ভণ্ডামি
ভণ্ডামি (ইংৰাজী: Hypocrisy) হ'ল নিজে যি নহয় তাৰ অভিনয় কৰা বা যি নহয় সেইটো বিশ্বাস কৰা।[1] ১২০০ চনৰ আশে-পাশে ইংৰাজী ভাষাত "ভণ্ডামি" শব্দটো প্ৰৱেশ কৰে, যাৰ অৰ্থ আছিল "গুণসম্পন্ন বা মঙ্গলজনকৰ অভিনয় কৰা পাপ"(the sin of pretending to virtue or goodness)।[2] আজিৰ তাৰিখত "ভণ্ডামি" বুলিলে প্ৰায়ে এনে আচৰণৰ পোষকতা কৰা বুলি কোৱা হয় যিবোৰ কোনোৱে পালন নকৰে। শব্দটোৱে আন ধৰণৰ অভিনয়কো বুজাব পাৰে, যেনে: প্ৰকৃত ধৰ্মপৰায়ণ বা নৈতিক প্ৰেৰণাতকৈ প্ৰশংসাৰ আকাংক্ষাৰ বাবে ধৰ্মপৰায়ণ বা নৈতিক আচৰণত লিপ্ত হোৱা।
ভণ্ডামিৰ সংজ্ঞা ভিন্ন। নৈতিক মনোবিজ্ঞানত ই হৈছে নিজৰ প্ৰকাশিত নৈতিক নিয়ম আৰু নীতি মানি চলাত ব্যৰ্থ হোৱা।[3] ব্ৰিটিছ ৰাজনৈতিক দাৰ্শনিক ডেভিদ ৰানচিমেনৰ মতে, "অন্য প্ৰকাৰৰ ভণ্ডামি প্ৰতাৰণাৰ ভিতৰত আছে নিজৰ অভাৱ থকা জ্ঞানৰ দাবী,বৰ্তাই ৰাখিব নোৱাৰা সামঞ্জস্যৰ দাবী; নিজৰ ওচৰত নথকা আনুগত্যৰ দাবী, নিজৰ ওচৰত নথকা পৰিচয়ৰ দাবী।"[4] আমেৰিকাৰ ৰাজনৈতিক সাংবাদিক মাইকেল গেৰ্চনে কয় যে ৰাজনৈতিক ভণ্ডামি হৈছে "জনসাধাৰণক বোকা পানী খোৱাবলৈ আৰু ৰাজনৈতিক লাভালাভ কৰিবলৈ সচেতনভাৱে মুখা ব্যৱহাৰ কৰা"।[5]
মানৱ ইতিহাসৰ আৰম্ভণিৰে পৰাই 'ভণ্ডামি' লোকপ্ৰজ্ঞা আৰু প্ৰজ্ঞা সাহিত্যৰ বিষয় হৈ আহিছে। ক্ৰমান্বয়ে ১৯৮০ চনৰ পৰা ই আচৰণ অৰ্থনীতি, জ্ঞান বিজ্ঞান, সাংস্কৃতিক মনোবিজ্ঞান, সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ, নৈতিকতা, বিৱৰ্তন মনোবিজ্ঞান, নৈতিক মনোবিজ্ঞান, ৰাজনৈতিক সমাজবিজ্ঞান, ধনাত্মক মনোবিজ্ঞান, সামাজিক মনোবিজ্ঞান, আৰু সমাজবিজ্ঞান সামাজিক মনোবিজ্ঞান আদিৰ অধ্যয়নৰ ক্ষেত্ৰতো কেন্দ্ৰীয় হৈ পৰিছে।
ব্যুৎপত্তি সম্পাদনা কৰক
ভণ্ডামি শব্দটো গ্ৰীক ὑπόκρισις (hypokrisis) ৰ পৰা আহিছে, যাৰ অৰ্থ হৈছে "ঈৰ্ষাপৰায়ণ", "নাটক-অভিনয়", "অভিনয় কৰা", "কাপুৰুষ" বা "স্বচ্ছ"।[6] ভণ্ড শব্দটো গ্ৰীক শব্দ ὑποκριτής (hypokritēs) ৰ পৰা আহিছে, যিটো ὑποκρίνομαι (hypokrinomai κρίση, "বিচাৰ" »κριτική (kritikē), সম্ভৱতঃ), "critics"), "critics")ৰ সৈতে জড়িত।
নতুবা, শব্দটো গ্ৰীক উপসৰ্গ hypo-,যাৰ অৰ্থ "তলত", আৰু krinein ক্ৰিয়া, যাৰ অৰ্থ "চালনি বা সিদ্ধান্ত লোৱা"ৰ মিশ্ৰণ। এইদৰে মূল অৰ্থটোৱে চেকনি বা সিদ্ধান্ত লোৱাৰ ক্ষমতাৰ অভাৱ বুজাইছিল। [7]
ইতিহাস সম্পাদনা কৰক
১৮ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ইংৰাজী ৰাজনৈতিক ইতিহাসত ভণ্ডামি এটা প্ৰধান বিষয় হৈ পৰিছিল। ১৬৮৯ চনৰ সহনশীল আইনখনে কিছুমান অধিকাৰৰ অনুমতি দিছিল যদিও ইয়াৰ ফলত প্ৰটেষ্টেণ্ট অসংগতসকলক (যেনে: কংগ্ৰেগেচনেলিষ্ট আৰু বেপ্টিষ্ট) পদবী গ্ৰহণকে ধৰি গুৰুত্বপূৰ্ণ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছিল। পদবী বিচৰা ননকনফৰ্মিষ্টসকলে নিষেধাজ্ঞাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ বছৰত এবাৰ এংলিকান চেক্ৰেমেণ্ট গ্ৰহণ কৰিছিল। হাই চাৰ্চৰ এংলিকানসকলে ক্ষুব্ধ হৈ ১৭১১ চনত 'Occasional Conformity Act 1711'ৰ দ্বাৰা তেওঁলোকে "মাজে মাজে অনুকূল" বুলি কোৱা কামটোক নিষিদ্ধ কৰে।[8]
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ সম্পাদনা কৰক
দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ অপপ্ৰচাৰ যুদ্ধত জাপানে আমেৰিকাত জাপানীসকলৰ কাৰাগাৰ শিবিৰৰ অন্যায়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি আমেৰিকাৰ ভণ্ডামিক আক্ৰমণ কৰিছিল। ৰেডিঅ’ টকিঅ’ই জোৰ দি কয় যে শিবিৰসমূহে গণতান্ত্ৰিক আদৰ্শ আৰু ন্যায্য খেলৰ প্ৰতি থকা ভণ্ডামি আমেৰিকাৰ দাবী উন্মোচন কৰে। [9]
মনোবিজ্ঞান সম্পাদনা কৰক
ভণ্ডামি বহুদিনৰ পৰাই মনোবিজ্ঞানীসকলৰ আগ্ৰহৰ বিষয় হৈ আহিছে।
কাৰ্ল গুষ্টাভ য়ুং সম্পাদনা কৰক
চুইজাৰলেণ্ডত কাৰ্ল য়ঙে (১৮৭৫–১৯৬১) ভণ্ডামিৰ কাৰণ হিচাপে সেইসকলক আঙুলিয়াই যিসকলে নিজৰ স্বভাৱৰ আন্ধাৰ বা ছাঁৰ দিশটোৰ বিষয়ে সচেতন নহয়। য়ঙে লিখিছে-
প্ৰতিজন ব্যক্তিক বিপ্লৱ, আভ্যন্তৰীণ বিভাজন, বিদ্যমান ব্যৱস্থাটোক উফৰাই পেলোৱা আৰু নবীকৰণৰ প্ৰয়োজন, কিন্তু খ্ৰীষ্টান প্ৰেমৰ ভণ্ডামি বা সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ অনুভূতি বা ব্যক্তিগত প্ৰতি অচেতন আগ্ৰহৰ বাবে আন যিকোনো সুন্দৰ সুৰীয়া শব্দৰ তলত নিজৰ ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ ওপৰত জোৰ কৰি নহয় ক্ষমতা।[10]য়ঙে আৰু কয়:[11]
সকলো পৰিস্থিতিতেই নিজৰ ব্যক্তিত্বৰ সম্পূৰ্ণ দখলত থকাটো এটা সুবিধা, নহ’লে দমন কৰা উপাদানবোৰ কেৱল কোনোবা অগুৰুত্বপূৰ্ণ সময়ত নহয়, আমি আটাইতকৈ সংবেদনশীল হোৱা ঠাইতহে আন ঠাইৰ বাধা হিচাপে সৃষ্টি হ’ব। যদি মানুহক নিজৰ স্বভাৱৰ ছাঁৰ ফালটো স্পষ্টকৈ চাবলৈ শিক্ষিত কৰিব পৰা যায়, তেন্তে হয়তো আশা কৰা হ’ব যে তেওঁলোকেও নিজৰ সতীৰ্থ মানুহক ভালদৰে বুজিবলৈ আৰু ভাল পাবলৈ শিকিব। অলপ কম ভণ্ডামি আৰু অলপ বেছি আত্মজ্ঞানে আমাৰ ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ প্ৰতি সন্মানতহে ভাল ফল দিব পাৰে; কাৰণ আমি সকলোৱে নিজৰ স্বভাৱৰ ওপৰত কৰা অন্যায় আৰু হিংসা আমাৰ সতীৰ্থলৈ হস্তান্তৰ কৰাৰ প্ৰৱণতা অতিশয় বেছি।
সামাজিক মনোবিজ্ঞান সম্পাদনা কৰক
সামাজিক মনোবিজ্ঞানীসকলে সাধাৰণতে ভণ্ডামিক মনোভাৱ আৰু/বা আচৰণৰ অসামঞ্জস্যৰ উদাহৰণ হিচাপে লয়।[12] সেই অনুসৰি বহুতো সামাজিক মনোবিজ্ঞানীয়ে ভণ্ড চিন্তা আৰু আচৰণৰ প্ৰতি ব্যক্তিৰ বিদ্বেষৰ ব্যাখ্যাত অসঙ্গতিৰ ভূমিকাক গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে।[13]ব্যক্তিক ভণ্ডামিৰ স্থিতি এৰাই চলিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰা হয় যাতে অসঙ্গতিৰ নেতিবাচক চালক অৱস্থাটোক ৰোধ কৰিব পৰা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, যুৱ প্ৰাপ্তবয়স্কসকলৰ মাজত কণ্ডম ব্যৱহাৰৰ সম্পৰ্কে কৰা এক অসঙ্গতিভিত্তিক অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে প্ৰৰোচিত ভণ্ডামিয়ে কণ্ডম ক্ৰয় আৰু ব্যৱহাৰ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।[14]
নতুবা কিছুমান সামাজিক মনোবিজ্ঞানীয়ে ব্যক্তিবিশেষে কৰা ভণ্ডামিক নেতিবাচকভাৱে চায় বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে; কাৰণ ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ভণ্ডসকলে তেওঁলোকৰ নৈতিক মংগলৰ বিষয়ে ভুৱা সংকেত প্ৰদান কৰিছে।[15]
তথ্যসূত্ৰ সম্পাদনা কৰক
- ↑ "hypocrisy", Merriam-Webster, https://www.merriam-webster.com/dictionary/hypocrisy, accessed 5 April 2023
- ↑ "hypocrisy (n.)", Online Etymology Dictionary, https://www.etymonline.com/word/hypocrisy#etymonline_v_16134, accessed 5 April 2023
- ↑ Lammers, Joris; Stoker, Janka I.; Jordan, Jennifer; Pollmann, Monique; Stapel, Diederik A. (July 2011). "Power increases infidelity among men and women". Psychological Science খণ্ড 22 (9): 1191–1197. doi:10.1177/0956797611416252. PMID 21771963. Archived from the original on 2021-12-17. https://web.archive.org/web/20211217220458/https://leeds-faculty.colorado.edu/mcgrawp/PDF/Lammers.Stoker.Jordan.Pollmann.Stapel.2011.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-05-12.
- ↑ Runciman, David (2010). Political Hypocrisy: The Mask of Power, from Hobbes to Orwell and Beyond. Princeton UP. পৃষ্ঠা. 8. ISBN 978-0691148151. https://books.google.com/books?id=vqaPj0SbXsoC&pg=PA8.
- ↑ Gerson, Michael (29 November 2016). "Trump's hypocrisy is good for America". Washington Post. https://www.washingtonpost.com/opinions/trumps-hypocrisy-is-good-for-america/2016/11/28/7cde5d42-b5a3-11e6-b8df-600bd9d38a02_story.html.
- ↑ Pocket Oxford Classical Greek Dictionary, ed Morwood and Taylor, OUP 2002
- ↑ "Online Etymology Dictionary: "hypocrisy"". Etymonline.com. http://www.etymonline.com/index.php?term=hypocrisy। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-28.
- ↑ Jones Clyve (2011). "'Too Wild to Succeed': The Occasional Conformity Bills and the Attempts by the House of Lords to Outlaw the Tack in the Reign of Anne". Parliamentary History খণ্ড 30 (3): 414–27. doi:10.1111/j.1750-0206.2011.00276.x.
- ↑ Mizuno Takeya (2013). "An Enemy's Talk of 'Justice'". Journalism History খণ্ড 39 (2): 94. doi:10.1080/00947679.2013.12062905.
- ↑ Jung 1966, পৃষ্ঠা. 5.
- ↑ Jung 1966, par. 28.
- ↑ Alicke, Mark D.; Gordon, Ellen; Rose, David (October 2013). "Hypocrisy: What counts?". Philosophical Psychology খণ্ড 26 (5): 673–701. doi:10.1080/09515089.2012.677397.
- ↑ Fried, C. B. (1998). "Hypocrisy and Identification With Transgressions: A Case of Undetected Dissonance", 'Basic and Applied Social Psychology', 20(2), 145–154.
- ↑ Stone, J., E. Aronson, A. L. Crain, M. P. Winslow, & C. B. Fried (1994). "Inducing Hypocrisy as a Means of Encouraging Young Adults to Use Condoms, 'Personality and Social Psychology Bulletin', 20(1), 116–128.
- ↑ J. J. Jordan, R. Sommers, P. Bloom, & D. G. Rand (2017). "Why Do We Hate Hypocrites? Evidence for a Theory of False Signaling", 'Psychological Science' (28(3), 356–368.