সিন্ধুতাঈ সপকাল
সিন্ধুতাঈ সপকাল (ইংৰাজী: Sindhutai Sapkal, ১৪ নৱেম্বৰ ১৯৪৮ - ৪ জানুৱাৰী ২০২২) এগৰাকী ভাৰতীয় সমাজকৰ্মী আৰু সামাজিক সক্ৰিয়বাদী। তেওঁ বিশেষকৈ ভাৰতত অনাথ শিশুক প্ৰতিপালন কৰাত তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে জনা যায়। তেওঁক জনপ্ৰিয়ভাবে 'অনাথৰ মাতৃ' আৰু 'মাই' বুলি কোৱা হয়।[1] তেওঁ সমাজলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক ২০১৭ চনত নাৰী শক্তি পুৰস্কাৰ আৰু ২০২১ চনত দেশৰ চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান পদ্মশ্ৰী প্ৰদান কৰে।
| সিন্ধুতাঈ সপকাল | |
|---|---|
.jpg) ২০১৮ চনত সিন্ধুতাঈ | |
| জন্ম | ১৪ নৱেম্বৰ, ১৯৪৮ (৭৬ বছৰ) ৱাৰ্ধা, চেণ্ট্ৰেল প্ৰভিন্সেছ এণ্ড বেৰাৰ, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত |
| মৃত্যু | ৪ জানুৱাৰী, ২০২২ (৭৩ বছৰ) পুণে, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত |
| ৰাষ্ট্ৰীয়তা | ভাৰতীয় |
| অন্য নাম | অনাথৰ মাতৃ, মাই |
| জনা যায় | অনাথ শিশুক লালন-পালন কৰা |
| দাম্পত্যসঙ্গী | শ্ৰীহৰি সপকাল |
| সন্তান | এগৰাকী কন্যা আৰু তিনিজন পুত্ৰ ১৪০০ তুলি লোৱা |
| বঁটা, সন্মান, পুৰস্কাৰ আদি | নাৰী শক্তি পুৰস্কাৰ, ২০১৭ পদ্মশ্ৰী, ২০২১ |
প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা
সম্পাদনা কৰক১৯৪৮ চনৰ ১৪ নৱেম্বৰ তাৰিখে মহাৰাষ্ট্ৰৰ ৱাৰ্ধা জিলাৰ এক গৰখীয়াৰ পৰিয়ালত সিন্ধুতাঈৰ জন্ম হৈছিল। অবাঞ্ছিত শিশু হোৱাৰ বাবে তেওঁক সৰুতে চিন্ধি (মাৰাঠী ভাষাত 'কাপোৰৰ ফটা টুকুৰা') বুলি কোৱা হৈছিল। অৱশ্যে তেওঁৰ দেউতাকে মাকৰ ইচ্ছাৰ বিৰুদ্ধে সিন্ধুতাঈক শিক্ষিত কৰিবলৈ আগ্ৰহী আছিল। অভিমানজীয়ে (সিন্ধুতাঈৰ দেউতাক) গৰু চৰোৱা অজুহাতত তেওঁক বিদ্যালয়লৈ পঠিয়াইছিল। তেওঁ বিদ্যালয়ত ভাৰাদি গছৰ পাত শ্লেট হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল কিয়নো তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ সীমিত বিত্তীয় সম্পদৰ বাবে প্ৰকৃত শ্লেট বহন কৰিব পৰা নাছিল। অত্যধিক দৰিদ্ৰতা, পাৰিবাৰিক দায়িত্ব আৰু বাল্য বিবাহৰ ফলত তেওঁ সফলতাৰে চতুৰ্থ শ্ৰেণী উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত আনুষ্ঠানিক শিক্ষা এৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল।[2]
বিবাহ আৰু প্ৰাৰম্ভিক কাৰ্য
সম্পাদনা কৰক১২ বছৰ বয়সত সপকালৰ ৱাৰ্ধা জিলাত ৩০ বছৰীয়া শ্ৰীহৰি সপকালৰ সৈতে বিয়া হৈছিল। ২০ বছৰ বয়সলৈকে তেওঁ তিনি সন্তানৰ মাতৃ হৈছিল। সিন্ধুতাঈয়ে এজন স্থানীয় প্ৰতিভাশালী ব্যক্তিৰ বিৰুদ্ধে এক সফল আন্দোলন আৰম্ভ কৰিছিল যি গাওঁবাসীৰ পৰা কোনো পাৰিশ্ৰমিক অবিহনে ভাৰতত ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা শুকান গোবৰ প্ৰতাৰণা কৰি সংগ্ৰহ কৰি আছিল আৰু বন বিভাগৰ সৈতে মিলি ইয়াক বিক্ৰী কৰিছিল। তেওঁৰ আন্দোলনই জিলা উপায়ুক্তক তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহিবলৈ বাধ্য কৰিছিল আৰু সপকাল সঠিক বুলি জানি জিলা উপায়ুক্তজনে সেই প্ৰতিভাশালী ব্যক্তিজনৰ বিৰুদ্ধে এটা আদেশ জাৰি কৰিছিল। মানুহজনে এগৰাকী দৰিদ্ৰ মহিলাৰ দ্বাৰা অপমানিত হোৱা বাবে ক্ষুদ্ধ হৈ তেওঁৰ স্বামীক প্ৰয়োচিত কৰি ন মাহৰ গৰ্ভৱতী সিন্ধুতাঈক পৰিত্যাগ কৰোৱায়।
১৯৭৩ চনৰ ১৪ অক্টোবৰৰ নিশা তেওঁলোকৰ ঘৰৰ বাহিৰত গোহালি এটাত অৰ্ধসচেতন অৱস্থাত তেওঁ এগৰাকী কেঁচুৱা ছোৱালী সন্তান জন্ম দিছিল। সিন্ধুতাই জীয়াই থাকিবলৈ ৰাস্তা আৰু ৰেলৱে প্লেটফৰ্মত ভিক্ষা কৰিবলৈ লৈছিল। পুৰুষ সকলৰ পৰা ভয়ত তেওঁ প্ৰায়ে ৰাতি সমাধিস্থানত অতিবাহিত কৰিছিল। তেওঁৰ অৱস্থা এনে আছিল যে মানুহে তেওঁক ভূত বুলি কৈছিল যিহেতু তাইক নিশা সমাধিস্থানত দেখা গৈছিল।[3]
সপকালৰ সংগ্ৰামৰ বিৱৰণ ২০১৬ চনৰ ১৮ মে' তাৰিখত সাপ্তাহিক অপ্টিমিষ্ট চিটিজেনত প্ৰদান কৰা হৈছিল:
জীয়াই থকাৰ এই নিৰন্তৰ যুঁজত তেওঁ নিজকে মহাৰাষ্ট্ৰৰ অম্ৰাৱতী জিলাত অৱস্থিত চিকালদাৰাত পাইছিল। ইয়াত বাঘ সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ বাবে ৮৪টা জনজাতীয় গাওঁ স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল। বিভ্ৰান্তিৰ মাজত এজন প্ৰকল্প বিষয়াই আদিবাসী গাওঁবাসীৰ ১৩২টা গৰু জব্দ কৰে আৰু এটা গৰুৰ মৃত্যু হয়। সিন্ধুতাঈয়ে অসহায় জনজাতীয় গাওঁবাসীসকলৰ সঠিক পুনৰ্বাসনৰ বাবে যুঁজ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাক বন মন্ত্ৰীয়ে স্বীকাৰ কৰিছিল আৰু বিকল্প স্থানান্তৰৰ বাবে উপযুক্ত ব্যৱস্থা কৰিছিল।[4]
সপকালে কেইবা কিলোমিটাৰ দূৰত অৱস্থিত তেওঁৰ মাকৰ ঘৰলৈ গৈছিল। মাকে তেওঁক আশ্ৰয় দিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল। সিন্ধুতাঈয়ে ৰেলৱে প্লেটফৰ্মত খাদ্যৰ বাবে ভিক্ষা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। এনেদৰে তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল যে পিতৃ-মাতৃৰ দ্বাৰা পৰিত্যাগ কৰা বহুতো শিশু আছে। তেওঁ তেওঁলোকক নিজৰ শিশু হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ জীৱন ধাৰণৰ বাবে বেছিকৈ ভিক্ষা মাগিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। অনাথ হিচাপে তেওঁৰ ওচৰলৈ অহা সকলোৰে বাবে মাতৃ হোৱাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। পিছলৈ তেওঁ নিজৰ জৈৱিক সন্তান আৰু গ্ৰহণ কৰা শিশুসকলৰ মাজত পক্ষপাতিত্বৰ অনুভূতি দূৰ কৰিবলৈ পুনেৰ বিশ্বাসী শ্ৰীমন্ত ডাগডু শেঠ হালৱাইক জৈৱিক সন্তানক দান কৰিছিল।[5]
পৰৱৰ্তী কাৰ্য
সম্পাদনা কৰকসিন্ধুতাঈয়ে নিজকে অনাথসকলৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত কৰিছে। তেওঁক "মাই" বুলি কোৱা হয়, যাৰ অৰ্থ হৈছে "মাতৃ।" তেওঁ ১,০৫০ ৰো অধিক অনাথ শিশুক লালন-পালন কৰিছে। তেওঁৰ ২০৭জন জোঁৱাই, ৩৬ বোৱাৰী আৰু এক হাজাৰৰো অধিক নাতি-নাতিনী আছে। তেওঁ গ্ৰহণ কৰা বহুতো শিশু হৈছে উকীল আৰু চিকিৎসকৰ দৰে বৃত্তি গ্ৰহণ কৰিছে। তেওঁৰ জৈৱিক কন্যাকে ধৰি কিছুমান গ্ৰহণ কৰা সন্তানে নিজৰ স্বতন্ত্ৰ অনাথ আশ্ৰম চলাই আছে। তেওঁৰ এজন সন্তানে তেওঁৰে জীৱনত পিএইচডি কৰি আছে। সমাজৰ প্ৰতি তেওঁৰ সমৰ্পণ আৰু কামৰ বাবে তেওঁক ২৭৩ ৰো অধিক পুৰস্কাৰেৰে সন্মানিত কৰা হৈছে। তেওঁ অনাথ শিশুৰ ঘৰৰ বাবে মাটি কিনিবলৈ পুৰস্কাৰৰ ধন ব্যৱহাৰ কৰে। তেওঁ সমাজ আৰু যুৱসমাজৰ বাবে প্ৰেৰণামূলক বক্তৃতা আগবঢ়ায়
৭০ বছৰ বয়সত সপকালৰ স্বামী তেওঁৰ ওচৰলৈ ক্ষমা বিচাৰি আহিছিল। তেওঁ তেওঁৰ স্বামীক সন্তান হিচাপে গ্ৰহণ কৰে।
২০১০ চনত মুক্তি লাভ কৰা মাৰাঠী ভাষাৰ ছবি 'মি সিন্ধুতাঈ সপকাল' তেওঁৰ জীৱনৰ প্ৰকৃত কাহিনীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত এখন জীৱনীমূলক ছবি। ছবিখন ৫৪তম লণ্ডন চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত বিশ্ব প্ৰিমিয়াৰৰ বাবে বাছনি কৰা হৈছিল।
তেওঁ ৮৪খন গাঁৱৰ পুনৰ্বাসনৰ বাবে যুঁজিছিল। তেওঁৰ আন্দোলনৰ সময়ত তদানীন্তন বন মন্ত্ৰী ছেদিল গুপ্তাক লগ পাইছিল। তেওঁ সন্মত হৈছিল যে চৰকাৰে বিকল্প স্থানত উপযুক্ত ব্যৱস্থা কৰাৰ আগতে গাওঁবাসীসকলক স্থানচ্যুত কৰিব নালাগে।
অনাথ আৰু পৰিত্যক্ত আদিবাসী শিশুৰ দুৰ্দশাৰ বিষয়ে অৱগত হোৱাৰ পিছত কম পৰিমাণৰ খাদ্যৰ পৰিৱৰ্তে শিশুসকলৰ যত্ন লৈছিল। কিছু সময়পিছত এয়া তেওঁৰ জীৱনৰ অভিযান হৈ পৰে।[6]
পৰিচালিত সংস্থাসমূহ
সম্পাদনা কৰক- মাদাৰ গ্লোবেল ফাউণ্ডেচন পুনে
- সন্মতি বাল নিকেতন, ভেলহেকাৰ বস্তি, হদপচাৰ, পুনে
- মমতা বাল সদন, কুম্ভৰৱলান, চাচৱাদ
- মাইৰ আশ্ৰম চিখালদাৰা, অম্ৰৱতী
- অভিমান বাল ভৱন, ৱাৰ্ধা
- গঙ্গাধৰবাবা ছাত্ৰালয়, গুহা শিৰডি
- সপ্তসিন্ধুৰ মহিলা অধৰ, বালসংগোপণ আনী শিক্ষণ সংস্থা, পুনে
- শ্ৰী মনশান্তি ছাত্ৰালয়, চিৰুৰ
বঁটা আৰু সন্মান
সম্পাদনা কৰক.jpg)
- ২০২১ - সমাজ সেৱা শিতানত পদ্মশ্ৰী
- ২০১৭ – নাৰী শক্তি পুৰস্কাৰ[7]
- ২০১৬ – ৱোকাৰ্ড্ট ফাউণ্ডেচন ২০১৬ বৰ্ষৰ সামাজিক কৰ্মী বঁটা
- ২০১৬ - ডিৱাই পাটিল ইনষ্টিটিউট অফ টেকন'লজী এণ্ড ৰিচাৰ্চৰ পৰা সন্মানীয় ডক্টৰেট ডিগ্ৰী
- ২০১৫ – ২০১৪ বৰ্ষৰ বাবে আহমাদিয়া মুছলিম শান্তি পুৰস্কাৰ[8]
- ২০১৪ – বাসৱ ভূষনা পুৰস্কাৰ
- ২০১৩ – সামাজিক ন্যায়ৰ বাবে মাদাৰ টেৰেছা বঁটা।[9][10]
- ২০১৩ – নেচনেল এৱাৰ্ড ফৰ আইকনিক মাদাৰ
- ২০১২ – চিএনএন-আইবিএন আৰু ৰিলায়েন্স ফাউণ্ডেচনৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা ৰিয়েল হিৰো'ছ বঁটা।[11]
- ২০১২ – পুনেৰ কলেজ অৱ ইঞ্জিনিয়াৰিংৰ দ্বাৰা চি.অ.ই.পি. গৌৰৱ পুৰস্কাৰ
- ২০১০ – মহিলা আৰু শিশু কল্যাণৰ ক্ষেত্ৰত সমাজকৰ্মীসকলক মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰে প্ৰদান কৰা অহল্যাবাঈ হলকাৰ বঁটা[12]
- ২০০৮ – দৈনিক মাৰাঠী বাতৰি কাকত লোকসত্তাৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা ৱমেন অফ দা ইয়াৰ বঁটা
- ১৯৯৬ – দত্তক মাতা পুৰস্কাৰ[13]
- ১৯৯২ – আগশাৰীৰ সামাজিক অৱদানকাৰী বঁটা
- ৰাজাই বঁটা
- শিৱলীলা মহিলা গৌৰৱ বঁটা
মৃত্যু
সম্পাদনা কৰক২০২২ চনৰ ৪ জানুৱাৰীত মহাৰাষ্ট্ৰৰ পুনেত ৭৩ বছৰ বয়সত হৃদৰোগত আক্ৰান্ত হৈ তেওঁৰ মৃত্যু হয়।[14]
তথ্য উৎস
সম্পাদনা কৰক- ↑ Mother of Orphans
- ↑ "Sindhutai Sapkal". Homi Bhabha Centre for Science Education,TIFR. http://www.hbcse.tifr.res.in/events/sindhutai-sapkal.
- ↑ "The story of Sindhutai Sapkal - A mother to orphaned children". Raksha Paharia. https://www.esamskriti.com/sa/Good-Work-India/The-story-of-Sindhutai-Sapkal-~-A-mother-to-orphaned-children-1.aspx.
- ↑ Sen, Tuhin (May 8, 2016). "Story of Sindhutai Sapkal – The Mother of thousands of Orphans". The Optoimist Citizen. Archived from the original on September 27, 2020. https://web.archive.org/web/20200927014338/https://www.theoptimistcitizen.com/sindhutai-sapkal-mother-orphans/। আহৰণ কৰা হৈছে: September 19, 2020.
- ↑ "Mother of orphans – Sindhu Tai Sapkal – Part 1". Indya Unlimited. 9 March 2011. Archived from the original on 20 September 2016. https://web.archive.org/web/20160920184004/http://www.india-intro.com/blog/fan-musings/502-mother-of-orphans-sindhu-tai-sapkal-part-1.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 February 2021.
- ↑ "Sindhutai Sapkal Birthday: From begging to becoming the mother of thousands of orphans". mumbaimirror.indiatimes.com. https://mumbaimirror.indiatimes.com/mumbai/other/sindhutai-sapkal-birthday-from-begging-to-becoming-the-mother-of-thousands-of-orphans/amp_articleshow/79192692.cms#aoh=16073351407062&referrer=https://www.google.com&_tf=From%20%251$s। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-12-07.
- ↑ "Nari Shakti Puraskar". The Times of India. 7 March 2018. https://timesofindia.indiatimes.com/india/nari-shakti-puraskar/articleshow/63203332.cms.
- ↑ Zia H Shah (14 March 2015). "This year Ahmadiyya Muslim Peace Prize went to a Hindu Humanitarian Sou. Sindhutai Sapkal.". The Muslim Times. http://www.themuslimtimes.org/2015/03/countries/india/the-2015-ahmadiyya-muslim-prize-for-the-advancement-of-peace-goes-to-sou-sindhutai-sapkal#ixzz3UX1Qxrwk.
- ↑ "Harmony Foundation to host Mother Teresa awards on Nov 9". dna. Diligent Media Corporation Ltd.. 8 November 2014. http://www.dnaindia.com/mumbai/report-harmony-foundation-to-host-mother-teresa-awards-on-nov-9-2033089। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 November 2014.
- ↑ "Mother Teresa Awards given to promoters of social justice". Catholic News Agency. http://www.catholicnewsagency.com/news/mother-teresa-awards-given-to-promoters-of-social-justice/। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 December 2014.
- ↑ "Real Heroes". Reliance Foundation. Archived from the original on 31 March 2016. https://web.archive.org/web/20160331051827/http://www.realheroes.com/2012-heroes.php। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 February 2021.
- ↑ "Sindhutai Sapkal to receive state award child welfare". Archived from the original on 2012-11-03. https://web.archive.org/web/20121103120413/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2002-11-28/pune/27316600_1_cash-award-child-welfare-social-workers। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-02-09.
- ↑ "Sindhutai Sapkal". reminderindia.com. Archived from the original on 2014-06-17. https://archive.is/20140617233246/http://www.reminderindia.com/sindhutai-sapkal/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-02-09.
- ↑ "‘Mother of Orphans’, Padma Shri Awardee Sindhutai Sapkal Passes Away; PM Modi Expresses Grief" (en ভাষাত). News18. 4 January 2022. https://www.news18.com/news/india/renowned-social-worker-sindhutai-sapkal-passes-away-4623326.html.