ৱিকিপিডিয়া

হিন্দু পদ্ধতিত সময়ৰ একক

হিন্দু গ্ৰন্থসমূহত হিন্দু সময়ৰ এককসমূহ মাইক্ৰ’ছেকেণ্ডৰ পৰা ত্ৰিলিয়ন বছৰলৈকে বৰ্ণনা কৰা হৈছে, যাৰ ভিতৰত আছে হিন্দু ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞান সাধাৰণ ঘটনাসমূহৰ পুনৰাবৃত্তি কৰা মহাজাগতিক সময়ৰ চক্ৰ।[1][2] সময় (কাল) ক চিৰন্তন বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়।[3] বেদ, মনুস্মৃতি, ভাগৱত পুৰাণ, বিষ্ণু পুৰাণ, মহাভাৰত, সূৰ্য্য সিদ্ধান্ত আদিত সময়ৰ বিভিন্ন অংশৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে।[4][5][6]

নাক্ষত্ৰিক জোখ-মাপ সম্পাদনা কৰক

 
ছেকেণ্ডৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি লগৰিথমিক স্কেলত হিন্দু পৰিমাপ

নাক্ষত্ৰিক জ্যোতিষ শাস্ত্ৰই হিন্দু সংশোধনমূলক প্ৰণালীৰ জৰিয়তে চিহ্ন আৰু নক্ষত্ৰপুঞ্জৰ মাজৰ সংৰেখন বজাই ৰাখে (বৈদিক-উৎপত্তি অয়নাংশ নামেৰে জনাজাত (সংস্কৃতঃ অয়ন "আন্দোলন" + 'আশন' "উপাদান") বিষুৱৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰা প্ৰগতিৰ অনুমতি দিবলৈ, আনহাতে ক্ৰান্তীয় জ্যোতিষ শাস্ত্ৰই প্ৰগতি উপেক্ষা কৰে।[7] ইয়াৰ ফলত প্ৰায় ২,০০০ বছৰ আগতে সংলগ্ন হৈ থকা দুয়োটা ব্যৱস্থা শতিকা জুৰি পৃথক হৈ আহিছে।[7][8]

হিন্দু জ্যোতিষত ব্যৱহৃত অয়নাংশ পদ্ধতি (বৈদিক জ্যোতিষ নামেৰেও জনাজাত) ৰ ভিতৰত আছে লাহিৰিয়াণংশ আৰু ৰমন অয়নাংশ।[9] ফাগান-ব্ৰেডলি অয়নাংশ হৈছে পশ্চিমীয়া নাক্ষত্ৰিক জ্যোতিষত ব্যৱহৃত অয়নাংশ প্ৰণালীৰ এক উদাহৰণ।[7] ২০২০ চনলৈকে, শ্ৰী যুক্তেশ্বৰ অয়নাংশ ব্যৱহাৰ কৰি গণনা কৰা সূৰ্য্যৰ চিহ্নবোৰ ক্ৰান্তীয় সূৰ্য্যৰ চিহ্নবোৰৰ পৰা প্ৰায় ২৩ ডিগ্ৰী পিছফালে আছিল।[7] এই গণনা অনুসৰি, উদাহৰণস্বৰূপে, ১২ মাৰ্চ-১২ এপ্ৰিলৰ ভিতৰত জন্ম হোৱা ব্যক্তিসকলৰ মীন ৰাশিৰ সূৰ্য্য চিহ্ন থাকিব। ইয়াৰ বিপৰীতে, ২১ মাৰ্চৰ পৰা ১৯ এপ্ৰিলৰ ভিতৰত জন্ম হোৱা ব্যক্তিসকলৰ ক্ৰান্তীয় গণনা অনুসৰি মেষ ৰাশিৰ সূৰ্য্য চিহ্ন থাকিব।[10]

নাক্ষত্ৰিক এককঃ[11]

Unit Definition Value in SI units
ত্ৰুটি base unit ≈ ০.৩০ µs
ৰেণু ৬০ ত্ৰুটি ≈ ১৮ µs
লৱ ৬০ ৰেণু ≈ ১,০৮০ µs
লীক্ষক ৬০ লৱ ≈ ৬৪.৮ ms
লিপ্ত ৬ লীক্ষক ≈ ০.৩৮৮৮ s
বিপল
prāṇa[12]

প্ৰাণ

১০ লিপ্ত ≈ ৩.৮৮৮ s
পল ৬০ লিপ্ত or ৬  প্ৰাণ ≈ ২৪ s
বিঘটি
vināḍī (विनाडी)
ঘটি ৬০ বিঘটি ≈ ১.৪৪ ks (২৪ মিনিট)
nādī (नाडी)
দণ্ড
মুহূৰ্ত ২ ঘটি ≈ ২.৮৮ ks (৪৮ মিনিট)
নক্ষত্ৰ অহোৰাত্ৰ

(sidereal day;

৬০ ঘটি ≈ ৮৬.৪ ks (২৪ h)
৩০ মুহূৰ্ত

সূৰ্য সিদ্ধান্ত অনুসৰিঃ [13][14]

একক সংজ্ঞা মান (এছ. আই. এককত)
ত্ৰুটি আধাৰ একক ≈ ২৯.৬ μs
তৎপৰ ১০০ ত্ৰুটি ≈ ২.৯৬ মি.ছে.
নিমিষ ৩০ তৎপৰ ≈ ৮৮.৯ মি.ছে.
কাষ্ঠ ১৮ নিমিষ ≈ ১.৬ ছে.
কলা ৩০ কাষ্ঠ ≈ ৪৮ ছে.
ঘটিকা ৩০ কলা ≈ ১.৪৪ ks (২৪ মিনিট)
মুহূৰ্ত (ক্ষণ) ২ ঘটিকা ≈ ২.৮৮ ks (৪৮ মিনিট)
অহোৰাত্ৰ (নাক্ষত্ৰিক দিন)
৩০ মুহূৰ্ত ≈ ৮৬.৪ ks (২৪ h)

বেদত ব্যৱহৃত সময়ৰ সৰু এককসমূহঃ [3][15]

Unit Definition Value in SI units
পৰমাণু base unit ≈ ২৬.৩ µs
অণু ২ পৰমাণু ≈ ৫২.৬৭ µs
ত্ৰসৰেণু ৩ অণু ≈ ১৫৮ µs
ত্ৰুটি ৩ ত্ৰসৰেণু ≈ ৪৭৪ µs
বেধ ১০০ ত্ৰুটি ≈ ৪৭.৪ ms
লৱ ৩ বেধ ≈ ০.১৪ s
নিমিষ ৩ লৱ ≈ ০.৪৩ s
ক্ষণ ৩ নিমিষ ≈ ১.২৮ s
কাষ্ঠ ৫ ক্ষণ ≈ ৬.৪ s
লঘু ১৫ কাষ্ঠ ≈ ৯৬ s (১.৬ মিনিট)
দণ্ড (nadika) ১৫ লঘু ≈ ১.৪৪ ks (২৪ মিনিট)
মুহূৰ্ত ২ দণ্ড ≈ ২.৮৮ ks (৪৮ মিনিট)
অহোৰাত্ৰ

(sidereal day)

৩০ মুহূৰ্ত ≈ ৮৬.৪ ks (২৪ h)
মাহ ৩০ অহোৰাত্ৰ ≈ ২,৫৯২ ks
ঋতু ২ মাহ ≈ ৫,১৮৪ ks
অয়ন ৩ ঋতু ≈ ১৫,৫৫২ ks (৬ মাহ)
সম্বতছৰ (year) ২ অয়ন ≈ ৩১,১০৪ ks
দেৱতাৰ অহোৰাত্ৰ
অনুগ্ৰহ কৰি এই অংশটো বহলাই লিখক।

নিম্নলিখিতবোৰেৰে গঠিত [lower-alpha 1][3]

একক সংজ্ঞা সমতা
তিথি (চান্দ্ৰ দিন) চন্দ্ৰ আৰু সূৰ্য্য্যৰ মাজত অনুদৈৰ্ঘ্য কোণ ১২° বৃদ্ধিৰ সময় ≈ ১ দিন (পৰিৱৰ্তন ১৯-২৬ ঘণ্টা
পক্ষ (চান্দ্ৰ পষেক) ১৫টা তিথি ১৫ দিন
মাহ (চান্দ্ৰ মাহ ) ২ পক্ষ: চন্দ্ৰ অৱক্ষয়ৰ সময়ত কৃষ্ণ পক্ষ (অন্ধকাৰ); বৃদ্ধিৰ সময়ত শুক্ল বা গৌৰ পক্ষ (উজ্জ্বল) ≈ ৩০ দিন (২৯.৫ দিন)
ঋতু (ঋতু) ২ মাহ ৬০ দিন
অয়ন ৩ ঋতু ≈ ১৮০ দিন
বৰ্ষ (চন্দ্ৰ বৰ্ষ) ২ অয়ন ≈ ৩৬০ দিন (≈ ID১) দিন

ক্ৰান্তীয় জোখ-মাপ সম্পাদনা কৰক

নিম্নলিখিতবোৰেৰে গঠিত [lower-alpha 2][3]

একক সংজ্ঞা সমতা
ঘটি আধাৰ একক ≈ ২৪ মিনিট
যম ৭. ৫ ঘটি ৩ ঘণ্টা
অহোৰাত্ৰম ৮ যম ২৪ ঘণ্টা (সূৰ্য্যোদয়ৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা ক্ৰান্তীয় দিন)

মহাজাগতিক জোখ-মাপ সম্পাদনা কৰক

তলৰ তালিকাখনত বিভিন্ন সত্তাৰ দ্বাৰা অনুভৱ কৰা সময়ৰ মহাজাগতিক হিন্দু এককৰ গণনা আছে, যেনে মানুহ, পিতৃ (পূৰ্বপুৰুষ) দেৱতা, মনু (মানৱতাৰ প্ৰজননকাৰী) আৰু ব্ৰহ্মা (সৃষ্টিকৰ্তা ভগৱান)। গণনাবোৰত সকলো সত্তাৰ বাবে পৰম্পৰাগত ৩৬০ দিনত এবছৰ (বাৰটা ৩০ দিনীয়া মাহ) আৰু ২৪ ঘণ্টাত এদিন বুলি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

Cosmic units of time
Unit[lower-alpha 3] Definition Human Pitri Deva Manu Brahma
মহা-কল্প ৩৬,০০০ কল্প আৰু প্ৰলয় ৩১১,০৪০,০০০,০০০,০০০  বছৰ ১০,৩৬৮,০০০,০০০,০০০  বছৰ ৮৬৪,০০০,০০০,০০০  বছৰ ~101,408,450.70  yr ১০০  বছৰ
মহা-প্ৰলয় মহা-কল্পৰ দৈৰ্ঘ্য
পৰাৰ্ধ 1⁄2 মহা-কল্প ১৫৫,৫২০,০০০,০০০,০০০  বছৰ ৫,১৮৪,০০০,০০০,০০০  বছৰ ৪৩২,০০০,০০০,০০০  বছৰ ~50,704,225.35  yr ৫০  বছৰ
কল্প ১৪  m + ১৫  ms; ১,০০০  cy ৪,৩২০,০০০,০০০  বছৰ ১৪৪,০০০,০০০  বছৰ ১২,০০০,০০০  বছৰ ~1,408.45  yr ১২  h
প্ৰলয় কল্পৰ দৈৰ্ঘ্য
মন্বান্তৰ [m] ৭১ চতুৰ্যুগ ৩০৬,৭২০,০০০  বছৰ ১০,২২৪,০০০  বছৰ ৮৫২,০০০  বছৰ ১০০  বছৰ 51.12  min
মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা [ms] কৃত্য-যুগ দৈৰ্ঘ্য ১,৭২৮,০০০  বছৰ ৫৭,৬০০  বছৰ ৪,৮০০  বছৰ ~6.76  mo ১৭.২৮  s
চতুৰ্যুগ [cy] কৃত্য, ত্ৰেতা, দ্বাপৰ & কলি-যুগ ৪,৩২০,০০০  বছৰ ১৪৪,০০০  বছৰ ১২,০০০  বছৰ ~1.41  yr ৪৩.২০  s
 
কৃত-যুগ মুঠ ১,৭২৮,০০০  বছৰ ৫৭,৬০০  বছৰ ৪,৮০০  বছৰ ~6.76  mo ১৭.২৮  s
কৃত-যুগ-সন্ধ্যা 1⁄10 কৃত-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ১৪৪,০০০  বছৰ ৪,৮০০  বছৰ ৪০০  বছৰ ~16.90  day ১.৪৪  s
কৃত-যুগ-সন্ধ্যাংশ
কৃত-যুগ[lower-alpha 4] ৪ কলি-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ১,৪৪০,০০০  বছৰ ৪৮,০০০  বছৰ ৪,০০০  বছৰ ~5.63  mo ১৪.৪০  s
 
ত্ৰেতা-যুগ মুঠ ১,২৯৬,০০০  বছৰ ৪৩,২০০  বছৰ ৩,৬০০  বছৰ ~5.07  mo ১২.৯৬  s
ত্ৰেতা-যুগ-সন্ধ্যা 1⁄10 ত্ৰেতা-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ১০৮,০০০  বছৰ ৩,৬০০  বছৰ ৩০০  বছৰ ~12.68  day ১.০৮  s
ত্ৰেতা-যুগ-সন্ধ্যাংশ
ত্ৰেতা-যুগ[lower-alpha 4] ৩ কলি-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ১,০৮০,০০০  বছৰ ৩৬,০০০  বছৰ ৩,০০০  বছৰ ~4.23  mo ১০.৮০  s
 
দ্বাপৰ-যুগ মুঠ ৮৬৪,০০০  বছৰ ২৮,৮০০  বছৰ ২,৪০০  বছৰ ~3.38  mo ৮.৬৪  s
দ্বাপৰ-যুগ-সন্ধ্যা 1⁄10 দ্বাপৰ-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ৭২,০০০  বছৰ ২,৪০০  বছৰ ২০০  বছৰ ~8.45  day ০.৭২  s
দ্বাপৰ-যুগ-সন্ধ্যাংশ
দ্বাপৰ-যুগ[lower-alpha 4] ২ কলি-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ৭২০,০০০  বছৰ ২৪,০০০  বছৰ ২,০০০  বছৰ ~2.82  mo ৭.২০  s
 
কলি-যুগ মুঠ ৪৩২,০০০  বছৰ ১৪,৪০০  বছৰ ১,২০০  বছৰ ~1.69  mo ৪.৩২  s
কলি-যুগ-সন্ধ্যা 1⁄10 কলি-যুগৰ দৈৰ্ঘ্য ৩৬,০০০  বছৰ ১,২০০  বছৰ ১০০  বছৰ ~4.23  day ০.৩৬  s
কলি-যুগ-সন্ধ্যাংশ
কলি-যুগ[lower-alpha 4] ১,০০০ দৈৱ বৰ্ষ ৩৬০,০০০  বছৰ ১২,০০০  বছৰ ১,০০০  বছৰ ~1.41  mo ৩.৬০  s

জীৱনকাল সম্পাদনা কৰক

হিন্দু গ্ৰন্থসমূহ মানুহ বাবে জীৱনকালক বেলেগ বেলেগ ধৰণে সংজ্ঞায়িত কৰিছে, পিতৃ (পূৰ্বপুৰুষ দেৱস) (দেৱসৰ) মনু (মানৱজাতিৰ প্ৰজননকাৰী) আৰু ব্ৰহ্মা (সৃষ্টিকৰ্তা দেৱসৰৰ)। প্ৰত্যেকৰ বাবে এটা বছৰৰ বিভাজন হ 'ল বাৰটা ৩০-দিনৰ মাহ বা ৩৬০ দিন, য' ত এটা দিনক ১২-ঘণ্টাৰ সঠিক দিন আৰু ১২-ঘণ্টা ৰাতি হিচাপে ভাগ কৰা হয়।[16] এটা ৩০ দিনৰ মাহৰ অৰ্থ হৈছে চাৰিটা ৭ দিনৰ সপ্তাহ আৰু প্ৰতি দুসপ্তাহৰ মূৰে মূৰে অতিৰিক্ত ৮ম দিন (বছৰত ৪৮ সপ্তাহ)। এটা পৰম্পৰাগত মানৱ বৰ্ষ সূৰ্য্যৰ উত্তৰ (উত্তৰায়ণ আৰু দক্ষিণ (দক্ষিণায়ণ) আকাশত চলাচলকৰণৰ দ্বাৰা পৰিমাপ কৰা হয়, য 'ত নতুন বছৰ তেতিয়া আৰম্ভ হয় যেতিয়া সূৰ্য্য একে আৰম্ভণি বিন্দুলৈ ঘূৰি আহে আৰু অন্যথা আৰম্ভণিত বিৰতি দিয়ে। এবেনেজাৰ বাৰ্জেছে অনুমান কৰে যে প্ৰকৃত সৌৰ বছৰৰ সৈতে ৩৬০ দিনৰ বছৰৰ সম্পৰ্ক প্ৰাচীনভাৱে বজাই ৰাখিবলৈ প্ৰতি পাঁচ বছৰৰ মূৰে মূৰে এটা আন্তঃকালীন মাহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল।[13] এই কাৰণেই, এটা পৰম্পৰাগত ৩৬০ দিনৰ বছৰ আধুনিক ~ ৩৬৫.২৪-day সৌৰ বা ক্ৰান্তীয়বছৰ সমতুল্য।

একক [নিম্ন-আলফা ২][lower-alpha 3] মানুহ পিতৃ দেৱা মনু ব্ৰহ্মা
ব্ৰহ্ম বৰ্ষ ৩,১১০,৪০০,০০০,০০০ বছৰ  ১০৩,৬৮০,০০০,০০০ বছৰ  ৮,৬৪০,০০০,০০০ বছৰ  ~ ১,০১৪,০৮৪.৫১ বছৰ  ১ বছৰ 
মনু বছৰ ৩,০৬৭,২০০ বছৰ  ১০২, ২৪০ বছৰ  ৮, ৫২০ বছৰ  ১ বছৰ   
দেৱ বৰ্ষ ৩৬০ বছৰ  ১২ বছৰ  ১ বছৰ  ~ ১.০১ ঘণ্টা   
পিতৃ বছৰ ৩০ বছৰ  ১ বছৰ    ~ ৫.০৭ মিনিট   
মানৱ বৰ্ষ ১ বছৰ      ~    

মহাজাগতিক তাৰিখ সম্পাদনা কৰক

পুৰাণৰ সূত্ৰ অনুসৰি, [নিম্ন-আলফা ৫] কৃষ্ণৰ প্ৰস্থানৰ ফলত মানৱ যুগৰ দ্বাপৰ-যুগৰ সমাপ্তি আৰু কলি-যুগ আৰম্ভণি হয়, যিটো প্ৰলেপ্টিক জুলিয়ান কেলেণ্ডাৰৰ ৩১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ মাজনিশাৰ তাৰিখ।  আমি বৰ্তমান ব্ৰহ্মাৰ জীৱনৰ আধা পথ পাৰ কৰিছো (মহা-কল্প) যাৰ জীৱনটো প্ৰকাশ পোৱা ভৌতিক উপাদানসমূহৰ সময়ৰ সমান, যাৰ পৰা ব্ৰহ্মই তেওঁৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডক কল্প চক্ৰত প্ৰকাশ কৰে [17][3][18][19][20]

  • ১০০ৰ ৫১তম বছৰ (দ্বিতীয় অৰ্ধ বা পৰাৰ্ধ)
  • ১২তম মাহ
  • ১ম কল্প (৩০ৰ শ্বেত-বৰাহ কল্প)
  • ৭ম মন্বান্তৰ (১৪ৰ বৈৱস্বথ মনু)
  • ৭১ চনৰ ২৮তম চতুৰ্যুগ
  • ৪ৰ্থ যুগ (৪ৰ কলি-যুগ)

মহা-কল্প পিছত মহা-প্ৰলয় (সমান দৈৰ্ঘ্যৰসম্পূৰ্ণ বিলুপ্তি) হয়। প্ৰতিটো কল্পৰ (ব্ৰহ্মৰ দিন) পিছত এটা প্ৰলয় (ব্ৰহ্মাৰ ৰাতি বা সমান দৈৰ্ঘ্যৰ আংশিক বিঘটন) হয়। প্ৰথমৰ পূৰ্বে আৰু প্ৰতিটো মন্বান্তৰ পিছত এটা মন্বান্তৰৰ-সন্ধ্যা (সংযোগৰ সময়কাল) আছে,প্ৰত্যেকটোৰ দৈৰ্ঘ্যক্ৰীত-যুগ (আ. কা. আ. সত্য-যুগ)।[17][3]

হিন্দু গ্ৰন্থসমূহ উল্লেখ কৰিছে যে প্ৰতিটো যুগৰ আৰম্ভণিআৰু সমাপ্তি জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক সংৰেখনৰ দ্বাৰাচিহ্নিত কৰা হয়। এই চক্ৰৰ ট্ৰেটা-যুগ "মেষ" নক্ষত্ৰমণ্ডলত বাস কৰা ৫টা গ্ৰহৰ সৈতে আৰম্ভ হৈছিল। এই চক্ৰৰ দ্বাপৰ-যুগ "সপ্তৰ্ষী" নক্ষত্ৰপুঞ্জৰ সৈতে সমাপ্ত হৈছিল ("মাঘ" নক্ষত্ৰমণ্ডলত বাস কৰা উৰ্ছা মেজৰ)। বৰ্তমানৰ কালী-যুগৰ সমাপ্তি সূৰ্য্য, চন্দ্ৰ আৰু বৃহস্পতিৰ "পুষ্য" খণ্ডত বাস কৰাৰ সৈতে হ 'ব।[21]  [ইয়াতকৈ ভাল উৎসৰ প্ৰয়োজন][ better  source  needed]

মানুহ সম্পাদনা কৰক

মানৱতাৰ ইতিহাসক চাৰিটা যুগত ভাগ কৰা হৈছে (আ. কা. ধাৰ্মিক যুগ বাবিশ্ব যুগ) -কৃত্য-যুগ (কৃত্য যুগ অথবা সত্য-যুগ ত্ৰেতা-যুগ, দ্বাপৰ যুগ আৰু কলিযুগ-প্ৰত্যেকটো ধাৰ্মিক অনুশীলন আৰু দৈৰ্ঘ্যৰ ২৫% হ্ৰাসৰ সৈতে, অনুপাত প্ৰদান কৰে (চৰণ ৪:৩:২:১-ৰ চৰণসমূহ বুলি কোৱা হয় (উদাহৰণস্বৰূপে সত্যঃ <ID১) আৰম্ভণিকালীঃ ২৫% আৰম্ভণি, ০% সমাপ্তি আধ্যাত্মিক চেতনাৰ এক বিৱৰ্তন আৰু ভৌতিক চেতনাৰ একবিবৰ্তন সূচায়। কলি-যুগ পিছত পৰৱৰ্তী চক্ৰৰ সত্য-যুগ হয়, য 'ত এটা চক্ৰক চতুৰ্যুগ বুলি কোৱা হয় (চতুৰ্যুগ আৰু মহা-যুগ বুলি উচ্চাৰণ কৰা হয়। প্ৰতিটো যুগ এটা মূল সময়ছোৱাত (আ. কা. যুগপ্ৰোপৰ) আৰু দুটা যুগ-সন্ধিত (আ. ক. আ. yuga-sandhyā যুগত মূল সময়ৰ ১০% সময় থাকে। দৈৱিক বছৰবোৰত দৈৰ্ঘ্য দিয়া হয় (আকাশী বা দেৱ বছৰ) য 'ত এটা দৈৱিক বৰ্ষ ৩৬০টা সৌৰ (মানৱ বছৰবোৰৰ) বাবে থাকে। এটা চতুৰ্যুগৰ ম্যাদ হ 'ল কলি-যুগ (১২,০০০ ঐশ্বৰিক বছৰ আৰু কৃত-যুগৰ বছৰ, ত্ৰেতা-যুগ বৰ্ষ, ৮৬৪,০০০ বছৰ দ্বাপৰ-যুগ আৰু ৪৩২,০০০ বছৰ কলি-যুগ।[3][22][23][24][25][lower-alpha 5]

বৰ্তমানৰ যুগ সম্পাদনা কৰক

কলি-যুগ ৪৩২,০০০ বছৰ ধৰি চলি থাকে আৰু ই এটা চক্ৰৰ ৪টা যুগৰ লগতে বৰ্তমানৰ যুগৰ ৪ৰ্থটো, য 'ত দুটা সন্ধ্যা আছে, প্ৰতিটো ৩৬,০০০ বছৰলৈকে থাকেঃ [নিম্ন-আলফা ৭][lower-alpha 6]

  • কলি-যুগ ৩১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিলঃ
= বৰ্তমান বছৰ + কলি-যুগ আৰম্ভণি বছৰ - শূণ্য বছৰ
= (২,০২৪ + ৩১০২ - ১)
= ৫,১২৫ বছৰ
  • কলি-যুগ-সন্ধ্যা (পুৱা) ভৱিষ্যতে ৩২,৮৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দত সমাপ্ত হয়ঃ
= কলি-যুগ-সন্ধ্যা -অতিবাহিতকলি-যুগ
= ৩৬,০০০ - (২,০২৪ + ৩১০২ - ১)
= ৩০,৮৭৫ বছৰ
  • কলি-যুগ-সন্ধ্যাংশ (সন্ধ্যাঃ ৩,৯২,৮৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দ) ভৱিষ্যতে আৰম্ভ হয়ঃ
= কলি-যুগ -কলি-যুগ-সন্ধ্যাংশ-অতিবাহিত কলি-যুগ
= ৪৩২,০০০ - ৩৬,০০০- (২,০২৪ + ৩১০২- ১)
= ৩,৯০,৮৭৫ বছৰ
  • কলি-যুগ ভৱিষ্যতে ৪,২৮,৮৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দত সমাপ্ত হয়ঃ
= কলি-যুগ-পাৰ হৈ যোৱা কলি-যুগ
= ৪৩২,০০০ - (২,০২৪ + ৩১০২ - ১)
= ৪,২৬,৮৭৫ বছৰ

বৰ্তমানৰ চতুৰ্যুগ সম্পাদনা কৰক

এটা চতুৰ্যুগ ৪.৩ কোটি বছৰ ধৰি চলি থাকে, য 'ত প্ৰবাহটো হ' ল ৭১:৮ৰ ২৮তম অংশ। [lower-alpha 6]

  • ৩,৮৯১,১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিলঃ 
= চতুৰ্যুগ - কলি-যুগ + অতিবাহিতকলি-যুগ
= ৪,৩২০,০০০ - ৪৩২,০০০+ (২০২৪ + ৩১০২ - ১)
= ৩,৮৯৩,১২৫ বছৰ
≈ ৩.৮৯ নিযুত বছৰ
  • ভৱিষ্যতে ৪২৮,৮৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দত সমাপ্ত হয়ঃ 
= কলিযুগ-অতিবাহিত কলিযুগ
= (৪৩২,০০০ - (২০২৪ + ৩১০২ - ১)
= ৪২৬,৮৭৫ বছৰ
২৮তম চতুৰ্যুগ
যুগ আৰম্ভ কৰক (-শেষ কৰক) দৈৰ্ঘ্য
কৃত (সত্য) ৩,৮৯১,১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব  ১,৭২৮,০০০ (৪,৮০০)
২,১৬৩,১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব  ১,২৯৬,০০০ (৩,৬০০)
দ্বাপৰ ৮৬৭, ১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব  ৮৬৪,০০০ (২,৪০০)
কলি* ৩১০২ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব,৮৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দ  –   ৪৩২,০০০ (১,২০০)
বছৰঃ ৪,৩২০,০০০ সূৰ্য্য্য (১২,০০০ দৈৱিক)
(*) Current. [lower-alpha 7][18][13]

পিতৃ সম্পাদনা কৰক

পিতৃসকলৰ (পূৰ্বপুৰুষসকলৰ) জীৱনকাল ১০০ বছৰলৈকে থাকে।[26]

  • ২৪ ঘণ্টা (১ দিন আৰু ৰাতি) পিতৃৰ = ১ সৌৰ মাহ (১৫ দিনৰ দুটা চন্দ্ৰ দুৱাৰ উজ্জ্বল আৰু অন্ধকাৰ)
  • ৩০ দিন (পিতৃৰ ১ মাহ) = ৩০ সৌৰ মাহ (২.৫ সৌৰ বছৰ)
  • ১২ মাহ (পিতৃৰ ১ বছৰ = ৩০ সৌৰ বছৰ (দেৱসৰ ১ মাহ)
  • ১০০ বছৰ (পিতৃৰজীৱনকাল = ৩০০০ সৌৰ বছৰ)

দেৱতা সম্পাদনা কৰক

দেৱসকলৰ জীৱনকাল (দেৱতা) তেওঁলোকৰ ১০০ বছৰলৈকে থাকে।[3]

  • ২৪ ঘণ্টা (দেৱতাৰ ১ দিন আৰু ৰাতি = ১ সৌৰ বছৰ (সূৰ্য্য্যৰ দুটা ১৮০ দিনৰ গতিঃ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ)
  • ৩০ দিন (দেৱতাসকলৰ ১ মাহ) = ৩০ সৌৰ বছৰ (পিতৃসকলৰ ১ বছৰ)
  • ১২ মাহ (দেৱতাসকলৰ ১ বছৰ = ৩৬০ সৌৰ বছৰ)
  • ১০০ বছৰ (দেৱতাসকলৰ জীৱনকাল = ৩৬,০০০ সৌৰ বছৰ)

মনু সম্পাদনা কৰক

মনুসকলৰ (মানৱজাতিৰ প্ৰজননকাৰী) জীৱনকাল ১০০ বছৰলৈকে থাকে। প্ৰত্যেক মনুৱে মন্বান্তৰ নামৰ এটা নিৰ্দিষ্ট সময় শাসনকৰে, যিটো ৭১ চতুৰ্যুগ (৩০৬.৭২ নিযুত বছৰ) ধৰি চলি থাকে। এটা কল্পত (ব্ৰহ্মাৰ দিনত) ক্ৰমান্বয়ে মুঠ ১৪জন মনুৱে ৰাজত্ব কৰিছিল। প্ৰথম আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰতিটো মন্বান্তৰৰ পূৰ্বে একোটা সন্ধ্যা (সংযোগৰ সময়কাল) থাকে, যাৰ দৈৰ্ঘ্য এটা সত্য-যুগৰ (১.৭২৮ নিযুত বছৰ) সমান। প্ৰত্যেকটো মন্বান্তৰ-সন্ধ্যাৰ সময়ত (মন্বান্তৰৰ-সন্ধি বুলিও জনা যায়) পৃথিৱী (ভূ-লোক) পানীত ডুব যায়।[17][3][27][28]

  • ২৪ ঘণ্টা (১ দিন আৰু ৰাতি) = ৮,৫২০ সৌৰ বছৰ
  • ৩০ দিন (মনুৰ ১ মাহ) = ২৫৫,৬০০ সৌৰ বছৰ
  • ১২ মাহ (মনুৰ ১ বছৰ = ৩,০৬৭,২০০ সৌৰ বছৰ
  • ১০০ বছৰ (মনুৰ জীৱনকাল = ৩০৬,৭২০,০০০ সৌৰ বছৰ (৭১ চতুৰ্যুগ)

বৰ্তমানৰ মন্বান্তৰ সম্পাদনা কৰক

এটা মন্বান্তৰ ৩০৬.৭২ নিযুত বছৰ ধৰি থাকে আৰু বৰ্তমানৰটো (শাসক: বৈৱস্বথ মনু) হৈছে চৈধ্যটাৰ ভিতৰত সপ্তম।

  • অতীতত আৰম্ভ কৰা হৈছেঃ
= ২৮তমচতুৰ্যুগ + ২৭ চতুৰ্যুগ
= চতুৰ্যুগ-কলি-যুগ + অতিবাহিত কলি-যুগ + ২৭ চতুৰ্যুগ
= ((৪,৩২০,০০০ - ৪৩২,০০০ + (২০২৪ + ৩১০২ - ১)) + ৪,৩২০,০০০ * ২৭)
= ১২০,৫৩৩ বছৰ
≈ ১২০.৫৩ নিযুত বছৰ
  • ভৱিষ্যতে শেষ হয়ঃ
= বাকী ২৮তম চতুৰ্যুগ + ৪৩ চতুৰ্যুগ
= কলিযুগ-অতিবাহিত কলিযুগ + ৪৩ চতুৰ্যুগ
= ((৪৩২,০০০ - (২০২৪ + ৩১০২ - ১)) + ৪,৩২০,০০০ * ৪৩
= ১৮৬,১৮৬,৮৭৫ বছৰ
≈ ১৮৬.১৯ নিযুত বছৰ

ব্ৰহ্মা সম্পাদনা কৰক

ব্ৰহ্মা (সৃষ্টিকৰ্তা ভগৱান) জীৱনকাল তেওঁৰ ১০০ বছৰলৈকে থাকে। তেওঁৰ ১২ ঘণ্টাৰ দিন বা কল্প (ব্ৰহ্মৰ দিন) ৰ পিছত ১২ ঘণ্টাৰ ৰাতি বা সমান দৈৰ্ঘ্যৰ ব্ৰহ্ম ৰাতি (ব্ৰহ্মাৰ ৰাতি) হয়, প্ৰতিটো ৪.৩২ কোটি বছৰ ধৰি থাকে। এটা কল্প ১,০০০ চতুৰ্যুগ বাবে থাকে আৰু ইয়াত ১৪টা মন্বান্তৰ আৰু ১৫টা মানৱান্তৰ-সন্ধ্যা থাকে। ব্ৰহ্মাৰ দিনৰ আৰম্ভণিতে তেওঁ পুনৰ জন্ম হয় আৰু গ্ৰহ আৰু প্ৰথম জীৱ সৃষ্টি কৰে। তেওঁৰ দিনৰ শেষত, তেওঁ আৰু তেওঁৰ সৃষ্টিবোৰ প্ৰকাশহীন (আংশিক বিলুপ্তি)। তেওঁৰ ১০০ বছৰীয়া জীৱন (১) ত্ৰিলিয়ন বছৰক মহা-কল্প বুলি কোৱা হয়, যাৰ পিছত মহা-প্ৰলয় (সমান দৈৰ্ঘ্যৰ সম্পূৰ্ণ বিলুপ্তি) হয়, য 'ত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ভিত্তি, প্ৰকৃতি, আৰম্ভণিতে প্ৰকাশ পায় আৰু মহা-কল্প শেষত প্ৰকাশ নহয়। তেওঁৰ ১০০ বছৰীয়া জীৱনক দুটা ৫০ বছৰীয়া সময়ছোৱাত ভাগ কৰা হৈছে, প্ৰত্যেকটোক parārdha বুলি কোৱা হয়।[3][28][29] ১০০.৩৬০-day বছৰত (মহা-কল্পা) মুঠ ৩৬,০০০ সম্পূৰ্ণ দিন থাকেঃ ৩৬,০০০ কল্প (সঠিক দিন) আৰু ৩৬,০০০ প্ৰলয় (ৰাতি)।

  • ১২ ঘণ্টা (১ দিন সঠিকঃ ব্ৰহ্মাৰ কল্প = ৩.৯২ কোটি সৌৰ বছৰ (১,০০০ চতুৰ্যুগ ১৪ মন্বান্তৰ + ১৫ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা)  
  • ২৪ ঘণ্টা (১ দিন আৰু ৰাতিঃ কল্প + ব্ৰহ্মাৰ প্ৰলয় = ৮.কল্প সৌৰ বছৰ)  
  • ৩০ দিন (ব্ৰহ্মাৰ ১ মাহ = ২৫৯.২ বিলিয়ন সৌৰ বছৰ 
  • ১২ মাহ (ব্ৰহ্মাৰ ১ বছৰ = ৩.১১০৪ ত্ৰিলিয়ন সৌৰ বছৰ 
  • ৫০ বছৰ (ব্ৰহ্মাৰ পৰা = ১৫৫.৫২ ত্ৰিলিয়ন সৌৰ বছৰ 
  • ১০০ বছৰ (জীৱনকালঃ ব্ৰহ্মাৰ ২টা পৰাৰ্ধ = ৩১১.০৪ ত্ৰিলিয়ন সৌৰ বছৰ 

বৰ্তমানৰ কল্প সম্পাদনা কৰক

এটা কল্প (ব্ৰহ্মা দিন, ১২ ঘণ্টা) ৪.৩ বিলিয়ন বছৰ ধৰি থাকে, য’ত বৰ্তমান (শ্বেত-বৰাহ কল্প) তেওঁৰ ৫১তম বছৰৰ প্ৰথম মাহৰ ৩০টাৰ ভিতৰত প্ৰথম। [lower-alpha 6]

  • অতীতত আৰম্ভ কৰা হৈছে
= অতিবাহিত ৭ম মন্বান্তৰ + ৭ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৬ মন্বান্তৰ
= অতিবাহিত ২৮ম চতুৰ্যুগ + ২৭ চতুৰ্যুগ + ৭ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৬ মন্বান্তৰ
= চতুৰ্যুগ - কলি-যুগ + অতিবাহিত কলি-যুগ + ২৭ চতুৰ্যুগ + ৭ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৬ মন্বান্তৰ
= ((৪,৩২০,০০০ - ৪৩২,০০০ + (2024 + ৩১০২ - ১)) + ৪,৩২০,০০০ * ২৭) + ১,৭২৮,০০০ * ৭ + ৩০৬,৭২০,০০০ * ৬
= ১,৯৭২,৯৪৯,১২৫ years
≈ ১.৯৭ বিলিয়ন বছৰ
  • ভৱিষ্যতে শেষ হয়ঃ
= বাকী থকা ৭ম মন্বান্তৰ + ৮ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৭ মন্বান্তৰ
= বাকী ২৮তম চতুৰ্যুগ + ৪৩ চতুৰ্যুগ + ৮ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৭ মন্বান্তৰ
= কলিযুগ-অতিবাহিত কলিযুগ + ৪৩ চতুৰ্যুগ + ৮ মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + ৭ মন্বান্তৰ
= ((৪৩২,০০০ - (২০২৪ + ৩১০২ - ১)) + ৪,৩২০,০০০ * ৪৩) + ১,৭২৮,০০০ * ৮ + ৩০৬,৭২০,০০০ * ৭
= ২,৩৪৭,০৫০,৮৭৫ বছৰ
≈ ২.৩ বিলিয়ন বছৰ

বৰ্তমানৰ মহা-কল্প সম্পাদনা কৰক

এটা মহা-কল্প (ব্ৰহ্মাৰ জীৱন ৩১১.০৪ ত্ৰিলিয়ন বছৰলৈকে থাকেঃ [নিম্ন-আলফা ৭] [lower-alpha 6]

  • অতীতত আৰম্ভ কৰা হৈছেঃ
= অতিবাহিত 18,001তম কল্প + 18,000 কল্প + 18000 প্ৰলয়
= 7ম মন্বান্তৰ + 7 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 6 মন্বান্তৰ + 36,000 কল্প/প্ৰলয়
= 28তম চতুৰ্যুগ + 27 চতুৰ্যুগ + 7 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 6 মন্বান্তৰ + 36,000 কল্প/প্ৰলয়
= চতুৰ্যুগ-কলি-যুগ + অতিবাহিত কলি-যুগ + 27 চতুৰ্যুগ + 7 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 6 মন্বান্তৰ + 36,000 কল্প/প্ৰলয়
= (((4,320,000 - 432,000 + (2024 + 3102 - 1)) + 4,320,000 * 27) + 1,728,000 * 7 + 306,720,000 * 6) + 4,320,000,000 * 36,000
= ১৫৫,৫২১,৯৭২,৯৪৯,১২৫ বছৰ
≈ ১৫৫.৫২ ত্ৰিলিয়ন বছৰ
  • ভৱিষ্যতে শেষ হয়ঃ
= বাকী 18,001তম কল্প + 17,999 কল্প + 18,000 প্ৰলয়
= বাকী থকা 7ম মন্বান্তৰ + 8 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 7 মন্বান্তৰ + 35,999 কল্প/প্ৰলয়
= বাকী 28তম চতুৰ্যুগ + 43 চতুৰ্যুগ + 8 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 7 মন্বান্তৰ + 35,999 কল্প/প্ৰলয়
= কলিযুগ-অতিবাহিত কলিযুগ + 43 চতুৰ্যুগ + 8 মন্বান্তৰ-সন্ধ্যা + 7 মন্বান্তৰ +৩৫,৯৯৯ কল্প/প্ৰলয়
= (((432,000 - (2024 + 3102 - 1)) + 4,320,000 * 43) + 1,728,000 * 8 + 306,720,000 * 7) + 4,320,000,000 * 35,999
= ১৫৫,৫১৮,০২৭,০৫০,৮৭৫ বছৰ
≈ ১৫৫.৫২ ত্ৰিলিয়ন বছৰ

হিন্দু গ্ৰন্থসমূহ সম্পাদনা কৰক

মহাভাৰত সম্পাদনা কৰক

মহাভাৰত চকুৰ পলকৰ পৰা ব্ৰহ্মাৰ দিন (কল্প) আৰু ৰাতিলৈকে (প্ৰলয়) সময়ৰ এককৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

মনুস্মৃতি (মনুৰ নিয়ম ১.৬৪-৮০) ত চকুৰ পলকৰপৰা ব্ৰহ্মাৰ দিন (কল্প) আৰু ৰাতিলৈকে (প্ৰলয়) সময়ৰ এককসমূহ বৰ্ণনা কৰা হৈছে।[30][31]


পেট্ৰিক অলিভেল মতে,বেছিভাগ পণ্ডিতেবিষয়বস্তুৰ তালিকাক (আই. ডি. ১) এটা সংযোজন হিচাপে লয়, কিন্তু তেওঁৰ বাবেপূৰ্বে উল্লেখকৰা (আই. ডী. ২) ৰ সময় আৰু ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানৰ বিৱৰণ স্থানৰ বাহিৰত। তেওঁঅনুভৱ কৰেযে "শুনা" ৰ প্ৰাৰম্ভিক আদেশটোপুনৰাবৃত্তি কৰাৰ পিছত আখ্যানটো শেষ হোৱা উচিত আছিল (৪.৬০) তাৰ পিছত "শিকা" লৈ পৰিৱৰ্তন (২.১)।[32]

অলিভেলৰ মতে একশতিকাৰো অধিকসময় ধৰি মান হিচাপে থকা জৰ্জ বুহ্লৰ চাৰি বছৰীয়া সময়ছোৱাত ১.৭১ বছৰক ১২,০০০ বছৰ হিচাপেঅনুবাদকৰিছিল, চাৰ উইলিয়াম জোন্সৰ অনুবাদৰদৰে, দুয়োটাই কুল্লুকাভট্টৰ ভাষ্যৰওপৰতআধাৰিত। মেধাতিতিয়ে ইয়াক দেৱতাৰ যুগৰ ১২,০০০ চাৰি বছৰীয়া সময় হিচাপেঅনুবাদ কৰিছিল। কুল্লুকা আৰুঅলিভেলে ১.১৯ৰ ওপৰত আধাৰিত মেধাতিথিৰ ব্যাখ্যাকনাকচ কৰে য 'ত ১২,০০০ যোগ্যতাঅৰ্জননকৰাকৈ উল্লেখ কৰা হৈছে আৰু ইয়াক ছৰ হিচাপে ধৰি ল' বলাগিব।[33]

সূৰ্য্য সিদ্ধান্ত সম্পাদনা কৰক

সূৰ্য্য সিদ্ধান্তত এটা শ্বাসৰপৰা (প্ৰাণ) ব্ৰহ্মাৰ ১০০বছৰীয়া জীৱনকাললৈকে (মহা-কল্প) সময়ৰ এককসমূহ বৰ্ণনাকৰা হৈছে।[13]

এইবোৰো চাওক সম্পাদনা কৰক

ব্যাখ্যামূলক টোকা সম্পাদনা কৰক

  1. ↑ Source (Gupta 2010, p. 6) has typo. 4 yāmas is 1/2 day.
  2. ↑ Source (Gupta 2010, p. 6) has typo. 4 yāmas is 1/2 day.
  3. ↑ 3.0 3.1 Calculations use a traditional 360-day year (twelve 30-day months) and a standard 24-hour day for all entities:
    * Brahma: creator god.
    * Manu: progenitor of mankind.
    * Devas: gods, celestials or divine.
    * Pitris: forefathers or ancestors.
    * Humans: year equals Sun's northern and southern movements in Earth's sky (সাঁচ:Aka solar or tropical year).
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Main part of yuga (yuga proper); occurs after its sandhyā (dawn) and before its sandhyāṃśa (dusk).
  5. ↑ Vishnu Purana, Book I, Ch. III
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Calculations as of midnight on 17/18 February 2024 CE. Note, the number of years from 1 BCE to 1 CE is 1 year and not 2 years since there is no year zero.
  7. ↑ Each Kali-yuga-sandhi lasts for 36,000 solar (100 divine) years:
    * Sandhya: 3102 BCE – 32,899 CE
    * Sandhyamsa: 392,899–428,899 CE

তথ্য সংগ্ৰহ সম্পাদনা কৰক

  1. ↑ Gupta, S. V. (2010). "Ch. 1.2.4 Time Measurements". In Hull. Units of Measurement: Past, Present and Future. International System of Units. Springer Series in Materials Science: 122. Springer. পৃষ্ঠা. 3. ISBN 9783642007378. https://books.google.com/books?id=pHiKycrLmEQC&pg=PA7. 
  2. ↑ Dick Teresi. Lost Discoveries: The Ancient Roots of Modern Science—from the Babylonians to the Maya. Simon & Schuster. পৃষ্ঠা. 174. 
  3. ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 Gupta 2010.
  4. ↑ "Time – Vyasa Mahabharata" (en-US ভাষাত). https://www.vyasaonline.com/encyclopedia/time/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-31. 
  5. ↑ Gupta, Ravi; Valpey, Kenneth (2013-03-26) (en ভাষাত). The Bhagavata Purana: Sacred Text and Living Tradition. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-14999-0. https://books.google.com/books?id=-1WrAgAAQBAJ&dq=time+in+bhagavata+purana&pg=PA277. 
  6. ↑ Sanskriti (2015-02-01). "Concept and Measurement of Time in the Vedas" (en-US ভাষাত). Sanskriti - Hinduism and Indian Culture Website. Archived from the original on 2021-12-31. https://web.archive.org/web/20211231044716/https://www.sanskritimagazine.com/indian-religions/hinduism/concept-measurement-time-vedas/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-31. 
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Vallée, Guylaine (2020-03-01). "What's Your Vedic Astrological Sign?" (en-US ভাষাত). Birla Vedic Center. https://www.birla.ca/en/whats-your-vedic-astrological-sign/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-29. 
  8. ↑ Subramanian, Vijaya. "Sidereal and Tropical Zodiac – Vijaya Jyoti" (en ভাষাত). https://vijayajyoti.com/sidereal-and-tropical-zodiac/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-29. 
  9. ↑ "Ayanamshas in Sidereal Astrology" (en ভাষাত). www.astro.com. https://www.astro.com/astrology/in_ayanamsha_e.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-29. 
  10. ↑ "Zodiac Sign Dates: What Are The Dates for Every Star Sign?" (en-US ভাষাত). Astrostyle: Astrology and Daily, Weekly, Monthly Horoscopes by The AstroTwins. 28 September 2016. https://astrostyle.com/zodiac-sign-dates/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-29. 
  11. ↑ Gupta 2010, পৃষ্ঠা. 3.
  12. ↑ Length of breath in Sukhasana of healthy person
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 Burgess 1935.
  14. ↑ "Vedic Time System - वेद Veda". veda.wikidot.com. http://veda.wikidot.com/vedic-time-system। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-12-04. 
  15. ↑ MEASUREMENT UNITS OF LENGTH, MASS AND TIME IN INDIA THROUGH THE AGES, May 2017, https://www.researchgate.net/publication/316599701, আহৰণ কৰা হৈছে: 23 December 2020 
  16. ↑ Indrasena, Buddhike Sri Harsha (2021) [2020]. Resolving the Controversies of Astrology and Vedic Astronomy: Thinking Outside the Box (Revised সম্পাদনা). Lulu Press. পৃষ্ঠা. 81–82. ISBN 978-1-716-75246-9. https://books.google.com/books?id=fTbyDwAAQBAJ. "6.2.2: For all human, divine, and Brahma scales, one year equals 360 'days' of respective scale." 
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 Krishnamurthy, V. (2019). "Ch. 20: The Cosmic Flow of Time as per Scriptures". Meet the Ancient Scriptures of Hinduism. Notion Press. ISBN 9781684669387. https://books.google.com/books?id=HF2NDwAAQBAJ&q=%227th+manvantara%22+%2228th%22&pg=PT407. "Each manvantara is preceded and followed by a period of 1,728,000 (= 4K) years when the entire earthly universe (bhu-loka) will submerge under water. The period of this deluge is known as manvantara-sandhya (sandhya meaning, twilight). ... According to the traditional time-keeping ... Thus in Brahma's calendar the present time may be coded as his 51st year - first month - first day - 7th manvantara - 28th maha-yuga - 4th yuga or kaliyuga." 
  18. ↑ 18.0 18.1 Godwin 2011.
  19. ↑ Burgess, Ebenezer (1860). "Ch. I, Of the Mean Motions of the Planets". Translation of the Sûrya-Siddhânta: A text-book of Hindu astronomy, with notes and an appendix. Journal of the American Oriental Society. পৃষ্ঠা. 10–12 (1.21–24), 17. https://books.google.com/books?id=jpE7AAAAcAAJ&pg=PA10. 
  20. ↑ Matchett, Freda; Yano, Michio (2003). "Part II, Ch. 6: The Puranas / Part III, Ch. 18: Calendar, Astrology, and Astronomy". In Flood, Gavin. The Blackwell Companion to Hinduism. Blackwell Publishing. পৃষ্ঠা. 139–140, 390 (Kali yuga epoch). ISBN 0631215352. https://books.google.com/books?id=SKBxa-MNqA8C&q=yuga&pg=PA139. 
  21. ↑ Bharatbarsha – A Living Legend.
  22. ↑ Godwin, Joscelyn (2011). Atlantis and the Cycles of Time: Prophecies, Traditions, and Occult Revelations. Inner Traditions. পৃষ্ঠা. 300–301. ISBN 9781594778575. https://archive.org/details/joscelyngodwinatlantisandthecyclesoftimepropheciestraditionsandoccultrevelations/page/n312/mode/1up. 
  23. ↑ Doniger, Wendy, ed. (1999). "Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Incorporated. pp. 445 (Hinduism), 1159 (Yuga). ISBN 0877790442.
    * HINDUISM: Myths of time and eternity: ... Each yuga is preceded by an intermediate "dawn" and "dusk." The Krita yuga lasts 4,000 god-years, with a dawn and dusk of 400 god-years each, or a total of 4,800 god-years; Treta a total of 3,600 god-years; Dvapara 2,400 god-years; and Kali (the current yuga) 1,200 god-years. A mahayuga thus lasts 12,000 god-years ... Since each god-year lasts 360 human years, a mahayuga is 4,320,000 years long in human time. Two thousand mahayugas form one kalpa (eon) [and pralaya], which is itself but one day in the life of Brahma, whose full life lasts 100 years; the present is the midpoint of his life. Each kalpa is followed by an equally long period of abeyance (pralaya), in which the universe is asleep. Seemingly the universe will come to an end at the end of Brahma's life, but Brahmas too are innumerable, and a new universe is reborn with each new Brahma.
    * YUGA: Each yuga is progressively shorter than the preceding one, corresponding to a decline in the moral and physical state of humanity. Four such yugas ... make up a mahayuga ("great yuga") ... The first yuga (Krita) was an age of perfection, lasting 1,728,000 years. The fourth and most degenerate yuga (Kali) began in 3102 BCE and will last 432,000 years. At the close of the Kali yuga, the world will be destroyed by fire and flood, to be re-created as the cycle resumes. In a partially competing vision of time, Vishnu's 10th and final Avatar, Kalki, is described as bringing the present cosmic cycle to a close by destroying the evil forces that rule the Kali yuga and ushering in an immediate return to the idyllic Krita yuga.     
  24. ↑ Hans Kng (31 October 2006). Tracing The Way: Spiritual Dimensions of the World Religions. A&C Black. পৃষ্ঠা. 50. ISBN 9780826494238. https://books.google.com/books?id=sm0BfUKwct0C&q=4,000+%2B+400+%2B+400+%3D+4,800+divine+years+(%3D+1,728,000+human+years)&pg=PA50. 
  25. ↑ "Śrīmad-Bhāgavatam (Bhāgavata Purāṇa) 3.11.19". Bhaktivedanta Vedabase. https://vedabase.io/en/library/sb/3/11/19/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-10. "
    catvāri trīṇi dve caikaṁ kṛtādiṣu yathā-kramam।
    saṅkhyātāni sahasrāṇi dvi-guṇāni śatāni ca॥ 19॥
    (19) The duration of the Satya millennium equals 4,800 years of the years of the demigods; the duration of the Tretā millennium equals 3,600 years of the demigods; the duration of the Dvāpara millennium equals 2,400 years; and that of the Kali millennium is 1,200 years of the demigods. PURPORT: As aforementioned, one year of the demigods is equal to 360 years of the human beings. The duration of the Satya-yuga is therefore 4,800 × 360, or 1,728,000 years. The duration of the Tretā-yuga is 3,600 × 360, or 1,296,000 years. The duration of the Dvāpara-yuga is 2,400 × 360, or 864,000 years. And the last, the Kali-yuga, is 1,200 × 360, or 432,000 years."     
  26. ↑ Gupta 2010, পৃষ্ঠা. 6.
  27. ↑ Doniger, Wendy, ed. (1999). "Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Incorporated. p. 691 (Manu). ISBN 0877790442. a day in the life of Brahma is divided into 14 periods called manvantaras ("Manu intervals"), each of which lasts for 306,720,000 years. In every second cycle [(new kalpa after pralaya)] the world is recreated, and a new Manu appears to become the father of the next human race. The present age is considered to be the seventh Manu cycle. 
  28. ↑ 28.0 28.1 Penprase, Bryan E. (2017). The Power of Stars (2nd সম্পাদনা). Springer. পৃষ্ঠা. 182. ISBN 9783319525976. https://books.google.com/books?id=pQHNDgAAQBAJ. 
  29. ↑ Johnson, W.J. (2009). A Dictionary of Hinduism. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 165. ISBN 978-0-19-861025-0. 
  30. ↑ Jones, Sir William (1807) [1st ed. 1794]. "The Laws of Menu, Son of Brahma - Chapter The First: On the Creation; with a Summary of the Contents". The Works of Sir William Jones in thirteen volumes.. VII. পৃষ্ঠা. 101–104. https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.44659/page/n109/mode/1up. 
  31. ↑ Jha, Ganganath (1999) [1st ed. 1920]. "Discourse I - Origin of the Work—Creation of the World—Summary of Contents of the Book.". Manusmriti with the Commentary of Medhatithi in Ten Volumes. Adhyāya 1. Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.. ISBN 8120811550. https://www.wisdomlib.org/hinduism/book/manusmriti-with-the-commentary-of-medhatithi. 
  32. ↑ Olivelle 2005.
  33. ↑ Olivelle, Patrick (2005). Manu's Code of Law. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 3, 241 (1.71). ISBN 0-19-517146-2. https://books.google.com/books?id=PnHo02RtONMC&pg=PA53. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=হিন্দু_পদ্ধতিত_সময়ৰ_একক&oldid=420231"ৰ পৰা অনা হৈছে