বাবৰি শাক (ইংৰাজী: [1]Garland chrysanthemum, crown daisy, chrysanthemum greens, edible chrysanthemum, chop suey green, Japanese-green; বৈজ্ঞানিক নাম: Glebionis coronaria) হৈছে সপুষ্পক উদ্ভিদ গণৰ এচটাৰ প্ৰজাতিৰ এবিধ তৃণ জাতীয় উদ্ভিদ। বাবৰি শাক বেলিফুল পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত।[2][3][4][5][6][7]

বাবৰি শাক
এডৰা বাবৰি শাক
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
জগৎ/ৰাজ্য: Plantae
(অশ্ৰেণীকৃত): Tracheophytes
(অশ্ৰেণীকৃত): Angiosperms
(অশ্ৰেণীকৃত): Eudicots
(অশ্ৰেণীকৃত): Asterids
বৰ্গ: Asterales
পৰিয়াল: Asteraceae
গণ: Glebionis
প্ৰজাতি: Glebionis coronaria
বৈজ্ঞানিক নাম
G. coronaria
(L.) Cass. ex Spach
সমাৰ্থক
তালিকা
    • Buphthalmum oleraceum Lour.
    • Chamaemelum coronarium (L.) E.H.L.Krause
    • Chrysanthemum breviradiatum Hort. ex DC.
    • Chrysanthemum coronarium L.
    • Chrysanthemum coronatum Dum.Cours.
    • Chrysanthemum merinoanum Pau
    • Chrysanthemum roxburghii Desf. ex Cass.
    • Chrysanthemum senecioides Dunal ex DC.
    • Chrysanthemum spatiosum (L.H.Bailey) L.H.Bailey
    • Chrysanthemum speciosum Brouss. ex Pers.
    • Dendranthema coronarium (L.) M.R.Almeida
    • Glebionis coronaria (L.) Tzvelev
    • Glebionis roxburghii (Desf. ex Cass.) Tzvelev
    • Matricaria coronaria (L.) Desr.
    • Pinardia coronaria (L.) Less.
    • Pinardia roxburghii (Desf. ex Cass.) Less.
    • Pyrethrum indicum Roxb.
    • Pyrethrum roxburghii Desf.
    • Xanthophthalmum coronarium (L.) P.D.Sell
    • Xanthophthalmum coronarium (L.) Trehane ex Cullen

বিৱৰণ সম্পাদনা কৰক

বাবৰি শাকৰ গছ ১০০ৰ পৰা ১২০ চেণ্টিমিটাৰ পৰ্যন্ত দীঘল হয়। কাণ্ডবোৰ থিয় আৰু কুমলীয়া। সাৰুৱা মাটিত প্ৰচুৰ পৰিমাণে ডাল-পাত গজি জোপোহা হয়। ইয়াৰ পাতবোৰ খাঁজ কটা।[8] পুলি অৱস্থাত কমকৈ আৰু ডাঙৰ হ'লে খাঁজবোৰ বেছি স্পষ্ট হয়। ফুলৰ ৰঙ সাধাৰণতে হালধীয়া, কিছুমান হালধীয়া কেন্দ্ৰ বিশিষ্ট বগা পাহীৰ ফুল ফুলাও দেখা যায়। ডেইজি আৰু চন্দ্ৰমল্লিকা ফুলৰ সৈতে ইয়াৰ ফুলবোৰৰ যথেষ্ট মিল দেখা যায়। ফুলৰ মধ্য অংশত এটা চকৰি থাকে, চকৰিৰ চাৰিওফালে পাপৰিবোৰ লাগি থাকে। পাপৰিসহ একোটা ফুলৰ ব্যাস ৪-৫ চেণ্টিমিটাৰ পৰ্যন্ত হয়। ফুলৰ বীজবোৰ ক্ষুদ্ৰ আকাৰৰ।

বিস্তৃতি সম্পাদনা কৰক

বাবৰি শাকৰ উৎপত্তি ভূমধ্যসাগৰীয় অঞ্চল[9] আৰু পূব এচিয়া। ইউৰোপ, উত্তৰ আফ্ৰিকা আৰু এচিয়াৰ বিভিন্ন দেশত বাবৰি শাকৰ বিস্তৃতি দেখা যায়। জাপান, কোৰিয়া, ভিয়েটনাম, থাইলেণ্ড, ভাৰত, উত্তৰ আমেৰিকা আদি অঞ্চলত বাবৰি শাকৰ খেতি কৰা হয়।[10][11] ভাৰতৰ দিল্লী, কৰ্ণাটক, নাগপুৰ, উত্তৰ-পূৱ অঞ্চল যেনে পশ্চিম বংগ, অসমত এই শাকৰ খেতি সীমাবদ্ধ হৈ পৰিছে।

খাদ্য হিচাপে বাবৰি শাক সম্পাদনা কৰক

শাক হিচাপে বাবৰি এবিধ পুষ্টিকৰ খাদ্য। বাবৰি শাকৰ সহায়ত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ব্যঞ্জন বনাব পৰা যায়। অসমত প্ৰধানকৈ বাবৰি শাক আলু, মাছ বা কণীৰ সৈতে ভাজি খোৱা হয়। বাবৰি শাকত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ খাদ্যপ্ৰাণ থকা বাবে এই শাকৰ আঞ্জা স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী। চীনত ভাজি, জাপান আৰু কোৰিয়াত বাবৰি শাকৰ চুপ বনাই খোৱা হয়। সাধাৰণতে ফুল ফুলাৰ পিছত বাবৰি শাক খাবৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা নহয়। এই শাকৰ ফুল আৰু পাতৰ এটা বিশেষ গোন্ধ আছে এই ফুল আৰু পাত শুকুৱাই ইয়াক গৰম পানীত উতলাই চীন দেশত এই পানীয় জ্বৰ বা ইনফ্লুৱেঞ্জা ৰোগীক খাবলৈ দিয়ে। বাবৰি শাকে তেজৰ কলেষ্টৰেলৰ মাত্ৰা কামত সহায় কৰে। চিফিলিচ আৰু গনোৰিয়া ৰোগৰ বাবেও বাবৰি শাক উপকাৰী। বাবৰিশাক কৃমি নাশক। এই শাকবিধৰ খাবৰ বাবে যোগ্য অংশত যথেষ্ট পৰিমাণে খনিজ, ভিটামিন সহ পটাছিয়াম (৬১০ মিগ্ৰা/১০০ গ্ৰাম) আৰু প্ৰতি ১০০ গ্ৰাম শাকত ৩.৪ কেৰোটিন থাকে। ইয়াৰ উপৰিও, উদ্ভিদ বিধত বিভিন্ন এণ্টিঅক্সিডেণ্ট (কাণ্ড, পাত আৰু মূল কলাত) থাকে যাৰ মানৱ স্বাস্থ্যৰ বাবে সম্ভাৱ্য দীৰ্ঘম্যাদী লাভালাভ আছে। অৱশ্যে বাবৰি শাকৰ বিষাক্ত (ডিঅক্সিন) গুণো পোৱা গৈছে। চি. কৰোনাৰিয়াম ভাৰ. স্পাটিওচমে এক লাভজনক মানৱ অন্ত্ৰৰ বেক্টেৰিয়া লেক্টোবেচিলাছ কেচি-ৰ বিকাশ প্ৰতিহত কৰে।[12]

কেঁচা বাবৰি শাক
পৌষ্টিক মূল্য প্ৰতি ১০০ গ্ৰামত
শক্তি 99 কিলোজুল (24 কিলোকেলৰি)
শৰ্কৰাসমূহ 3.02 g
- খাদ্য আঁহ 3 g
চৰ্বী 0.56 g
প্ৰ’টিন 3.36 g
ভিটামিন এ সমতুল্য 116 μg (15%)
- বিটা-কেৰটিন 1380 μg (13%)
- লিউটিন and জিয়াক্সনথিন 3834 μg
থায়েমিন (ভিটামিন বি) 0.13 mg (11%)
Rৰাইবফ্লভিন (ভিটামিন বি) 0.144 mg (12%)
নিয়াচিন (ভিটামিন বি) 777 mg (5180%)
পেণ্টথেনিক এচিড (বি) 0.221 mg (4%)
ভিটামিন বি 0.176 mg (14%)
ফলেট (ভিটামিন বি) 177 μg (44%)
ভিটামিন চি 1.4 mg (2%)
ভিটামিন কে 350 μg (333%)
কেলচিয়াম 117 mg (12%)
লো 2.29 mg (18%)
মেগনেছিয়াম 32 mg (9%)
মেংগানিজ 0.943 mg (45%)
ছডিয়াম 118 mg (8%)
জিংক 0.71 mg (7%)
Link to USDA Database entry
শতাংশসমূহ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ বাবে ইউ.এছ.
পৰামৰ্শৰ ভিত্তিত আনুমানিকভাৱে দিয়া হৈছে।
উৎস: ইউ.এছ.ডি.এ. পোষক তথ্যকোষ

চিত্ৰ বীথিকা সম্পাদনা কৰক

তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক

  1. USDA, ARS, Germplasm Resources Information Network. 417417 বাবৰি শাক in the Germplasm Resources Information Network (GRIN), U.S. Department of Agriculture Agricultural Research Service. Accessed on 2014-07-30.
  2. Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem. "Details for: Astereae". Euro+Med PlantBase. Freie Universität Berlin. http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameId=131772&PTRefFk=7000000। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-07-18. 
  3. UniProt. "Tribe Astereae". https://www.uniprot.org/taxonomy/199231। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-07-18. 
  4. National Herbarium of New South Wales. "Genus Kippistia". New South Wales FloraOnline. Royal Botanic Gardens, Sydney. http://plantnet.rbgsyd.nsw.gov.au/cgi-bin/NSWfl.pl?page=nswfl&lvl=gn&name=Kippistia। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-07-18. 
  5. "Polyarrhena Cass.". African Plants Database. South African National Biodiversity Institute, the Conservatoire et Jardin botaniques de la Ville de Genève and Tela Botanica. http://www.ville-ge.ch/cjb/bd/africa/details.php?langue=an&id=3041। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-07-18. 
  6. Lessing, Christian Friedrich. 1831. Linnaea 6: 127–128 in Latin
  7. Tropicos, Myriactis Less.
  8. Flora of North America, Glebionis coronaria (Linnaeus) Cassini ex Spach, 1841. Crown daisy, garland chrysanthemum
  9. Altervista Flora Italiana, Glebionis coronaria (L.) Spach includes photos and European distribution map
  10. Flora of China, Glebionis coronaria (Linnaeus) Cassini ex Spach, 1841. 茼蒿 tong hao
  11. Biota of North America Program 2014 county distribution map
  12. Teixeira da Silva, J. A., et al. (2005). Important secondary metabolites and essential oils of species within the Anthemideae (Asteraceae). Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants 11(1), 1-4.