বিৰিয়ানি হৈছে দক্ষিণ এছিয়ামুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত উৎপত্তি হোৱা চাওলৰ এটি ব্যঞ্জন। ইয়াক ভাৰতীয় মছলা, ভাত আৰু কোনো প্ৰকাৰৰ মাংস (যেনে মুৰ্গী, ছাগলী, গৰু, ভেড়া ছাগলী), মাছ বা মিছা মাছেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। লগতে কণী, আলু আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়।[1]

বিৰিয়ানি

পাকিস্তানৰ লাহোৰ চহৰত তৈয়াৰ কৰা বিৰিয়ানি
প্ৰকাৰ মুখ্য আহাৰ
অঞ্চল দক্ষিণ এছিয়া, দক্ষিণ-পূব এছিয়া, মধ্য এছিয়া আৰু পশ্চিম এছিয়া
পৰিবেশনৰ উষ্ণতা গৰম
মুখ্য উপাদান
  • ভাত
  • মছলা
  • মাছ বা মাংস
আন উপাদান
  • ছাগলী
  • মুৰ্গী
  • গৰু
  • কণী
  • বাদাম
  • ফল
  • শাক-পাচলি
  • আলু
ভিন্ন প্ৰকাৰ বিভিন্ন
ভাৰতৰ ষ্টাম্পত বিৰিয়ানি

দক্ষিণ এছিয়াত জনপ্ৰিয় হোৱাৰ উপৰিও, এই ব্যঞ্জন আন আন ঠাইতো খোৱা হয়, যেনে ইৰাক,[2] ম্যানমাৰ, ইণ্ডোনেছিয়া, মালয়েছিয়া, ছিংগাপুৰ, মৰিচিয়াছ আদি। ভাৰতত অনলাইন খাদ্য মগোৱা এপ, যেনে জমাট', স্বিগি আদিত বিৰিয়ানি আতাইতকৈ অধিক ক্ৰয় কৰা ব্যঞ্জন।[3][4]

ব্যুৎপত্তি

সম্পাদনা কৰক

কোনো কোনোৱে দাবী কৰে যে বিৰিয়ানি শব্দটো আহিছে ফাৰ্চী শব্দ বিৰিঞ্জৰ (ফাৰ্চী: সাঁচ:Wikt-lang) পৰা, যাৰ অৰ্থ ভাত।[5][6] কিন্তু আনৰ মতে, ইয়াৰ উৎস ফাৰ্চী বিৰয়ান বা বেৰিয়ান (ফাৰ্চী: সাঁচ:Wikt-lang), যাৰ অৰ্থ ভজা বা পুৰা।[7][8] ইয়াৰ উৎস ফাৰ্চী বেৰেষ্টানো (ফাৰ্চী: সাঁচ:Wikt-lang) হ'ব পাৰে, যাৰ অৰ্থ পিঁয়াজ পুৰা, কাৰণ বিৰিয়ানিত প্ৰায় ভজা পিঁয়াজ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, মাংস আৰু ভাতৰ লগত, অলপ মচলাৰ উপৰিও। ফাৰ্চী ভাৰতৰ কেইবাটাও মধ্যকালীন মুছলমান ৰাজ্যৰ আনুষ্ঠানিক ভাষা আছিল।[9][10]

বিৰিয়ানিত ব্যৱহৃত সামগ্ৰী স্থানভেদে সলনি হয়। ভাতৰ লগত মাংস বা মাছ (মুৰ্গী, ছাগলী, গৰু, ভেড়া ছাগলী, মাছ বা মিছা মাছ) মুখ্য সামগ্ৰী।[11] দক্ষিণ এছিয়াৰ আন অনেক ব্যঞ্জনৰ দৰেই, অনেকে নিজ ইচ্ছা মতে বিভিন্ন শাক-পাচলিও যোগ কৰে। বতৰ চাই মাকৈও ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়। নৱৰতন বিৰিয়ানি অলপ মিঠা হয়, আৰু তাত কাজু, কিচিমিচ, ফল আদি দিয়া হয়।[12]

কেইবাবিধো মছলা ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়, যেনে চফ, ঘিউ, জাঁইফল, মুষল, জালুক, লং, ইলাইচি, তেজপাত, আদা, পিঁয়াজ, বিলাহী, জলকীয়া, নহৰু আদি।[13][14][15] দামী বিৰিয়ানিত কেসৰো থাকিব পাৰে।[16]

সাধাৰণতে ভাতৰ লগত বিৰিয়ানিত মুৰ্গী বা ছাগলীৰ মাংস থাকে। কিছু বিশেষ প্ৰকাৰৰ বিৰিয়ানিত গৰু বা সাগৰীয় খাদ্যও থাকিব পাৰে। বিৰিয়ানি দৈ, চাটনী, ৰাইতা, কোৰ্মা, জোল বা টেঙা বেঙেনা, সুজোৱা কণী বাৰ চালাদৰ লগতো খোৱা হয়।

দক্ষিণ এছিয়াত কেইবাপ্ৰকাৰৰ বিৰিয়ানি পোৱা যায়। প্ৰত্যেক প্ৰকাৰৰ নাম সাধাৰণতে উৎপত্তিৰ স্থানৰ নামত ৰখা হৈছে। যেনে সিন্ধৰ বিৰিয়ানি হ'ল সিন্ধি বিৰিয়ানি আৰু হায়দৰাবাদৰ বিৰিয়ানি হ'ল হায়দৰাবাদী বিৰিয়ানি। কোনো কোনো প্ৰকাৰৰ নাম বিক্ৰী হোৱা দোকানৰ নাম: যেনে ঢাকা চহৰৰ হাজী বিৰিয়ানি, হাজী নান্না বিৰিয়ানি আৰু ফখৰুদ্দীন বিৰিয়ানি,[17][18][19] কৰাচীৰ ষ্টুডেণ্টছ বিৰিয়ানি, বাণ্ড্ৰাৰ লাকি বিৰিয়ানি আৰু মুম্বাইৰ কলাবা বিৰিয়ানি।[20] তামিল নাডুত অম্বুৰ বিৰিয়ানি জনপ্ৰিয়।[21] হায়দৰাবাদৰ কল্যাণী বিৰিয়ানি গাৰু বা ম'হৰ মাংসৰে তৈয়াৰ কৰা হয়।[22] চেট্টিনাড বিৰিয়ানি ছাগলীৰ টেঙা মাংসৰে তৈয়াৰ কৰা হয়।[23]

দিল্লী, হায়দৰাবাদী, মুৰাদাবাদী, ঢাকাইয়া, বহৰি, মেমনি, ক'লকাতা, সিন্ধী, শ্ৰীলংকান, থালাচেৰী আদি ভাৰতীয় উপ-মহাদেশৰ বিখ্যাত বিৰিয়ানি। ম্যানমাৰত ডানপাউক বা ডানবাউক নামেৰে জনা বিৰিয়ানি বিখ্যাত।[24] আফগানিস্তানত বিৰিয়ান নামেৰে ই জনপ্ৰিয়। ইণ্ডনেছিয়াত বিখ্যাত নাচি কেবুলি। নাচি বিৰিয়ানি মালয়েছিয়া আৰু চিংগাপুৰত জনপ্ৰিয়। নাচিং বিৰিংয়ি ফিলিপাইন্সত জনপ্ৰিয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকা, থাইলেণ্ড আদিতো বিৰিয়ানিৰ নিজা নিজা প্ৰকাৰ পোৱা যায়। বিখ্যাত।

তথ্য সংগ্ৰহ

সম্পাদনা কৰক
  1. Bhandari, Kabir Singh (21 April 2020). "The curious case of potato in Kolkata biryani and how the British fed us a lie". Hindustan Times. https://www.hindustantimes.com/more-lifestyle/the-curious-case-of-potato-in-kolkata-biriyani-and-how-the-british-fed-us-a-lie/story-k1smJjNz1QhxyyVZVdNyKN.html. 
  2. Wallis, Bruce (12 April 2017). "Eat My Words: A taste of Iraqi Kurdistan" (en ভাষাত). Duluth News Tribune. Archived from the original on 5 October 2021. https://web.archive.org/web/20211005065230/https://www.duluthnewstribune.com/lifestyle/food/4249270-eat-my-words-taste-iraqi-kurdistan. 
  3. Daniyal, Shoaib. "Biryani is India's most popular dish – so why does the BJP hate it so much?" (en-US ভাষাত). Scroll.in. https://scroll.in/article/952475/biryani-is-indias-most-popular-dish-so-why-does-the-bjp-hate-it-so-much। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-17. 
  4. Tandon, Suneera (16 December 2020). "Jubilant FoodWorks forays into biryani business with 'Ekdum'" (en ভাষাত). mint. https://www.livemint.com/companies/news/jubilant-foodworks-forays-into-biryani-brand-ekdum-11608126898411.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 November 2021. 
  5. Karan, Pratibha (2009). Biryani. Random House India. পৃষ্ঠা. 1–12, 45. ISBN 978-81-8400-254-6. https://books.google.com/books?id=cZe-r38DYjcC. 
  6. "Definition of 'biryani'". Oxford Dictionary. Archived from the original on 14 October 2013. https://web.archive.org/web/20131014020333/http://oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/biryani। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 July 2016. 
  7. Vishal, Anoothi (14 May 2011). "When rice met meat". Business Standard. http://www.business-standard.com/article/beyond-business/when-rice-met-meat-111051400071_1.html. 
  8. Cannon, Garland Hampton; Kaye, Alan S. (2001). The Persian Contributions to the English Language: An Historical Dictionary. Otto Harrassowitz Verlag. পৃষ্ঠা. 71. ISBN 978-3-44704-503-2. https://books.google.com/books?id=2iX3RXJnHCUC. 
  9. Naqvī, Ṣādiq; Rao, V. Kishan; Satyanarayana, A. (2005). A thousand laurels—Dr. Sadiq Naqvi: studies on medieval India with special reference to Deccan. 1. Felicitation Committee, Dept. of History & Dept. of Ancient Indian History, Culture & Archaeology, Osmania University. পৃষ্ঠা. 97. https://books.google.com/books?id=nl5uAAAAMAAJ. 
  10. de Laet, Siegfried J. (1994). History of Humanity: From the seventh to the sixteenth century. UNESCO. পৃষ্ঠা. 734. ISBN 978-9-23102-813-7. https://books.google.com/books?id=PvlthkbFU1UC&pg=PA734. 
  11. Makhijani 2017-06-22T10:00:00-04:00, Pooja. "A Beginner's Guide to Biryani, the Ultimate Rice Dish" (en ভাষাত). Saveur. https://www.saveur.com/south-asian-indian-biryani-guide। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 December 2018. 
  12. Ravish Kumar interviews historian Sohali Hashmi (9 September 2016). प्राइम टाइम : क्या-क्या अलग करेंगे बिरयानी से? [Prime Time: What will separate from Biryani?] (Television production) (in হিন্দী). Old Delhi: NDTV. Retrieved 19 October 2016. 
  13. Brown, Ruth (17 August 2011). "The Melting Pot – A Local Prep Kitchen Incubates Portland's Next Generation of Food Businesses". Willamette Week খণ্ড 37 (41). http://www.wweek.com/portland/article-17853-the-melting-pot.html. 
  14. Brown, Ruth (17 August 2011). "The Melting Pot – A Local Prep Kitchen Incubates Portland's Next Generation of Food Businesses". Willamette Week খণ্ড 37 (41). http://www.wweek.com/portland/article-17853-the-melting-pot.html. 
  15. Makhijani 2017-06-22T10:00:00-04:00, Pooja. "A Beginner's Guide to Biryani, the Ultimate Rice Dish" (en ভাষাত). Saveur. https://www.saveur.com/south-asian-indian-biryani-guide। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-12-19. 
  16. Brown, Ruth (17 August 2011). "The Melting Pot – A Local Prep Kitchen Incubates Portland's Next Generation of Food Businesses". Willamette Week খণ্ড 37 (41). http://www.wweek.com/portland/article-17853-the-melting-pot.html. 
  17. Isam, Mohammad. "The king of rice dishes". ESPN Cricinfo. http://www.espncricinfo.com/page2/content/story/489063.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 August 2018. 
  18. Isam, Mohammad. "The king of rice dishes". ESPN Cricinfo. http://www.espncricinfo.com/page2/content/story/489063.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 August 2018. 
  19. Bipul, Hassan (28 March 2016). "Dhaka's biryani can be UNESCO world heritage, says food critic Matt Preston". https://bdnews24.com/lifestyle/2016/03/28/dhakas-biryani-can-be-unesco-world-heritage-says-food-critic-matt-preston. 
  20. Ravish Kumar interviews historian Sohali Hashmi (9 September 2016). प्राइम टाइम : क्या-क्या अलग करेंगे बिरयानी से? [Prime Time: What will separate from Biryani?] (Television production) (in হিন্দী). Old Delhi: NDTV. Retrieved 19 October 2016. 
  21. "Easy chicken Biriyani Recipe". Viralvidos.com. 3 February 2017. https://viralvidos.com/easy-chicken-biriyani-recipe/। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 August 2018. 
  22. Balachandran, Mohit (24 August 2015). "The Other Hyderabadi Biryani With a 300-Year-Old Past". NDTV. http://food.ndtv.com/opinions/the-other-hyderabadi-biryani-with-a-300-year-old-past-730300। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 August 2018. 
  23. Nath, Parshathy J. (23 June 2016). "All the way from Karaikudi". The Hindu. http://www.thehindu.com/features/metroplus/All-the-way-from-Karaikudi/article14397076.ece. 
  24. "Biryani trade takes on a new flavour". The Myanmar Times. 2015-03-20. Archived from the original on 2020-07-27. https://web.archive.org/web/20200727012233/https://www.mmtimes.com/business/13642-biryani-trade-takes-on-a-new-flavour.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-25.