থকা এখন পতাকাক চাইভিজমৰ পতাকা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়। বিশেষকৈ সমগ্ৰ বিশ্বৰ তামিল সম্প্ৰদায়ৰ মাজত এই পতাকাখন প্ৰচলিত। আজিকালি ব্যৱহৃত নন্দী পতাকাখন ১৯৯০ ৰ দশকত তামিলনাডুৰ মাদুৰাইৰ ৰবীন্দ্ৰ সাস্ত্ৰীয়ে ডিজাইন কৰিছিল। প্ৰথম নন্দী পতাকা ১৯৯৮ চনত শ্ৰীলংকাৰ ৰতমালানাৰ কলম্বো হিন্দু মহাবিদ্যালয়ত উত্তোলন কৰা হৈছিল।[13][14] পৰৱৰ্তী বছৰবোৰত ২০০৮ চনত জুৰিখত অনুষ্ঠিত চতুৰ্থ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চাইভা সিদ্ধান্ত সন্মিলনত ইয়াক চৰকাৰী চাইভাইট পতাকা হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়।[12] আজিকালি, বিশেষকৈ শ্ৰীলংকা, কানাডা, অষ্ট্ৰেলিয়া, যুক্ত ৰাষ্ট্ৰ, দক্ষিণ আফ্ৰিকা আৰু চুইজাৰলেণ্ডৰ তামিল চাইভাইটে সকলো ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক উৎসৱত এই পতাকা উত্তোলন কৰে।[12][13][14] নন্দী পতাকাক শ্ৰীলংকাৰ চৰকাৰী হিন্দু পতাকা হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল।[15][16]

তথ্যসূত্ৰ

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ Gopinatha Rao, T. A. (1997). Elements of Hindu Iconography, Volume 2. Motilal Banarsidass Publishers. পৃষ্ঠা. 213. ISBN 9788120808775. https://books.google.com/books?id=e7mP3kDzGuoC. 
  2. ↑ 2.0 2.1 Satguru Sivaya Subramuniyaswami (2003). Dancing with Siva: Hinduism's Contemporary Catechism. Himalayan Academy Publications. ISBN 978-0-945497-89-9. 
  3. ↑ "Monier Williams' Sanskrit-English Dictionary". http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/cgi-bin/tamil/recherche। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 March 2017. 
  4. ↑ Gouriswar Bhattacharya, (1977), "Nandin and Vṛṣabha", Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, Supplement III,2, XIX. Deutscher Orientalistentag, pp. 1543–1567.
  5. ↑ Sabaratnam Sivacharyar, Dr.S.P.. Shrimat Kamigagamah Purva Pada (Part One). প্ৰকাশক USA: The Himalayan Academy, Kauai Adheenam. পৃষ্ঠা. 4:471–500. Archived from the original on 2020-07-05. https://web.archive.org/web/20200705211638/https://www.himalayanacademy.com/view/kamika-agama-purva-pada-part-1। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-03-09. 
  6. ↑ R. C. Dogra, Urmila Dogra (2004). Let's Know Hinduism: The Oldest Religion of Infinite Adaptability and Diversity.. Star Publications. ISBN 9788176500562. https://books.google.com/books?isbn=8176500569. 
  7. ↑ Jayantika Kala (1988). Epic Scenes in Indian Plastic Art. Abhinav Publications. পৃষ্ঠা. 37. ISBN 9788170172284. https://books.google.com/books?isbn=8170172284. 
  8. ↑ Indian Association for English Studies (1995). The Indian Journal of English Studies, Volume 34. Orient Longmans. পৃষ্ঠা. 92. https://books.google.com/books?id=Ge5ZAAAAMAAJ. 
  9. ↑ "Shiva and Uma on the Bull Nandi". The Walters Art Museum. http://art.thewalters.org/detail/6687. 
  10. ↑ Vanamali - (2013). Shiva: Stories and Teachings from the Shiva Mahapurana. ISBN 978-1-62055-249-0. https://books.google.com/books?isbn=1620552493. 
  11. ↑ DBS.Jeyaraj (2013). Reviving Practice of Hoisting 'Nandi' (Crouched Bull) Flag As Hindu Festivals and Functions. http://dbsjeyaraj.com/dbsj/archives/17929. 
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Kalabooshanam Chelvathamby Manickavasagar (2008). "Fourth International Saiva Siddhantha Conference and the Glory of Nanthy Flag". The Island. http://www.island.lk/2008/03/21/features6.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 March 2017. 
  13. ↑ 13.0 13.1 Taṉapālā, kalāniti., Ciṉṉatturai., (2013), "Nantikkoṭi ēṟṟīr! Koṭikkavi pāṭīr!" , Omlanka Publication. 
  14. ↑ 14.0 14.1 Ciṉṉatturai taṉapālā, (2008), "nantikkoṭiyiṉ mukkiyattuvamum perumaikaḷum", Manimekalai Publication.. 
  15. ↑ "Nanthi Flag to Maithripala Sirisena". http://www.omlanka.net/news/other-news/588-nanthi-flag-to-maithripala-sirisena.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 March 2017. 
  16. ↑ "Minister Swaminathan urged to Provide Nanthi Flags to Temples, Societies". http://www.omlanka.net/news/other-news/1686-minister-swaminathan-urged-to-provide-nanthi-flags-to-temples-societies.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 March 2017. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=নন্দী&oldid=431949"ৰ পৰা অনা হৈছে