মধুৰিআম
মধুৰিআম (ইংৰাজী: Guava)[2] হৈছে বহুতো ক্ৰান্তীয় আৰু উপক্ৰান্তীয় অঞ্চলত উৎপাদিত এবিধ ক্ৰান্তীয় ফল।[3] সাধাৰণ মধুৰিআম ছাইডিয়াম গুৱাজাভা (নেমু মধুৰিআম, আপেল মধুৰিআম) হৈছে মৰ্টেল পৰিয়ালৰ (মাইৰ্টেচিয়া) অন্তৰ্গত এটি সৰু বৃক্ষ। ই মেক্সিকো, মধ্য আমেৰিকা, কেৰিবিয়ান আৰু উত্তৰ দক্ষিণ আমেৰিকাৰ এটি স্থানীয় উদ্ভিদ।[3] মধুৰিআম নামটো ছাইডিয়াম গণৰ আন কিছুমান প্ৰজাতি যেনে ষ্ট্ৰবেৰী মধুৰিআম (ছাইডিয়াম কেটেলেয়ানাম) আৰু আনাৰস মধুৰিআম (ফেইজোয়া চেল'ইয়ানা)কো দিয়া হয়। ২০১৯ চনত বিশ্বজুৰি ৫৫ নিযুত টন মধুৰিআম উৎপাদন কৰা হৈছিল, যাৰ ভিতৰত ৪৫%ই ভাৰতৰ আছিল। উদ্ভিদবিজ্ঞানত মধুৰিআমক এবিধ বেৰীজাতীয় ফল হিচাপে ধৰা হয়।
| মধুৰিআম Guavas | |
|---|---|
| |
| আপেল মধুৰিআম (ছাইডিয়াম গুৱাজাভা) | |
| জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | |
| ৰাজ্য: | Plantae |
| বিভাগ: | Magnoliophyta |
| শ্ৰেণী: | Magnoliopsida |
| উপশ্ৰেণী: | Rosidae |
| বৰ্গ: | Myrtales |
| পৰিয়াল: | Myrtaceae |
| উপপৰিয়াল: | Myrtoideae |
| গোত্ৰ: | Myrteae |
| গণ: | Psidium L. |
| প্ৰজাতি | |
|
প্ৰায় ১০০, লিখনী চাওক | |
| সমাৰ্থক | |
|
Calyptropsidium O.Berg | |
ব্যুৎপত্তি
সম্পাদনা কৰকমধুৰিআম বা ইংৰাজী ভাষাৰ গুৱাভা শব্দটো ষোড়শ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰাই ব্যৱহাৰ হোৱা যেন অনুমান হয়।[4] এই নামটো টাইনো ভাষাৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে,[5] যিটো আৰাৱাকসকলৰ এটা ভাষা যিটোক মধুৰিআম গছৰ বাবে গুয়াবো হিচাপে স্পেনিছ ভাষাত গুৱায়াবা বুলি কোৱা হয়।[4] একে ৰূপতে ইয়াক বহুতো ইউৰোপীয় আৰু এছিয়ান ভাষাত অভিযোজিত কৰা হৈছে।[3]
উৎপত্তি আৰু বিতৰণ
সম্পাদনা কৰকমধুৰিআমৰ উৎপত্তি মেক্সিকো, মধ্য আমেৰিকা বা উত্তৰ দক্ষিণ আমেৰিকাৰ পৰা সমগ্ৰ কেৰিবিয়ান অঞ্চলত বিস্তৃত বুলি ভবা অঞ্চল এটাৰ পৰা হৈছিল।[3][6][7] পেৰুৰ প্ৰত্নতাত্ত্বিক স্থানসমূহত খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৫০০ চনৰ পৰাই মধুৰিআম খেতি কৰাৰ প্ৰমাণ পোৱা গৈছিল।[7]
উপক্ৰান্তীয় আৰু গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় এছিয়া, আমেৰিকাৰ কিছু অংশ (টেনেচি আৰু উত্তৰ কেৰ’লিনাৰ পৰা দক্ষিণলৈ, লগতে পশ্চিম আৰু হাৱাই), গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় আফ্ৰিকা আৰু ওচেনিয়াত মধুৰিআমক শস্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল।[6] ঊনবিংশ শতিকাত আমেৰিকাৰ ফ্ল’ৰিডাত মধুৰিআম প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল[3] আৰু তাত ছাৰাচোটা, চিপলি, ৱাল্ডো আৰু ফ’ৰ্ট পিয়ৰ্চৰ দৰে উত্তৰ দিশত ইয়াৰ খেতি কৰা হয়। কিন্তু ইহঁত কেৰিবিয়ান ফলৰ মাখিৰ প্ৰাথমিক গৃহস্থ উদ্ভিদ আৰু ফ্ল’ৰিডাৰ যিবোৰ অঞ্চলত এইবিধ কীট-পতংগ থাকে সেইবোৰ অঞ্চলত আক্ৰমণৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলগীয়া হয়।[8]
কেইবাখনো গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় আৰু উপক্ৰান্তীয় দেশত মধুৰিআম খেতি কৰা হয়।[3][6] মধুৰিআমৰ কেইবাবিধো প্ৰজাতি ব্যৱসায়িকভাৱে খেতি কৰা হয়; আপেল মধুৰিআম আৰু ইয়াৰ জাতসমূহেই হৈছে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত সৰ্বাধিক ব্যৱসায় কৰা মধুৰিআম।[3] দক্ষিণ-পশ্চিম ইউৰোপতো মধুৰিআম পোৱা যায়, বিশেষকৈ, গ্ৰীচ আৰু মালাগা (স্পেইন)ৰ কোষ্টা ডেল ছলত য'ত বিংশ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰাই ব্যৱসায়িকভাৱে মধুৰিআম খেতি কৰা হৈছিল।[6] বেছিভাগ প্ৰজাতিৰ পৰিপক্ব গছ মোটামুটি ঠাণ্ডা প্ৰতিৰোধী আৰু −৪ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (২৫ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট)তকৈ সামান্য ঠাণ্ডা তাপমাত্ৰাত জীয়াই থাকিব পাৰে, কিন্তু সৰু গছবোৰ হিমায়িত হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।[9]
উপক্ৰান্তীয় অঞ্চলৰ ঘৰুৱা খেতিয়কসকলৰ বাবে মধুৰিআম খেতি অতি আগ্ৰহৰ বিষয় কাৰণ গছজোপাত ফল ধৰালৈকে ইয়াক ঘৰৰ ভিতৰত পাত্ৰতে বৃদ্ধি ঘটাব পাৰি। এনে বৈশিষ্ট্যযুক্ত গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ফলসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। বীজৰ পৰা খেতি কৰিলে মধুৰিআম গছ এজোপাই মাত্ৰ দুবছৰৰ ভিতৰতে ফল দিব পাৰে আৰু চল্লিশ বছৰলৈকে তেনেকৈয়ে ফল দি থাকিব পাৰে।[3]
প্ৰকাৰসমূহ
সম্পাদনা কৰকসঘনাই খোৱা প্ৰজাতিটো, আৰু যিটোক প্ৰায়ে কেৱল "মধুৰিআম" বুলি কোৱা হয়, সেয়া হ'ল আপেল মধুৰিআম (ছাইডিয়াম গুৱাজাভা)। মধুৰিআম সাধাৰণ মাইৰ্ট'ইডিয়া, কঠিন ক'লা গধুৰ পাত বিপৰীত, সৰল, উপবৃত্তাকাৰৰ পৰা ডিম্বাকৃতিৰ আৰু ৫–১৫ চেণ্টিমিটাৰ (২–৬ ইঞ্চি) দীঘল। ফুলবোৰ বগা, পাঁচটা পাহি আৰু অসংখ্য পুংকেশৰযুক্ত। ফলবোৰ বহু-গুটিযুক্ত বেৰীজাতীয়।[10]
-
আপেল মধুৰিআমৰ ফুল -
বগা মধুৰিআম -
'থাই মেৰুণ' মধুৰিআম, এবিধ ৰঙা আপেল মধুৰিআমৰ জাত
.jpg)
পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ
সম্পাদনা কৰকছাইডিয়াম প্ৰজাতি কিছুমান লেপিডপ্টেৰাৰ কেটাৰপিলাৰে খায়, মূলতঃ এলো স্ফিংক্স (এৰিনিছ এলো), ইউপছিউড’ছ’মা এবাৰেন্স, ই. ইনভ’লুটাম আৰু হাইপাৰকম্পে ইকাছিয়াৰ দৰে মথবোৰে। প্ৰনেমেটাছ প্ৰুনি আৰু টাইডিয়াছ মুনষ্টেৰিৰ দৰে মাইট আপেল মধুৰিআম (পি. গুৱাজাভা) আৰু হয়তো আন প্ৰজাতিৰ শস্যৰ কীট বুলি জনা যায়।[3] এৰউইনিয়া প্চিডি বেক্টেৰিয়াই আপেল মধুৰিআমত পচন ৰোগৰ সৃষ্টি কৰে।[11]
মানুহে এই ফলটোৰ খেতি কৰে আৰু চৰাইৰ দৰে আন বহুতো প্ৰাণীয়ে ইয়াক খাদ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰি বীজবোৰ সহজেই মল-মূত্ৰৰ জৰিয়তে বিয়পাই দিয়ে। হাৱাইত ষ্ট্ৰবেৰী মধুৰিআম (পি. লিটৰেল) এটা আক্ৰমণাত্মক প্ৰজাতিত পৰিণত হৈছে যাৰ ফলত আন ১০০ৰো অধিক উদ্ভিদ প্ৰজাতিৰ বাবে বিলুপ্তিৰ ভাবুকি আহিছে।[12][13] ইয়াৰ বিপৰীতে বাসস্থান ধ্বংসৰ বাবে মধুৰিআমৰ কেইবাটাও প্ৰজাতি বিৰল হৈ পৰিছে আৰু এটা (জামাইকান মধুৰিআম, পি. ডুমেটোৰাম), ইতিমধ্যে বিলুপ্ত হৈ গৈছে।
হাৱাইত মাংস ৰান্ধিবৰ বাবে মধুৰিআম গছৰ কাঠ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আৰু সমগ্ৰ আমেৰিকাত বাৰ্বিকিউ প্ৰতিযোগিতাত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিউবা আৰু মেক্সিকোত ইয়াৰ পাত বাৰ্বিকিউত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ফল
সম্পাদনা কৰকমধুৰিআম, সাধাৰণতে ৪ৰ পৰা ১২ চেণ্টিমিটাৰ (১+১⁄২ৰ পৰা ৪+১⁄২ ইঞ্চি) দীঘল, প্ৰজাতিটোৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ঘূৰণীয়া বা ডিম্বাকৃতিৰ হয়।[3] ইহঁতৰ সুগন্ধি উচ্চাৰিত আৰু সাধাৰণ, নেমুৰ বাকলিৰ দৰে যদিও কম তীক্ষ্ণ। বাহিৰৰ বাকলিটো ৰুক্ষ হ’ব পাৰে, প্ৰায়ে তিতা সোৱাদযুক্ত হ’ব পাৰে বা কোমল আৰু মিঠা হ’ব পাৰে। কিছুমান প্ৰজাতিৰ বাকলিবোৰ ডাঠ হয়। সাধাৰণতে পকাৰ আগত সেউজীয়া থাকে, কিন্তু পকিলে হালধীয়া, মেৰুণ বা সেউজীয়াও হ’ব পাৰে। ভিতৰৰ মজ্জা মিঠা বা টেঙা আৰু অফ-হোৱাইট ("বগা" মধুৰিআম)ৰ পৰা গভীৰ গোলাপী ("ৰঙা" মধুৰিআম) হ'ব পাৰে। কেন্দ্ৰীয় মজ্জাত থকা বীজৰ সংখ্যা আৰু কঠিনতা প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ভিন্ন হয়।[3]
উৎপাদন
সম্পাদনা কৰক| মধুৰিআম উৎপাদন – ২০১৯ | |
|---|---|
| দেশ | উৎপাদন (মিলিয়ন মেট্ৰিক টন) |
২১.৮
| |
৪.৮
| |
৩.৮
| |
৩.১
| |
২.৩
| |
২.১
| |
বৈশ্বিক |
৫৫.৪
|
| উৎস: ট্ৰিজ গ্ল'বেল ট্ৰেড প্লেটফৰ্ম (ফাঅ'ষ্টেটৰ পৰা)[14] | |
২০১৯ চনত বিশ্বত মধুৰিআম উৎপাদন ৫.৫ কোটি টন আছিল, মুঠ উৎপাদনৰ ৪৫% ভাৰতৰ (তালিকা চাওক)। অন্যান্য প্ৰধান উৎপাদনকাৰী দেশসমূহৰ ভিতৰত আছিল চীন আৰু থাইলেণ্ড।[14]
ব্যৱহাৰ
সম্পাদনা কৰক| পৌষ্টিক মূল্য প্ৰতি ১০০ গ্ৰামত | |
|---|---|
| শক্তি | 285 কিলোজুল (68 কিলোকেলৰি) |
| শৰ্কৰাসমূহ | 14.32 g |
| - চেনি | 8.92 g |
| - খাদ্য আঁহ | 5.4 g |
| চৰ্বী | 0.5 g |
| প্ৰ’টিন | 2.55 g |
| পানী | 81 g |
| ভিটামিন এ সমতুল্য | 31 μg (4%) |
| - বিটা-কেৰটিন | 374 μg (3%) |
| থায়েমিন (ভিটামিন বি১) | 0.067 mg (6%) |
| Rৰাইবফ্লভিন (ভিটামিন বি২) | 0.04 mg (3%) |
| নিয়াচিন (ভিটামিন বি৩) | 1.084 mg (7%) |
| পেণ্টথেনিক এচিড (বি৫) | 0.451 mg (9%) |
| ভিটামিন বি৬ | 0.11 mg (8%) |
| ফলেট (ভিটামিন বি৯) | 49 μg (12%) |
| ভিটামিন চি | 228.3 mg (275%) |
| ভিটামিন কে | 2.2 μg (2%) |
| কেলচিয়াম | 18 mg (2%) |
| লো | 0.26 mg (2%) |
| মেগনেছিয়াম | 22 mg (6%) |
| মেংগানিজ | 0.1 mg (5%) |
| ফছফ’ৰাছ | 40 mg (6%) |
| পটাছিয়াম | 417 mg (9%) |
| ছডিয়াম | 2 mg (0%) |
| জিংক | 0.23 mg (2%) |
| লাইক’পিন | 5200 µg |
| Link to USDA Database entry শতাংশসমূহ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ বাবে ইউ.এছ. পৰামৰ্শৰ ভিত্তিত আনুমানিকভাৱে দিয়া হৈছে। উৎস: ইউ.এছ.ডি.এ. পোষক তথ্যকোষ | |
ৰান্ধনীশালৰ ক্ষেত্ৰত
সম্পাদনা কৰকমেক্সিকো আৰু অন্যান্য লেটিন আমেৰিকাৰ দেশবোৰত, আগুয়া ফ্ৰেস্কা পানীয় প্ৰায়ে মধুৰিআমেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। গোটেই ফলটো পাঞ্চৰ এক মুখ্য উপাদান, আৰু ৰসটো প্ৰায়ে ৰন্ধন চছ (গৰম বা ঠাণ্ডা), এলেচ, কেণ্ডি, শুকান জলপান, ফলৰ দণ্ড, আৰু মিঠাইত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, বা চাময়ত ডুবাই ৰস ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পুল্ক দে গুয়াবা ("গুয়াবা" মধুৰিআমৰ বাবে স্পেনিছ) হৈছে এই অঞ্চলবোৰত এক সাধাৰণ সুৰাযুক্ত পানীয়।[15]
বহু দেশত মধুৰিআম কেঁচাকৈ খোৱা হয়, সাধাৰণতে চাৰফালকৈ কাটি বা আপেলৰ দৰে খোৱা হয়; ইয়াক এচিকুট নিমখ আৰু জলকীয়া, কেয়ন পাউদাৰ বা মছলাৰ মিশ্ৰণৰ সৈতেও খাব পাৰি। ফিলিপাইনছত চিনিগাং ৰন্ধাত পকা মধুৰিআম ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিউবাত পেষ্টেলিটছ ডি গুৱায়াবা হিচাপে গুৱাভা এটা জলপান; আৰু টাইৱানত গৰমৰ সময়ত বহুতো ৰাস্তাৰ চুক আৰু নৈশ বজাৰত বিক্ৰী কৰা হয়, লগতে ডুবাই থোৱাৰ বাবে চেনি আৰু নিমখৰ সৈতে মিহলি কৰা শুকান প্লাম পাউদাৰৰ পেকেট দিয়া হয়। পূব এছিয়াত মধুৰিআম সাধাৰণতে মিঠা আৰু টেঙা শুকান প্লাম পাউদাৰৰ মিশ্ৰণৰ সৈতে খোৱা হয়। বহু দেশত মধুৰিআমৰ ৰস সেৱন কৰা হয়। ফলৰ চালাডতো প্ৰায়ে এই ফল অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
পেক্টিনৰ মাত্ৰা অধিক হোৱাৰ বাবে মধুৰিআমক মিঠাই, সংৰক্ষিত, জেলী, জাম, আৰু মাৰ্মেলেড (যেনে ব্ৰাজিলৰ গ'ইয়াবাডা আৰু কলম্বিয়ান আৰু ভেনিজুৱেলাৰ বোকাডিলো) তৈয়াৰ কৰিবলৈ আৰু টোষ্টত পৰিবেশন কৰা মাৰ্মেলেড জাম হিচাপে ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[3]
ৰঙা মধুৰিআমবোৰ নিমখযুক্ত সামগ্ৰী যেনে চছ, বিলাহীৰ বাবে প্ৰতিষ্ঠাপন, বিশেষকৈ এচিডিটি হ্ৰাস কৰিবলৈ আধাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। মধুৰিআম ফল আৰু পাতৰ সঞ্চাৰৰ পৰা পানীয় এটা তৈয়াৰ কৰা হ'ব পাৰে, যাক ব্ৰাজিলত চা-ডি-গিয়াবেইৰা, অৰ্থাৎ মধুৰিআম গছৰ পাতৰ "চাহ" বুলি কোৱা হয়।
পুষ্টি
সম্পাদনা কৰকএটা কেঁচা সাধাৰণ মধুৰিআম হ’ল ৮১% পানী, ১৪% কাৰ্বহাইড্ৰেট, ৩% প্ৰটিন, আৰু ০.৫% চৰ্বি (তালিকা)। ১০০ গ্ৰাম (৩.৫ অ’জ) ৰেফাৰেন্স পৰিমাণত কেঁচা মধুৰিআমে ৬৮ কেলৰি যোগান ধৰে আৰু ই খাদ্যৰ আঁহ আৰু ভিটামিন চিৰ সমৃদ্ধ উৎস (দৈনিক মূল্যৰ ২৭৫%, ডিভি), মধ্যমীয়া মাত্ৰাৰ ফলিক এচিড (১২% ডিভি, মেজ)। কেঁচা মধুৰিআমত লাইকোপেন থাকে (তালিকা)।
ফাইটোকেমিকেলছ
সম্পাদনা কৰকমধুৰিআম গছৰ পাতত কেৰটিনয়ড আৰু পলিফিনল দুয়োটা থাকে, যেনে (+)-গেলোকেটেচিন আৰু লিউকোচাইনিডিন।[16] যিহেতু এই ফাইটোকেমিকেলবোৰৰ কিছুমানে ফলৰ ছাল আৰু মঙহৰ ৰং উৎপন্ন কৰে, সেয়েহে ৰঙা-কমলা ৰঙৰ মধুৰিআমবোৰত হালধীয়া-সেউজীয়া ৰঙৰ মধুৰিআমতকৈ পলিফিনল আৰু কেৰটিনয়ডৰ পৰিমাণ বেছি হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।
বীজৰ তেল
সম্পাদনা কৰকৰন্ধন বা প্ৰসাধন সামগ্ৰীৰ বাবে মধুৰিআমৰ বীজৰ তেল ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ইয়াত প্ৰচুৰ পৰিমাণে লিনোলিক এচিড থাকে।[17]
লোক চিকিৎসা
সম্পাদনা কৰক১৯৫০ চনৰ পৰা মধুৰিআম – বিশেষকৈ পাত – লোকচিকিৎসাত ইয়াৰ উপাদান, সম্ভাৱ্য জৈৱিক ধৰ্ম আৰু ইতিহাসৰ বাবে অধ্যয়ন কৰা হৈছে।[18]
পৰজীৱী
সম্পাদনা কৰকমধুৰিআম হৈছে এ. ছাচপেন্সাৰ দৰে ফলৰ মাখিৰ অন্যতম সাধাৰণ গৃহস্থ উদ্ভিদ, যিয়ে অতি পকা বা নষ্ট মধুৰিআমত কণী পাৰে। তাৰ পিছত এই মাখিবোৰৰ পলুৱে পূপা পৰ্যায়লৈ আগবাঢ়িব নোৱাৰালৈকে ফলবোৰ গ্ৰহণ কৰে।[19] এই পৰজীৱীতাই মধ্য আমেৰিকাৰ জাতিসমূহৰ বাবে লাখ লাখ অৰ্থনৈতিক লোকচানৰ সৃষ্টি কৰিছে।[20]
ভেঁকুৰৰ ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণু, নিওপেষ্টালটিঅ’পচিছ আৰু পেষ্টাল’টিঅ’পচিছ প্ৰজাতি কলম্বিয়াত মধুৰিআমত খহুৰ চোকোৰা সৃষ্টিকাৰী কাৰ্যকাৰক এজেণ্ট।[21]
চিত্ৰমালা
সম্পাদনা কৰক-
হালধীয়া ফলৰ চেৰী মধুৰিআম, (কেতিয়াবা নেমু মধুৰিআম বুলিও কোৱা হয়) ছাইডিয়াম লিট’ৰেল জাত লিটৰেল -
ষ্ট্ৰবেৰী মধুৰিআম, ছাইডিয়াম লিট’ৰেল জাত কেট্লয়ানাম -
এটা পচা মধুৰিআম -
মধুৰিআমৰ বীজৰ তেল
লগতে চাওক
সম্পাদনা কৰকতথ্য উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ "Psidium". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2009-01-27. http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?10034। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-03-03.
- ↑ "Cambridge Advanced Learner's Dictionary & Thesaurus". Cambridge University Press. http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/guava। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 August 2012.
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 Morton JF (1987). "Guava". Fruits of Warm Climates. Purdue University. পৃষ্ঠাসমূহ: 356–363. http://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/guava.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 April 2015.
- ↑ 4.0 4.1 "Guava". Online Etymology Dictionary. 2022. https://www.etymonline.com/word/guava। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 September 2022.
- ↑ "Guayaba". deChile.net. 2022. http://etimologias.dechile.net/?guayaba.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "Psidium guajava (guava)". CABI: Invasive Species Compendium. 2017. http://www.cabi.org/isc/datasheet/45141। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2017.
- ↑ 7.0 7.1 Clement, Charles R. (2005). Prance, Ghillean; Nesbitt, Mark. eds. The Cultural History of Plants. Routledge. পৃষ্ঠা. 93. ISBN 0415927463.
- ↑ Boning, Charles R. (2006). Florida's Best Fruiting Plants: Native and Exotic Trees, Shrubs, and Vines. প্ৰকাশক Sarasota, Florida: Pineapple Press, Inc.. পৃষ্ঠা. 99. ISBN 1-56164-372-6.
- ↑ Sauls JW (December 1998). "Home fruit production – Guava". Texas A&M Horticulture Program. http://aggie-horticulture.tamu.edu/citrus/guava.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2012-04-17.
- ↑ Judd, WS; Campbell, CS; Kellogg, EA; Stevens, PF; Donoghue, MJ (2002). Plant systematics, a phylogenetic approach. Sinauer Associates, Inc.. পৃষ্ঠা. 398–399. ISBN 0878934030. https://archive.org/details/plantsystematics0002unse/page/398.
- ↑ Pomini AM; Manfio GP; Araújo WL; Marsaioli AJ. (2005). "Acyl-homoserine lactones from Erwinia psidii R. IBSBF 435T, a guava phytopathogen (Psidium guajava L.)". Journal of Agricultural and Food Chemistry খণ্ড 53 (16): 6262–6265. doi:10.1021/jf050586e. PMID 16076103. https://pubs.acs.org/doi/10.1021/jf050586e.
- ↑ Price J (14 June 2008). "Strawberry guava's hold has proven devastating". Honolulu Star Bulletin. http://archives.starbulletin.com/2008/06/14/editorial/commentary.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2014.
- ↑ "Leveling the Playing Field in Hawai'i's Native Forests". Conservation Council for Hawai‘i. 2010. Archived from the original on 15 December 2014. https://web.archive.org/web/20141215065428/http://www.conservehi.org/documents/CCH_StrawberryGuava_ActionAlert.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 December 2014.
- ↑ 14.0 14.1 "Guava production in 2018". Tridge. 2019. https://www.tridge.com/intelligences/guava/production। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 November 2020.
- ↑ Onstott, Jane (2010) (en ভাষাত). National Geographic Traveler: Mexico. National Geographic Books. পৃষ্ঠা. 36. ISBN 9781426205248. https://archive.org/details/nationalgeograph0000onst. "aguas frescas national geographic."
- ↑ Seshadri, TR; Vasishta, K (1965). "Polyphenols of the leaves of psidium guava—quercetin, guaijaverin, leucocyanidin and amritoside". Phytochemistry খণ্ড 4 (6): 989–92. doi:10.1016/S0031-9422(00)86281-0.
- ↑ Kobori CN; Jorge N (2005). "Caracterização dos óleos de algumas sementes de frutas como aproveitamento de resíduos industriais" (pt ভাষাত). Ciênc Agrotec খণ্ড 29 (5): 108–14. doi:10.1590/S1413-70542005000500014. http://www.scielo.br/pdf/cagro/v29n5/a14v29n5.pdf.
- ↑ de Boer, HJ; Cotingting, C (2014). "Medicinal plants for women's healthcare in southeast Asia: a meta-analysis of their traditional use, chemical constituents, and pharmacology". J Ethnopharmacol খণ্ড 151 (2): 747–67. doi:10.1016/j.jep.2013.11.030. PMID 24269772.
- ↑ van Whervin, L. Walter (1974-03-01). "Some Fruitflies (Tephritidae) in Jamaica". PANS Pest Articles & News Summaries খণ্ড 20 (1): 11–19. doi:10.1080/09670877409412331. ISSN 0030-7793.
- ↑ Baranowski, Richard; Glenn, Holly; Sivinski, John (1993-06-01). "Biological Control of the Caribbean Fruit Fly (Diptera: Tephritidae)". The Florida Entomologist খণ্ড 76 (2): 245. doi:10.2307/3495721. ISSN 0015-4040.
- ↑ Solarte, F.; Munoz, C.G.; Maharachchikumbura, S.S.N.; Alvarez, E. (2018). "Diversity of Neopestalotiopsis and Pestalotiopsis spp., causal agents of guava scab in Colombia.". Plant Disease খণ্ড 102 (1): 49–59. doi:10.1094/PDIS-01-17-0068-RE.
বাহ্যিক সংযোগ
সম্পাদনা কৰক| ৱিকিমিডিয়া কমন্সত মধুৰিআম সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে। |