শিলিগুড়ি

শিলিগুড়ি (locally: [ˈʃiliɡuɽi] ( শুনক)) পশ্চিমবংগৰ এখন প্ৰধান চহৰ যিয়ে চুবুৰীয়া জিলাৰ ৰাজধানী জলপাইগুড়িৰ সৈতে "টুইন চিটি" গঠন কৰে। ভাৰতৰ পশ্চিমবংগ ৰাজ্যৰ দাৰ্জিলিং আৰু জলপাইগুড়ি জিলাৰ বিভিন্ন অঞ্চলত বিস্তৃত হৈ আছে এই চহৰখন। "উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ দুৱাৰ" নামেৰে জনাজাত, শিলিগুড়ি চৰকাৰী ভাষা বাংলা। শিলিগুড়ি তিনিটা Ts - tea-চাহ, timber-কাঠ আৰু tourism-পৰ্যটনৰ বাবে জনপ্ৰিয়। ই মহানন্দা নদীৰ পাৰত আৰু হিমালয়ৰ পাদদেশত অৱস্থিত তিস্তা নদীৰ পাৰত অৱস্থিত। কলকাতা আৰু আছানছলৰ পিছত পশ্চিম বংগৰ তৃতীয় বৃহত্তম নগৰীয়া এগ্লোমেৰেচন হৈছে শিলিগুড়ি।

পশ্চিমবংগত শিলিগুৰিৰ কৌশলগত গুৰুত্ব অতিশয় বেছি। ই সুবিধাজনকভাৱে অৱস্থিত, চাৰিটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমা অৰ্থাৎ . চীন, নেপাল, বাংলাদেশ আৰু ভূটান। ইয়াৰ উপৰিও ই উত্তৰ-পূবক মূল ভাৰতৰ সৈতে সংযোগ কৰে। পূব হিমালয়ৰ পাদদেশত অৱস্থিত শিলিগুড়ি হৈছে এক উল্লেখযোগ্য বাণিজ্য আৰু পৰিবহণ কেন্দ্ৰ।

ইতিহাস

ছিক্কিমৰ ৰজাৰ শাসনকালত দাৰ্জিলিং জিলাৰ মানচিত্ৰ (১৮৩৮)।

মধ্যযুগৰ ইতিহাস

ব্ৰিটিছ চৰকাৰে "নিয়ন্ত্ৰিত অঞ্চল" বুলি গণ্য কৰাৰ পিছত দাৰ্জিলিং জিলাৰ মানচিত্ৰ (১৮৭৬)।

শৈলেন দেবনাথৰ মতে "শিলিগুড়ি" মানে শিলগুটি বা শিলৰ থোপা। ১৯ শতিকালৈকে এই অঞ্চলটোক "শিল্চগুড়ি" বুলি কোৱা হৈছিল যেতিয়া এই অঞ্চলটো আবৰি থকা ঘন দোলকা অৰণ্য আছিল। ছিক্কিম ৰাজ্যৰ এখন সৰু কৃষিভিত্তিক গাঁও আছিল শিলিগুড়ি । ১৭৮৮ চনত নেপাল ৰাজ্যই ইয়াক দখল কৰে, তাৰ পিছত কিৰাতি আৰু নেপালী লেপচাসকলে এই অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিবলৈ আহে।

সেই সময়ত ফাঁচিদেৱাৰ শিলিগুড়িৰ দক্ষিণে মহানন্দাৰ এটা নদী বন্দৰ মালদা, বঙ্গ আৰু বিহাৰৰ সৈতে বাণিজ্যিক বন্ধন গঢ়ি তোলাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছিল। এইদৰে ভূটান আৰু ছিকিমীয়াসকলে নিজৰ মূল ভূখণ্ডলৈ সামগ্ৰী অনাৰ বাবে এই নদীৰ পাৰৰ বাণিজ্যিক ৰেখা ব্যৱহাৰ কৰিছিল।^{[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]}

আধুনিক ইতিহাস

শিলিগুড়িৰ আৰম্ভণি হৈছিল এটা সৰু অঞ্চল অৰ্থাৎ এতিয়া শক্তিগঢ়, চহৰৰ দক্ষিণ অংশ, মহানন্দা নদীৰ পাৰত। ১৮১৫ চনত ব্ৰিটেইন-নেপালৰ মাজত স্বাক্ষৰিত সুগৌলি চুক্তিয়ে শিলিগুড়িৰ সম্ভাৱনা সলনি কৰিলে। যিহেতু ই দাৰ্জিলিং পাহাৰ আৰু নেপালৰ মূল ভূখণ্ডৰ সৈতে এটা ট্ৰেনজিট বিন্দু হৈ পৰিছিল। ১৮১৫ চনৰ পৰা বাণিজ্যৰ কৌশলগত সুবিধাৰ বাবে শিলিগুড়ি এখন সৰু চহৰ হিচাপে দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৮৬৫ চনত ব্ৰিটিছে দাৰ্জিলিং আৰু সমগ্ৰ দুৱাৰছ অঞ্চল দখল কৰি চাহ বাগিচা নিৰ্মাণ কৰি উৎপাদিত সামগ্ৰী ইংলেণ্ডলৈ ৰপ্তানি কৰে। সহজ ৰপ্তানিৰ বাবে তেওঁলোকে শিলিগুড়ি টাউন ৰেলৱে ষ্টেচন প্ৰৱৰ্তন কৰে যিটো আজিও আছে, আৰু ১৮৮০ চনত ষ্টেচনৰ পৰা দাৰ্জিলিংলৈ খেলনা ৰেল প্ৰৱৰ্তন কৰে। ইয়াৰ ফলত ১৯০৭ চনত শিলিগুড়ীয়ে মহকুমা চহৰৰ মৰ্যাদা লাভ কৰাত সহায় কৰে।

স্বাধীনতাৰ পিছত শিলিগুৰিৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যোৱা খেলনা ৰেল, ১৯৫৫ চনত

১৯৪৭ চনত বঙ্গক পশ্চিম বংগ আৰু পূব পাকিস্তান (পৰৱৰ্তী সময়ত বাংলাদেশ) হিচাপে বিভক্ত হোৱাৰ সময়ত "শিলিগুড়ি কৰিডৰ" গঠন হয়, পিছলৈ ১৯৭৫ চনত ছিকিম ভাৰতৰ সৈতে একত্ৰিত হয়। এইখিনিতে বহুতো অনুপ্ৰৱেশকাৰীয়ে ইয়াত উন্নত সুবিধাৰ বাবে বসতি স্থাপন কৰিবলৈ আহিছিল যাৰ ফলত জনসংখ্যা বৃদ্ধি পাইছিল। পিছলৈ ১৯৫০ চনত শিলিগুড়ীয়ে পৌৰসভাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে। শিলিগুড়িৰ গুৰুত্বৰ কথা মনত ৰাখি ১৯৫১ চনত নতুনকৈ নিৰ্মিত (১৯৪৯) মিটাৰ গেজ শিলিগুড়ি জংচন ৰেলৱে ষ্টেচনেৰে অসম ৰেল সংযোগ স্থাপন কৰা হয়। কেইবছৰমানৰ পিছত ১৯৬১ চনত এই সকলোবোৰ ষ্টেচন ব্ৰড গেজ নিউ জলপাইগুড়ি জংচন ৰেলৱে ষ্টেচনৰ সৈতে সংযোগ কৰা হয় যিটো পিছলৈ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰেল ষ্টেচনত পৰিণত হয়।

প্ৰচণ্ড বৃদ্ধিৰ বাবে শিলিগুড়ি এতিয়া অতীতৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা বহু দূৰত, গুৱাহাটীৰ পিছত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ আৰু দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পোৱা চহৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। ১৯৭১- ১৯৮১ চনৰ ভিতৰত শিলিগুড়িৰ বৃদ্ধিৰ হাৰ আছিল ৫৭.৮%, এই বৃদ্ধিৰ কথা বিবেচনা কৰিলে ১৯৮১ চনত শিলিগুড়ি সংহত নগৰ উন্নয়ন প্ৰকল্প কাৰ্যসূচীৰ অধীনত আহে। ১৯৮১–১৯৯১ চনত শিলিগুড়ীয়ে জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰৰ ৪৬.৮৩% স্পৰ্শ কৰিছিল। নাথু লা পাছৰ জৰিয়তে বাণিজ্যৰ বাবে ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত হোৱা চুক্তিয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰিবহণ আৰু লজিষ্টিক কেন্দ্ৰ হিচাপে শিলিগুড়িৰ উন্নয়ন আৰু সম্ভাৱনা ক্ষিপ্ৰ কৰি তুলিছে। পিছলৈ ১৯৯৪ চনত শিলিগুড়িয়ে এটা পৌৰ নিগম গঢ়ি তোলে যিটোৱে শিলিগুৰি চহৰৰ নাগৰিক আন্তঃগাঁথনি আৰু প্ৰশাসনৰ দায়িত্ব লৈ আহিছে। কলকাতাৰ পিছতে এতিয়া শিলিগুড়ীয়ে পশ্চিমবংগৰ ৩য় বৃহত্তম চহৰ হিচাপে মৰ্যাদা লাভ কৰিছে।