প্ৰভাৱতী দেৱী

এই প্ৰবন্ধটোক প্ৰভাৱতী দেৱী সৰস্বতী নামৰ প্ৰবন্ধৰ সৈতে খেলি-মেলি নকৰে যেন।

প্ৰভাৱতী দেৱী নাৰায়ণ (ইংৰাজী: Prabhavati Devi Narayan ; বিবাহৰ পূৰ্বে প্ৰসাদ; ১৯০৬ – ১৫ এপ্ৰিল ১৯৭৩) এগৰাকী ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী আৰু বিহাৰৰ নিবাসী আছিল। তেওঁ ভাৰতৰ প্ৰখ্যাত মুক্তি যুঁজাৰু তথা সমাজবাদী নেতা জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণৰ পত্নী।

প্ৰভাৱতী দেৱী নাৰায়ণ
জন্ম	প্ৰভাৱতী দেৱী প্ৰসাদ ১৯০৬ শ্ৰীনগৰ, চাৰণ জিলা, বেঙ্গল প্ৰেচিডেঞ্চি, ব্ৰিটিছ ভাৰত (বৰ্তমানৰ সিৱান জিলা, বিহাৰ
মৃত্যু	১৫ এপ্ৰিল ১৯৭৩ পাটনা, বিহাৰ
ৰাষ্ট্ৰীয়তা	ভাৰতীয়
দাম্পত্যসঙ্গী	জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণ

প্ৰাৰম্ভিক জীৱন

তেওঁৰ দেউতাক ব্ৰজকিশোৰ প্ৰসাদ এজন প্ৰখ্যাত উকীল আছিল। মাকৰ নাম আছিল ফুল দেৱী। বিহাৰৰ বৰ্তমানৰ সিৱান জিলাৰ শ্ৰীনগৰত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল। ব্ৰজকিশোৰ প্ৰসাদ এজন গান্ধীবাদী ব্যক্তি আছিল আৰু স্বাধীনতা সংগ্ৰামত অংশ লবলৈ তেওঁ ওকালতিৰ ব্যৱসায় এৰি দিছিল। সম্ভৱতঃ এনে লাভজনক বৃত্তি ত্যাগ কৰা তেৱেঁ বিহাৰৰ প্ৰথমজন কংগ্ৰেছ দলৰ সদস্য আছিল। প্ৰভাৱতীৰ বিয়া ১৯২০ চনৰ ১৪ অক্টোবৰত সমাজবাদী নেতা জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণৰ সৈতে হৈছিল।

তেওঁলোকৰ বিয়াৰ পিছত জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণে বিজ্ঞান পঢ়িবলৈ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ কেলিফ'ৰ্নিয়ালৈ যায় যদিও মাৰ্ক্সবাদ পঢ়িবলৈ ৱিচকনচিন বিশ্ববিদ্যালয়ত নাম লিখায়। প্ৰভাৱতী গান্ধীৰ আশ্ৰমলৈ যায় আৰু গান্ধীৰ পত্নী কস্তুৰবা গান্ধীৰ ওচৰত নিজকে সমৰ্পন কৰে। কস্তুৰবা গান্ধীয়ে তেওঁ জীয়েকৰ দৰে ভাবিছিল।

জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণ বিদেশৰ পৰা উভতি অহাৰ পিছত এজন বিপ্লৱী ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল। এয়ে লৈ প্ৰভাৱতীৰ গান্ধীবাদী ধ্যান-ধ্যাৰণাৰ বাবে বহুক্ষেত্ৰত দুয়োৰো মত-বিৰোধে দেখা দিছিল। অৱশ্যে দম্পতীহালে পৰস্পৰে পৰস্পৰক সন্মান কৰিছিল আৰু বিদেশীৰ আগ্ৰাসনৰ পৰা দেশ মুক্ত নোহোৱালৈ সন্তান ধাৰণ নকৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। প্ৰভাৱতী দেৱীক বহুবাৰ ব্ৰিটিছ শাসকে কাৰাগাৰলৈ নিক্ষেপ কৰিছিল।

নেহৰু পৰিয়ালৰ সৈতে বন্ধুত্ব

প্ৰভাৱতী দেৱীৰ জৱাহৰলাল নেহৰুৰ পত্নী কমলা নেহৰুৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছিল আৰু তেওঁৰ আস্থাভাজন হ’ব পাৰিছিল। কমলাই তেওঁক বহু কেইখন ব্যক্তিগত চিঠিও লিখিছিল। প্ৰভাৱতীৰ মৃত্যুৰ পিছত জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণে কমলা নেহৰুৰ জীয়ৰী ইন্দিৰা গান্ধীলৈ অধিকাংশ চিঠিয়ে ওভতাই পঠিয়াইছিল।

এখন চিঠি এতিয়াও পাটনাৰ কদমকুঁৱা অঞ্চলৰ এটা ঘৰত বেৰত ওলোমাই ৰখা হৈছে, যিখন ঘৰত জয়প্ৰকাশে পত্নীৰ সৈতে শেষৰ সময়খিনি কটাইছিল। এই চিঠিখন জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ১৯৫৮ চনত প্ৰভাৱতীলৈ হিন্দুস্তানী ভাষাত হাতেৰে লিখিছিল। চিঠিৰ সংক্ষিপ্ত সাৰ এয়ে যে প্ৰভাৱতীয়ে ছোৱালীৰ স্কুল এখন আৰম্ভ কৰিব বিচাৰিছে আৰু সেই স্কুলখনৰ নাম কমলা নেহৰুৰ নামেৰে ৰাখিব বিচাৰে। তেওঁ প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহৰলাললৈ সুধি পঠিয়াইছিল যে প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে স্কুলখন উদ্বোধন কৰিব নে নাই। নেহৰুৱে উত্তৰত কৈছিল যে স্কুলখন খুলিব বিচৰা বাবে তেওঁ সুখী। কাৰণ তেওঁ দীৰ্ঘদিন ধৰি নাৰীশিক্ষাৰ পোষকতা কৰি আহিছে। কিন্তু তেওঁ লগতে জনায় যে তেওঁ শপত খাই থৈছে যে পিতৃ মতিলাল নেহৰু আৰু পত্নী কমলা নেহৰুৰ সোঁৱৰণত কৰা কোনো প্ৰকল্প বা কাৰ্যসূচীৰ উন্মোচনত তেওঁ অংশগ্ৰহণ নকৰে। প্ৰধানমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে প্ৰভাৱতীক কৈছিল যে তেওঁ আগবাঢ়ক আৰু যদি প্ৰয়োজন হয়, তেন্তে অন্য কোনোবা মুখ্য অতিথিৰ দ্বাৰা কামটো কৰাই লওক।

স্বাধীনতা লাভৰ পিছৰচোৱা জীৱন

প্ৰভাৱতীৰে প্ৰভাৱৰ ফলতে জয়প্ৰকাশে সৰ্বোদয় আন্দোলনত জড়িত হৈ পৰিছিল আৰু পূৰ্ব আৰু মধ্য-পূৰ্ব ভাৰতৰ শান্তি প্ৰচেষ্টাত অংশ লৈছিল। তেওঁ অকলশৰীয়া আৰু পৰিত্যক্ত মহিলাসকলক গান্ধীবাদী চৰ্খা আন্দোলনত চামিল কৰিবলৈ পাটনাত মহিলা চৰ্খা সমিতি স্থাপন কৰিছিল।

শেষ জীৱন আৰু মৃত্যু

জীৱনৰ শেষ বছৰ কেইটা তেওঁৰ বাবে বৰ যন্ত্ৰণাদায়ক আছিল। তেওঁৰ দেহত কৰ্কট ৰোগ ধৰা পৰিছিল। ১৯৭৩ চনৰ ১৫ এপ্ৰিলত পাটনাত তেওঁৰ মৃত্যু হৈছিল।