ৱিকিপিডিয়া

টি. এন. শেষন

টি. এন. শেষন, সম্পূৰ্ণ নাম তিৰুণলেই নাৰায়ণ আয়েৰ শেষন (ইংৰাজী: Tirunellai Narayana Iyer Seshan ; ১৫ মে' ১৯৩৩ – ১০ নৱেম্বৰ ২০১৯) আছিল এজন ভাৰতীয় চৰকাৰী আমোলা কৰ্মচাৰী, যিয়ে ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱাৰ সৈতে আৰু ৰাজনীতিবিদ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।[1] মাদ্ৰাজ আৰু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ বিভিন্ন মন্ত্ৰালয়ত বিভিন্ন পদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰাৰ পিছত ১৯৮৯ চনত ভাৰতৰ ১৮ নং কেবিনেট সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ ভাৰতৰ দশম মুখ্য নিৰ্বাচন আয়ুক্ত (১৯৯০–৯৬) হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰি নিৰ্বাচনী সংস্কাৰৰ বাবে পৰিচিত হৈ পৰিছিল। ১৯৯৬ চনত চৰকাৰী সেৱাৰ বাবে ৰমন মেগছেছে বঁটা লাভ কৰে।

টি. এন. শেষন
ভাৰতৰ দশম মুখ্য নিৰ্বাচন আয়ুক্ত
কাৰ্যকাল
১২ ডিচেম্বৰ ১৯৯০ – ১১ ডিচেম্বৰ ১৯৯৬
প্ৰধানমন্ত্ৰী
পূৰ্বসূৰী ভি. এছ. ৰমাদেৱী
উত্তৰসূৰী এম. এছ. গীল
১৮ সংখ্যক কেবিনেট সচিব, ভাৰত
কাৰ্যকাল
২৭ মাৰ্চ ১৯৮৯ – ২৩ ডিচেম্বৰ ১৯৮৯
প্ৰধানমন্ত্ৰী
পূৰ্বসূৰী বি. জি. দেশমুখ
উত্তৰসূৰী ভি চি পাণ্ডে
ব্যক্তিগত তথ্য
জন্ম
তিৰুণলেই নাৰায়ণ আয়েৰ শেষন

১৫ মে', ১৯৩৩
পালঘাট, বৰ্তমান কেৰালা, ভাৰত
মৃত্যু ১০ নৱেম্বৰ, ২০১৯ (৮৬ বছৰ)
চেন্নাই, তামিলনাডু, ভাৰত
ৰাজনৈতিক দল ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ (১৯৯৯)
দাম্পত্যসঙ্গী Jayalakshmi Seshan (বি. ১৯৫৯; মৃ. ২০১৮)
শিক্ষা মাদ্ৰাজ খৃষ্টিয়ান কলেজ
হাৰ্ভাৰ্ড ইউনিভাৰচিটি
পেচা আমোলা
পুৰস্কাৰ ৰমণ মেগছেছে বঁটা (১৯৯৬)

চি ই চি হিচাপে অৱসৰ লোৱাৰ পিছত ১৯৯৭ চনৰ ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি কে.আৰ. নাৰায়ণন[2] তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৯৯ চনৰ গুজৰাট বিধানসভা নিৰ্বাচনত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ অধীনত গান্ধীনগৰ সমষ্টিৰ পৰা প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি পৰাজিত হয়।

প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা

সম্পাদনা কৰক

১৯৩৩ চনৰ ১৫ মে'ত[3] কেৰালাৰ পালঘাটৰ থিৰুণেলাই গাঁৱত[4][5] তিৰুণেল্লাই নাৰায়ণ আয়েৰ শেষনৰ জন্ম হৈছিল।[6] মুঠ ছয়জন ভাই-ভনীৰ ভিতৰত তেওঁ সৰু আৰু পিতৃ জিলা আদালতৰ অধিবক্তা আছিল।[7] বেচেল ইভানজেলিকেল মিছন উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা আৰু পালাক্কাডৰ চৰকাৰী ভিক্টোৰিয়া কলেজৰ পৰা ইণ্টাৰমিডিয়েট সম্পূৰ্ণ কৰে, য'ত তেওঁ ই শ্ৰীধৰণৰ সমসাময়িক আছিল। যদিও দুয়োজনেই অন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ জে এন টি ইউ কাকিনাডাত অভিযান্ত্ৰিক বিভাগৰ বাবে নিৰ্বাচিত হৈছিল, টি এন শেষনে মাদ্ৰাজ খ্ৰীষ্টান কলেজ (এম চি চি)ত যোগদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।[8] মাদ্ৰাজ খ্ৰীষ্টান কলেজৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানত বিজ্ঞান স্নাতক (অনাৰ্ছ) ডিগ্ৰী লাভ কৰি পিছলৈ ১৯৫০ চনৰ পৰা ১৯৫২ চনলৈকে তাত অধ্যাপনা কৰে। ১৯৫৩ চনত তেওঁ মাদ্ৰাজ খ্ৰীষ্টান কলেজ এৰি আৰক্ষী সেৱাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈছিল যদিও যোগদান কৰা নাছিল। ১৯৫৪ চনত তেওঁ ইউ পি এছ চিৰ অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয় আৰু ১৯৫৫ চনৰ তামিলনাডু কেডাৰৰ প্ৰশিক্ষাৰ্থী হিচাপে আই এ এছত যোগদান কৰে।[9][5][10][4]

কৰ্মজীৱন

সম্পাদনা কৰক

শেষনে কইম্বাটুৰত এবছৰৰ বাবে এপ্ৰেণ্টিছ এডমিনিষ্ট্ৰেটৰ সহকাৰী সংগ্ৰাহক হিচাপে, দিল্লীৰ একাডেমী অৱ এডমিনিষ্ট্ৰেচনৰ প্ৰশিক্ষাৰ্থী হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁক ডিণ্ডিগুলত উপ-সংগ্ৰাহক হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়।[4] তেওঁ মাদ্ৰাজ (বৰ্তমান চেন্নাই)ৰ গ্ৰাম্য উন্নয়ন সচিবালয়লৈ গুচি যায় আৰু ১৯৫৮ চনৰ পৰা ১৯৬২ চনলৈকে পঞ্চায়তসমূহৰ বাবে স্থানীয় প্ৰশাসনৰ কাৰ্যসূচী পৰিচালনা কৰা কাৰ্যসূচীৰ সঞ্চালক আৰু উপ-সচিব নিযুক্তি দিয়ে।[4]

১৯৬২ চনত তেওঁক মাদ্ৰাজ (বৰ্তমানৰ তামিলনাডু)ৰ পৰিবহণ সঞ্চালক হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়।[4][7] ১৯৬৪ চনত মাদুৰাই জিলাৰ সংগ্ৰাহক হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। ডেৰ-দুবছৰৰ পিছত তেওঁ হাৰ্ভাৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত এডৱাৰ্ড এছ মেছন ফেল'শ্বিপত অধ্যয়ন কৰিবলৈ যায় আৰু ১৯৬৮ চনত তেওঁ ৰাজহুৱা প্ৰশাসনত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।[4] হাৰ্ভাৰ্ডত তেওঁৰ সহযোগী অধ্যাপক সুব্ৰমণ্য স্বামীৰ সৈতে তেওঁৰ সম্পৰ্ক গঢ় লৈ উঠে।[11][12]

১৯৬৯ চনত ঘূৰি অহাৰ পিছত তেওঁ পাৰমাণৱিক শক্তি আয়োগৰ সচিব হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। ১৯৭২ চনৰ পৰা ১৯৭৬ চনলৈকে তেওঁ মহাকাশ বিভাগৰ যুটীয়া সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।[4] ১৯৭৬ চনত তেওঁ তামিলনাডুলৈ উভতি যায় আৰু কিছু সময়ৰ বাবে ৰাজ্যখনৰ উদ্যোগ আৰু কৃষি সচিব হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। তামিলনাডুৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ সৈতে হোৱা মতানৈক্যৰ অন্তত তেওঁ পদত্যাগ কৰি দিল্লীলৈ গুচি যায় আৰু তাতেই তেওঁক তেল আৰু প্ৰাকৃতিক গেছ আয়োগৰ সদস্য হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয় আৰু কৰ্মীৰ দায়িত্বত থাকে। দুবছৰৰ পাছত ১৯৮০ চনৰ পৰা ১৯৮৫ চনলৈ মহাকাশ বিভাগৰ অতিৰিক্ত সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। পিছলৈ ১৯৮৫ চনৰ পৰা ১৯৮৮ চনলৈ তেওঁ পৰিৱেশ আৰু বন মন্ত্ৰালয়ৰ সচিব হয়। তেওঁৰ কাৰ্যকালত নৰ্মদা নদীত তেহৰী বান্ধ আৰু চৰ্দাৰ সৰোবৰ বান্ধৰ বিৰোধিতা কৰিছিল যদিও বাতিল কৰা হৈছিল। পিছলৈ তেওঁক আভ্যন্তৰীণ নিৰাপত্তাৰ সচিবৰ অতিৰিক্ত পদ দিয়া হয় আৰু ১৯৮৯ চনলৈকে তেওঁ কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ১৯৮৮ চনত তেওঁ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ সচিব হিচাপে দহ মাহ কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।[4] ১৯৮৯ চনত তেওঁক ভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ স্তৰৰ সৰ্বোচ্চ পদ ১৮ নং কেবিনেট সচিব হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়[9] আৰু পিছলৈ পৰিকল্পনা আয়োগৰ সদস্য হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।[5][4]

তেওঁ দশম মুখ্য নিৰ্বাচন আয়ুক্ত হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে আৰু ১৯৯০ চনৰ ১২ ডিচেম্বৰৰ পৰা ১৯৯৬ চনৰ ১১ ডিচেম্বৰলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।[9][13][14] তেওঁ বিজনেছ ষ্টেণ্ডাৰ্ডক দিয়া সাক্ষাৎকাৰ অনুসৰি এই নিযুক্তিত আইন মন্ত্ৰী সুব্ৰমণ্য স্বামীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।[12][15] তেওঁৰ কাৰ্যকালত কৰা নিৰ্বাচনী সংস্কাৰৰ বাবে তেওঁ বেছিকৈ পৰিচিত হৈছিল। তেওঁ ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগৰ মৰ্যাদা আৰু দৃশ্যমানতাক পুনৰ সংজ্ঞায়িত কৰিছিল।[12][16] তেওঁ শতাধিক নিৰ্বাচনী অসৎ আচৰণ চিনাক্ত কৰি নিৰ্বাচনী প্ৰক্ৰিয়াৰ সংস্কাৰ সাধন কৰে।[17][18] He identified more than hundred electoral malpractices and reformed the election process.[7][14][19][20][21][22] তেওঁ ৰূপায়ণ কৰা কিছুমান সংস্কাৰৰ ভিতৰত নিৰ্বাচনী আচৰণ বিধি বলবৎ কৰা, সকলো যোগ্য ভোটাৰৰ বাবে ভোটাৰ আইডি, নিৰ্বাচনী প্ৰাৰ্থীৰ ব্যয়ৰ সীমাবদ্ধতা,[7][23] নিৰ্বাচনৰ সন্মুখীন হোৱা ৰাজ্যখনৰ বাহিৰে আন ৰাজ্যৰ পৰা নিৰ্বাচনী বিষয়া নিযুক্তি দিয়া আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[24] ভোটাৰক উৎকোচ দিয়া বা ভয় খুৱাই দিয়া, নিৰ্বাচনৰ সময়ত সুৰা বিতৰণ কৰা, প্ৰচাৰৰ বাবে চৰকাৰী ধন আৰু যন্ত্ৰপাতি ব্যৱহাৰ কৰা, ভোটাৰৰ জাতি বা সাম্প্ৰদায়িক অনুভূতিৰ প্ৰতি আকৰ্ষণ কৰা, প্ৰচাৰৰ বাবে পূজাস্থলী ব্যৱহাৰ কৰা, লাউডস্পীকাৰ আৰু উচ্চ শব্দৰ সংগীতৰ অবিহনে ব্যৱহাৰ কৰা আদি কেইবাটাও অসৎ কাৰ্যক ৰোধ কৰিছিল পূৰ্বৰ লিখিত অনুমতি।[25]

১৯৯৯ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচনৰ সময়ত তেওঁৰ সংস্কাৰৰ বাবে ১৪৮৮ জন প্ৰাৰ্থীয়ে ব্যয়ৰ হিচাপ দাখিল নকৰাৰ বাবে তিনি বছৰৰ বাবে অযোগ্য ঘোষণা কৰিছিল। খবৰ অনুসৰি তেওঁ ৪০ হাজাৰৰো অধিক ব্যয়ৰ হিচাপ পৰ্যালোচনা কৰি ১৪ হাজাৰ প্ৰাৰ্থীক ভুৱা তথ্যৰ বাবে অযোগ্য ঘোষণা কৰে। ১৯৯২ চনত নিৰ্বাচনী সমস্যাৰ বাবে নিৰ্বাচন আয়োগে বিহাৰ আৰু পঞ্জাৱৰ নিৰ্বাচন বাতিল কৰে।[7]

অৱসৰৰ পিছৰ জীৱন

সম্পাদনা কৰক

চি ই চি হিচাপে অৱসৰ লোৱাৰ পিছত ১৯৯৭ চনৰ ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত কে.আৰ. নাৰায়ণন সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰে আৰু হাৰে।[2] তেওঁ ১৯৯৯ চনত গান্ধীনগৰৰ পৰা বিজেপিৰ প্ৰবীণ লালকৃষ্ণ আদৱানীৰ বিৰুদ্ধে কংগ্ৰেছৰ টিকটত যুঁজি পৰাস্ত হয়[26]। তেওঁ চেন্নাইৰ গ্ৰেট লেকছ ইনষ্টিটিউট অৱ মেনেজমেণ্টত নেতৃত্বৰ অধ্যাপনা কৰিছিল আৰু মুচৌৰীৰ এল বি এছ এন এ এত কম সময়ৰ বাবে অধ্যাপনা কৰিছিল।[7] ২০১২ চনত মাদ্ৰাজ উচ্চ ন্যায়ালয়ে তেওঁক চেন্নাইত পচাইয়াপ্পা ট্ৰাষ্ট চলাবলৈ অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰশাসক হিচাপে নিযুক্তি দিয়ে।[27]

২০১৯ চনৰ ১০ নৱেম্বৰত চেন্নাইৰ নিজৰ ঘৰত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।[9][28]

১৯৯৬ চনত তেওঁ চৰকাৰী সেৱাৰ বাবে ৰমন মেগছেছে বঁটা লাভ কৰে।[4]

ব্যক্তিগত তথ্য

সম্পাদনা কৰক

১৯৫৯ চনত তেওঁ জয়লক্ষ্মী শেষনক বিয়া কৰায় আৰু ২০১৮ চনৰ মাৰ্চ মাহত তেওঁৰ মৃত্যুৰ আগলৈকে তেওঁৰ সৈতে সংসাৰ অক্ষুণ্ণ ৰাখে। তেওঁলোকৰ এগৰাকী কন্যা আছিল শ্ৰীবিদ্যা।[29][4] তেওঁ মালয়ালম, তামিল, সংস্কৃত, ইংৰাজী, হিন্দী, কানাড়া, মাৰাঠী আৰু গুজৰাটীকে ধৰি কেইবাটাও ভাষাত পাকৈত আছিল।[4] তেওঁ সত্য সাই বাবাৰ অটল ভক্ত আৰু অনুগামী আছিল আৰু প্ৰায়ে তেওঁৰ আশীৰ্বাদ ল’বলৈ গৈছিল।[30]

তথ্য সূত্ৰ

সম্পাদনা কৰক
  1. ↑ "CONG?S SESHAN VS ADVANI". Telegraph India. 1999-08-16. https://www.telegraphindia.com/india/cong-s-seshan-vs-advani/cid/916428. 
  2. ↑ 2.0 2.1 Sardesai, Rajdeep (5 October 2012). "Will Arvind Kejriwal succeed where TN Seshan failed?". News18. http://www.news18.com/blogs/india/rajdeep-sardesai/will-arvind-kejriwal-succeed-where-tn-seshan-failed-11095-747251.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 August 2016. 
  3. ↑ "ASIA : Film-Star Famous, Indian Reformer Is Facing a Fall : The public loves crusading election official T.N. Seshan. But his imperious ways have irked the ruling party." (en-US ভাষাত). Los Angeles Times. 1994-06-11. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-06-11-mn-2808-story.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-01-16. 
  4. ↑ 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 4.11 Evangelista, Oscar L. (1990). "The 1996 Ramon Magsaysay Award for Government Service: Biography for Tirunellai N. Seshan". http://www.rmaf.org.ph/index.php?task=4&year=1990. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 "TN Seshan death: TN Seshan, former CEC who tamed politicians, dies at 86". The Times of India. 11 November 2019. https://timesofindia.indiatimes.com/india/tn-seshan-former-cec-who-tamed-politicians-dies-at-86/articleshow/71998323.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 November 2019. 
  6. ↑ YT, MyLaw. ""I cherish my rigid attention to integrity."". YouTubeYouTube. https://www.youtube.com/watch?v=VZy_uiv5U6M। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 June 2024. 
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 Narasimhan, T. E. (12 May 2012). "T N Seshan, the man who helped clean up India's elections". Business Standard India. https://www.business-standard.com/article/beyond-business/-the-more-you-kick-me-112051200032_1.html. 
  8. ↑ "Man of Tomorrow". The Hindu (The Hindu Newspaper). 2 March 2012. http://www.thehindu.com/features/metroplus/society/man-of-tomorrow/article2954164.ece. 
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 "T N Seshan, former chief election commissioner, passes away | India News". 10 November 2019. https://timesofindia.indiatimes.com/india/t-n-seshan-former-chief-election-commissioner-passes-away/articleshow/71996774.cms. 
  10. ↑ Das, Sanjib Kumar (1 May 2014). "The man who cleaned up India's elections". Gulf News. http://gulfnews.com/culture/people/the-man-who-cleaned-up-india-s-elections-1.1326815. 
  11. ↑ CHARU LATA JOSHI (December 15, 1994). "I don't hate politicians. I hate bad politics: T.N. Seshan" (en ভাষাত). India Today. https://www.indiatoday.in/magazine/cover-story/story/19941215-i-do-not-hate-politicians.-i-hate-bad-politics-t.n.-seshan-810006-1994-12-15। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-28. 
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Narasimhan, T. E. (2012-05-12). "T N Seshan, the man who helped clean up India's elections". Business Standard India. https://www.business-standard.com/article/beyond-business/-the-more-you-kick-me-112051200032_1.html. 
  13. ↑ Narasimhan, T. E. (12 May 2012). "The more you kick me...". Business Standard. http://www.business-standard.com/article/beyond-business/-the-more-you-kick-me-112051200032_1.html. 
  14. ↑ 14.0 14.1 Srivastava, Ritesh K.(The Observer) (5 March 2012). "Empowering the EC". Zee News. http://zeenews.india.com/blog/empowering-the-ec_658.html. 
  15. ↑ "T. N. Seshan, the Unyielding Force That Cleansed India's Elections". The Wire. https://thewire.in/government/tn-seshan-election-commissioner। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-28. 
  16. ↑ "T. N. Seshan, the Unyielding Force That Cleansed India's Elections". The Wire. https://thewire.in/government/tn-seshan-election-commissioner। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-12-28. 
  17. ↑ "Election Commission's neutrality: Will Zaidi fit in Seshan's shoes?". 3 October 2015. http://timesofindia.indiatimes.com/india/Election-Commissions-neutrality-Will-Zaidi-fit-in-Seshans-shoes/articleshow/49203627.cms. 
  18. ↑ Anand, R. K. (20 June 2012). "Time to 'Seshan' the EC". Suara Sarawak ((Baru Bian, Malaysia)). http://www.barubian.net/2012/06/time-to-seshan-ec.html. 
  19. ↑ Gilmartin, David (North Carolina State Univ.). "'One Day's Sultan': T. N. Seshan and the Reform of the Election Commission in the 1990s". http://freepdfs.net/one-days-sultan-indian-democracy/0c3f31a6c08d88aac50e6d4192cf481f/। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 December 2014. 
  20. ↑ McGirk, Tim (28 April 1996). "India's scourge of money, muscle and ministers". The Independent (U.K.). https://www.independent.co.uk/news/world/indias-scourge-of-money-muscle-and-ministers-1307140.html. 
  21. ↑ Kaw, M K. "Seshan the Alsatian". GFiles-Inside the Government. Archived from the original on 20 August 2016. https://web.archive.org/web/20160820164214/http://www.gfilesindia.com/frmArticleDetails.aspx?id=257&Name=SILLY%20POINT-%20perspective,%20mk%20kaw। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 August 2016. 
  22. ↑ Shekhar, G. C. (7 April 2014). "Autumn of Al-Seshan". The Telegraph (Calcutta). http://www.telegraphindia.com/1140407/jsp/nation/story_18163764.jsp#.VJGIGGdoKeI. 
  23. ↑ Verma, Nalin (1 December 2012). "Minds unite in crisis times". The Telegraph (Calcutta). http://www.telegraphindia.com/1121201/jsp/bihar/story_16260409.jsp#.VJGD8mdoKeI. 
  24. ↑ Sumit Ganguly; Rahul Mukherji (1 August 2011). India Since 1980. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 179. ISBN 978-1-139-49866-1. https://archive.org/details/isbn_2900521860931। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 December 2014. 
  25. ↑ "CEC T.N. Seshan tightens electoral reform screws to clean up entire election process". India Today Portal. 15 December 1994. http://indiatoday.intoday.in/story/cec-t.n.-seshan-tightens-electoral-reform-screws-to-clean-up-entire-election-process/1/294621.html. 
  26. ↑ "Gandhinagar likely to witness one-sided battle" (en ভাষাত). Hindustan Times. 6 April 2004. https://www.hindustantimes.com/india/gandhinagar-likely-to-witness-one-sided-battle/story-kraQDXjdzpKqRZniq2AGoJ.html. 
  27. ↑ "Seshan to take care of Pachaiyappa's trust". The New Indian Express. 17 October 2012. https://www.newindianexpress.com/cities/chennai/2012/oct/17/seshan-to-take-care-of-pachaiyappas-trust-416059.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 November 2019. 
  28. ↑ "Former Election Commissioner TN Seshan dies at 87". India Today. 10 November 2019. https://www.indiatoday.in/india/story/former-election-commissioner-tn-seshan-dies-at-87-1617671-2019-11-10. 
  29. ↑ "Former Chief Election Commissioner TN Seshan dies at 86" (en ভাষাত). India Today. 2019-11-10. https://www.indiatoday.in/india/story/former-election-commissioner-tn-seshan-dies-at-87-1617671-2019-11-10। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-08-22. 
  30. ↑ https://www.timesnownews.com/india/article/t-n-seshan-death-tn-seshan-passed-away-sheshan-died-is-tn-seshan-alive-wife-chief-election-commissioner-of-india/213174
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=টি._এন._শেষন&oldid=442943"ৰ পৰা অনা হৈছে