চাটগাঁইয়া ভাষা
চাটগাঁইয়া, চট্টগ্ৰামীয়া, চাটগাঞা, বা চিটাইঙ্গা হৈছে বাংলাদেশৰ চট্টগ্ৰাম আৰু দক্ষিণ-পূৰ্বাঞ্চলত প্ৰচলিত এটা ভাৰত-আৰ্য ভাষা। বঙালী ভাষাৰ সৈতে এই ভাষাৰ ওতপ্ৰোত সম্পৰ্ক থকাৰ বাবেই ইয়াক সাধাৰণতে বঙালী ভাষাৰ অ-মান্য উপভাষাৰূপে বিবেচিত হয়, কিয়নো এই ভাষাৰ কওঁতাসকলে নিজকে বঙালী-চিটাইঙ্গা দুয়ো বুলি পৰিচয় দিয়ে আৰু বঙালী ভাষাতেই শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে।[2] কিন্তু এই দুয়োটা ভাষা পৰস্পৰে বোধগম্য নহয়।[3][4] অধিকাংশ ভাষাবিদে এই ভাষাক এক সুকীয়া ভাষা হিচাপে গণ্য কৰে।
| চাটগাঁইয়া | |
|---|---|
| চিটাইঙ্গা[1] | |
 | |
| উচ্চাৰণ | [siʈaiŋga] |
| থলুৱা অঞ্চল | বাংলাদেশ |
| অঞ্চল | চট্টগ্ৰাম অঞ্চল |
| জাতীয়তা | চিটাইঙ্গা, চাটগাঁইয়া |
স্থানীয় ভাষিক |
১ কোটি ৬০ লাখ (২০০৯) |
ভাষা পৰিয়াল |
ভাৰত-ইউৰোপীয়
|
| লিখন প্ৰণালী | বঙালী লিপি আৰবী লিপি (আগতে কম পৰিসৰত) |
| ভাষা সংকেত | |
| ISO 639-3 | ctg |
ভাষাতাত্বিক |
ctg |
| লিংগোৱাস্ফেয়াৰ | 73-DEE-aa |
২০০৯ চনৰ প্ৰাককলন অনুসৰি এই ভাষা ১ কোটি ৬০ লাখ লোকে কয়।[5]
শ্ৰেণী বিভাজন
সম্পাদনা কৰকচট্টগ্ৰামীয়া হৈছে ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়ালৰ প্ৰাচ্য গোটৰ অসমীয়া-বঙালী উপশাখাৰ এটা ভাষা। এই শাখাৰে অন্য ভাষাসমূহ হ'ল― ছিলঠীয়া, ৰহিঙীয়া, চাকমা, অসমীয়া আৰু বঙালী। প্ৰাচীন-ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষাৰ পৰা প্ৰাচ্য মধ্য ভাৰত-আৰ্য ভাষাৰ মাধ্যমেদি প্ৰাচীন ভাৰত-আৰ্য ভাষাৰ পৰা ইয়াৰ উৎপত্তি ঘটিছে।[6]
কেইটামান চট্টগ্ৰামীয়া শব্দৰ উদাহৰণ
সম্পাদনা কৰক| একবচন | অসমীয়া অৰ্থ | বহুবচন | অসমীয়া অৰ্থ |
|---|---|---|---|
| ফটু ইয়ান | ফটোখন | ফটু গিন | ফটোকেইখন |
| ফাতা উয়া | পাতটো | ফাতা গিন | পাতকেইটা |
| দুয়ার গান | দুৱাৰখন | দুয়ার গিন | দুৱাৰকেইখন |
| ফা'র গুয়া | পাহাৰখন | ফা'র গুন | পাহাৰকেইখন |
| দেবাল ইয়ান | দেৱালখন | দেবাল ইয়ুন | দেৱালকেইখন |
| কিতাব উয়া | কিতাপখন | কিতাব উন | কিতাপকেইখন |
| মানুশ উয়া | মানুহজন | মানুশ উন | মানুহকেইজন |
| উগ্গোয়া ফাতা / ফাতা উগ্গোয়া | এটা পাত | হদুন ফাতা / ফাতা হদুন | কেইটামান পাত |
| এক্কান ফটু / ফটু এক্কান | এখন ফটো | হদিগিন ফটু / হদিইয়িন ফটু / ফটু হদিইয়িন | কেইখনমান ফটো |
কেইটামান চট্টগ্ৰামীয়া বাক্যৰ উদাহৰণ
সম্পাদনা কৰক| চট্টগ্ৰামীয়া | অসমীয়া অৰ্থ |
|---|---|
| আঁই বাত হাই | মই ভাত খাওঁ |
| ইঁতি টিবি সার | সি টিভি চাই আছে |
| ইঁতে ছাইরকেলত সৰেৰ | সি চাইকেলত উঠি আছে |
| ইঁতারা খ্যালা হার | সিহঁতে খেল খেলি আছে |
লিখন প্ৰণালী
সম্পাদনা কৰকঐতিহাসিকভাৱে এই ভাষা লিখিবলৈ আৰবী লিপি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বৰ্তমানৰ সময়ত সাধাৰণতে বঙালী লিপি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
তথ্য সূত্ৰ
সম্পাদনা কৰক- ↑ "চট্টগ্ৰামেৰ আঞ্চলিক স্বকীয়তা" (bn ভাষাত). Prothomalo. https://nagorik.prothomalo.com/%E0%A6%9A%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%86%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A7%9F%E0%A6%A4%E0%A6%BE। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 August 2022.
- ↑ Masica, Colin (1991). The Indo-Aryan Languages. প্ৰকাশক Cambridge: Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 25.
- ↑ "Chittagonian A language of Bangladesh". Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. 2009. http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ctg। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 February 2013.
- ↑ Masica, Colin (1991). The Indo-Aryan Languages. প্ৰকাশক Cambridge: Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 16. "The dialect of Chittagong, in southeast Bangladesh, is different enough to be considered a separate language."
- ↑ "Summary by language size". Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. 2009. http://www.ethnologue.com/ethno_docs/distribution.asp?by=size। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 February 2013.
- ↑ "Chittagonian A language of Bangladesh". Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. 2009. http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ctg। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 February 2013.