মহাযান

মহাযান একাধিক বৌদ্ধ পৰম্পৰা, লেখ, দৰ্শন আৰু কাৰ্যৰ এক বহল গোটক বুজোৱা এক সংজ্ঞা। মহাযানৰ বিকাশ ভাৰতত হৈছিল, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১০০ৰ পাছত। মহাযান আৰু থেৰবাদ বৌদ্ধ ধৰ্মত অস্তিত্বত থকা দুই মুখ্য পৰম্পৰা। মহাযানে আগৰ বৌদ্ধ শিক্ষাৰ লগতে তলুনামূলকভাৱে নতুন লেখ, যেনে মহাযান সূত্ৰসমূহক মান্যতা প্ৰদান কৰে। এই নতুন লেখসমূহত বোধিসত্ত্ব মাৰ্গ আৰু প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা আদিক গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হৈছে। বজ্ৰযান বা মন্ত্ৰ পৰম্পৰা মহাযানৰেই উপ-পৰম্পৰা বুলিব পৰা যায়, য'ত সোণকালে বুদ্ধত্ব লাভ কৰিবলৈ তান্ত্ৰিক পদ্ধতি অৱলম্বন কৰা হয়।

মহাযানৰ মহত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰ মৈত্ৰেয়ক দৰ্শোৱা এখন ছবি, নালন্দাৰ অষ্টসাহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা সূত্ৰত।

জাপানৰ টকিঅ'ৰ শ্বিশ্বইনত পাঁচ তথাগতৰ মূৰ্তি। মহাযানৰ এটি সূকীয়া বিশ্বাস হ'ল যে বৰ্তমানে অনেক বুদ্ধই একে সময়তে ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰি আছে।

বিশ্বাস

মহাযানে বোধিসত্ত্ব মাৰ্গকো বুজাব পাৰে, য'ত সম্পূৰ্ণৰূপে জাগ্ৰত বুদ্ধ (সম্যক সংবুদ্ধ) হোৱাৰ চেষ্টা কৰা হয়, সকলো সংবেদনশীল জীৱৰ ভালৰ বাবে। সেয়ে মহাযানক বোধিসত্ত্বযানো বোলা হয়। মহাযানত বোধিসত্ত্ব মাৰ্গেৰে বুদ্ধত্ব লাভ কৰাক সকলোৰে বাবে খোলা জ্ঞান কৰা হয়, আৰু অৰ্হতক অসম্পূৰ্ণ জ্ঞান কৰা হয়। থেৰবাদত নোপোৱা অনেক বুদ্ধই মহাযানত স্থান পায় (যেনে অমিতাভ আৰু বৈৰোচন)। মহাযান বৌদ্ধ দৰ্শনত কেইবাটাও অনন্য তত্ত্বও আগবঢ়োৱা হয়, যেনে মাধ্যমক শূণ্যতা, বিজ্ঞানবাদ তত্ত্ব আৰু বুদ্ধ-প্ৰকৃতি)।

প্ৰসাৰ

যদিও পূৰ্বতে ই এক সৰু আন্দোলন আছিল, সময়ৰ লগে লগে ই ভাৰতীয় বৌদ্ধ ধৰ্মত এক প্ৰভাৱশালী শক্তি হৈ পৰিল। সপ্তম আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ নালন্দা আৰু বিক্ৰমশীলাৰ দৰে বৃহৎ শিক্ষাকেন্দ্ৰ মহাযানৰ সৈতে জড়িত। পাছলৈ মহাযান দক্ষিণ এছিয়া, মধ্য এছিয়া, পূব এছিয়া আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত বিয়পি পৰিল। ই চীন, মংগোলিয়া, হংকং, কোৰিয়া, জাপান, চিংগাপুৰ, ভিয়েটনাম, নেপাল, মালয়েছিয়া, টাইৱান আৰু ভূটানত এতিয়াও প্ৰভাৱশালী।

বৰ্তমানে মহাযান বৌদ্ধ ধৰ্মৰ আতাইতকৈ জনপ্ৰিয় গোট। ২০১০ৰ এক সমীক্ষাৰ মতে ইয়াৰে ৫৩% পূব এছিয়াই মহাযানত বিশ্বাস ৰাখে, আৰু ৬%ই বজ্ৰযানত। তাৰ বিপৰীতে ৩৬%ই থেৰবাদত বিশ্বাস ৰাখে।

উৎসসমূহ

• Akira, Hirakawa; Groner, Paul (editor and translator) (1993). A History of Indian Buddhism. Delhi: Motilal Banarsidass.
• . 2002. 
• Beal (1871). Catena of Buddhist Scriptures from the Chinese, London, Trübner
• Harvey, Peter (2013). An Introduction to Buddhism: Teachings, History and Practices
• Karashima, Seishi, "Was the Așțasāhasrikā Prajñāparamitā Compiled in Gandhāra in Gandhārī?" Annual Report of the International Research Institute for Advanced Buddhology, Soka University, vol. XVI (2013).
• Lowenstein, Tom (1996). The Vision of the Buddha, Boston: Little Brown, আই.এচ.বি.এন. 1-903296-91-9
• Schopen, G. "The inscription on the Kusan image of Amitabha and the character of the early Mahayana in India", Journal of the International Association of Buddhist Studies 10, 1990
• Suzuki, D.T. (1914). "The Development of Mahayana Buddhism", The Monist Volume 24, Issue 4, 1914, pp. 565–581
• Suzuki, D.T. (1908). Outline of Mahayana Buddhism, Open Court, Chicago
• Walser, Joseph (2005). Nagarjuna in Context: Mahayana Buddhism and Early Indian Culture, Columbia University Press.
• Williams, Paul (2008). Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundation, Routledge.
• Williams, Paul (with Anthony Tribe) (2002) Buddhist Thought: A Complete Introduction to the Indian Tradition. Routledge.
• Karel Werner; Jeffrey Samuels; Bhikkhu Bodhi; Peter Skilling, Bhikkhu Anālayo, David McMahan (2013). The Bodhisattva Ideal: Essays on the Emergence of Mahayana. Buddhist Publication Society. ISBN 978-955-24-0396-5. https://books.google.com/books?id=hFTqBQAAQBAJ&pg=PA122. 

বাহ্যিক সংযোগ

• Digital Dictionary of Buddhism
• Comparison of Buddhist Traditions (Mahayana – Therevada – Tibetan)
• Introduction to Mahayana on Kagyu Samye Ling's website
• The Mahayana Mahaparinirvana Sutra: complete text and analysis
• Buddhas and Bodhisattvas in Mahayana Buddhism
• Arahants, Buddhas and Bodhisattvas by Bhikkhu Bodhi
• The Bodhisattva Ideal in Theravāda Theory and Practice by Jeffrey Samuel