আইটন জনগোষ্ঠী
টাই-আইটন জনগোষ্ঠী (থাই ভাষা: ชาวไทอ่ายตน চাও টাই আই টন) হল অসমত বসবাস কৰা উত্তৰ পূব ভাৰতৰ টাই জাতিৰ এটা ঠাল।[1] [2]তেওঁলোকক চিয়াম বা শ্যাম বুলিও কোৱা হয় (যিটো সম্ভৱতঃ চি-য়াং চীনা শব্দৰ পৰা আহিছে যাক টাই সকলক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়)।তেওঁলোকে টাই আইটন ভাষা কয়।[3] অসম চৰকাৰে তেওঁলোকক অনুসূচিত জনজাতি (পাহাৰ) হিচাপে স্বীকৃতি দিয়াৰ লগতে মান-টাই ভাষী লোক হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰিছে।[4]
| মুঠ জনসংখ্যা | |||
|---|---|---|---|
| ৮,০০০ (আনুমানিক) | |||
| উল্লেখযোগ্য জন-অধ্যুষিত অঞ্চলসমূহ | |||
| |||
| ভাষাসমূহ | |||
| সংশ্লিষ্ট নৃতাত্ত্বিক গোষ্ঠী | |||
|
টাই জাতি, টাই-আহোম, টাই-খামটি, টাই-খাময়াং, টাই-ফাকে, টাই-টুৰুং |
বৰ্তমান
সম্পাদনা কৰকআইটনসকলৰ মাজত ১৪টা ফৈদ আছে।[5] তেওঁলোকে নিজৰ নিজৰ বংশৰ নাম উপাধি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে।[5] তেওঁলোকৰ জনসংখ্যা জানিব পৰা হোৱা নাই যদিও ৮ হাজাৰতকৈও কম হ’ব বুলি আশা কৰা হৈছে। আন খিলঞ্জীয়া অসমীয়া জনগোষ্ঠীসমূহে সাধাৰণতে তেওঁলোকক শ্যাম বা চিয়াম অৰ্থাৎ টাই মানুহ বুলি অভিহিত কৰে।
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকআইটন জনগোষ্ঠীৰ মৌখিক আৰু লিখিত তথ্য অনুসৰি চীন-মান সীমান্তৰ ওচৰৰ মু'ঙ মাওৰ পৰা তেওঁলোক আহিছিল।[6] আহোম বুৰঞ্জীত তেওঁলোকৰ কথা উল্লেখ আছে।[7] চাওফা চুডাংফাৰ দিনত তেওঁলোকে আহোম ৰাজ্যক কৰ প্ৰদান কৰা নাছিল।[7] সাধাৰণতে বিশ্বাস কৰা হয় যে তেওঁলোকে প্ৰায় দুই-তিনিশ বছৰ আগতে অত্যাচাৰৰ পৰা আশ্ৰয় বিচাৰি পাটকাই পৰ্বত পাৰ হৈ অসমলৈ আহিছিল।[8] তেওঁলোক থেৰাবাদী বৌদ্ধ ধৰ্মালম্বী আৰু তেওঁলোকৰ ভাষা উত্তৰ-পূব থাইলেণ্ডৰ ভাষাৰ সৈতে মিলে।[5] বয়সীয়াল বহু আইটন মানুহে অসমীয়া ভাষা সলসলীয়াকৈ কব নোৱাৰে।[9]
ভৌগোলিক বিস্তৃতি
সম্পাদনা কৰকভাষা
সম্পাদনা কৰকআইটন ভাষা টাই পৰিয়ালৰ ভাষাৰ দক্ষিণ-পশ্চিম শাখাৰ এটা অংশ।[10] ইয়াক ধনশিৰি উপত্যকা আৰু ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ দক্ষিণ পাৰত কোৱা হয়।[11] বৰ্তমান ইয়াক ভাবুকিৰ সন্মুখীন হোৱা ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হৈছে, বিশ্বজুৰি ইয়াৰ ভাষী ২০০০ তকৈও কম।[11] ইয়াৰ আন নামসমূহ হল আইটনিয়া, চাম আৰু দুৱানিয়া।[11] ইয়াৰ লগত ছান ভাষাৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছে, আৰু কেতিয়াবা ইয়াৰ উপভাষা বুলিও গণ্য কৰা হয়।[10] অসমত এই শাখাৰ আন তিনিটা সক্ৰিয়ভাৱে কথিত ভাষা আছে: খামতী, ফাকে, আৰু খাময়াং।[10]
আইটন লিপি
সম্পাদনা কৰকটাই আইটনসকলৰ নিজা নিজা লিপি আছে যাক 'লিক-টাই' বুলি কোৱা হয়, যিটো তেওঁলোকে খামটি মানুহ আৰু টাই ফাকে ভাষাটো ব্যবহাৰ হয়।[6] ই উত্তৰ ছান লিপিৰ সৈতে নিবিড়ভাৱে মিল খায়, যিটো বাৰ্মিজ লিপিৰ সৈতেও মিলে, যদিও কিছুমান আখৰে পৃথক আকৃতি লয়।[12]
তথ্যসংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Kakoty, Deepmoni (2020-07-31). "Tai Aiton (Assam, India) – Language Snapshot" Archived 2023-10-29 at the Wayback Machine. 17: 76. doi:10.25894/ldd98.
- ↑ Ghosh 2019, page 16, General Knowledge of Northeast India
- ↑ Mukherjee, Anushka (8 June 2021). "This Historical Language Spoken in Assam's Remote Pockets May Vanish Soon". Homegrown. Retrieved 2023-04-30.
- ↑ Saikia 2005, page 246 Fragmented Memories, Cultural Identity, and the Tai-Ahom Struggle
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Aiton in India"
- ↑ 6.0 6.1 Diller, A. (1992). Tai languages in Assam: daughters or ghosts? In C.J. Compton and J.F. Hartmann (Ed.), Papers on Tai languages, Linguistics, and Literatures, 5-43. Center for Southeast Asian Studies, Northern Illinois University.
- ↑ 7.0 7.1 বৰুৱা, গোলাপ চন্দ্ৰ (১৯৩০). "চাওঁফা চুদাং" (টাই আহোম ভাষা, ইংৰাজী ভাষা ভাষাত). আহোম বুৰঞ্জী. বেপ্টিষ্ট মিছন প্ৰেছ, কলকাতা
- ↑ Burgohain, Joya. "The Aitons: Some aspects of their life and culture." (2013)
- ↑ Morey, S. (2008). North East Indian Linguistics. New Delhi: Cambridge University Press India
- ↑ 10.0 10.1 10.2 Morey, Stephen. "Tonal change in the Tai languages of Northeast India." Linguistics of the Tibeto-Burman Area 28.2 (2005): 139-202.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "Did you know Aiton is threatened?" Endangered Languages
- ↑ Inglis, Douglas (2017). "Myanmar-based Khamti Shan Orthography". Journal of the Southeast Asian Linguistics Society.