সদস্য:Joli/মিথুন

মেঠোন (Gaur)
	Bos gaurus
সংৰক্ষণ স্থিতি
	; অসুৰক্ষিত (IUCN 3.1)
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
ৰাজ্য:	Animalia;
পৰ্ব:	Chordata;
শ্ৰেণী:	Mammalia;
বৰ্গ:	Artiodactyla;
পৰিয়াল:	Bovidae;
উপপৰিয়াল:	Bovinae;
গণ:	Bos;
প্ৰজাতি:	B. gaurus;
বৈজ্ঞানিক নাম
	Bos gaurus; Smith, 1827
সমাৰ্থক
	Bos gour Hardwicke, 1827; Bos cavifrons Hodgson, 1837,; Bibos subhemachalanus Hodgson, 1837; Bos gaur Sundevall, 1846; Bos asseel Horsfield, 1851; Bubalibos annamiticus Heude, 1901

মেঠোন (ইংৰাজী: Gaur, Indian bison, বৈজ্ঞানিক নাম-Bos gaurus) দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ এবিধ বৃহৎ আকাৰৰ স্থানীয় প্ৰজাতি৷ এই প্ৰজাতিবিধ আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকাত অসুৰক্ষিত হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে৷^[1]৷ মেঠোনৰ দেহৰ উচ্চতা বনৰীয়া Cattle সমূহৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক৷^[2]

দৈহিক গঠন

মতা মেঠোন

মেঠোনৰ শিং

মেঠোনৰ দেহটো অতি শক্তিশালী৷ ইয়াৰ কপালত শিঙদুটাৰ মাজেৰে এডাল উত্তল ওখ অংশ (high convex ridge) সন্মুখলৈ আছে আৰু ইয়াৰ বাবে মেঠোনৰ মূৰৰ সন্মুখ অংশত গাঁতৰ দৰে দেখা যায়৷ ইয়াৰ কাণ দুখন বৃহৎ, নেজ চুটি ৷ মতা মেঠোনৰ গাৰ বৰণ গাঢ় মটিয়া, বুঢ়া মেঠোনৰ ছাল প্ৰায় ক'লা বৰণীয়া৷ অৱশ্যে মূৰৰ চকুৰ ওপৰৰ অংশ প্ৰায় গাঢ় মুগা বা কেতিয়াবা বগা যেন দেখা যায়৷ ইয়াৰ ঠেঙৰ তলৰ অংশ শুদ্ধ বগা বৰণৰ৷ ইয়াৰ বাহুৰ পৰা পিছফালৰ অংশলৈকে পিঠিয়েদি এডাল থিয় আঁচ (ridge) আছে৷ মেঠোনৰ গাৰ নোম চুটি^[2]

মেঠোনৰ মূৰৰ পৰা দেহৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰাব ২৫০-৩৩০ ছে:মি: আৰু নেজৰ দৈৰ্ঘ্য ৭০-১০৫ ছে:মি: হয়৷ ইয়াৰ দেহৰ উচ্চতা বাহুৰ ওচৰত ১৬৫-২২০ ছে:মি:৷ মেঠোনৰ গড় ওজন প্ৰায় ৬৫০-১০০০ কিলোগ্ৰাম৷^[3] Males are about one-fourth larger and heavier than females.^[4]

মেঠোনৰ মতা আৰু মাইকী উভয়ৰে শিং থাকে৷ শিংযোৰ মূৰৰ দুয়োকাষে বাঢ়ি ওপৰলৈ ঘোৰ খোৱা হয়৷ শিঙৰ মাজত উত্তল অংশ এটা থাকে৷ শিঙৰ বৰণ শেঁতা সেউজীয়া বা হালধীয়া আৰু জোঙা অংশটো ক'লা হয়৷^[2] The horns, of medium size by large bovid standards, grow to a length of 60 ৰ পৰা 115 cm (24 ৰ পৰা 45 in).^[4]^[5]

মেঠোন বৰ্তমান জীৱিত অৱস্থাত থকা স্থলচৰ প্ৰাণীবোৰৰ ভিতৰতে অন্যতম বৃহৎ আকাৰৰ প্ৰাণী৷ ইয়াৰ বাহিৰে কেৱল হাতী, গঁড় আৰু হিপ্পপটেমাছৰ ওজন অধিক বুলি জনা যায়৷^{[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]}

বিস্তৃতি

বৰ্ত্তমানৰ বিস্তৃতি

Malayan gaur locally called seladang

নাগাৰহোলে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত মতা মেঠোন

বন্দীপুৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত মেঠোন

ঐতিহাসিকভাৱে মেঠোন সমগ্ৰ দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াতে পোৱা গৈছিল৷ ইয়াৰ ভিতৰত ভিয়াটনাম, কম্বোডিয়া, লাওছ, চীন, থাইলেণ্ড, মালয়েছিয়া, ম্যানমাৰ, ভাৰত, বাংলাদেশ, ভূটান, নেপাল আদিয়ে প্ৰধান৷ বৰ্ত্মান এই প্ৰজাতিটো কেইটামান বিভক্ত অঞ্চল (fragmented)ত হে বিস্তৃত হৈ আছে৷ ই শ্ৰীলংকাৰ পৰা সম্পূৰ্ণকৈ নিশ্চিহ্ন হৈ পৰিল৷ ^[1]

বাসস্থান

মেঠোন ঘাইকৈ অৰ্ধ সেউজীয়া, সেউজীয়া আৰু সেমেকা পৰ্ণপাতী অৰণ্যত দেখা পোৱা যায়৷ ইয়াক সাগৰপৃষ্ঠৰ পৰা ৫০০০-৬০০০ মিটাৰ উচ্চতাৰ বনাঞ্চল সমূহত দেখা যায়৷ পৰ্যাপ্ত পানী, ঘাঁহ, বাঁহজাতীয় উদ্ভিদ, গুল্ম আৰু বৃক্ষজাতীয়া উদ্ভিদ থকা বনাঞ্চল মেঠোনে অধিক পছন্দ কৰে৷^[6]

ভাৰতবৰ্ষত মেঠোনৰ জনসংখ্যা নব্বৈৰ দশকত প্ৰায় ১২,০০০-২২,০০০ বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছিল৷ দাক্ষিণাত্যৰ পৰ্বতীয়া অঞ্চলত ইয়াৰ এটা বৃহৎ গোট বাস কৰে বুলি জনা যায়৷ বিশেষকৈ নাগাৰহোলে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, মুডুমালাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, বন্দীপুৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আদিত মেঠোনৰ বসতি অধিক৷^[7] The populations in India, Bhutan and Bangladesh are estimated to comprise 23,000–34,000 individuals.^[6]^[1] ^[8]

আচৰণ

Wild gaur at a salt lick in Nagarhole National Park at Kabini

মেঠোন সাধাৰণতে দিনৰ ভাগত অধিক সক্ৰিয় হৈ থাকে৷ কিন্তু মানুহৰ বসতিৰ আশে পাশে ই নিশাচৰ স্বভাৱো লয়৷ খৰালি কালত ই গোট গঠন কৰি সৰু এলেকাত কটায় বাৰিষা অহাৰ লগে লগে পৰ্বতীয়া অঞ্চললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে৷ জানুৱাৰী-ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মেঠোনে ৮-১১ টা জন্তু লগ হৈ গোটত বাস কৰে৷ এপ্ৰিল মে মাহত অধিক মতা মাহে প্ৰজননৰ বাবে গোটত লগ হয়৷ মে-জুন মাহত ইহঁতে এই ডাঙৰ গোট এৰি কেৱল মতা মেঠোনৰ গোট গঠন কৰে৷ এনে গোট সমূহে দিনে ২-৫ কিলোমিটাৰ কৈ অঞ্চলত চৰি ফুৰে৷^[9]

মেঠোনৰ দল সাধাৰণতে পূৰ্ণবয়স্ক মাইকী মেঠোনে নেতৃত্ব দিয়ে৷ পূৰ্ণবয়স্ক মতা মেঠোন প্ৰায়ে অকলশৰীয়াকৈ থাকে৷ শত্ৰুৰ উপস্থিতিত ই এক বিশেষ ধৰণৰ এলাৰ্ম দিয়ে৷^[10]

খাদ্য

Adina cordifolia (Haldina) tree leaves

মেঠোনে ঘাইকৈ বিভিন্ন উদ্ভিদ খাই জীয়াই থাকে৷ ই গছৰ ওপৰৰ অংশ অৰ্থাৎ পাতৰ আগ, কাণ্ড, গুটি আৰু ফুল আদি খাই জীয়াই থাকে৷ ^[11]

প্ৰজনন

মেঠোনৰ প্ৰজনন সমগ্ৰ বছৰ জুৰি হয়৷ জুনমাহৰ পৰা ডিচেম্বৰৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক প্ৰজনন হয়৷ প্ৰায় ২৭৫ দিনৰ গৰ্ভধাৰণৰ অন্তত মেঠোনে এটাকৈ পোৱালিৰ জন্ম দিয়ে৷ দ্বিতীয় বা তৃতীয় বছৰৰ ভিতৰত মেঠোন পূৰ্নবয়স্ক হৈ উঠে৷ মেঠোনৰ গড়ৱ আয়ুস প্ৰায় ৩০ বছৰ৷^[9]

স্থিতি

লাওছত চোৰাংচিকাৰৰ বাবে মেঠোনৰ জনসংখ্যা ঘোৰ সংকটৰ মুখামুখি হৈছে৷^[12] তেনেদৰে থাইলেণ্ডতো ইয়াৰ মাংসৰ বৰ্ধিত বজাৰমূল্যৰ বাবে হোৱা চোৰাংচিকাৰে জনসংখ্যাৰ ক্ষতি কৰিছে৷

সংৰক্ষণ

মেঠোনক ইতিমধ্যে CITES Appendix I ত স্থান দিয়া হৈছে৷ ই বিস্তৃত হৈ থকা প্ৰায়বোৰ অম্চলতে ইয়াৰ প্ৰতিৰক্ষাৰ বাবে ব্যৱস্থা হাতত লোৱা হৈছে৷^[1]

লগতে চাওক

Anoa
Wild water buffalo
Drawings by Douglas Hamilton
Domestic Asian water buffalo
Banteng
Zebu, the common type of cattle from India: gaur may have contributed to some breeds.
Aurochs
Largest organisms
Manjampatti white bison

তথ্যসুত্ৰ

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 Duckworth, J.W., Steinmetz, R., Timmins, R.J., Pattanavibool, A., Than Zaw, Do Tuoc, Hedges, S. (2008). "Bos gaurus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.2. International Union for Conservation of Nature. http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/2891.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Lydekker, R. (1888–1890). The new natural history Volume 2. Printed by order of the Trustees of the British Museum (Natural History), London.
↑ Smith, A. T., Xie, Y. (eds.) (2008). A Guide to the Mammals of China. Princeton University Press, Princeton Oxforshire. Page 472.
↑ ^4.0 ^4.1 উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Nowak1999 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
↑ Sanderson, G. P. (1907). "XVIII, XVIV". Thirteen Years Among the Wild Beasts of India: Their Haunts and Habits from Personal Observation (6th সম্পাদনা). প্ৰকাশক Edinburgh: John Grant. পৃষ্ঠা. 243–265. http://archive.org/stream/thirteenyearsamo029922mbp#page/n273/mode/2up.
↑ ^6.0 ^6.1 Choudhury, A. (2002). Distribution and conservation of the Gaur Bos gaurus in the Indian Subcontinent. Mammal Review 32: 199–226.
↑ Ranjitsinh, M. K. (1997) Beyond the Tiger: Portraits of Asian Wildlife. Birajbasi Printers, New Delhi, India.
↑ http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/bison-recolonising-jawadhu-hills-says-forest-official/article1151993.ece
↑ ^9.0 ^9.1 Burton, R. (2002). International Wildlife Encyclopedia (3 সম্পাদনা). Marshall Cavendish. পৃষ্ঠা. 936–938. ISBN 978-0-7614-7266-7. http://books.google.com/books?id=P0_AD0v7vl0C&lpg=PA937&pg=PA937#v=onepage&q&f=false.
↑ Huffman, B. (2004). "Bos frontalis – Gaur". ultimateungulate.com. http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Bos_frontalis.html.
↑ Shukla, R., Khare, P. K. (1998). Food habits of wild ungulates and their competition with live stock in Pench Wildlife Reserve central India. Journal of the Bombay Natural History Society 95(3): 418–421.
↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; duckworth99 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই

বাহ্যিক সংযোগ

[iucn-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 Duckworth, J.W., Steinmetz, R., Timmins, R.J., Pattanavibool, A., Than Zaw, Do Tuoc, Hedges, S. (2008). "Bos gaurus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.2. International Union for Conservation of Nature. http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/2891.

[Lydekker1888-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 Lydekker, R. (1888–1890). The new natural history Volume 2. Printed by order of the Trustees of the British Museum (Natural History), London.

[3] Smith, A. T., Xie, Y. (eds.) (2008). A Guide to the Mammals of China. Princeton University Press, Princeton Oxforshire. Page 472.

[Nowak1999-4] 4.0 ^4.1 উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Nowak1999 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই

[Sanderson1907-5] Sanderson, G. P. (1907). "XVIII, XVIV". Thirteen Years Among the Wild Beasts of India: Their Haunts and Habits from Personal Observation (6th সম্পাদনা). প্ৰকাশক Edinburgh: John Grant. পৃষ্ঠা. 243–265. http://archive.org/stream/thirteenyearsamo029922mbp#page/n273/mode/2up.

[Choudhury02-6] 6.0 ^6.1 Choudhury, A. (2002). Distribution and conservation of the Gaur Bos gaurus in the Indian Subcontinent. Mammal Review 32: 199–226.

[7] Ranjitsinh, M. K. (1997) Beyond the Tiger: Portraits of Asian Wildlife. Birajbasi Printers, New Delhi, India.

[8] ttp://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/bison-recolonising-jawadhu-hills-says-forest-official/article1151993.ece

[Burton-9] 9.0 ^9.1 Burton, R. (2002). International Wildlife Encyclopedia (3 সম্পাদনা). Marshall Cavendish. পৃষ্ঠা. 936–938. ISBN 978-0-7614-7266-7. http://books.google.com/books?id=P0_AD0v7vl0C&lpg=PA937&pg=PA937#v=onepage&q&f=false.

[Huffman-10] Huffman, B. (2004). "Bos frontalis – Gaur". ultimateungulate.com. http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Bos_frontalis.html.

[11] Shukla, R., Khare, P. K. (1998). Food habits of wild ungulates and their competition with live stock in Pench Wildlife Reserve central India. Journal of the Bombay Natural History Society 95(3): 418–421.

[duckworth99-12] উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; duckworth99 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

মেঠোন (Gaur)

Bos gaurus
সংৰক্ষণ স্থিতি
অসুৰক্ষিত (IUCN 3.1)^[1]
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
ৰাজ্য:	Animalia
পৰ্ব:	Chordata
শ্ৰেণী:	Mammalia
বৰ্গ:	Artiodactyla
পৰিয়াল:	Bovidae
উপপৰিয়াল:	Bovinae
গণ:	Bos
প্ৰজাতি:	B. gaurus
বৈজ্ঞানিক নাম
*Bos gaurus* Smith, 1827
সমাৰ্থক
Bos gour Hardwicke, 1827 Bos cavifrons Hodgson, 1837, Bibos subhemachalanus Hodgson, 1837 Bos gaur Sundevall, 1846 Bos asseel Horsfield, 1851 Bubalibos annamiticus Heude, 1901