চাইবেৰিয়ান আইবেক্স
চাইবেৰিয়ান আইবেক্স (ইংৰাজী: :Capra sibirica), আলটাই আইবেক্স, এছিয়ান আইবেক্স, মধ্য এছিয়ান আইবেক্স, গবি আইবেক্স, হিমালয়ান আইবেক্স, মংগোলিয়ান আইবেক্স বা টিয়ান শ্বান আইবেক্স আদি অঞ্চল ভেদে বিভিন্ন নামেৰে জনা যায়।[2]
| চাইবেৰিয়ান আইবেক্স | |
|---|---|
| |
| Female and male at the Berlin Zoological Garden, Germany | |
| সংৰক্ষণ স্থিতি | |
বৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন 
| |
| অধিজগৎ: | সংকোষকেন্দ্ৰী |
| ৰাজ্য: | প্ৰাণী |
| পৰ্ব: | পৃষ্ঠদণ্ডী |
| শ্ৰেণী: | স্তন্যপায়ী |
| পৰিয়াল: | Bovidae |
| উপপৰিয়াল: | Caprinae |
| গণ: | Capra |
| প্ৰজাতি: | C. sibirica |
| দ্বৈৰাশিক নামকৰণ | |
| Capra sibirica Pallas, 1776 | |
| |
| Range of the Siberian ibex | |
ছাগলী আৰু ভেড়াৰ সকলো লক্ষণ সংমিশ্ৰিত এটা বনৰীয়া জন্তু। ইয়াৰ বাসস্থান মধ্য এছিয়া, আৰু ই কেপ্ৰা প্ৰজাতিৰ আটাইতকৈ বহুল ভাবে বিস্তৃত প্ৰজাতি। দিনে দিনে ইয়াৰ পৰিসংখ্যা কমি অহালৈ লক্ষ কৰি চাইবেৰিয়ান আইবেক্সক বৰ্তমান বিশ্বৰ বিলুত্তপ্ৰায় প্ৰাণী সমূহৰ তালিকাত স্থান দিয়া হৈছে,ইয়াৰ মুখ্য কাৰক হিচাপে মূলতঃ ধনী, বিদেশী চিকাৰীৰ দ্বাৰা জধে মধে হত্যা,সামগ্ৰিকভাৱে হ্ৰাসহৈ অহা বিচৰণ ভূমিৰ ঘনত্ব আৰু ইয়াৰ পৰিসৰ,ইয়াৰ উপৰিও প্ৰাণীবোৰৰ বিচৰণ ভূমি ইমান বৃস্তিত যে ইয়াৰ প্ৰকৃত সংখ্যাৰ সঠিক নিৰ্নয় কৰা কঠিন।[3]চাইবেৰিয়ান আইবেক্সক পূৰ্বতে ইউৰেছিয়ান আলপাইন আইবেক্সৰ উপ প্ৰজাতি হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল আৰু ই একক প্ৰজাতি নে জিনগতভাৱে পৃথক (প্ৰজাতিৰ স্তৰত) স্বতন্ত্ৰ এককসমূহৰ এক জটিল গঠন, সেই বিষয়ে এতিয়াও সম্পূৰ্ণভাৱে স্পষ্ট নহয়। চাইবেৰিয়ান আইবেক্স কেপ্ৰা প্ৰজাতিৰ আটাইতকৈ দীঘল আৰু শক্তিশালি জন্তু যদিও ইয়াৰ কান্ধৰ উচ্চতা মাৰ্ক'ৰত কৈ অলপ বেছি।
আকৃতি
সম্পাদনা কৰকচাইবেৰিয়ান আইবেক্সৰ জাক
_04.jpg)
চাইবেৰিয়ান আইবেক্সবোৰ ডাঙৰ আৰু অধিক শক্তিশালি ছাগলী (বেঙুনা), যদিও ব্যক্তিগত আকাৰৰ বহু তাৰতম্য আছে। মতা বোৰৰ কান্ধৰ উচ্চতা ৮৮ৰ পৰা ১১০ চে.মি. মাইকী বোৰ লক্ষণীয়ভাৱে সৰু, উচ্চতা ৬৭ৰ পৰা ৯২ চে.মি. (২৬ আৰু ৩৬ ইঞ্চি) আৰু ওজন ৩৪ৰ পৰা ৫৬ কিলোগ্ৰাম (৭৫ আৰু ১২৩ পাউণ্ড)ৰ ভিতৰত। নাক প্ৰফাইলত পোন, ডিঙি চুটি আৰু পিঠি পোন। মতা বোৰৰ ডিঙিটো বিশেষভাৱে ডাঠ আৰু পেশীবহুল যদিও মাইকী বোৰৰ ক্ষেত্ৰত বহুত কম। দুয়োটা লিংগৰ দাড়ি থাকে যদিও মতাটোৰ দাড়ি বেছিকৈ দেখা যায় আৰু মাইকী বোৰৰ দাড়ি কম বা কেতিয়াবা একেবাৰে নেথাকে। দুয়োটা লিংগৰ নেজৰ তলত প্ৰায় ৩ চে.মি. (১.২ ইঞ্চি) ডাঙৰ ঘ্ৰাণ গ্ৰন্থি থাকে।[4][5]
মাইকী বোৰৰ শিং তুলনামূলকভাৱে সৰু, আৰু ধূসৰ-বাদামী ৰঙৰ, গড়ে ২৭ চে.মি. (১১ ইঞ্চি) দীঘল। প্ৰাপ্ত বয়স্ক মতা বোৰ ক'লা আৰু সাধাৰণতে প্ৰায় ১১৫ চে.মি.। দুয়োটা লিংগৰে শিঙৰ চাৰিওফালে বৃত্তাকাৰ আঙুঠি থাকে যিয়ে বাৰ্ষিক বৃদ্ধিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, কিন্তু মতাবোৰৰ সন্মুখৰ পৃষ্ঠত ডাঙৰ ডাঙৰ অনুপ্ৰস্থ শিখৰও থাকে। জন্তু ভেদে শিঙৰ আকৃতি ডাঙৰ সৰু হয়।[5]
গাৰ ৰং পৰিৱৰ্তনশীল, গাঢ় বাদামীৰ পৰা মটিয়ালৈকে, কিছুমান ৰঙা ৰঙৰ। সাধাৰণতে পিঠিৰ মাজৰ পৰা তললৈ আৰু ঠেংলৈকে ক’লা ৰেখাৰ দৰে আঁক থাকে আৰু কিছুমান মতা ৰ পিঠিত শীতকালত চেডেলৰ দৰে ঠাই থাকে। পেটৰ তলৰ ফালবোৰ শেঁতা হয়, আৰু, শীতকালত, পূৰ্ণবয়স্ক মতাবোৰ বহুত ক'লা হৈ পৰে আৰু মাজে মাজে বগা দাগ থাকে। মাইকী আৰু পোৱালি বোৰৰ ৰং সাধাৰণতে প্ৰাপ্তবয়স্ক মতাতকৈ অধিক অনুজ্বল, আৰু পিঠিৰ তললৈ চুলিৰ আঁক নাথাকে। চাইবেৰিয়ান আইবেক্সবোৰৰ সাধাৰণতে এপ্ৰিল আৰু জুলাই মাহৰৰ ভিতৰত ছালৰ ৰং সলনি হয়। গ্ৰীষ্মকালী ইহঁতৰ ছালৰ ৰং শেঁতা হৈ পৰে,আৰু সময় আগ বঢ়াৰ লগে লগে ৰংৰ গাঢ়তা বাঢ়ি গৈ থাকে আৰু ডিচেম্বৰ মাহৰ আশে-পাশে সম্পূৰ্ণ শীতকালীন অৱস্থাত উপনীত হোৱাৰ পিছত ক'লা হৈ পৰে।[5]
উপপ্ৰজাতি
সম্পাদনা কৰকযদিও শেহতীয়াকৈ কিছুমান আধুনিক অধ্যয়নে এই প্ৰজাতিটোক একমাত্ৰ প্ৰজাতি (monotypic) হিচাপে বিবেচনা কৰে,[6] আন কিছুমানে ইয়াৰ শাৰীৰিক আকাৰ, শিংৰ আকাৰ আৰু গাৰ-নোমৰ ৰঙৰ পাৰ্থক্যৰ আধাৰত চাৰিটা বেলেগ বেলেগ উপপ্ৰজাতি বুলি চিনাক্ত কৰিছে:[6][5]
- C. s. sibirica (চাইবেৰিয়ান বা আলটাই আইবেক্স[7]) – সায়ান পৰ্বতমালা
- C. s. alaiana (টিয়ান শ্বান আইবেক্স[7]) – আলাই পৰ্বতমালা
- C. s. hagenbecki (গোবি বা মংগোলীয় আইবেক্স[7]) – পশ্চিম মংগোলিয়া
- C. s. sakeen (হিমালয়ান আইবেক্স[7] – পামিৰ পৰ্বতমালা, পশ্চিম হিমালয়, ভাৰত, আফগানিস্তান আৰু পাকিস্তান
প্ৰজনন
সম্পাদনা কৰকঅক্টোবৰ মাহৰ শেষৰ পৰা জানুৱাৰী মাহৰ আৰম্ভণিলৈকে প্ৰজনন কাল হয়। এই সময়ত মতা আইবেক্স বোৰে মাইকী আইবেক্স বোৰৰ লগত প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিবলৈ যথেষ্ট কষ্ট কৰে আৰু মতা বোৰে প্ৰজনন কাল শেষ নোহোৱা পৰ্য্যন্ত চৰণীয়া পথাৰত ভাল দৰে ঘা-বন নোখোৱাৰ ফলত প্ৰায়ে শুকাই ক্ষীণাই যায়। প্ৰণয় কৰ্ম ৩০ মিনিটতকৈও অধিক হয়, ইয়াত চাটিবলৈ, আনুষ্ঠানিক ভঙ্গি প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ, আৰু যদি মাইকী আইবেক্সে প্ৰস্ৰাৱ কৰে তেতিয়া "ফ্লেহমেন" (flehmen) অন্তৰ্ভুক্ত। মতা চাইবেৰিয়ান আইবেক্স বোৰে প্ৰজননৰ সময়ত আধিপত্যৰ বাবে প্ৰতিযোগিতা চলাই আৰু যুজত নামি পৰে। যুজৰ সময়ত পিছ ভৰিৰে ওপৰলৈ উঠি যায় আৰু দুয়ো পক্ষই শিংৰে একেলগে সংঘৰ্ষ কৰে।[5]
গৰ্ভাৱস্থা ১৭০ৰ পৰা ১৮০ দিন। সাধাৰণতে এটাকৈ পোৱালি জন্ম হয় যদিও ১৪% ৰ যমজ সন্তান জন্ম হয় আৰু বিৰলভাৱে তিনিটা পোৱালি জন্ম হয়। নৱজাত শিশুৰ ওজন প্ৰায় ৩ কিলোগ্ৰাম (৬.৬ পাউণ্ড), আৰু প্ৰথম বছৰত দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায়। প্ৰায় তিনি-চাৰি সপ্তাহৰ পিছতে শিংবোৰ দেখা যায়। জন্মৰ আঠ দিনৰ পিছতেই ইহঁতে ঘাঁহ খাবলৈ আৰম্ভ কৰে যদিও প্ৰায় এমাহ বয়সৰ পৰা নিয়মিতভাৱে ঘাঁহ খাব ধৰে আৰু ছমাৰ পিছত সম্পূৰ্ণৰূপে গাখীৰ এৰে।[5]
মতা আইবেক্সবোৰ আঠাইশ মাহত যৌন পৰিপক্ক হয়, কিন্তু ন বছৰলৈকে সম্পূৰ্ণ প্ৰাপ্তবয়স্ক আকাৰ লাভ নকৰে। মাইকী আইবেক্সবোৰে দ্বিতীয় বছৰত প্ৰথম প্ৰজনন কৰে। মতা বোৰ সাধাৰণতে বন্যপ্ৰাণীত দহ বছৰ, আৰু মাইকী বোৰ সোতৰ বছৰলৈকে জীয়াই থাকে। ইহঁতে ২২ বছৰলৈকে বন্দী অৱস্থাত জীয়াই থকাৰ কথা কোৱা হৈছে।[5]
আচৰণ
সম্পাদনা কৰকচাইবেৰিয়ান আইবেক্সে সাধাৰণতে উচ্চ পৰ্বতীয়া অঞ্চলত বাস কৰে। ইহঁতে উচ্চ উচ্চতাত কেতিয়াবা গছ-গছনি নথকা ঠাইত অথবা গছ-গছনি থকা অঞ্চলৰ পৰা বহু ওপৰত বাস কৰা দেখা যায়। শীতকালত খাদ্যৰ সন্ধানত নিম্ন ঢালৰ পাৰ্শ্ববৰ্তী অঞ্চললৈ নামি আহে, কাৰণ সেই সময়ত তুষাৰে আৱৃত স্থানসমূহত খাদ্য লাভ কৰাটো কঠিন হৈ পৰে। তুষাৰাবৃত্ত ঠাই বোৰত নিজৰ খুৰাৰ সহায়ত তুষাৰ আঁতৰাই গছ-পুলি অথবা ঘাঁহ উলিয়াই খায়। গৰমৰ দিনত ছাঁৰ সন্ধানত জংঘলৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী স্থান সমূহৰ ওচৰলৈ আহে, যদিও বনাঞ্চলত প্ৰৱেশ নকৰে। তাপমাত্ৰা হ্ৰাস হৈ অহাৰ লগে লগে এই জন্তু বোৰ পুনৰ আগৰ বাসস্থানলৈ ঘূৰি যোৱা দেখা যায়। সাইবেৰিয়ান আইবেক্সৰ খাদ্যৰ প্ৰধান অংশ হ’ল পৰ্বতীয়া অঞ্চলৰ ঘাঁহ আৰু ভেষজ উদ্ভিদ। বসন্ত আৰু গ্ৰীষ্মকালত ইহঁতৰ খাদ্যৰ মূল উপাদান হল ঘাঁহ আৰু সেজবোৰ (sedge)। শীতকালত সিহতে বেছি পৰিমাণে ওখ ভেষজ গছ, লগতে এছপেন, স্প্ৰুচ, জুনিপাৰ আৰু উইল’ৰ গছৰ ডাল আৰু পাত খায়। গ্ৰীষ্মকালত, এই জন্তুবোৰে প্ৰায়ে চাৰ্ক লিক্স (salt licks) পৰিদৰ্শন কৰে। আইবেক্সৰ দলৰ আকাৰ স্থানীয় জনসংখ্যাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে; সাধাৰণতে ৫-৩০ টা জন্তুৰ দল দেখা যায়, যদিও প্ৰজননৰ সময়ত (rut) দলৰ সদস্য বহুত বেছি সংখ্যক হ’ব পাৰে। দলবোৰ দিনৰ অধিকাংশ সময় চৰণীয়া পথাৰত ঘাঁহ খাই কটাই, একে স্থানত প্ৰায় এক ঘণ্টা বা তাতকৈ বেছি সময় ব্যয় কৰি তেতিয়া আন স্থানলৈ গতি কৰে।[5]
পুৰুষ আৰু স্ত্ৰী সাইবেৰিয়ান আইবেক্সে খাদ্যৰ স্থান, জাকৰ আকাৰ আৰু সুৰক্ষা বাছনি কৰাত বিভিন্ন আচৰণ প্ৰদৰ্শন(নীতি অৱলম্বন) কৰে। যদিও কিছুমান দলত মতা আৰু মাইকীৰ মিশ্ৰিত সদস্য থাকে, তথাপিও লিংগ আৰু খাদ্যৰ উপলব্ধতাৰ ভিত্তিত জাকবোৰ ভাগ হয়। ঘাঁহ আৰু ভেষজ উদ্ভিদ যথেস্থ পৰিমানে উপলব্ধ থকাৰ সময়ত গোটবোৰ ডাঙৰ হয় আৰু খাদ্যৰ বাবে কম প্ৰতিযোগিতা হয়।[8]মিশ্ৰ লিংগৰ জাকবোৰ শীতকালত বৃদ্ধি পায়, কিন্তু গ্ৰীষ্মকালত কমি যায়।[9] যিহেতু মাইকী আইবেক্সে নিজৰ সন্তানৰ স্বাস্থ্য আৰু সুৰক্ষাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে, সেয়েহে ইহঁত পানীৰ উৎসৰ ওচৰত বেছিকৈ থাকে আৰু আটাইতকৈ পুষ্টিকৰ গছ-গছনি থকা উচ্চতাৰ চাৰিওফালে বিয়পি পৰে, লগতে সিহঁতৰ সুৰক্ষাৰ প্ৰতিও সতৰ্কতা বৃদ্ধি কৰে।[10][11] চাইবেৰিয়ান আইবেক্সৰ প্ৰধান শত্ৰু হ’ল হিমালয়ান কুকুৰ কুকুৰনেজীয়া বাঘ , ঢোল, তুষাৰ বাঘ, মূগা ৰংৰ ভালুক, বনৰীয়া মাকুৰি, শিয়াল আৰু ঈগলচৰাই আদি।
বাসস্থান আৰু বিতৰণ
সম্পাদনা কৰকচাইবেৰিয়ান আইবেক্সবোৰ বেছিভাগেই গছৰ শিপাৰ ওপৰত, পৰ্বতৰ ঠিয় ঢাল আৰু শিলেৰে আৱৃত অঞ্চলত বাস কৰে। ইহঁতৰ বাসস্থান উচ্চ উচ্চতাৰ শুকান ঘাঁহনি অঞ্চল, আলপাইন মেডো আৰু অৰ্ধমৰুভূমিৰ অঞ্চলৰ মিশ্ৰণেৰে গঠিত। গোবি মৰুভূমিত ইহঁত ৭০০ মিটাৰ (২৩০০ ফুট) পৰ্যন্ত নিম্ন পাহাৰত পোৱা যায়, কিন্তু গ্ৰীষ্মকালত প্ৰায় ২০০০ৰ পৰা ৫,০০০ মিটাৰ (৬,৬০০ আৰু ১৬,৪০০ ফুট) উচ্চতাত ইহঁতক বেছিকৈ পোৱা যায়, তললৈ নামি তললৈ নামি যায়, কেতিয়াবা কম বনাঞ্চল থকা, শীতকালত ঢালত পৰে।[5]তাজিকিস্তানত সাইবেৰিয়ান আইবেক্সৰ বিস্তৃতি প্ৰধানত ঋতুভিত্তিক তাপমাত্ৰা আৰু গৰম ঋতুৰ বৃষ্টিপাতৰ দৰে বায়ুমণ্ডলীয় পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।[12] বেছিভাগ চাইবেৰিয়ান আইবেক্স মধ্য আৰু উত্তৰ এছিয়া, আফগানিস্তান, পশ্চিম আৰু উত্তৰ চীন (প্ৰধানকৈ শিনজিয়াং), উত্তৰ-পশ্চিম ভাৰত, দক্ষিণ-পূব কাজাখস্তান, কিৰ্গিস্তান, তাজিকিস্তান, পূব উজবেকিস্তান, মংগোলিয়া, উত্তৰ পাকিস্তান, আৰু দক্ষিণ-মধ্য ৰাছিয়াত দেখা যায়। [3] ১৯৭৮ চনত আমেৰিকাৰ নিউ মেক্সিকোৰ কানাডিয়ান নদীৰ খাদত ৪০টা চাইবেৰিয়ান আইবেক্স প্ৰৱেশ কৰোৱা হৈছিল আৰু তাত এখন কম জনসংখ্যাৰ অঞ্চল সৃষ্টি কৰা হৈছে।[5]
সাইবেৰিয়ান আইবেক্স সাধাৰণতে গছৰ সীমাৰ ওপৰত, উগ্ৰ ঢাল আৰু পাথৰেৰে আৱৃত অঞ্চলত বাস কৰে। তেওঁলোকৰ বাসস্থানত উচ্চ অৱস্থিত তৃণভূমি, পৰ্বতীয়া মৈদাম, আৰু আধা-মৰুভূমি অঞ্চলৰ মিশ্ৰণ থাকে। গবি মৰুভূমিত, সাইবেৰিয়ান আইবেক্স ৭০০ মিটাৰ (২,৩০০ ফুট) উচ্চতাৰ ওচৰ-পাচৰৰ পৰ্বতত দেখা পোৱা যায়। তথাপি, গ্ৰীষ্মকালত তেওঁলোকে সাধাৰণতে ২,০০০ মিটাৰৰ পৰা ৫,০০০ মিটাৰ (৬,৬০০-১৬,৪০০ ফুট) উচ্চতাৰ মাজত থাকে আৰু শীতকালত খাদ্যৰ সন্ধানত তলৰ, কেতিয়াবা পাতল জংগলীয়া ঢালৰ ফালে নামি আহে।
তথ্য সূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ Reading, R.; Michel, S.; Suryawanshi, K.; Bhatnagar, Y.V. (2020). Capra sibirica. 2020. p. e.T42398A22148720. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-2.RLTS.T42398A22148720.en.
- ↑ Sarasa, M. (2023-03-03). "Common names of the Asiatic ibex superspecies at a turning point in its taxonomy and management" (ca ভাষাত). Animal Biodiversity and Conservation: 79–86. doi:10.32800/abc.2023.46.0079. ISSN 2014-928X.
- ↑ 3.0 3.1 IUCN (2020-01-04) (en ভাষাত). Capra sibirica: Reading, R., Michel, S., Suryawanshi, K. & Bhatnagar, Y.V.: The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T42398A22148720. doi:10.2305/iucn.uk.2020-2.rlts.t42398a22148720.en. https://www.iucnredlist.org/species/42398/22148720.
- ↑ Huffman, B. (2004). Capra sibirica. ultimateungulate.com
- ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 Fedosenko, A.K.; Blank, D.A. (2001). "Capra sibirica". Mammalian Species খণ্ড 675: Number 675: pp. 1–13. doi:10.1644/1545-1410(2001)675<0001:CS>2.0.CO;2.
- ↑ সাঁচ:MSW3
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 José R. Castelló (12 April 2016). Bovids of the World: Antelopes, Gazelles, Cattle, Goats, Sheep, and Relatives. Princeton University Press. পৃষ্ঠা. 341. ISBN 9780691167176. https://books.google.com/books?id=zWyYDwAAQBAJ&dq=Capra+sibirica+alaiana&pg=PA341। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 October 2021.
- ↑ Han, Lei; Blank, David; Wang, Muyang; Yang, Weikang; Silva, António Alves Da; Alves, Joana (April 2019). "Grouping patterns and social organization in Siberian ibex (Capra sibirica): feeding strategy matters". Folia Zoologica খণ্ড 68 (1): 35–42. doi:10.25225/fozo.065.2019. ISSN 0139-7893.
- ↑ Han, Lei (2020). "Diet differences between males and females in sexually dimorphic ungulates: a case study on Siberian ibex". European Journal of Wildlife Research খণ্ড 66 (4). doi:10.1007/s10344-020-01387-w. https://doi.org/10.1007/s10344-020-01387-w.
- ↑ Han, Lei; Wang, Zhi; Blank, David; Wang, Muyang; Yang, Weikang (2021-03-16). "Different environmental requirements of female and male Siberian ibex, Capra sibirica". Scientific Reports খণ্ড 11 (1): 6064. doi:10.1038/s41598-021-85550-6. ISSN 2045-2322. PMID 33727618.
- ↑ Han, Lei; Blank, David; Wang, Muyang; Yang, Weikang (2020-01-01). "Vigilance behaviour in Siberian ibex (Capra sibirica): Effect of group size, group type, sex and age" (en ভাষাত). Behavioural Processes খণ্ড 170: 104021. doi:10.1016/j.beproc.2019.104021. ISSN 0376-6357. PMID 31857139. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0376635719302438.
- ↑ Salas, E.A.L.; Valdez, R.; Stefan, M.; Boykin, K.G. (2020). "Response of Asiatic ibex (Capra sibirica) under Climate Change Scenarios". Journal of Resources and Ecology খণ্ড 11: Volume 11: pp. 27–37. doi:10.5814/j.issn.1674-764x.2020.01.003.