নল গাহৰি
নল গাহৰি (ইংৰাজী: Pygmy hog বৈ়জ্ঞানিক নাম: Porcula salvania) পৃথিবীৰ ভিতৰতে আটাইতকৈ সৰু প্ৰজাতিৰ বনৰীয়া গাহৰি। এটা সময়ত এই গাহৰি উত্তৰ প্ৰদেশ, নেপাল, উত্তৰবংগ আৰু অসম জুৰি হিমালয়ৰ পাদদেশৰ দক্ষিণে থকা এক সংকীৰ্ণ অঞ্চলৰ ঘাঁহনিত নল গাহৰি পোৱা গৈছিল । লাহে লাহে উত্তৰ প্ৰদেশ, নেপাল, উত্তৰবংগৰ ঘাঁহনিত নল গাহৰি বিলুপ্ত হৈ যোৱাত এই আপুৰুগীয়া গাহৰিৰ প্ৰজাতিটো বিলুপ্ত হোৱা বুলি ধৰি লোৱা হৈছিলে যদিও পিছলৈ কেৱল অসমৰ মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত পুনৰ ইয়াক দেখা পোৱা যায় । ঘোৰ-সংকটগ্ৰস্থ (Critically Endangered) তালিকা ভূক্ত এই প্ৰাণী বৰ্তমান অসমৰ বাহিৰে পৃথিবীৰ আন কতো নাই আৰু ভাৰতীয় গঁড়তকৈ বৰ্তমানত জীয়াই থকা নল গাহৰিৰ সংখ্যা কেইবাগুণে কম। গোটেই পৃথিবীতে সম্ভৱতঃ ৫০০টাতকৈও কম নল গাহৰি বৰ্তমান কেৱল অসমৰ হাবিত জীয়াই আছে।
| নল গাহৰি | |
|---|---|
| |
| সংৰক্ষণ স্থিতি | |
| জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | |
| জগৎ/ৰাজ্য: | Animalia |
| পৰ্ব: | Chordata |
| শ্ৰেণী: | Mammalia |
| বৰ্গ: | Artiodactyla |
| পৰিয়াল: | Suidae |
| উপপৰিয়াল: | Suinae |
| গণ: | Porcula Hodgson, 1847 |
| প্ৰজাতি: | P. salvania |
| বৈজ্ঞানিক নাম | |
| Porcula salvania Hodgson, 1847 | |
| সমাৰ্থক | |
|
| |
বিৱৰণ সম্পাদনা কৰক
অতি বিৰল এই বনৰীয়া গাহৰিৰ বৈজ্ঞানিক নাম Porcula sulvania (পৰকুলা ছালভানিয়া)[1] আৰু ভাৰতৰ হাবিত দেখাপোৱা বনৰীয়া গাহৰিতকৈ ই পৃথক আৰু আকাৰতো প্ৰায় ৪ গুণ মান সৰু । অসমীয়াত ইয়াক নল গাহৰিৰ উপৰি টাকুৰি বৰা বুলিও কোৱা হয়। বড়ো ভাষাত ইয়াৰ নাম ওমা ঠাখ্ৰি, নেপালী ভাষাত ইয়াৰ নাম পুডেক বঁদেল। নল গাহৰি দীঘলে মাত্ৰ ৬০ ছে.মি. আৰু ওখই প্ৰায় ২৫ ছে.মি. মান হয়। এটা প্ৰাপ্তবয়স্ক মতাৰ ওজন ৮ পৰা ৯ কিলোগ্ৰাম মান হয়। মাইকী গাহৰিবোৰ মতাতকৈ কিছু সৰু। ঘৰচীয়া বা বনৰীয়া গাহৰিতকৈ নল গাহৰিক পৃথকৈ চিনিব পৰা আটাইতকৈ সহজ উপায় হ'ল ইয়াৰ নেজ । এটা পূৰ্ণবয়স্ক নল গাহৰিৰ নেজ মাত্ৰ ১ ইঞ্চিহে দীঘল, পিছে ঘৰচীয়া বা বনৰীয়া গাহৰিৰ পোৱালিৰে নেজ প্ৰায় ৩ ইঞ্চিমান দীঘল হয়। ইয়াৰ উপৰি মাইকী নলগাহৰিৰ কেৱল ৩ যোৰহে স্তন থাকে; আনহাতে ঘৰচীয়া বা বনৰীয়া গাহৰিৰ ৫ৰ পৰা ৬ যোৰলৈ স্তন থাকে। নল গাহৰিয়ে জাক পাতি বিচৰণ কৰে এটা জাকত ৫টাৰ পৰা ১০টালৈকে প্ৰাপ্তবয়স্ক গাহৰি থাকে। সিহঁতে ডাঠ ঘাঁহনিৰ মাজত সহজতেই মিলি যোৱাকৈ ঘাঁহেৰেই বাহ সাজে । পোৱালি জগোৱাৰ আগে আগে গাভিনী গাহৰিয়ে জাকৰ পৰা নিলগত বেলেগকৈ বাহ সাজে । নল গাহৰিয়ে বছৰত এবাৰহে পোৱালি জগায়, ইহঁতৰ পোৱালি দিয়াৰ সময় হ'ল এপ্ৰিলৰ পৰা জুন মাহ । ইহঁতে এবাৰত ৪ বা ৫টাকৈ পোৱালি দিয়ে । জন্মৰ সময়ত পোৱালি এটা নিগনিৰ সমান ডাঙৰ আৰু ওজনত প্ৰায় ১৫০ গ্ৰাম মান হয়। নল গাহৰিয়ে হাবিত পোৱা বিভিন্ন শিপা, মূল, বনৰীয়া ফলৰ উপৰিও কেঁচু, উঁই, পৰুৱা, কণী আদি খায়।
বৰ্তমানৰ স্থিতি সম্পাদনা কৰক
আপুৰুগীয়া এই প্ৰানীবিধ দিনক দিনে হেৰুৱাবলৈ ধৰিছে ইহঁতৰ বাসস্থান । আনকি, ১৯৯০ চনলৈকে মানাহৰ বাহিৰেও বৰনদী অভয়াৰণ্যত নল গাহৰি পোৱা গৈছিল, কিন্তু বৰ্তমান বৰনদীত নল গাহৰিৰ বিলুপ্ত হৈ গৈছে। নল গাহৰিয়ে বাস কৰি থকা ঘাঁহনিবোৰ দ্ৰতগতিত নোহোৱাহৈ আহিছে, অথবা ইমান বেয়াকৈ ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে যে সেইবোৰ বাসৰ অনুপযোগী হৈছেহি, মানুহৰ ঘৰচীয়া জীৱ-জন্তু বিশেষকৈ গৰুবোৰেই ইয়াৰ বাবে প্ৰধানকৈ দায়ী । মানুহেই ওখ ঘাঁহনিবোৰ খেতিপথাৰ, চৰণীয়া পথাৰ অথবা গাঁওলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও অনিয়ন্ত্ৰিত ভাৱে ফাগুণ-চত মাহত ঘাঁহনিবোৰত লগোৱা জুইয়েও এই প্ৰাণীৰ বাবে জীয়াই থকাত ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰিছে।
সংৰক্ষণ সম্পাদনা কৰক
১৯৯৬ চনত নল গাহৰি সংৰক্ষণ কাৰ্যক্ৰমৰ (Pigmy Hog Conservation programme) অধীনত মানাহৰ পৰা ৬টা নল গাহৰি ধৰি আনি গুৱাহাটিৰ বশিষ্ঠত থকা নল গাহৰি গবেষণা আৰু প্ৰজনন কেন্দ্ৰত ( Pigmy Hog Research and Breeding Centre) সফলতাৰে প্ৰজনন কৰোৱা হয় আৰু ২০১৩ চনলৈ সোনাই-ৰূপাই অভয়াৰণ্যত ৩৫টা আৰু ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত ৩৯ টা নলগাহৰি এৰি দিয়া হয়। এৰি দিয়া নল গাহৰি বোৰে সোণাই-ৰূপাই আৰু ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত সফলতাৰে বংশবৃদ্ধি কৰাৰ লগতে তাৰে ঘাঁহনি সমূহত বিচৰণ কৰি থকা বুলি প্ৰমান পোৱা গৈছে ।
তথ্য সংগ্ৰহ সম্পাদনা কৰক
- ↑ 1.0 1.1 Narayan, G., Deka, P. & Oliver, W. (2008). Porcula salvania. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 5 April 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of critically endangered.
অন্যান্য উৎস সম্পাদনা কৰক
- Oliver, William L. R. (1980). The Pigmy Hog: the Biology and Conservation of the Pigmy Hog, Sus (Porcula) salvanius, and the Hispid Hare, Caprolagus hispidus. Special Scientific Report No 1. Jersey Wildlife Preservation Trust.
- Oliver, William L. R., and Sanjoy Deb Roy (1993). The Pigmy Hog (Sus salvanius) - Chapter 5.3 Archived 2002-08-23 at Archive.today. IN: IUCN/SSC Pigs and Peccaries Specialist Group & IUCN/SSC Hippo Specialist Group. Pigs, Peccaries and Hippos Status Survey and Action Plan Archived 2006-04-29 at Archive.today.
- Narayan, Goutam (2006). Pygmy Hog Conservation Programme—an update. Suiform Soundings, PPHSG Newsletter, Volume 6, Pages 14–15.
- Funk, Stephan M., Sunil Kumar Verma, Greger Larson, Kasturi Prasad, Lalji Singh, Goutam Narayan and John E. Fa (2007). The pygmy hog is a unique genus: 19th century taxonomists got it right first time round. Molecular Phylogenetics and Evolution, Volume 45, Pages 427-436.
বাহ্যিক সংযোগ সম্পাদনা কৰক
- ইউটিউৱত গুৱাহাটীৰ বশিষ্ঠ স্থিত নল গাহৰি গৱেষণা আৰু প্ৰজনন কেন্দ্ৰ- [1]
- Entry on "Pygmy Hog - Sus salvanius"; United Nations Environment Programme; World Conservation Monitoring Centre Archived 2008-05-10 at Archive-It
- ARKive - images and movies of the pygmy hog (Sus salvanius) Archived 2013-04-14 at Archive.today
- GeneBank - Porcula salvania
- Pygmy hog entry Archived 2012-02-14 at the Wayback Machine
- The Times (Jan 2007) - This little piggy is back from brink
- Durrell Wildlife Conservation Trust - [2]
- Pygmy hog saved and ready for release, 12th May 2008, Durrell News, Durrell Wildlife Conservation Trust Archived 2016-05-16 at the Wayback Machine
- Captive-bred pygmy hogs to be relocated; Guwahati, May 12, 2008, The Assam Tribune, India Archived July 18, 2011, at the Wayback Machine
- Endangered pygmy hogs released into wild, May 09, 2008, By Paul Eccleston, Telegraph, UK
- Rare pygmy hogs head for the wild, By Subir Bhaumik, Monday, 19 May 2008, BBC News, Calcutta, India
- Pygmy hog may be extinct in Barnadi Sanctuary, by Sivasish Thakur, Tuesday, 26 December 2011, The Assam Tribune Online, Guwahati, India Archived 6 July 2012 at the Wayback Machine