ভৱানী
ভৱানী হৈছে এগৰাকী হিন্দু দেৱী। তেওঁক তুলজা, তুৰাজা, ত্বৰীতা, অংবা, জগদম্বা আৰু অম্বে আদি নামেৰেও জনাযায়। তেওঁ আদি শক্তি (দুৰ্গা)ৰ প্ৰকাশ।[2] ভৱানীৰ অৰ্থ হৈছে "জীৱনদাতা", অৰ্থাৎ প্ৰকৃতিৰ শক্তি বা সৃষ্টিশীল শক্তিৰ উৎস। তেওঁক ভক্তৰ প্ৰয়োজন সমূহ যোগানধৰা মাতৃ হিচাপে গণ্য কৰা হয় আৰু লগতে অসুৰক হত্যা কৰি ন্যায় প্ৰদানৰ ভূমিকাও পালন কৰে।
| ভৱানী | |
|---|---|
| ক্ষমতা, ন্যায়, মাতৃত্ব আৰু আৱেগৰ দেৱী | |
.png) বাহন সিংহৰ ওপৰত অষ্টভূজা ভৱানী | |
| দেৱনাগৰী | भवानी |
| সম্পৰ্ক | পাৰ্বতী, দেৱী, আদি পৰশক্তি, ললিতা, ত্ৰিপুৰা সুন্দৰী, মহাদেৱী, দুৰ্গা, শক্তি |
| নিবাস | দেৱী লোক |
| অস্ত্ৰ | ধনু-কাঁড়, তৰোৱাল, গদা, ঢাল, শংখৰ খোলা, |
| সঙ্গী | ভৱ[1] |
| আসন/বাহন | বাঘ/সিংহ |
ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান
সম্পাদনা কৰকভৱানী পাৰ্বতীৰ এটা দিশ, আৰু তেওঁক এগৰাকী মাতৃ বুলি গণ্য কৰা হয়, যিয়ে নিজৰ ভক্তসকলৰ প্ৰয়োজন সমূহ যোগান ধৰাৰ লগতে অসুৰক হত্যা কৰি ন্যায় প্ৰদানৰ ভূমিকাও পালন কৰে।[3][4] শিৱ পুৰাণ মতে ভৱানী হৈছে পৰম দেৱী আৰু ভগৱান ভৱৰ (সদাশিৱ) পত্নী। দেৱতাসকলৰ শক্তিসমূহৰ মূৰ্ত ৰূপ। ভৱানী হৈছে সতী হিচাপে অৱতাৰ লোৱা দেৱীৰ উপনাম (শিৱপুৰাণ ২.২.১৪ অনুসৰি)। সেই অনুসৰি ব্ৰহ্মই নাৰদক কোৱাৰ দৰে:—“[...] বীৰিণীৰ পৰা জন্মগ্ৰহণ কৰা বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ মাতৃক দেখি দক্ষই শ্ৰদ্ধাৰে প্ৰণাম কৰি শ্ৰদ্ধা জনাই সেৱা কৰিলে। [...] হে জগতৰ মাতৃ, যিসকলে তোমাক ভৱানী, অম্বিকা, জগন্মায়া আৰু দুৰ্গা নামেৰে স্মৰণ কৰিব, তেওঁলোকৰ সকলো অভাৱ নোহোৱা হ'ব”। দেৱীৰ বিভিন্ন ৰূপ, বৈশিষ্ট্য আৰু কৰ্মৰ উল্লেখ কৰিব পৰাকৈ বহুতো নাম আছে যদিও এই নামবোৰ সদায় সঠিক আৰু স্বকীয়ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা নহয়। জগতৰ মাতৃ হিচাপে তেওঁৰ নাম গৌৰী, মা শ্বেৰাৱালী, অম্বিকা বা জগত জননী। উগ্ৰ ৰূপত তেওঁ দুৰ্গা, দুৰ্গম।[5]
ভৱনীৰ মন্দিৰ
সম্পাদনা কৰকমহাৰাষ্ট্ৰৰ ওছমানবাদ জিলাৰ তুলজাপুৰৰ তুলজা ভৱানী মন্দিৰক ৫১টা শক্তি পিঠ(তীৰ্থস্থান)ৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই মন্দিৰটো খ্ৰীষ্টীয় দ্বাদশ শতিকাৰ ওচৰে-পাজৰে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ১৫৩৭ চনৰ পৰা ১৫৪০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত চিত্তৰগড়ত [6] ১৮.০১১৩৮৬° উত্তৰ ৭৬.১২৫৬৪১° পূব স্থানাংকত অৱস্থিত আন এটা তুলজা ভৱানী মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰক
মাতৃদেৱীৰ ৰূপত আদিম শক্তিৰ শক্তিপূজা মহাৰাষ্ট্ৰৰ চাৰিখন শক্তিপীঠত দেখা যায়: তুলজাপুৰত আসন সহ ভৱানী; কলহাপুৰত মহালক্ষ্মী; মাহুৰত মহামায়া ৰেনুকা; আৰু বাণীত সপ্তশ্ৰুংগী। তামিলনাডু ৰাজ্য (পেৰিয়াপালয়াম)তো শ্ৰী ভৱানী আম্মানক পূজা কৰা হয়। মহাৰাষ্ট্ৰতে ভৱানী দেৱীক অতি শ্ৰদ্ধাৰে পূজা কৰা হয়। তেওঁক উগ্ৰ বা উগ্ৰতাৰ মূৰ্তি হিচাপে গণ্য কৰা হয়, লগতে কৰুণাস্বৰূপিনী, দয়াৰ মূৰ্তি বুলিও গণ্য কৰা হয়। মহাৰাষ্ট্ৰৰ পৰা অহা কেইবাটাও জাতি, উপজাতি আৰু পৰিয়ালে তেওঁক নিজৰ পৰিয়ালৰ দেৱতা বা কুলাদেৱতা বুলি গণ্য কৰে। তুলজাপুৰৰ ভৱানী মন্দিৰটো চোলাপুৰৰ সমীপত মহাৰাষ্ট্ৰৰ সহয়াদ্ৰী ৰেঞ্জৰ ঢালত যমুনাচল নামেৰে জনাজাত এটা পাহাৰত অৱস্থিত। মন্দিৰৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ উচ্চ আৰু দৰ্শনাৰ্থীসকলে খোজ কাঢ়ি গৈ মন্দিৰটো পায়। ঐতিহাসিক তথ্যত খ্ৰীষ্টীয় দ্বাদশ শতিকাৰ পৰাই এই মন্দিৰৰ অস্তিত্বৰ কথা কোৱা হৈছে। ভৱানীক গ্ৰেনাইটৰ মূৰ্তিৰ ৰূপত পূজা কৰা হয়, ৩ ফুট (০.৯১ মিটাৰ) ওখ, অস্ত্ৰধাৰী আঠটা বাহু আৰু অভয় মুদ্ৰাত এখন হাত (ভক্তক আশীৰ্বাদ দিয়া) দেখা যায়। তেওঁ মহিষাসুৰক ৪টা ভিন্ন ৰূপত বধ কৰে যিবোৰ কাত্যায়নী (১০ অস্ত্ৰধাৰী), মহালক্ষ্মী, উগ্ৰচন্দা (১৮ অস্ত্ৰধাৰী) আৰু ভদ্ৰকালি (১৬ অস্ত্ৰধাৰী)। কিংবদন্তি অনুসৰি মাটাং নামৰ এজন অসুৰে দেৱতা আৰু মানুহৰ ওপৰত বিধ্বংসী ৰূপ ধাৰণ কৰিছিল, ফলত দেৱতা সকলে ব্ৰহ্মাৰ ওচৰলৈ সহায় বিচাৰিছি গৈছিল। তেওঁৰ পৰামৰ্শ মতে দেৱতা সকলে মাতৃ দেৱী শক্তিৰ ফালে চালে। তেওঁ ধ্বংসকাৰী ৰূপ লৈ আন সপ্তমাত্ৰিক (ব্ৰাহ্মণী, বৈষ্ণৱী, মহেশ্বৰী, ইন্দ্ৰাণী, কৌমাৰী, বাৰাহী, আৰু চামুণ্ডা)ৰ দ্বাৰা শক্তিশালী হৈ অসুৰক জয় কৰি শান্তিৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ অনুমতি দিলে। কিংবদন্তিত ভৱানীয়ে বন্য ম'হৰ ৰূপ লোৱা আন এজন অসুৰ মহিষাসুৰ (সেয়েহে তেওঁৰ নাম মহিষাসুৰ মাৰ্ধিনী বা "মহিষ দানৱৰ বধক") কেনেকৈ পৰাস্ত কৰিছিল সেই বিষয়েও বৰ্ণনা কৰা হৈছে। পিছলৈ তেওঁ যমুনাচল পাহাৰত বাস কৰা বুলি কোৱা হয়। এই পাহাৰত বৰ্তমান দেৱীৰ এটা মন্দিৰ আছে। কুকুৰ নামেৰে জনাজাত অসুৰৰ পৰা অনুভূতিক বচাবলৈ ভৱানী ইয়ালৈ আহিছিল বুলি কোৱা হয়। দেৱীৰ লগত যুদ্ধত কুকুৰে ম'হৰ ৰূপ লৈছিল; ভৱানীয়ে কুকুৰৰ মূৰটো কাটে আৰু পিছত নিজৰ আদি ৰূপ ধাৰণ কৰে। মানুহে মাজে মাজে ভৱানী দেৱীক ৰেণুকা দেৱীৰ লগত বিভ্ৰান্ত কৰে যদিও দুয়োগৰাকীৰে জড়িত কাহিনী বেলেগ বেলেগ। বহুতো গ্ৰন্থত ভৱানীক সদাসিৱৰ পত্নী বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।
ভৱক বহু হিন্দুৱেও বংশ দেৱতা হিচাপে পূজা কৰে, বিশেষকৈ বহু ৰাজপুত, মাৰাঠা, মহাৰাষ্ট্ৰৰ দেশস্থ ব্ৰাহ্মণ আৰু কংকনৰ এগ্ৰীসকলেও পূজা কৰে।[8][9][10] স্থানীয় পৰম্পৰাগত বিশ্বাস অনুসৰি মাৰাঠা সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰতিষ্ঠাপক শিৱাজীক ভৱানীয়ে অশুভৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধৰ বাবে চন্দ্ৰহস তৰোৱাল উপহাৰ দিছিল।[11]
তথ্যসূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ "Bhava, Bhāva: 62 definitions". wisdomlib.org. https://www.wisdomlib.org/definition/bhava। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-06-08.
- ↑ Singh, Ravinder (2021), Chauhan, Abha, ed., "Understanding the Concept of Shakti: Mata Vaishno Devi Shrine in Jammu" (en ভাষাত), Understanding Culture and Society in India: A Study of Sufis, Saints and Deities in Jammu Region (Singapore: Springer): pp. 149–175, doi:10.1007/978-981-16-1598-6_8, ISBN 978-981-16-1598-6, https://doi.org/10.1007/978-981-16-1598-6_8, আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-01-20
- ↑ Patricia Monaghan, PhD (1 April 2014). Encyclopedia of Goddesses and Heroines. New World Library. পৃষ্ঠা. 91–. ISBN 978-1-60868-218-8. https://books.google.com/books?id=Cj5OAwAAQBAJ&pg=PA91.
- ↑ Christopher Pinney (2004). 'Photos of the Gods': The Printed Image and Political Struggle in India. Reaktion Books. পৃষ্ঠা. 55–. ISBN 978-1-86189-184-6. https://books.google.com/books?id=8hhXq7hpzSwC&dq=bhavani%20goddess&pg=PA55.
- ↑ "Bhavani, Bhavāni, Bhavānī: 20 definitions". wisdomlib.org. https://www.wisdomlib.org/definition/bhavani। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-06-08.
- ↑ Mewar encyclopedia Archived June 14, 2007, at the Wayback Machine
- ↑ "Tuljapur: Abode of the Goddess" (en-US ভাষাত). Outlook Traveller. https://www.outlookindia.com/traveller/ot-getaway-guides/tuljapur-abode-goddess/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-11-07.
- ↑ John F. Richards (1995). The Mughal Empire. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 208–. ISBN 978-0-521-56603-2. https://books.google.com/books?id=HHyVh29gy4QC&pg=PA208.
- ↑ Eaton, The Sufis of Bijapur 2015, পৃষ্ঠা. 183–184.
- ↑ Roy, Kaushik (2012) (en ভাষাত). Hinduism and the Ethics of Warfare in South Asia: From Antiquity to the Present. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 202. ISBN 978-1-139-57684-0.
- ↑ "Tuljapur: Abode of the Goddess" (en-US ভাষাত). Outlook Traveller. https://www.outlookindia.com/traveller/ot-getaway-guides/tuljapur-abode-goddess/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-11-07.
টোকা
সম্পাদনা কৰকলগতে পঢ়ক
সম্পাদনা কৰক- Hindu Goddesses: Vision of the Divine Feminine in the Hindu Religious Traditions (আই.এচ.বি.এন. 81-208-0379-5) by David Kinsley
বাহ্যিক সংযোগ
সম্পাদনা কৰক- Image of Tulja Bhavani Archived 2019-06-10 at the Wayback Machine