ৱিকিপিডিয়া

শ্ৰীলংকাৰ অসামৰিক যুদ্ধ

শ্ৰীলংকাত চৰকাৰ আৰু বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠন লিবাৰেচন টাইগাৰ্ছ অৱ তামিল ইলামৰ মাজত সশস্ত্ৰ সংঘাত

শ্ৰীলংকাৰ সামৰিক যুদ্ধ (সিংহল: ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය; তামিল: இலங்கை உள்நாட்டுப் போர்) ১৯৮৩ চনৰ পৰা ২০০৯ চনলৈকে চলা শ্ৰীলংকাৰ গৃহযুদ্ধ। ১৯৮৩ চনৰ ২৩ জুলাইৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে ভেলুপিল্লাই প্ৰভাকৰন নেতৃত্বাধীন লিবাৰেচন টাইগাৰছ অৱ তামিল ইলাম, চমুকৈঃ LTTE (যাক দ্য তামিল টাইগাৰ বুলি জনাজাত)ৰ এখন যুদ্ধ। এল টি টি ইয়ে সিংহলী প্ৰধান শ্ৰীলংকা চৰকাৰে শ্ৰীলংকাৰ তামিলসকলৰ ওপৰত অবিৰত বৈষম্য আৰু হিংসাত্মক অত্যাচাৰৰ বাবে দ্বীপটোৰ উত্তৰ-পূবত তামিল ইলাম নামৰ এখন স্বতন্ত্ৰ তামিল ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ বাবে যুঁজ দিছিল।[42][43][44]

শ্ৰীলংকাৰ গৃ্হযুদ্ধ
ශ්‍රී ලාංකික සිවිල් යුද්ධය
இலங்கை உள்நாட்டுப் போர்
শীতল যুদ্ধ, ১৯৮৭–১৯৮৯ জেভিপি বিদ্ৰোহলৈ বিয়পি পৰে।ৰ অংশ
Location Tamil Eelam territorial claim.png
শ্ৰীলংকাৰ অঞ্চলটোক এলটিটিইয়ে তামিল ইলাম বুলি দাবী কৰিছিল, য'ত যুদ্ধৰ বিপুল সংখ্যক সংঘটিত হৈছিল
তাৰিখ ২৩ জুলাই ১৯৮৩ – ১৯ মে’ ২০০৯[1][2]
(25 years, 9 months, 3 weeks and 4 days)
অৱস্থান শ্ৰীলংকা
ফলাফল শ্ৰীলংকাৰ জয়
অধিকৃত অঞ্চলৰ
পৰিৱৰ্তনসমূহ 		দেশৰ উত্তৰ আৰু পূবৰ পূৰ্বৰ এলটিটিই নিয়ন্ত্ৰিত অঞ্চলসমূহৰ ওপৰত চৰকাৰে পুনৰ সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰে আৰু তামিল ইলামক শ্ৰীলংকাত পুনৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
যুজাৰু
শ্ৰীলংকা শ্ৰীলংকা

ভাৰত ভাৰত (১৯৮৭–১৯৯০)

তামিল ইলামৰ মুক্তি বাঘ
কমাণ্ডাৰ আৰু দলপতিসকল
শ্ৰীলংকা জে. আৰ জেৱাৰ্ডেন (১৯৮৩–১৯৮৯)
শ্ৰীলংকা ৰাণসিংহ প্ৰেমদাস † (১৯৮৯–১৯৯৩ চন)
শ্ৰীলংকা ডি. বি ৱিজেটুংগা (১৯৯৩–১৯৯৪)
শ্ৰীলংকা চন্দ্ৰিকা কুমাৰতুংগা (১৯৯৪–২০০৫)
শ্ৰীলংকা মহিন্দ ৰাজপক্ষ (২০০৫–২০০৯)
ভাৰত আৰ. ভেংকটাৰমন (১৯৮৭–১৯৮৯)
ভাৰত ৰাজীৱ গান্ধী † (১৯৮৭–১৯৮৯)
ভাৰত ভি. পি সিং (১৯৮৯–১৯৯০) 		বি. প্ৰভাকৰণ † (১৯৮৩–২০০৯)

উমা মহেশ্বৰন † (১৯৮৩–১৯৮৯)
এলিয়াথাম্বি ৰত্নসবপতি † (১৯৮২–২০০৬)

সৈন্য শক্তি
শ্ৰীলংকা শ্ৰীলংকা সশস্ত্ৰ বাহিনী:
৯৫,০০০ (২০০১)
১১৮,০০০ (২০০২)
১৫৮,০০০ (২০০৩)
১৫১,০০০ (২০০৪)
১১১,০০০ (২০০৫)
১৫০,৯০০ (২০০৬)[3]
২ লাখ ১০ হাজাৰ (২০০৮)[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন] 
ভাৰত ভাৰতীয় শান্তি ৰক্ষা বাহিনী:
এক লাখ (শিখ)
তামিল ইলামৰ মুক্তি টাইগাৰ
(সহায়ক শক্তি):
৬,০০০ (২০০১)
৭,০০০ (২০০৩)
১৮,০০০ (২০০৪)[3][4]
১১,০০০ (২০০৫)[5]
৮,০০০ (২০০৬)
১৫,০০০ (২০০৭)[3][6]
(সহায়ক শক্তিকে ধৰি):
২৫,০০০ (২০০৬)
৩০,০০০ (২০০৮)[7]
ক্ষয়ক্ষতিৰ পৰিমাণ
শ্ৰীলংকা ২৮,৭০৮জন নিহত[8]
১১১,৬৫৫জন আহত[9][10] of whom 40,107 permanently disabled[8]
5,000 missing [11][12]

ভাৰত ১১৬৫জন নিহত
৩০০৯জন আহত
(ভাৰতীয় শান্তি ৰক্ষা বাহিনী)[13][14]

২৭ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু[15][16][17][18]
11,644 surrendered[19]
*১৯৮৩–২০০৯ চন: অন্ততঃ এক লাখ লোকৰ মৃত্যু[20][21][22]
  • ১৯৮৩–২০০৯ চন: ৮০,০০০–১ লাখ লোক নিহত (ইউ এণ, ২০০৯)[23][24]
  • ১৯৮৩–২০০৬ চন: ৭০ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু[25][26]
  • ১৯৫৬-২০০৪ চন: তামিল সাধাৰণ নাগৰিক: ৫৪,০৫৩জন নিহত আৰু ২৫,২৬৬জন নিৰুদ্দেশ (TCHR, 2004) [27]
  • ২০০৮–২০০৯ চন: ৪০,০০০ তামিল অসামৰিক নিহত (ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ২০১১)[28][29][30][31]
  • ২০০৮–২০০৯ চন: ১৪৬,০০০ তামিল অসামৰিক হিচাপহীন[32][33][31][34]
  • ২০০৯ চনৰ জানুৱাৰী-মে’: ১৬৯,৭৯৬জন তামিল সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু (আই টি জে পি, ২০২১) [35]
  • ২০০৮–২০০৯ চন: ৭০,০০০ তামিল অসামৰিক হিচাপহীন (ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ২০১২)[36][37][38]

২০০১ চনত শীৰ্ষত ৮ লাখ লোক স্থানচ্যুত হয়[39]

১৬ মে’ ২০০৯: শ্ৰীলংকা চৰকাৰে এলটিটিইক সামৰিক পৰাজয় ঘোষণা কৰে।[40]
১৭ মে’ ২০০৯: এলটিটিইয়ে শ্ৰীলংকা চৰকাৰৰ পৰা পৰাজয় স্বীকাৰ কৰে।[41]
১৯ মে' ২০০৯: ৰাষ্ট্ৰপতি মহিন্দ ৰাজাপাক্ষ সংসদত গৃহযুদ্ধৰ অন্ত আনুষ্ঠানিকভাৱে ঘোষণা কৰে।

১৯৫৬, ১৯৫৮, ১৯৭৭, ১৯৮১ আৰু ১৯৮৩ চনত তামিল বিৰোধী পগ্ৰমৰ লগতে ১৯৮১ চনত জাফনা পাব্লিক লাইব্ৰেৰী জ্বলোৱাৰ ৰূপত হিংসাত্মক নিৰ্যাতনৰ সূচনা হয়। এইবোৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠ সিংহলী গোটে প্ৰায়ে ৰাষ্ট্ৰৰ সমৰ্থনত আছিল আৰু ১৯৪৮ চনত শ্ৰীলংকাই ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ পৰা স্বাধীনতাৰ পিছৰ বছৰবোৰত সম্পন্ন কৰিছিল।[45] স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ কিছু সময়ৰ পাছতে সিংহলী ভাষাক জাতিটোৰ একমাত্ৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰে।[46] ২৬ বছৰীয়া সামৰিক অভিযানৰ অন্তত ২০০৯ চনৰ মে’ মাহত শ্ৰীলংকাৰ সেনাই তামিল টাইগাৰছক পৰাস্ত কৰি গৃহযুদ্ধৰ অন্ত পেলায়।[2]

২০০৭ চনলৈকে ৭০ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল।[47][48][49] যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে ২০০৯ চনৰ ২০ মে’ত ৰাষ্ট্ৰসংঘই মুঠ ৮০ হাজাৰৰ পৰা ১ লাখ লোকৰ মৃত্যুৰ অনুমান কৰিছিল।[50][23][51] কিন্তু ২০১১ চনত ২০০৯ চনৰ যুদ্ধৰ চূড়ান্ত পৰ্যায়ৰ কথা উল্লেখ কৰি শ্ৰীলংকাত সচিব প্ৰধানৰ জবাবদিহিতা বিশেষজ্ঞৰ পেনেলৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছিল, "কেইটামান বিশ্বাসযোগ্য সূত্ৰই অনুমান কৰিছে যে অসামৰিক মৃত্যু ৪০,০০০ পৰ্যন্ত হ'ব পাৰিলেহেঁতেন।" [52] শ্ৰীলংকা চৰকাৰে যুদ্ধৰ সম্পূৰ্ণ প্ৰভাৱ নিৰ্ণয়ৰ বাবে স্বতন্ত্ৰ, আন্তৰ্জাতিক তদন্তক বাৰে বাৰে অস্বীকাৰ কৰি আহিছে,[53][54] কিছুমান প্ৰতিবেদনত দাবী কৰা হৈছে যে চৰকাৰী বাহিনীয়ে মৃত্যু আৰু নিৰুদ্দেশৰ সংমিশ্ৰণত জড়িত তামিলসকলক ধৰ্ষণ আৰু নিৰ্যাতন চলাইছিল।[55][56]

গৃহযুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ পৰাই শ্ৰীলংকা ৰাষ্ট্ৰখনে অসামৰিক লক্ষ্যত বোমা বিস্ফোৰণ, গধুৰ অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰ, শ্ৰীলংকাৰ তামিল অপহৰণ আৰু হত্যা আৰু যৌনতাৰ জৰিয়তে যুদ্ধাপৰাধ সংঘটিত কৰাৰ ফলত মানৱ অধিকাৰ খৰ্ব কৰাৰ বাবে বহু বিশ্বব্যাপী হিংসা আৰু সমালোচনাৰ সন্মুখীন হৈছে। সকলো জাতি-জনগোষ্ঠীৰ, বিশেষকৈ সিংহলী আৰু শ্ৰীলংকাৰ মুছলমান জনগোষ্ঠীৰ সাধাৰণ নাগৰিকৰ বিৰুদ্ধে অসংখ্য আক্ৰমণ, শিশু সৈনিক ব্যৱহাৰ কৰা, ৰাজনীতিবিদ আৰু বিৰোধী লোকক হত্যা কৰা, সামৰিক, ৰাজনৈতিক আৰু অসামৰিক লক্ষ্যৰ বিৰুদ্ধে আত্মঘাতী বোমা বিস্ফোৰণৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে এলটিটিইয়ে কুখ্যাতি লাভ কৰিছিল।[57]

উৎপত্তি আৰু বিৱৰ্তন

সম্পাদনা কৰক
প্ৰধান প্ৰবন্ধ: শ্ৰীলংকাৰ অসামৰিক যুদ্ধৰ উৎপত্তি

শ্ৰীলংকাৰ গৃহযুদ্ধৰ উৎপত্তি হৈছে সংখ্যাগৰিষ্ঠ সিংহলী জনগোষ্ঠী আৰু সংখ্যালঘু তামিলৰ মাজত চলি থকা ৰাজনৈতিক ক্ষোভৰ মাজত।[58] আধুনিক সংঘাতৰ শিপা ঔপনিৱেশিক যুগ লৈকে বিস্তৃত যেতিয়া দেশখন চিলন নামেৰে জনাজাত আছিল। শ্ৰীলংকাৰ দুটা বৃহৎ জনগোষ্ঠী, সিংহলী আৰু তামিলৰ মাজত প্ৰথম অৱস্থাত উত্তেজনা কম আছিল, যেতিয়া পন্নাম্বালম অৰুণাচলম নামৰ এজন তামিলক প্ৰতিনিধি হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হৈছিল সিংহলীসকলৰ লগতে ৰাষ্ট্ৰীয় বিধান পৰিষদত তামিলসকলকো নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ১৯১৯ চনত সিংহলী আৰু তামিল ৰাজনৈতিক সংগঠনসমূহে একত্ৰিত হৈ অৰুণাচলমৰ নেতৃত্বত চিলন জাতীয় কংগ্ৰেছ গঠন কৰি ঔপনিৱেশিক চৰকাৰক অধিক সাংবিধানিক সংস্কাৰৰ বাবে হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে। ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক প্ৰশাসক উইলিয়াম মেনিং এ "সাম্প্ৰদায়িক প্ৰতিনিধিত্ব"ৰ ধাৰণাটোক সক্ৰিয়ভাৱে উৎসাহিত কৰিছিল আৰু ১৯২০ চনত কলম্বো চহৰৰ আসনখন গঠন কৰিছিল, যিখন তামিল আৰু সিংহলীসকলৰ মাজত পৰ্যায়ক্ৰমে হৈছিল।[59]

লগতে চাওক

সম্পাদনা কৰক

টোকা

সম্পাদনা কৰক

তথ্যসমূহ

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ "Sri Lankan president declares war 'victory'". CNN. Archived from the original on 12 November 2021. https://web.archive.org/web/20211112160735/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/05/19/sri.lanka.conflict/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-02-28. 
  2. ↑ 2.0 2.1 "LTTE defeated; Sri Lanka liberated from terror". Ministry of Defence. 18 May 2009. http://www.defence.lk/new.asp?fname=20090518_10. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 International Institute for Strategic Studies, Armed Conflicts Database. Archived 11 May 2006 at the Wayback Machine
  4. ↑ "MMP: Liberation Tigers of Tamil Elam". https://web.stanford.edu/group/mappingmilitants/cgi-bin/groups/view/225#note20.. 
  5. ↑ "Armed Conflict Database". http://acd.iiss.org/armedconflict/MainPages/dsp_ConflictWeapons.asp?ConflictID=174&YearID=961#2007. 
  6. ↑ "Opposition leader rebutts{{{1}}} Sri Lankan government claims". 26 December 2008. http://www.asianewsnet.net/news.php?id=3019. 
  7. ↑ "Humanitarian Operation – Factual Analysis, July 2006 – May 2009". Ministry of Defence (Sri Lanka). 1 August 2011. http://www.defence.lk/news/20110801_Conf.pdf. 
  8. ↑ 8.0 8.1 "Sri Lankan president showers praises on the military". 26 May 2018. https://www.wsws.org/en/articles/2018/05/26/pres-m26.html. 
  9. ↑ "Sri Lanka Database – Casualties of Terrorist violence in Sri Lanka". Channel NewsAsia. Archived from the original on 6 June 2009. https://web.archive.org/web/20090606142454/http://satp.org/satporgtp/countries/shrilanka/database/annual_casualties.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2018. 
  10. ↑ Total Destruction of the Tamil Tigers: The Rare Victory of Sri Lanka's Long War. Pen and Sword. 19 March 2013. ISBN 9781783830749. https://books.google.com/books?id=WteVDgAAQBAJ&q=total+destruction+of+the+tamil+tigers. 
  11. ↑ "TamilNet". https://www.tamilnet.com/art.html?artid=37722&catid=79. 
  12. ↑ "Report on Sri Lanka's missing 'almost ready'". The Hindu. 31 August 2015. https://www.thehindu.com/news/international/Report-on-Sri-Lanka%E2%80%99s-missing-%E2%80%98almost-ready%E2%80%99/article60492239.ece. 
  13. ↑ "Economic Burden by Sending IPKF in Sri Lanka". Press Information Bureau of India – Archive. 15 December 1999. http://pibarchive.nic.in/archive/ArchiveSecondPhase/DEFENCE/1999-JULY-DEC-MIN-OF-DEFENCE/PDF/DEF-1999-12-15_300.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 April 2020. 
  14. ↑ Nakkawita, Wijitha (3 June 2009). "LTTE killing spree". Daily News. http://www.dailynews.lk/2009/06/03/fea12.asp. 
  15. ↑ "Eelam War IV: Imminent End". http://www.southasianoutlook.com/issues/2009/march/sri_lanka_eelam_war_IV_imminent_end.html. 
  16. ↑ "Tamils mark 25-years of Tiger sacrifice" Tamilnet.
  17. ↑ 4073 LTTE cadres killed in ongoing battle.
  18. ↑ "LTTE leader pays homage on Heroes Day", Tamilnet
  19. ↑ "Sri Lankan experience proves nothing is impossible". The Sunday Observer. 5 June 2011. http://www.sundayobserver.lk/2011/06/05/sec03.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 June 2011. 
  20. ↑ "Sri Lanka's war 10 years on: Finding Father Francis". BBC News (London, U.K.). 18 May 2019. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-48300279. 
  21. ↑ "UN rights chief seeks sanctions against Sri Lanka generals". France 24. Agence France-Presse. 27 January 2021. https://www.france24.com/en/live-news/20210127-un-rights-chief-seeks-sanctions-against-sri-lanka-generals-1. 
  22. ↑ "Open Wounds and Mounting Dangers". প্ৰকাশক New York, U.S.: Human Rights Watch. 1 February 2021. https://www.hrw.org/report/2021/02/01/open-wounds-and-mounting-dangers/blocking-accountability-grave-abuses-sri-lanka। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2021. 
  23. ↑ 23.0 23.1 "Up to 100,000 killed in Sri Lanka's civil war: UN". ABC Australia. 20 May 2009. http://www.abc.net.au/news/stories/2009/05/20/2576543.htm. 
  24. ↑ "UN to collect evidence of alleged Sri Lanka war crimes". BBC. 23 March 2021. https://www.bbc.com/news/amp/world-asia-56502221. 
  25. ↑ "Report 124 – Sri Lanka: The Failure of the Peace Process". প্ৰকাশক Brussels, Belgium: International Crisis Group. 28 November 2006. https://www.crisisgroup.org/asia/south-asia/sri-lanka/sri-lanka-failure-peace-process। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2021. 
  26. ↑ Tramble, Rashunda (31 October 2006). "Sri Lankan talks stop on the A9 highway". International Relations and Security Network (ReliefWeb). https://reliefweb.int/report/sri-lanka/sri-lankan-talks-stop-a9-highway. 
  27. ↑ "Recorded figures of Arrests, Killings, Disappearances". www.tchr.net. http://www.tchr.net/50_year_arrest_kill.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2023. 
  28. ↑ "Report of the Secretary-General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka". United NationsRefworld/United Nations High Commissioner for Refugees. 31 March 2011. পৃষ্ঠা: 41. https://www.refworld.org/docid/4db7b23e2.htmll। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2021. 
  29. ↑ "Sri Lanka Marks 10 Years Since Civil War's End". Voice of America. Agence France-Presse (Washington, D.C., U.S.A.). 18 May 2019. https://www.voanews.com/south-central-asia/sri-lanka-marks-10-years-civil-wars-end. 
  30. ↑ "Sri Lanka starts count of civil war dead". Al Jazeera. Associated Press (Doha, Qatar). 28 November 2013. http://america.aljazeera.com/articles/2013/11/28/sri-lanka-startscountingthecivilwardead.html. 
  31. ↑ 31.0 31.1 "Sri Lankan forces ended LTTE civil war through 'humanitarian operation': Gotabaya". The Hindu. 19 May 2022. https://www.thehindu.com/news/international/sri-lankan-forces-ended-ltte-civil-war-through-humanitarian-operation-gotabaya/article65429657.ece. 
  32. ↑ Haviland, Charles (11 January 2011). "Sri Lanka's war panel arouses strong emotions". BBC News (London, U.K.). https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12154294. 
  33. ↑ "Tamils remember war dead in Sri Lanka". Deutsche Welle (Bonn, Germany). 18 May 2019. https://www.dw.com/en/tamils-remember-war-dead-in-sri-lanka/av-48789604. 
  34. ↑ "TamilNet". https://www.tamilnet.com/art.html?catid=13&artid=37117. 
  35. ↑ Death Toll In Sri Lanka's 2009 War https://itjpsl.com/assets/ITJP_death_toll_A4_v6.pdf
  36. ↑ "Report of the Secretary-General's Internal Review Panel on United Nations Action in Sri Lanka". United Nations. November 2012. পৃষ্ঠা: 14. https://digitallibrary.un.org/record/737299?ln=en। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2021. 
  37. ↑ Macrae, Callum (3 September 2013). "Sri Lanka: Slaughter in the no fire zone". The Guardian (London, U.K.). https://www.theguardian.com/world/2013/sep/03/sri-lanka-slaughter-no-fire-zone. 
  38. ↑ Charbonneau, Louis (15 November 2012). "U.N. failed gravely in Sri Lanka – internal review panel". Reuters (London, U.K.). https://www.reuters.com/article/uk-srilanka-un-idUKBRE8AD1J920121115. 
  39. ↑ "Global Overview 2012: People internally displaced by conflict and violence – Sri Lanka". Norwegian Refugee Council/Internal Displacement Monitoring Centre (NRC/IDMC). 29 April 2013. https://www.refworld.org/docid/517fb0516.html. 
  40. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; voas নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  41. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; tonline1 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  42. ↑ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 1, Introduction (2003)
  43. ↑ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 1, Chapter 1: Why didn't he hit back? (2003)
  44. ↑ T. Sabaratnam, Pirapaharan, Volume 2, Chapter 3: The Final Solution (2004)
  45. ↑ Thottam, Jyoti (2009-05-19). "Prabhakaran: The Life and Death of a Tiger". Time. ISSN 0040-781X. http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1899590,00.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-18. 
  46. ↑ Kearney, Robert N. (March 1, 1986). Tension and Conflict in Sri Lanka. সাঁচ:ProQuest. https://www.proquest.com/docview/1309776036. 
  47. ↑ "UN, aid agencies appeal for civilian protection in Sri Lanka as over 100,000 flee". UN News. 12 March 2007. https://news.un.org/en/story/2007/03/211662-un-aid-agencies-appeal-civilian-protection-sri-lanka-over-100000-flee. 
  48. ↑ "Defiant Tigers cling to last bastion". 16 July 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6898002.stm. 
  49. ↑ "Sri Lanka says 147 dead in recent fighting". Reuters. 15 October 2007. https://www.reuters.com/article/srilanka-violence-idINCOL24265920071015. 
  50. ↑ Mahr, Krista (28 November 2013). "Sri Lanka to Start Tally of Civil-War Dead". Time. http://world.time.com/2013/11/28/sri-lanka-to-start-tally-of-civil-war-dead/. 
  51. ↑ "Sri Lanka PM will protect military on UN rights action". Canadian Broadcasting Corporation. 27 May 2011. https://www.cbc.ca/news/world/sri-lanka-pm-will-protect-military-on-un-rights-action-1.1029369. 
  52. ↑ "Report of the Secretary-General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka". United Nations. 31 March 2011. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/POE_Report_Full.pdf. 
  53. ↑ "Sri Lanka to refuse entry to UN investigators". www.telegraph.co.uk. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/srilanka/11042707/Sri-Lanka-to-refuse-entry-to-UN-investigators.html. 
  54. ↑ "Sri Lanka rejects growing calls for UN war crimes investigation". www.telegraph.co.uk. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/srilanka/10606982/Sri-Lanka-rejects-growing-calls-for-UN-war-crimes-investigation.html. 
  55. ↑ "ITJP Press release". Archived from the original on 26 February 2021. https://web.archive.org/web/20210226022531/https://itjpsl.com/assets/press/ENGLISH-ITJP-Press-release-Disappearance.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 May 2023. 
  56. ↑ International Crimes Evidence Project (ICEP) Sri Lanka, Island of impunity? Investigation into international crimes in the final stages of the Sri Lankan civil war. (2014) https://piac.asn.au/2014/02/12/island-of-impunity/ p175
  57. ↑ "Report of the Secretary-General's Panel of Experts on Accountability in Sri Lanka". United Nations. November 2012. পৃষ্ঠা: 28. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/POE_Report_Full.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 May 2021. 
  58. ↑ James, Paul (2015). "Despite the Terrors of Typologies: The Importance of Understanding Categories of Difference and Identity". Interventions: International Journal of Postcolonial Studies খণ্ড 17 (2): 174–195. doi:10.1080/1369801X.2014.993332. http://www.tandfonline.com/toc/riij20/17/2. 
  59. ↑ T. Sabaratnam. "Sri Lankan Tamil Struggle – Chapter 18: The First Sinhalese- Tamil Rift". Ilankai Tamil Sangam. http://www.sangam.org/2010/12/Tamil_Struggle_18.php। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 January 2012. 

অধিক পঢ়ক

সম্পাদনা কৰক
  • বালাছিংহাম, এডেল: স্বাধীনতাৰ ইচ্ছা – তামিল প্ৰতিৰোধৰ এক ভিতৰৰ দৃশ্য। ফেয়াৰমেক্স পাব্লিছিং লিমিটেড, ২য় সংস্কৰণ। ২০০৩ চনত, আই.এচ.বি.এন. 1-903679-03-6.
  • Bansal, Alok, Mayilvaganan. M and Podder, Sukanya, Sri Lanka: Search for Peace. Manas Publications, New Delhi, 2007. আই.এচ.বি.এন. 81-7049-340-4
  • Deegalle, Mahinda (ed.): Buddhism, Conflict and Violence in Modern Sri Lanka. Routledge, London, 2006, আই.এচ.বি.এন. 0-415-35920-1.
  • Dissanayaka, T.D.S.A.: War or Peace in Sri Lanka, Volume II. Swastika (Pvt.) Ltd., Colombo 1998. [ISBN missing]
  • Dixit, J.N.: Assignment Colombo, আই.এচ.বি.এন. 81-220-0499-7. (Dixit was the Indian High Commissioner during the 1980s negotiations that led to the IPKF presence.)
  • Gamage, S. and Watson, I.B.: Conflict and Community in Contemporary Sri Lanka. Sage, New Delhi 1999.[ISBN missing]
  • Gamage, S.: Ethnic Conflict, State Reform and Nation Building in Sri Lanka: Analysis of the Context and Suggestions for a Settlement, in: Neelsen, John P. and Malik, Dipak: "Crises of State and Nation: South Asian States between Nation Building and Fragmentation", Manohar, New Delhi (forthcoming).[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
  • Grant, Patrick. Buddhism and Ethnic Conflict in Sri Lanka. Albany: SUNY Press 2009. আই.এচ.বি.এন. 978-0791493540
  • Gunaratna, Rohan War and Peace in Sri Lanka: With a Post-Accord Report From Jaffna. Institute of Fundamental Studies, Sri Lanka (1987). আই.এচ.বি.এন. 978-955-26-0001-2,
  • Gunaratna, Rohan. Indian intervention in Sri Lanka: The role of India's intelligence agencies. 1993. আই.এচ.বি.এন. 978-955-95199-0-4, South Asian Network on Conflict Research (1993).
  • Hoole, R., Somasundaram, D., Sritharan K., and Thiranagama, R. The Broken Palmyra – The Tamil Crisis in Sri Lanka: An Inside Account. The Sri Lanka Studies Institute, Claremont 1990. (Also available online.)The Broken Palmyra – The Tamil Crisis in Sri Lanka: An Inside Account Archived 15 May 2011 at the Wayback Machine.
  • Johnson, Robert: A Region in Turmoil. Reaktion, New York & London, 2005. [ISBN missing] (Covers Sri Lanka and its regional context.)
  • Narayan Swamy, M. R.: Tigers of Lanka: from Boys to Guerrillas. Konark Publishers; 3rd ed. 2002, আই.এচ.বি.এন. 81-220-0631-0.
  • Rajasinghan, K.T.: Sri Lanka: The Untold Story. 2001–2002. (Serialised in Asia Times Online).Sri Lanka: The Untold Story.
  • Weiss, Gordon. The cage: The fight for Sri Lanka and the last days of the Tamil Tigers. Random House, 2011. আই.এচ.বি.এন. 1847921396
  • Ratnavel, Roy. Prisoner #1056: How I Survived War and Found Peace. Penguin Canada, 2023. আই.এচ.বি.এন. 978-0735245730

বাহ্যিক সংযোগ

সম্পাদনা কৰক

অফিচিয়েল ৱেবছাইট

সম্পাদনা কৰক

চৰকাৰী প্ৰতিবেদন

সম্পাদনা কৰক
  • শ্ৰীলংকাৰ গৃহযুদ্ধৰ ওপৰত উভতি চাবলৈ শ্ৰীলংকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মহিন্দ ৰাজাপাকছে নিযুক্তি দিয়া লেচনছ লাৰ্নড এণ্ড ৰিকনচিলিয়েচন কমিছনৰ প্ৰতিবেদন
  • মানৱীয় অভিযান – বাস্তৱ বিশ্লেষণ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ে মূল সামৰিক তথ্যসমূহৰ ওপৰত প্ৰতিবেদন

মানচিত্ৰ

সম্পাদনা কৰক

স্বতন্ত্ৰ প্ৰতিবেদন, তথ্যচিত্ৰ আৰু গ্ৰন্থ

সম্পাদনা কৰক
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=শ্ৰীলংকাৰ_অসামৰিক_যুদ্ধ&oldid=443102"ৰ পৰা অনা হৈছে