নাৰী সবলীকৰণ

নাৰী সবলীকৰণ (ইংৰাজী: Women's empowerment) হ'ল নাৰী ক্ষমতায়নৰ প্ৰক্ৰিয়া।^[1]^[2] সবলীকৰণক বিভিন্ন উপায়ত সংজ্ঞায়িত কৰিব পৰা যায়, কিন্তু, নাৰীৰ সবলীকৰণৰ কথা কওতে ক্ষমতায়নৰ অৰ্থ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ বাহিৰৰ মানুহ (মহিলাসকল) ইয়াক গ্ৰহণ কৰা আৰু তেওঁলোকক অনুমতি দিয়া। "এইটো ৰাজনৈতিক গাঁথনি আৰু আনুষ্ঠানিক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত আৰু অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰত এটা আয় উপাৰ্জনৰ দক্ষতাৰ ওপৰত জোৰ দিয়া হয়, যিটো অৰ্থনৈতিক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত অংশগ্ৰহণক সক্ষম কৰে। "^[3] সবলীকৰণ হ'ল এটা প্ৰক্ৰিয়া যিটো ব্যক্তিৰ নিজৰ জীৱন, সমাজ আৰু নিজৰ সম্প্ৰদায়ত ক্ষমতা সৃষ্টি কৰে। মানুহ ক্ষমতাবান হয় যেতিয়া তেওঁলোকৰ শিক্ষা, পেচা আৰু জীৱনযাত্ৰাৰ নিচিনা সীমাবদ্ধতা আৰু সেই সীমাবদ্ধতা আঁতৰাই তেওঁলোকৰ উপলব্ধ সুযোগসমূহ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। নিজৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ অধিকাৰ বোধ কৰাৰ ক্ষমতায়নৰ এটা ধাৰণা সৃষ্টি হয়। সবলীকৰণত শিক্ষাৰ মাধ্যমত নাৰীৰ সন্মান বঢ়াবলৈ, সচেতনতা বৃদ্ধি, সাক্ষৰতা আৰু প্ৰশিক্ষণৰ ব্যৱস্থা অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছে। নাৰী সবলীকৰণত নাৰীসকলোক সমাজত বিভিন্ন সমস্যাৰ মাজেৰে জীৱন নিৰ্ধাৰণমূলক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ সুযোগ দিয়া।^[4]

বিকল্পভাৱে, এয়া নাৰী সকলৰ বাবে লিঙ্গ ভূমিকা আকৌ সংজ্ঞায়িত কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া যিটো তেওঁলোকৰ পৰিচিত বিকল্পসমূহৰ মাজত বাছি লোৱাৰ ক্ষমতা লাভ কৰাৰ অনুমতি দিয়ে, তেওঁলোকক এই ধৰণৰ ক্ষমতাৰ পৰা সীমাবদ্ধ কৰা হৈছে।^[1] নাৰী সবলীকৰণৰ সংজ্ঞায়িত কৰিবলৈ ভালেমান নীতি আছে, যেনে: সবলীকৰণৰ বাবে তেওঁলোকক নিশ্চই প্ৰতিদানৰ অৱস্থানৰ পৰা আহিব লাগিব। উদাহৰণস্বৰূপ এজন ষ্ট্ৰিপাৰ টকা পোৱাৰ বাবে তেওঁৰ সাজপাৰসমূহ এৰি নিদিয়ে আৰু এতিয়া সম্মানিত সংস্থাৰ অভ্যৰ্থনাবিদ। সবলীকৰণ আত্ম সম্মানৰ পৰা উদ্ভৱ হয়। তদুপৰি, এজনক সঁচাই বাহ্যিক পক্ষৰ দ্বাৰা তেওঁলোকৰ দিয়া হোৱাতকৈ তেওঁলোকৰ সবলীকৰণ অৰ্জন কৰিব লাগিব। বেলেগ গৱেষণাত পোৱা গৈছে যে সবলীকৰণৰ সংজ্ঞাবোৰ তেওঁলোকৰ জীৱনত গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ ক্ষমতা ৰাখে এনে ব্যক্তিক তেওঁলোকৰ ওপৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিবলৈ সক্ষম কৰি তোলে। অৱশেষত, সবলীকৰণ বা ক্ষমতায়ন আদি যুগৰ তুলনাত বেলেগৰ তুলনা; গতিকে, সবলীকৰণ এটা প্ৰক্ৰিয়া, কোনো বস্তু নহয়।^[2]

নাৰী সবলীকৰণ উন্নয়ন আৰু অৰ্থনীতিত আলোচনাৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হৈ থিয় দিছে। এইটো নিৰ্দিষ্ট ৰাজনৈতিক বা সামাজিক প্ৰেক্ষাপটত অন্যান্য তুচ্ছ লিঙ্গ সম্পৰ্কিত পদ্ধতিৰ ফালেও ইঙ্গিত কৰিব পাৰে।

নাৰীসকলোৰ অৰ্থনৈতিক সবলীকৰণ নাৰীসকলোৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ অধিকাৰ ভোগ কৰাৰ ক্ষমতা আৰু সম্পদ, আয় আৰু তেওঁলোকৰ নিজস্ব সময়ৰ পৰা উপকাৰ লাভ কৰাৰ লগতে সমস্যা পৰিচালনা আৰু তেওঁলোকৰ অৰ্থনৈতিক অৱস্থান তথা সুস্থতাৰ উন্নতি কৰাৰ ক্ষমতাক বুজায়।^[5]

বিনিময়যোগ্য হিচাপে প্ৰায়খিনি ব্যৱহাৰ কৰা হলেও, লিংগ সবলীকৰণ আৰু অধিক বিস্তৃত ধাৰণাটো যিকোনো লিংগ মানুহক বুজায়, ভূমিকা হিচাপে জৈৱিক আৰু লিংগৰ মাজত পাৰ্থক্য যুক্ত কৰে।

নাৰী সবলীকৰণৰ ধাৰণা গ্ৰহণ কৰিলে এনে কাৰ্য্যসূচি আৰু নীতি বাস্তবায়নৰ ফলত গোটেই দেশ, ব্যৱসায়, সম্প্ৰদায় আৰু গোষ্ঠী উপকৃত হব পাৰিব।^[6] নাৰী সবলীকৰণ এখন সমাজৰ বিকাশৰ প্ৰয়োজনীয়তা, কাৰণ এইটো উন্নয়নৰ বাবে উপলব্ধ মানৱসম্পদৰ গুণমান আৰু পৰিমাণ উভয়ত বঢ়াই তোলে।^[7] সবলীকৰণ হিউমেন ৰাইটচ এণ্ড ডেভলপমেণ্টক সম্বোধন কৰাৰ সময়ত অন্যতম প্ৰধান পদ্ধতিগত উদ্বেগ।

দেশৰ বহনক্ষম উন্নয়ন নিশ্চিত কৰিবলৈ আমাৰ সমাজৰ বাবে নাৰী সবলীকৰণ আৰু লিংগ সমতা অৰ্জন কৰা অতকৈ প্ৰয়োজন। বহু বিশ্বনেতা আৰু পণ্ডিতসকলোৰ যুক্তি আছিল যে লিংগ সমতা আৰু নাৰী সবলীকৰণ নোহোৱাকৈ বহনক্ষম উন্নয়ন অসম্ভব।^[4] বহনক্ষম উন্নয়ন পৰিৱেশ সংৰক্ষণ, সামাজিক তথা অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন গ্ৰহণ কৰে,^[8] আৰু নাৰী সবলীকৰণ নোহোৱা মহিলাহঁত পুৰুষৰ নিচিনা উন্নয়নৰ প্ৰক্ৰিয়াত সমান গুৰুত্ব বোধ নকৰিব। ইয়াক বহুলভাবে বিশ্বাস কৰা হয় যে, নাৰী তথা পুৰুষ উভয়ৰ সম্পূৰ্ণ অংশগ্ৰহণ বিকাশৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ। কেৱল পুৰষসকলোৰ অংশগ্ৰহণক স্বীকৃতিত বহনক্ষম উন্নয়নৰ পক্ষত উপকাৰী নহব। নাৰী আৰু বিকাশৰ প্ৰসঙ্গত, সবলীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত নিশ্চই নাৰীসকলোৰ অধিক পছন্দ কৰিব লাগিব।^[9] লিংগ সামতা আৰু সবলীকৰণ নাথাকিলে দেশত ন্যায়বিচাৰ হব নোৱাৰে আৰু সামাজিক পৰিবৰ্তন নঘটে। গতিকে, পণ্ডিতসকল সম্মত যে, নাৰী সবলীকৰণ বিকাশত এখন বিশাল ভূমিকা পালন কৰে আৰু এইটো বিকাশৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান। উন্নয়নত নাৰীসকলোৰ সমান অন্তৰ্ভুক্তি নকৰিলে নাৰীসকলে দেশৰ উন্নয়নত সুবিধা কৰিবলৈ বা অবদান ৰাখিব নোৱাৰিব।

পদ্ধতি প্ৰাথমিক, দৃতিয়ক, বাতৰি কাকত, ইণ্টাৰনেট

পণ্ডিতসকলে সবলীকৰণক, অৰ্থনৈতিক সবলীকৰণ আৰু ৰাজনৈতিক সবলীকৰণ দুটা ৰূপ চিহ্নিত কৰিছে।^[10]^[11]

অৰ্থনৈতিক সবলীকৰণ

অৰ্থনৈতিক সবলীকৰণে নাৰী সংস্থা, আনুষ্ঠানিক চৰকাৰী কাৰ্য্যসূচিত এক্সেচ, ঘৰৰ বাহিৰত গতিশীলতা, অৰ্থনৈতিক স্বাধীনতা আৰু ক্ৰয় ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে। নীতি নিৰ্ধাৰকসকল আনুষ্ঠানিক বজাৰসমূহত প্ৰৱেশে কৰিবলৈ কৰ্ম প্ৰশিক্ষণৰ বাবে সহায় কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।^[10] এটা অভিযোগ হ'ল নাৰী সকলোৰ বাবে অধিক আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ সুযোগবোৰ সৰবৰাহ কৰা যিটো ঘৰতে উচ্চ দৰ-দাম কৰিবলৈ সুযোগ পায়। তেওঁলোকৰ ঘৰৰ বাহিৰত বেছি মজুৰিত অধিক এক্সেচ থাকিব; আৰু ফলস্বৰূপ, মহিলাসকলৰ বজাৰত চাকৰি পোৱাটো সহজ কৰি দিয়ে।^[12]

সম্পত্তিৰ উত্তৰাধিকাৰ আৰু ভূমিৰ অধিকাৰবোৰত নাৰী ক্ষমতাক শক্তিশালী কৰা নাৰীসকলোৰ অৰ্থনৈতিকভাবে সবলীকৰণৰ বাবে ব্যৱহৃত আন এটা পদ্ধতি। এইটো তেওঁলোকৰ লিংগ বৈষম্যৰ আগত প্ৰয়োজনীয় সম্পদ আহৰণ, মূলধন আৰু দৰ-দাম কৰাৰ শক্তিৰ আৰু অধিক ভাল উপায়েৰে অনুমতি দিয়ে। প্ৰায়খিনি, উন্নয়নশীল আৰু অনুন্নত দেশবোৰৰ মহিলাসকলে লিংগৰ একমাত্ৰ ভিত্তিত আইনত তেওঁলোকৰ ভূমিৰ পৰা সীমাবদ্ধ থাকে।^[12] তেওঁলোকৰ ভূমিৰ অধিকাৰ থকাৰ ফলত মহিলাসকলৰ এক ধৰণৰ দৰ-দাম কৰাৰ ক্ষমতা দিয়া যিটো সিহঁতে সাধাৰণত নাপায়; পিছত, সিহঁত অৰ্থনৈতিক স্বাধীনতা আৰু আনুষ্ঠানিক আৰ্থিক প্ৰতিষ্ঠানৰ বাবে অধিক বেছি সুযোগ অৰ্জন কৰে।

কৰ্মসংস্থানৰ নিচিনা ক্ষেত্ৰত নাৰী সবলীকৰণৰ প্ৰতিযোগিতা এটা বিশাল প্ৰভাব পেলায়। কৰ্মসংস্থান মহিলাসকলৰ বাবে সবলীকৰণ সৃষ্টি কৰিবলৈ সহায় কৰিব পাৰে। বহু জ্ঞানী ব্যক্তিয়ে পৰামৰ্শ দিয়ে যে আমি যেতিয়া নাৰী সবলীকৰণ লৈ আলোচনা কৰোঁ, যেতিয়া সুবিধাবঞ্চিত মহিলাসকলৰ সমুখত থিয় হৈ বিভিন্ন প্ৰতিবন্ধকতাবোৰ লৈ আলোচনা কৰা, যিটো তেওঁলোকৰ বাবে সমাজত সবলীকৰণ লাভক অধিক বেছি কঠিন কৰি তোলে, তেতিয়া চাকৰীৰ ক্ষেত্ৰত জাতিৰ প্ৰভাব পৰীক্ষা কৰাৰ সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ উঠে। লিংগ, বৰ্ণ আৰু শ্ৰেণী দ্বাৰা কেনেকৈ সুযোগবোৰ গাঁথিনিবদ্ধ কৰা হৈছে সেয়া লক্ষণীয়ভাবে পৰীক্ষা কৰি দেখিব পোৱা যায় যে সামাজিক পৰিবৰ্তনক পৰিবৰ্ধিত কৰিব পাৰে। কৰ্মৰ সুযোগ আৰু কৰ্মোৰ পৰিৱেশ নাৰী সবলীকৰণ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। কৰ্মক্ষেত্ৰত সবলীকৰণ কৰ্মৰ সন্তুষ্টি আৰু কৰ্মক্ষমতাক ইতিবাচকভাবে প্ৰভাবিত কৰিব পাৰে, কৰ্মক্ষেত্ৰত সামৰ্থ থকা সত্ত্বেও সবলীকৰণ বোধকে বঢ়াই তুলিব পাৰে।^[13] কিন্তু ৰঙৰ মহিলাসকলৰ কৰ্মৰ ছেটিংচত একে ধৰণৰ এক্সেচযোগ্যতা আৰু সুবিধাসমূহ নাই। সিহঁত (ৰঙৰ মহিলা) কৰ্মক্ষেত্ৰত আৰু অধিক অসুবিধাৰ সন্মুখীন হয়। প্যাট্ৰিছিয়া পাৰ্কাৰ যুক্তি দিছিল যে, আফ্ৰিকান আমেৰিকান নাৰী সবলীকৰণ তেওঁলোকৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতিৰোধ, নিজৰ পক্ষত থিয় দিয়া আৰু সামাজিক ৰীতিনীতি তথা প্ৰত্যাশা মানি চলা নাই। ক্ষমতাৰ সংযোগত, নাৰীবাদী দৃষ্টিভঙ্গী অ-সম শক্তি সম্পৰ্কৰ ব্যৱস্থাৰ মাজত প্ৰতিৰোধৰ এটা ৰূপ হিচাপে সবলীকৰণৰ দিশে বাট চাই আছে। জাতি, লিংগ আৰু শ্ৰেণী ৰাজনীতিৰ সামাজিক সংযোগৰ মাজত কৰ্মৰ পৰিৱেশত আফ্ৰিকান আমেৰিকান নাৰী সবলীকৰণক "যথাযথ পৰিচয় আৰু আচৰণৰ অৰ্থ নিৰ্ধাৰণৰ প্ৰয়াসৰ প্ৰতিৰোধ হিচাপে দেখিবলৈ পোৱা যাব পাৰে, যত এই ধৰণৰ অৰ্থ নিয়ন্ত্ৰণ, শোষণমূলক আৰু অন্যান্য হিচাপে ব্যাখ্যা কৰা হয়- আফ্ৰিকান আমেৰিকান মহিলাসকলৰ প্ৰতি বুদ্ধিমান নিৰ্যাতনকাৰী।^[14] নাৰী সবলীকৰণৰ বিষয়ত আলোচনা কৰাৰ সময়ত, বহু বিদ্বান জাতি, শ্ৰেণী আৰু লিংগৰ দ্বাৰা প্ৰভাবিত প্ৰতিদিনৰ সাংগঠনিক জীৱনত নাৰীসকলোৰ প্ৰতি যি সামাজিক অবিচাৰ হৈ আছে সেয়া চোৱাচিতা কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে।

নাৰীসকলোৰ অৰ্থনৈতিক সবলীকৰণৰ বাবে আন এটা জনপ্ৰিয় পদ্ধতিত ক্ষুদ্ৰণও অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছে।^[15] ক্ষুদ্ৰণ সংস্থাবোৰ তেওঁলোকৰ সম্প্ৰদায়ৰ নাৰীসকলোক প্ৰয়োজনীয়তা নোহোৱাকৈ কম হাৰত ঋণ প্ৰৱেশৰ মাধ্যমত তেওঁলোকৰ সবলীকৰণৰ লক্ষ্যত উপনিত হয়।^[16] অধিক সুনিৰ্দ্দিষ্টভাবে কব পৰা যায় যে, সিহঁত (ক্ষুদ্ৰণ সংস্থা) উদ্যোক্তা হব বিচাৰে এনে নাৰীসকলক ক্ষুদ্ৰণ দিয়াৰ লক্ষত উপনিত হয়।^[16] মাই’ক্ৰক্ৰেডিট আৰু মাই’ক্ৰঋণবোৰৰ সাফল্য আৰু দক্ষতা বিতৰ্কিত আৰু ক্ৰমাগত বিতৰ্কিত।^[17] কিছুমান সমালোচনাসকলে দাবি কৰে যে অকলেই মাই’ক্ৰক্ৰেডিট গেৰাণ্টি নিদিয়ে যে, যেনেকৈ ঋণ ব্যৱহৃত হয় ইয়াৰ উপৰিও নাৰীসকলোৰ নিয়ন্ত্ৰণ থাকে॥ ক্ষুদ্ৰণ সংস্থা সাংস্কৃতিক বাধাসমূহৰ আগত থিয় নিদিয়ে যিটো পুৰুষসকলোৰ এতিয়াও পৰিয়ালৰ আৰ্থিক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব দিয়ে; ফলস্বৰূপ, মাই’ক্ৰক্ৰেডিট কেৱল স্বামীৰ ওচৰত স্থানান্তৰিত হব পাৰে। মাই’ক্ৰক্ৰেডিট মহিলাসকলৰ পৰিয়ালৰ দায়বদ্ধতাৰ পৰা মুক্তি নিদিয়ে, আনকি নাৰীসকলোৰ কৃতিত্ব থাকিলেও তেওঁলোকৰ বাবে পুৰুষসকলোৰ নিচিনা বজাৰত সক্ৰিয় থকাৰ সময় নাই।^[16]^[18]

ৰাজনৈতিক সবলীকৰণ

ৰাজনৈতিক সবলীকৰণ এনে নীতিমালা সৃষ্টিৰ পক্ষত সমৰ্থন কৰে যিটো চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী উভয় ক্ষেত্ৰত নাৰীসকলোৰ বাবে লিংগ সমতা আৰু এজেঞ্চিটোক সৰ্বত্তমভাবে সমৰ্থন কৰে। যি জনপ্ৰিয় পদ্ধতিসমূহৰ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছে সেয়া হ'ল নীতি নিৰ্ধাৰণ আৰু সংসদ পদৰ ক্ষেত্ৰত নাৰীসকলোৰ সংখ্যাৰ বাবে ভাগ হৈ আছে এনে স্বীকৃত কৰ্ম নীতি সৃষ্টি কৰা।^[12] ২০১৭ চনৰ হিচাপত, নিম্ন তথা একক ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ পদত অধিষ্ঠিত নাৰীসকলোৰ বিশ্বব্যাপী গড় ২.৬ শতাংশ।^[11] আৰু প্ৰস্তাবনাসমূহ হ'ল ভোটৰ অধিকাৰ, বাক মতামত, আৰু নিৰ্বাচিত হোৱাৰ উপযুক্ত সুযোগ সহ অফিচত প্ৰাৰ্থী হোৱাৰ দক্ষতা বৃদ্ধি কৰা।^[6] যিহেতু নাৰীসকলে সাধাৰণত ঘৰৰ শিশু যত্ন আৰু ঘৰুৱা দায়িত্বৰ লগত জড়িত থাকে সেয়ে শ্ৰমবজাৰত প্ৰৱেশ আৰু তেওঁলোকৰ ব্যৱসা পৰিচালনাৰ বাবে তেওঁলোকৰ কম সময় থাকে। যি নীতিসমূহ ঘৰত তেওঁলোকৰ দৰ-দাম কৰাৰ ক্ষমতা বঢ়ায় সেইবিলাকৰ মাজত অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছে এনে নীতিসমূহ যিটো বিবাহ বিচ্ছেদৰ ক্ষেত্ৰত, নাৰীসকলোৰ বাবে আৰু অধিক ভাল কল্যাণৰ বাবে নীতিমালা আৰু নীতিবোৰ যিটো নাৰীসকলোৰ সম্পদৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ দিয়া (যেনে সম্পত্তিৰ অধিকাৰ)।^[12] কিন্তু অংশ লোৱাৰ ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰৰ মাজত সীমাবদ্ধ নহয়। ইয়াৰ মাজত পৰিয়াল, স্কুলত আৰু নিজৰ বাবে বাছনি কৰাৰ ক্ষমতা অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে। কিছুমানৰ মতে যি কোনো ব্যক্তিৰ বিস্তৃত ৰাজনৈতিক অংশগ্ৰহণৰ দিশে আগুৱাই যোৱাৰ আগত পৰিয়ালৰ মাজত দৰ-দাম কৰাৰ ক্ষমতা আৰু এজেঞ্চি অৰ্জন কৰিব লাগিব।^[19]

ডিজিটাল দক্ষতাই ৰাজনৈতিক সবলীকৰণ বঢ়ায়

ডিজিটেল দক্ষতা স্থানীয় চৰকাৰৰ লগত নাৰীসকলৰ জড়িত হোৱা আৰু তেওঁলোকৰ সম্প্ৰদায়ৰ মাজত তেওঁলোকৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ ক্ষমতা বঢ়াই তুলিব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপ, ব্ৰাজিল আৰু ভাৰতৰ ৱুমেন-গভৰ্নমেণ্ট প্ৰকল্পটো নাৰীসকলোৰ আইচিটি-ৰ মাধ্যমত স্থানীয় চৰকাৰৰ লগত তেওঁলোকৰ বুজ-পৰামৰ্শ আৰু যোগাযোগ উন্নত কৰিবলৈ সহায় কৰিছে।^[20] ব্ৰাজিলত, এই প্ৰকল্পটো নাৰী সম্প্ৰদায়ৰ নেতাসকলোৰ তেওঁলোকৰ সম্প্ৰদায়ৰ জনস্বাস্থ্যৰ উদ্বোগৰ আৰু অধিক ভালকৈ প্ৰতিক্ৰিয়া জানিবলৈ চৰকাৰী স্বাস্থ্যসেৱাসমূহত অনলাইন ডেটা এক্সেচ কৰিবলৈ আৰু ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ প্ৰশিক্ষিত কৰিছে। ভাৰতত, প্ৰকল্পটো নাৰীসকলোৰ সহায়ত (কল্যাণ তথা অধিকাৰসহ) সহায়ৰ বাবে এপ্লিকেচনবোৰ সুবিধাৰ্থে নাৰীসকলোৰ দ্বাৰা পৰিচালিত, ইণ্টাৰনেট-সংযুক্ত সম্প্ৰদায় তথ্য কেন্দ্ৰ স্থাপনত নাৰীসকলোৰ সংকলনৰ লগত কাম কৰিছে, যিটো সংগ্ৰহকাৰী, স্থানীয় কৰ্তৃপক্ষ আৰু ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠানৰ মাজত উন্নত সংযোগ স্থাপন কৰিছে।^[21]

ডিজিটেল দক্ষতা সম্পন্ন নাৰীসকল স্থানীয় সমস্যাবোৰৰ বিষয়ত তেওঁলোকৰ কণ্ঠস্বৰ শুনিবলৈ আৰু নিজৰ তথা তেওঁলোকৰ সম্প্ৰদায়ৰ ওপৰত প্ৰভাব পেলায়, এনে সিদ্ধান্তৰ ফলাফলক প্ৰভাবিত কৰিবলৈ অধিক সক্ষম। ডিজিটেল দক্ষতা নাৰীসকলোৰ ৰাজনৈতিক আন্দোলনত অংশ লবলৈ সক্ষম কৰিব পাৰে।^[20] উদাহৰণস্বৰূপ, আইচিটিবোৰৰ নাম প্ৰকাশ নকৰা কিছুমান নাৰীক দমনকাৰী সমাজত বাকস্বাধীনতাৰ সীমাবদ্ধতা আঁতৰাবলৈ দিয়ে, আনফালে অনলাইন নেটৱাৰ্কৰ মাধ্যমত সম্মিলিতভাবে জড়িত হোৱা নাৰীসকলোৰ লিংগ-ভিত্তিক বিষয়বোৰত প্ৰচাৰ চলাবলৈ সক্ষম কৰিব পাৰে।^[21] গৱেষণাত পোৱা গৈছে যে ইৰাকি নাৰীসকলোৰ এটা গ্ৰুপ এখন অনলাইন উপাদান সহ মাল্টিমিডিয়া প্ৰচাৰণা ব্যৱহাৰ কৰিছে, কুৰ্দি আঞ্চলিক চৰকাৰক সফলভাবে নাৰী যৌনাঙ্গত বিচ্ছেদৰ চৰ্চাক নিষিদ্ধ কৰিবৰ বাবে।^[22] মোবাইল ফোনত উঠুৱা আৰু চ’চিয়াল মিডিয়াত বিতৰণ কৰা চিত্ৰবোৰ চীনত গৃহকৰ্মী সহিংসতাৰ ফালে মনোযোগ দিয়াৰ আহ্বান জনাইছে আৰু বলপূৰ্বক গৰ্ভপাতৰ ক্ষেত্ৰত আদালতৰ মোকৰ্দমা মিডিয়া চিকিৎসাক প্ৰভাৱিত কৰিছে।^[23]

পৰিমাপ আৰু মূল্যায়ণ

নাৰী সবলীকৰণ, লিংগ সবলীকৰণ পৰিমাপৰ (জি.ই.এম) মাধ্যমত পৰিমাপ কৰিব পৰা যায়, যিটো ৰাজনৈতিক তথা অৰ্থনৈতিক উভয় ক্ষেত্ৰত এটা প্ৰদত্ত জাতিত নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ কৰায়। জি.ই.এম. গণনা কৰে "সংসদত নাৰীসকলোৰ অধীনত আসনবোৰৰ অংশীদাৰ; মহিলা বিধায়ক, উৰ্ধ্বতন কৰ্মকৰ্তা তথা পৰিচালকসকলোৰ; আৰু মহিলা পেচা আৰু প্ৰযুক্তিগত কৰ্মীসকোলোৰ; আৰু উপাৰ্জিত আয়ৰ ক্ষেত্ৰত লিংগ বৈষম্য" অৰ্থনৈতিক স্বতন্ত্ৰতাৰ প্ৰতিচ্ছবি প্ৰকাশ কৰে "।^[6] এইটো তেতিয়া এই তথ্য প্ৰদত্ত দেশবোৰৰ তালিকা কৰে। নাৰীসকলোৰ অংশগ্ৰহণ আৰু সাম্যৰ গুৰুত্ব বিবেচনাত লোৱা বেলেগ পদক্ষেপবোৰৰ মাজত আছে: জেণ্ডাৰ পেৰিটি ইনডেস্ক বা জেণ্ডাৰ সম্পৰ্কিত উন্নয়ন সূচক (জি.ডি.আই)।^[6]

জি.ই.এম.-ৰ কিছুমান সমালোচনা হ'ল এইটো লিংগ, ধৰ্ম, সাংস্কৃতিক প্ৰসঙ্গ, আইনী প্ৰসঙ্গ আৰু নাৰীসকলোৰ অধিকাৰ লঙ্ঘনৰ নিচিনা সমাজ সম্পৰ্কিত বিষয়বোৰৰ লগত সম্পৰ্কিত নহয়।^[24] লিংগ সবলীকৰণৰ পৰিমাপ নাৰীসকলোৰ সবলীকৰণৰ পৰিমাপৰ বাবে এটা ধাৰাবাহিক মানসম্মত পদ্ধতিৰ চেষ্টা কৰে; এইটো কৰাৰ ফলত, এইটো সমালোচিত হৈছে যি ঐতিহাসিক কাৰণবোৰ, নাৰী স্বায়ত্তশাসন, লিংগ বিচ্ছিন্নকৰণ আৰু নাৰীসকলোৰ ভোটাধিকাৰৰ ক্ষেত্ৰত জি.ই.এম. কোনো পাৰ্থক্য বিবেচনা নকৰে।^[25]

লিংগ-সম্পৰ্কিত উন্নয়ন সূচক (জি.ডি.আই) এনে এটা উপায় যিটোৰ মাধ্যমত ৰাষ্ট্ৰসংঘ উন্নয়ন কৰ্মসূচি (ইউ.এন.ডি.পি.) কোনো এখন দেশৰ লিংগদাতাসকলোৰ মাজত বৈষম্য পৰিমাপ কৰে। এই পৰিমাপৰ কিছুমান সমালোচনা হ'ল, যিহেতু জি.ডি.আই. গণনাসমূহ কেৱল এটা জনসংখ্যাৰ পুৰুষ আৰু মহিলাসকলৰ মাজত প্ৰাপ্তিৰ বিভাজনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, জি.ডি.আই. লিংগ বৈষম্য পৰিমাপ নকৰে; বৰং এইটো আয়, শিক্ষা আৰু স্বাস্থ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভুল স্তৰ পৰিমাপ কৰে।^[24]

নাৰী সবলীকৰণৰ মূল্যায়ন কৰাৰ অধিক গুণগত ফৰ্ম হ'ল কৰ্মৰ সীমাবদ্ধতাসমূহ চিহ্নিত কৰা। এইটো জেণ্ডাৰসকলোৰ মাজত পোৱাৰ সম্পৰ্কৰ চিনাক্তকৰণৰ অনুমতি দিয়ে। যিহেতু এইটো এটা অংশগ্ৰহণমূলক প্ৰক্ৰিয়া, সেয়ে এইটো লিংগ বৈষম্যৰ বিষয়ত কথোপকথনক সহজ কৰি তুলে।^[2] পৰবৰ্তী সময়ত নাৰীসকলোৰ প্ৰতিবন্ধকতাবোৰৰ লগত তুলনা কৰিলে যি কোনো পৰিবৰ্তন বা প্ৰসাৰক আধিক ভালকৈ চিহ্নিত কৰিব পৰা যায়। নাৰী সংস্থাৰ বিকাশৰ মূল্যায়ণ গৃহীত পদক্ষেপৰ মূল্যায়ণৰ অনুমতি দিয়ে। এই মূল্যায়ণবোৰ নিশ্চয় বাহ্যিক গোষ্ঠী নহয়, বৰং নাৰীসকলোৰ দ্বাৰা গৃহীত পদক্ষেপৰ ভিত্তিত হোৱা উচিত। বাহ্যিক গোষ্ঠীবোৰ নাৰী সবলীকৰণৰ সুবিধাৰ্থে সহায় কৰিব পাৰে, কিন্তু তেওঁলোকৰ এইটো প্ৰদান কৰিব নোৱাৰে।^[2]

বাধা

নাৰী সবলীকৰণ আৰু ইক্যুইটি প্ৰতিবন্ধকতা বহুবিলাক সাংস্কৃতিক মানদণ্ডত আৱদ্ধ। বহু নাৰী এই হেঁচাঁবোৰ অনুভব কৰে, আকৌ বেলেগে পুৰুষসকলোৰ পৰা নিকৃষ্ট আচৰণৰ বাবে অভ্যস্ত হৈ পৰিছে।^[26] বিধায়ক, এন.জি.অ. (বেচৰকাৰী সংস্থা) ইত্যাদিৰ দ্বাৰাও নাৰী সবলীকৰণ আৰু অংশগ্ৰহণৰ যি সুবিধা হব পাৰে সেই সম্পৰ্কত সচেতন থাকিলেও বহুজনে নাৰীৰ মৰ্যাদাক বন্ধ কৰিবলৈ ভয় খায় আৰু সামাজিক ৰীতিনীতিক উন্নয়নৰ বাটেৰে আগবঢ়াই লৈ যায়।^[27]

গৱেষণাত পোৱা গৈছে যে ইণ্টাৰনেটে ক্ৰমবৰ্ধমান এক্সেচৰ ফলত নাৰীসকলোৰ শোষণ বৃদ্ধিও ঘটিব পাৰে।^[28] ৱেবচাইটসমূহত ব্যক্তিগত তথ্য প্ৰকাশৰ দ্বাৰা কিছুমান নাৰীৰ ব্যক্তিগত সুৰক্ষা সমস্যাৰ মাজত পেলাইছে। ২০১০ চনত, ৱাৰ্কিং টু হল্ট অনলাইন যোগে আপত্তি জনাইছে যে ৭৩% নাৰী এই ধৰণৰ চাইটৰ মাধ্যমত ভুক্তভোগী হৈছিল। নিৰ্যাতনৰ ধৰণৰ মাজত আছে চাইবাৰ ডালপালা, হাৰাশাস্তি, অনলাইন পৰ্ণগ্ৰাফি আৰু জ্বলন্ত।^[29] বিশেষকৈ যৌন হাৰাশাস্তি কৰ্মক্ষত্ৰত নাৰীসকলোৰ বাবে এটা ডাঙৰ বাধা। এইটো প্ৰায় সকলো শিল্পত প্ৰদৰ্শিত হয় কিন্তু নিম্নলিখিতবোৰৰ মাজত এইটো আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য: ব্যৱসায়, বাণিজ্য, বেংকিং বা অৰ্থ, বিক্ৰয় তথা বিপণন, আতিথেয়তা, চিভিল চাৰ্ভিচ আৰু শিক্ষা, বক্তৃতা আৰু পাঠদান।^[30] আন্তৰ্জাতিক শ্ৰম সংস্থা (আই.এল.অ)-ৰ নিচিনা, যৌন হাৰাশাস্তি যৌনতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি লিংগ বৈষম্যৰ এটা স্পষ্ট ৰূপ, পুৰষ আৰু নাৰীসকলোৰ মাজত অ-সম শক্তি সম্পৰ্কৰ প্ৰকাশ। তদ্ব্যতীত, নাৰীসকলোৰ বিৰুদ্ধত বৈষম্যৰ সকলো ফৰ্ম দূৰীকৰণ সম্পৰ্কিত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ কনভেনচন (চি.ডি.এ.ডব্লিউ) কৰ্মক্ষেত্ৰত যৌন হাৰআশাস্তি তথা সহিংসতাৰ বিৰুদ্ধত নাৰীসকলোৰ সুৰুক্ষাৰ ব্যৱস্থা বঢ়াবৰ আহ্বান জনাইছে। ৫৪% (২৭২) কৰ্মক্ষেত্ৰৰ যৌন হাৰাশাস্তি এধৰণৰ অভিজ্ঞতা পাইছিল। আক্ৰান্তসকলোৰ মাজত ৭৯% নাৰী; ২১% পুৰুষ আছিল।^[30]

সাম্প্ৰতিক গৱেষণাবোৰত অধিক পোৱা যে নাৰীসকল পুৰুষৰ তুলনাত কৰ্মক্ষেত্ৰত বেছি বাধাৰ সন্মুখীন হয়। লিংগ-সম্পৰ্কিত বাধাবোৰ যৌন হাৰাশাস্তি, অন্যায়ভাবে নিয়োগৰ অনুশীলন, কেৰিয়াৰৰ অগ্ৰগতি আৰু অ-সম মুজৰিৰ লগত জড়িত যত নাৰীসকলোৰ একে কাম কৰাৰ বাবে পুৰুষতকৈ কম দৰমহা দিয়া হয়।^[31] গোটেই সময়ৰ, বছৰব্যাপী পৰিশ্ৰমী পুৰুষ আৰু নাৰীসকলোৰ মধ্যকালীন উপাৰ্জন লোৱাৰ সময়, ২০১৪ চনৰ চৰকাৰী তথ্যৰ পৰা জানিব পৰা গৈছে যে নাৰী এজন পুৰুষৰ প্ৰতি আমেৰিকা ডলাৰৰ বাবে $ ০.৭৯ ডলাৰ কৈ। নাৰী তথা শিশুসকলোৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় অংশীদাৰিত্বৰ দ্বাৰা পৰিচালিত ২০১৪ চনৰ এক গৱেষণাত কোৱা হৈছে, এজন দেউতাক এজন প্ৰতি ডলাৰৰ বাবে কৰ্মৰত মাকৰ গড় উপাৰ্জনও কম হৈছে $ ০.৭১। "দৰমহা খালী" লৈ বেছিভাগ জনসাধাৰণৰ আলোচনাত নাৰীসকল তেওঁলোকৰ পুৰুষ সহকৰ্মীসকলোৰ নিচিনা কামাৰ বাবে সমান দৰমহাৰ ফালে মনোনিৱেশ কৰিছে, বহু নাৰীক "গৰ্ভাবস্থা দণ্ড" বুলি যুদ্ধ কৰে। মূল সমস্যাটো হ'ল এইটো পৰিমাপ কৰা কঠিন, কিন্তু কিছুমান বিশেষজ্ঞসকলে কৈছে যে নিয়োগকৰ্তাসকলে নাৰীসকলোৰ তেওঁলোকৰ লাইনৰ পৰা পিছুৱাই পঠাই দিয়াৰ বাবে শিশু হোৱাৰ সম্ভাবনা যথেষ্ট।^[32] গতিকে, নাৰীসকলোৰ এনে অৱস্থানত ৰখা হৈছে যত তেওঁলোকৰ কৰ্মী বাহিনী বজাই ৰাখা উচিত বা সন্তান আছে নে নাই সেই বিষয়ত তেওঁলোকৰ সিদ্ধান্ত লোৱা উচিত। এই সমস্যাটো আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু বিশ্বৰ আৰু বহু দেশত প্ৰসূতি ছুটি লৈ বিতৰ্কৰ জন্ম দিছে।

কিন্তু, নেপালত সমান দৰমহাৰ দন্দ তথা সত্ত্বেও, প্ৰযুক্তি শিল্প লিংগ আগুৰি সমান দৰমহাৰ বাবে উৎসাহ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত অগ্ৰগতি কৰিছে। মাৰ্চ ২০১৬-ত, টেক কেৰিয়াৰ ৱেবচাইট ডাইচ ১৬,০০০ খনৰো বেছি প্ৰযুক্তি পেচাদাৰসকলোক এটা সমীক্ষা প্ৰকাশ কৰিছে যত দেখিবলৈ পোৱা গৈছে যে আপুনি যেতিয়া সমমানৰ শিক্ষা, অভিজ্ঞতা আৰু অৱস্থানৰ তুলনা কৰে, তেতিয়া কোনো দৰমহা খালী নাথাকে — আৰু যোৱা ছয় বছৰ ধৰি হোৱা নাই^[32] এই নতুন শিল্পটো অন্যান্য সংস্থাবোৰও এইটো কৰিবৰ এটা উপায় সৃষ্টি কৰিছে। কিন্তু এই শিল্পটো কাৰ্যনিৰ্বাহী পদত নাৰীসকলোক নিয়োগৰ বাবেও পৰিশ্ৰম কৰিব লাগে। এইটো আংশিকভাবে যৌন হাৰাশাস্তি আৰু গৰ্ভাৱস্থাৰ বাধাৰ কাৰণত ঘটে যিটো পূৰ্বোক্ত আছিল।

এই ধৰণৰ প্ৰতিবন্ধকতা নাৰীসকলোক তেওঁলোকৰ কৰ্মক্ষেত্ৰত অগ্ৰসৰ হোৱা বা তেওঁলোকৰ সৰবৰাহ কৰা কামাৰ বাবে সঠিক ক্ষতিপূৰণ পাবলৈ অসুবিধা সৃষ্টি কৰে।

শিক্ষাৰ ভূমিকা

কৈ থকা হয় যে শিক্ষা "মানুহৰ আত্মবিশ্বাস বঢ়ায় আৰু তেওঁলোকক অধিক ভাল চাকৰি বিচাৰি পোৱাত সক্ষম কৰে আৰু সিহঁত পুৰুষসকোলৰ লগত একে শাৰীত থিয় দি কাম কৰিব পাৰে"। সিহঁত জনগণৰ বিতৰ্কত জড়িত আৰু স্বাস্থ্যসেৱা, সামাজিক সুৰক্ষা আৰু অন্যান্য অধিকাৰৰ বাবে চৰকাৰৰ পৰা দাবি জনায়"।^[33] বিশেষকৈ, শিক্ষা নাৰীসকলোক এনে বাছনি কৰিবলৈ ক্ষমতা দিয়ে যিটো তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীৰ স্বাস্থ্য, তেওঁলোকৰ মঙ্গল আৰু জীয়াই থকাৰ সম্ভাবনাৰ উন্নতি কৰে।^[34]^[33] শিক্ষা বেলেগৰ এই ৰোগ প্ৰতিৰোধ তথা ধাৰণা সম্পৰ্কত অবহিত কৰে আৰু অপুষ্টি হ্ৰাস কৰিবলৈ প্ৰচেষ্টাৰ এইটো এটা প্ৰয়োজনীয় উপাদান। গতিকে, এইটো নাৰীসকলোৰ এনে পছন্দসমূহ বাছনি কৰিবলৈ সক্ষম কৰে যিটো তেওঁলোকৰ কল্যাণৰ উন্নতি কৰিব পাৰে, যিবোৰৰ মাজত শৈশব পাৰ কৰি বিবাহ (বিয়া) কৰা আৰু কম সন্তান জন্ম হোৱা সহ। গুৰুতৰভাবে, শিক্ষা তেওঁলোকৰ অধিকাৰ সম্পৰ্কত নাৰীসকলোৰ সচেতনতা বঢ়াব পাৰে, তেওঁলোকৰ আত্মমৰ্যাদাবোধ বঢ়াই তুলিব পাৰে আৰু তেওঁলোকৰ অধিকাৰক দৃঢ় কৰাৰ সুযোগ দিব পাৰে।^[35]

শেহতীয়া দশকত উল্লেখযোগ্য উন্নতি থকা সত্ত্বেও, শিক্ষা সৰ্বজনীনভাবে পোৱা নাযায় আৰু লিংগ বৈষম্য বজায় থাকে। বহু দেশত এটা ডাঙৰ উদ্বেগ হ'ল কেৱলমাত্ৰ স্কুলত যোৱা ছোৱালীসকলোৰ সীমাবদ্ধ সংখ্যা নহয়, যিসকল শ্ৰেণীকক্ষত প্ৰৱেশ কৰে তেওঁলোকৰ বাবে সীমিত শিক্ষামূলক বাট। আৰু অধিক সুনিৰ্দিষ্টভাবে কব পৰা যায় যে, বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি, প্ৰকৌশল তথা গণিত (এচ.টি.ই.এম) শিক্ষাত ছোৱালীসকলোক কম অংশগ্ৰহণ আৰু শিকাৰ অৰ্জনক লক্ষ্য কৰিবৰ বাবে আৰু অধিক প্ৰচেষ্টা কৰা উচিত।^[36]

নাৰী সবলীকৰণৰ বাবে ইণ্টাৰনেটৰ ব্যৱহাৰ

বিংশ শতিকাৰ শেষ ভাগত ৱেবে ক্ৰমবৰ্ধমান এক্সেচ নাৰীসকলোৰ ইণ্টাৰনেটত বিভিন্ন আহিলা ব্যৱহাৰ কৰি নিজকে ক্ষমতায়িত কৰিবৰ অনুমতি দিছে। ৱাৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব প্ৰবৰ্তনৰ লগে লগে নাৰীসকলে অনলাইন এক্টিভিজমৰ বাবে ফেইচবুক আৰু টুইটাৰৰ নিচিনা সামাজিক যোগাযোগৰ চাইটবোৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ কৰিছে।^[28] অনলাইন এক্টিভিজমৰ মাধ্যমত, নাৰীসকলে সমাজৰ সদস্যসকলৰ দ্বাৰা নিপীড়িত বোধ নকৰি প্ৰচাৰাভিযান পৰিচালনা কৰি আৰু সাম্য অধিকাৰৰ বাবে তেওঁলোকৰ মতামত ব্যক্ত কৰি নিজকে ক্ষমতায়িত কৰিবলৈ সক্ষম হয়।^[37] উদাহৰণস্বৰূপ, ২৯ মে ২০১৩-ত, ১০০ গৰাকী মহিলা এডভোকেট দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা এটা অনলাইন প্ৰচাৰণা শীৰ্ষস্থানীয় সামাজিক যোগাযোগৰ ৱেবচাইট ফেইচবুকত নাৰীসকলোৰ সম্পৰ্কে বিদ্বেষ বিয়পাই দিয়াৰ বিভিন্ন পৃষ্ঠা আঁতৰাই দিবলৈ বাধ্য কৰিছিল।^[38]

শেহতীয়া বছৰবোৰত, ব্লগিং নাৰীসকলোৰ শিক্ষাৰ সবলীকৰণৰ এটা শক্তিশালী সঁজুলি হৈ উঠিছে। কেলিফোৰ্নিয়া, লচ এঞ্জেলেচ-ৰ এটা সমীক্ষা অনুসৰি, চিকিৎসা ৰোগীসকল যিহঁত তেওঁলোকৰ ৰোগ সম্পৰ্কত পঢ়া তথা লিখে সিহঁতে প্ৰায় অনেক বেছি সুখী মনভাবেৰে থাকে আৰু যিহঁত নাজানে তেওঁলোককৈ বেচি জ্ঞানবান।^[39] বেলেগৰ অভিজ্ঞতা পঢ়ি ৰোগীসকলে নিজেই আৰু ভালকৈ শিক্ষিত কৰিব পাৰে আৰু তেওঁলোকৰ সহযোগী ব্লগাৰসকলে যি কৌশলবোৰ প্ৰয়োগ কৰে সেইবোৰ প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে।^[39]

ই-লাৰ্নিংৰ সহজ এক্সেচযোগ্যতা আৰু ক্ৰয়ীক্ষমতাৰ লগতে (বৈদ্যুতিক লাৰ্নিং), নাৰীসকলে এতিয়া তেওঁলোকৰ ঘৰত আৰামত থাকি পঢ়া-শুনা কৰিব পাৰে।^[40] ই-লাৰ্নিংৰ নিচিনা নতুন প্ৰযুক্তিৰ মাধ্যমত শিক্ষাগতভাবে নিজকে সবলীকৰণ কৰাৰ মাধ্যমত, নাৰীসকলেও নতুন দক্ষতা শিকিছে যিটো আজিৰ অগ্ৰগতি বিশ্বায়নৰ ক্ষেত্ৰত কাৰ্যকৰ হব।

প্ৰায়, সামাজিক যোগাযোগমাধ্যমত হেশ্বটেগ (#) তৈয়াৰ কৰা, বিয়পাই দিয়া আৰু হেশ্বটেগ ব্যৱহাৰৰ মাধ্যমত ইণ্টাৰনেট নাৰীসকলোৰ সবলীকৰণৰ উৎস হিচাপে বৰ কাৰ্যকৰ। নাৰী সবলীকৰণক সমৰ্থনকাৰী হেশ্বটেগবোৰ এটা প্ৰধান উদাহৰণ আছিল ২০১৭ চনত যেতিয়া #AntNoCindrella হেশ্বটেগটো অস্তিত্ব লাভ কৰিছিল। এই হেশ্বটেগটো অগ্নিকাণ্ডৰ নিচিনা চ’চেল মিডিয়াত বিয়পি পৰিছিল ভাৰ্নিকা কুণ্ডু (ভাৰতৰ এগৰাকী ২৯ বছৰ বয়সী নাৰী) ৪ আগষ্ট মাজৰাতিৰ সময়ত যেতিয়া বাছ চলাইছিল তেতিয়া তেখতক এচ.ইউ.ভি.(SUV)-ত দুজন পুৰুষ তেখেতক অনুসৰণ কৰি আৰু হাৰাশাস্তিৰ চিকাৰ কৰে।^[41] কুণ্ডুক গভীৰ ৰাতিত বাহিৰ হৈ অহাৰ বাবে দোষ দিয়া হৈছিল, বিশেষকৈ বিজেপি (BJP) চৰকাৰৰ সহ-ৰাষ্ট্ৰপতি ৰামভীৰ ভাট্টি। ইয়াৰ ফলত গোটেই ভাৰত আৰু বিশ্বজুৰি নাৰীসকলে মাজ ৰাতিত নিজৰ ছবি পোষ্ট কৰিছিল "#AntNoCinderlla" (হেশ্বটেগ) দিয়ে যিটো দেখাইছিল যে নাৰীসকলোৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট কাৰফিউ নাই যাৰ লগত সিহঁতে মানি চলিব লগা হয় (সিণ্ডাৰেলাৰ নিচিনা)।^[42]

অগ্ৰসৰণ কল্পনা

ৰাষ্ট্ৰসংঘ বিশ্বক আৰু অধিক উন্নত স্থান হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ সহায়তাৰ লক্ষ্যত টেকচই উন্নয়ন লক্ষ্য বা এচ.ডি.জি নামেৰে এটা লক্ষ্য লৈ আহিছিল।^[43] ১৭ খনৰ মাজত চতুৰ্থ লক্ষ্যটো একেদৰে সমস্ত লোকৰ বাবে শিক্ষাৰ এক্সেচৰ অনুমতি দিয়ে। নাৰীসকলোৰ শিক্ষাৰ উন্নতিৰ বাবে স্কুলসমূহত নাৰীসকলোক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবৰ বাবে এখন বিশাল প্ৰচেষ্টা কৰা হৈছে।^[44] সেইদৰে, পঞ্চম লক্ষ্যটো বিভিন্ন ধৰণৰ সুযোগ (স্বাস্থ্যসেৱা, শিক্ষা, কাৰ্ম, ইত্যাদিৰ) সমান এক্সেচৰ মাধ্যমত জেণ্ডাৰ সমতা অৰ্জনত নাৰী তথা ছোৱালীসকলোৰ সবলীকৰণক কেন্দ্ৰ কৰে।^[45]

ইয়াৰ উপৰিও কিছুমান বিশিষ্ট অ-লাভজনক ৰৈ আছে যিবোৰ নাৰীসকলোৰ সবলীকৰণক সহায় কৰে:^[46]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত জড়িত

মেলানিয়া ট্ৰাম্প ২০১৭ আন্তৰ্জাতিক সাহসী বটাঁ প্ৰাপ্ত মহিলাসকলৰ লগত

স্থানীয়ভাবে, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত ১৯২০ চনত নাৰীসকলোক ভোট দিয়াৰ অনুমতি দিয়া, ১৯৬৪ চনত লিংগ ভিত্তিত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰা, ১৯৭৮ চনত গৰ্ভবতী মহিলাসকলৰ প্ৰতি বৈষম্য নিষিদ্ধকৰণ ইত্যাদি আইনৰ মাধ্যমত নাৰীসকলোক সবলীকৰণ কৰা হৈছে, তদুপৰি, ৰাজনীতিত নাৰীসকলোক অন্তৰ্ভুক্তি আৰু অধিক লিংগ সমতাৰ বাবে স্বীকৃতি দিয়া। হাউচৰ প্ৰথম নাৰী স্পিকাৰ, ৰাষ্ট্ৰপতিৰ হৈ পদপ্ৰাপ্ত প্ৰথম মহিলা আৰু চুপ্ৰিম কোৰ্টত (উচ্চতম ন্যায়ালয়) প্ৰথম মহিলাৰ দায়িত্ব পালন কৰা এক স্মৰণীয় ঘটনা যিটো সামাজিকভাবে "আজ্ঞাবহ" মহিলাসকলৰ গ্ৰহণযোগ্যতা প্ৰমাণ কৰিছিল।^[47]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ তৃতীয় বিশ্বৰ দেশবোৰক বিভিন্ন ৰূপত বৈদেশিক সহায় সৰবৰাহ কৰে, যিবোৰৰ মাজত এটা হ'ল শিক্ষা কাৰ্যক্ৰম সৰবৰাহ কৰে। কংগ্ৰেছত বৰ্তমান এনে বিল আছে যিটো ছোৱালীসকলোক পঢ়া-শুনা নিশ্চিত কৰিবৰ বাবে কাম কৰে, ইয়াৰ মাজত এটা হ'ল সুৰক্ষিত ছোৱালীসকলোক শিক্ষাৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ আইনবোৰ এই বিশ্বাস লৈ প্ৰণীত হৈছে যে উপযুক্ত শিক্ষা তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাৰ পৰা আঁতৰলৈ লৈগৈছে আৰু শোষণ হ্ৰাস কৰিব।^[48]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ কৰ্তৃক গৃহীত আন এটা পদক্ষেপ হ'ল পি.ই.পি.এফ.এ.আৰ (PEPFAR) প্ৰ’গ্ৰাম, যিটো ২০০৩ চনত বুশ্ব প্ৰশাসন আৰম্ভ কৰিছিল। প্ৰ’গ্ৰামৰ সময়চোৱাত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চাব-চাহাৰান আফ্ৰিকাত অৰ্থ ব্যয় কৰিবৰ বাবে $ ১.৪ বিলিয়ন ডলাৰৰ বেছি ব্যয় কৰিছিল। এই কৰ্মসূচিটো বিশ্বব্যাপী HIV/AIDS সঙ্কটৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে কাৰ্যকৰ হৈছিল আৰু এইটো কম বয়সী ছোৱালী আৰু নাৰীসকলোৰ মাজত অতিকৈ উৎসাহিত কৰিছিল।^[49] ড্ৰিমচৰ লগত এটা অংশীদাৰিত্ব আছিল আৰু PEPFAR-ৰ মূল উদ্দেশ্য হ'ল ছোৱালী আৰু নাৰীসকলোক উভয়ক নিৰ্ধাৰিত, স্থিতিশীল, ক্ষমতায়িত, এইডচ-মুক্ত, সুৰক্ষিত আৰু নিৰাপদ নাৰী হিচাপে গঢ়ি তোলা।^[50] কিন্তু এনে সমালোচনাও আছে যে এই প্ৰ’গ্ৰামটো এইচ.আই.ভি সমস্যাপূৰ্ণ আচৰণক হ্ৰাস কৰিবলৈ সঁচাঅৰ্থত বৰ বেছি কিছু কৰিব পৰা নাই আৰু জন ডিয়েট্ৰিচৰ নিচিনা সমালোচকসিকলে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে যে সাহায্যৰ প্ৰসঙ্গত বিবাহৰ আগত বিৰতিক বাছি লোৱাৰ পশ্চিমা বিশ্বাসক বাধ্য কৰা হৈছিল।^[51]^[52] এইচ.আই.ভি/এইডচক হ্ৰাস কৰাৰ ক্ষেত্ৰত এই কৰ্মসূচিৰ কাৰ্যকাৰিতা আৰু এইহেতুক আফ্ৰিকাৰ নাৰীসকলোক সবলীকৰণ কৰা হব নে নাই সেয়া লৈ এতিয়াও বিতৰ্ক চলি আছে।

সূত্ৰ

এই প্ৰবন্ধত মুক্ত সমল কাৰ্যৰ পাঠ্য সংযোগ কৰা হৈছে। লাইচেঞ্চ পত্ৰ: Cracking the code: girls' and women's education in science, technology, engineering and mathematics (STEM), 11, UNESCO। মুক্ত লাইচেঞ্চ পাঠ্য ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধত কেনেকৈ সংযোগ কৰিব পাৰি জানিবৰ বাবে এই পৃষ্ঠাখন চাওক। ৱিকিপিডিয়াৰ পাঠ্যৰ পুণঃব্যৱহাৰৰ তথ্যৰ বাবে, অনুগ্ৰহ কৰি ব্যৱহাৰৰ চৰ্তাৱলী চাওক।

এই প্ৰবন্ধত মুক্ত সমল কাৰ্যৰ পাঠ্য সংযোগ কৰা হৈছে। লাইচেঞ্চ হৈছে CC-BY-SA IGO 3.5 লাইচেঞ্চ পত্ৰ: Mobile phones and literacy: Empowerment in Women's Hands; A Cross-Case Analysis of Nine Experiences, 33, UNESCO, UNESCO। UNESCO। মুক্ত লাইচেঞ্চ পাঠ্য ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধত কেনেকৈ সংযোগ কৰিব পাৰি জানিবৰ বাবে এই পৃষ্ঠাখন চাওক। ৱিকিপিডিয়াৰ পাঠ্যৰ পুণঃব্যৱহাৰৰ তথ্যৰ বাবে, অনুগ্ৰহ কৰি ব্যৱহাৰৰ চৰ্তাৱলী চাওক।

এই প্ৰবন্ধত মুক্ত সমল কাৰ্যৰ পাঠ্য সংযোগ কৰা হৈছে। লাইচেঞ্চ হৈছে CC BY-SA 3.0 IGO I'd blush if I could: closing gender divides in digital skills through education, UNESCO, EQUALS Skills Coalition, UNESCO। UNESCO। মুক্ত লাইচেঞ্চ পাঠ্য ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধত কেনেকৈ সংযোগ কৰিব পাৰি জানিবৰ বাবে এই পৃষ্ঠাখন চাওক। ৱিকিপিডিয়াৰ পাঠ্যৰ পুণঃব্যৱহাৰৰ তথ্যৰ বাবে, অনুগ্ৰহ কৰি ব্যৱহাৰৰ চৰ্তাৱলী চাওক।

তথ্যউৎস

↑ ^1.0 ^1.1 Kabeer, Naila. "Gender equality and women's empowerment: A critical analysis o the third millennium development goal 1." Gender & Development 13.1 (2005): 13-24.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 Mosedale, Sarah (2005-03-01). "Assessing women's empowerment: towards a conceptual framework" (en ভাষাত). Journal of International Development খণ্ড 17 (2): 243–257. doi:10.1002/jid.1212. ISSN 1099-1328.
↑ Rahman, Aminur (2013). "Women's Empowerment: Concept and Beyond". Global Journal of Human Social Science Sociology & Culture খণ্ড 13 (6): 9. https://globaljournals.org/GJHSS_Volume13/2-Womens-Empowerment-Concept.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 December 2018.
↑ ^4.0 ^4.1 Bayeh, Endalcachew (January 2016). "The role of empowering women and achieving gender equality to the sustainable development of Ethiopia". Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences খণ্ড 2 (1): 38. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405883116300508#!.
↑ Oxfam (Forthcoming), "Women's Economic Empowerment Conceptual Framework"
↑ ^6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Deneulin, Séverine; Lila Shahani, eds (2009). "An Introduction to the Human Development and Capability Approach: Freedom and Agency". প্ৰকাশক Sterling, VA: Earthscan. https://idl-bnc.idrc.ca/dspace/bitstream/10625/40248/1/IDL-40248.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-09-01.
↑ Gupta, Kamla; Yesudian, P. Princy (2006). "Evidence of women's empowerment in India: a study of socio-spatial disparities". GeoJournal খণ্ড 65 (4): 365–380. doi:10.1007/s10708-006-7556-z.
↑ Shah, M.M. "Sustainable Development". Encyclopedia of EcologyScience Direct. https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/sustainable-development.
↑ Mehra, Rekha (November 1997). "Women, Empowerment, and Economic Development". The Annals of the American Academy of Political and Social Science খণ্ড 554 (1): 136–149. doi:10.1177/0002716297554001009.
↑ ^10.0 ^10.1 Kabeer, Naila. "Contextualising the Economic Pathways of Women's Empowerment: Findings from a Multi-Country Research Programme." (2011).
↑ ^11.0 ^11.1 "Regional Organizations, Gender Equality and the Political Empowerment of Women" (en ভাষাত). UNDP. http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/democratic-governance/inclusive-political-institutions/regional-organizations--gender-equality-and-the-political-empowe.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-04-08.
↑ ^12.0 ^12.1 ^12.2 ^12.3 Duflo, Esther (2012). "Women Empowerment and Economic Development". Journal of Economic Literature খণ্ড 50 (4): 1051–1079. doi:10.1257/jel.50.4.1051. https://dspace.mit.edu/bitstream/1721.1/82663/2/Duflo_Women%20Empowerment.pd.
↑ Carr, Gloria (February 2011). "Empowerment: A Framework to Develop Advocacy in African American Grandmothers Providing Care for Their Grandchildren". ISRN Nursing খণ্ড 2011: 531717. doi:10.5402/2011/531717. PMID 21994894.
↑ Parker, Patricia (2003). "Control, Resistance, and Empowerment in Raced, Gendered, and Classed Work Contexts: The Case of African American Women". Annals of the International Communication Association খণ্ড 27 (1): 257–291. doi:10.1080/23808985.2003.11679028.
↑ Women's Control over Economic Resources and Access to Financial Resources, including Microfinance (Report). প্ৰকাশক New York: United Nations. 2009. Archived on 2017-08-29. Error: If you specify |archivedate=, you must also specify |archiveurl=. https://www.un.org/womenwatch/daw/public/WorldSurvey2009.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-06-29.
↑ ^16.0 ^16.1 ^16.2 Geleta, Esayas Bekele. "Microfinance and the politics of empowerment: a critical cultural perspective." Journal of Asian and African Studies 49.4 (2014): 413-425.
↑ Parmar, A. (2003). "Microcredit, Empowerment, and Agency: Re-evaluating the Discourse". Canadian Journal of Development Studies খণ্ড 24 (3): 461–76. doi:10.1080/02255189.2003.9668932.
↑ Ellis, Amanda. Gender and economic growth in Kenya: Unleashing the power of women. World Bank Publications, 2007.
↑ Nussbaum, Martha C. (2000). "Introduction". Women and Human Development: The Capabilities to Approach. প্ৰকাশক Cambridge, UK: Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 1–33. ISBN 9781139459358.
↑ ^20.0 ^20.1 UNESCO, EQUALS Skills Coalition (2019). "I'd blush if I could: closing gender divides in digital skills through education". https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000367416.pdf.
↑ ^21.0 ^21.1 Romeo, N. 2016. The chatbot will see you now. New Yorker, 25 December 2016.
↑ Shulevitz, J. 2018. Alexa, should we trust you? The Atlantic, November 2018.
↑ Wong, Q. 2017. Designing a chatbot: male, female or gender neutral? Mercury News, 5 January 2017.
↑ ^24.0 ^24.1 Charmes, Jacques, and Saskia Wieringa. "Measuring women's empowerment: an assessment of the gender-related development index and the gender empowerment measure." Journal of Human Development 4.3 (2003): 419-435.
↑ Pillarisetti, J.; McGillivray, Mark (1998-06-01). "Human Development and Gender Empowerment: Methodological and Measurement Issues" (en ভাষাত). Development Policy Review খণ্ড 16 (2): 197–203. doi:10.1111/1467-7679.00059. ISSN 1467-7679.
↑ Nussbaum, Martha C. (1995). "Introduction". Women, Culture, and Development: A Study of Human Capabilities. প্ৰকাশক Oxford: Clarendon Press. পৃষ্ঠা. 1–15. ISBN 9780198289647.
↑ Women's Control over Economic Resources and Access to Financial Resources, including Microfinance (Report). প্ৰকাশক New York: United Nations. 2009. Archived on 2017-08-29. Error: If you specify |archivedate=, you must also specify |archiveurl=. https://www.un.org/womenwatch/daw/public/WorldSurvey2009.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-06-29.
↑ ^28.0 ^28.1 Sutton, J.; Pollock, S. (2000). "Online Activism for Women's Rights". Cyberpsychology & Behavior খণ্ড 3 (5): 699–706. doi:10.1089/10949310050191700.
↑ Morahan-Martin, J. (2000). "Women and the Internet: Promise and Perils". Cyberpsychology & Behavior খণ্ড 3 (5): 683–691. doi:10.1089/10949310050191683.
↑ ^30.0 ^30.1 "Statistics". AWARE RSS. AWARE. 22 April 2010. http://www.aware.org.sg/training/wsh-site/14-statistics/। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 May 2016.
↑ Stein, A.I. (2009). "Women Lawyers Blog for Workplace Equality: Blogging as a Feminist Legal Method". Yale Journal of Law and Feminism খণ্ড 20 (2): 357–408. http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1287&context=yjlf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-06-22.
↑ ^32.0 ^32.1 Safia Samee Ali (April 11, 2016). "'Motherhood Penalty' Can Affect Women Who Never Even Have a Child". NBC News. https://www.nbcnews.com/business/careers/motherhood-penalty-can-affect-women-who-never-even-have-child-n548511। আহৰণ কৰা হৈছে: June 22, 2016.
↑ ^33.0 ^33.1 UNDP. 2013. Human Development Report. The Rise of the South. Human Progress in a Diverse World; New York, UNDP.
↑ UNESCO. 2014. EFA Global Monitoring Report 2013/2014: Teaching and Learning, Paris, UNESCO.
↑ UNESCO (2015). Mobile phones and literacy: Empowerment in Women's Hands; A Cross-Case Analysis of Nine Experiences. প্ৰকাশক 33: UNESCO. ISBN 978-92-3-100123-9. http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002343/234325E.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-05-10.
↑ Cracking the code: girls' and women's education in science, technology, engineering and mathematics (STEM). প্ৰকাশক Paris: UNESCO. 2017. পৃষ্ঠা. 11. ISBN 9789231002335.
↑ Churchyard, N. (2009). "The Question of Empowerment: Women's Perspective on Their Internet Use". Gender, Technology and Development খণ্ড 13 (3): 341–363. doi:10.1177/097185241001300302.
↑ McVeigh, T. (June 6, 2013). "Online Feminist activists of the digital age". Taipei Times. http://www.taipeitimes.com/News/editorials/archives/2013/06/06/2003564076। আহৰণ কৰা হৈছে: September 17, 2015.
↑ ^39.0 ^39.1 Stephan, P. (August 13, 2013). "Breast cancer patients blog their blues away". Breastcancer.about.com. http://breastcancer.about.com/b/2013/08/13/blog-the-blues-away.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: September 17, 2015.
↑ Radovic-Markovic, M.; Nelson-Porter, B.; Omolaja, M. (2012). "The new alternative women's entrepreneurship education: E-learning and virtual universities". International Women Online Journal of Distance Education খণ্ড 1 (2): 46–54. ISSN 2147-0367. http://wojde.org/FileUpload/bs295854/File/06a.markovic.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-09-17.
↑ Pandey, Geeta (2017-08-09). "Why Indian women are no Cinderellas" (en-GB ভাষাত). https://www.bbc.com/news/40872788.
↑ "Ain't no Cinderella: Women hit out at BJP leader for blaming Chandigarh stalking victim". The News Minute. 2017-08-08. https://www.thenewsminute.com/article/ain-t-no-cinderella-women-hit-out-bjp-leader-blaming-chandigarh-stalking-victim-66456.
↑ "Sustainable development goals - United Nations" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/.
↑ "Education - United Nations Sustainable Development" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/education/.
↑ "United Nations: Gender equality and women's empowerment" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/gender-equality/.
↑ "10 Amazing Nonprofits Empowering Women in 2017 - The Power of Purpose" (en-US ভাষাত). The Power of Purpose. 2017-01-26. https://thepowerofpurpose.com/10-amazing-nonprofits-empowering-women-2017/.
↑ "Detailed Timeline | National Women's History Project" (en-US ভাষাত). www.nwhp.org. http://www.nwhp.org/resources/womens-rights-movement/detailed-timeline/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-04-28.
↑ Steve, Chabot (2017-10-04). "H.R.2408 - 115th Congress (2017-2018): Protecting Girls' Access to Education Act" (en ভাষাত). www.congress.gov. https://www.congress.gov/bill/115th-congress/house-bill/2408। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-03-14.
↑ Cohen, Jon (June 15, 2007). "Bush Boosts AIDS Relief: Cause for Applause and Pause". Science খণ্ড 316 (5831): 1552. doi:10.1126/science.316.5831.1552. PMID 17569832.
↑ "Working Together for an AIDS-Free Future for Girls and Women" (en-US ভাষাত). www.pepfar.gov. https://www.pepfar.gov/partnerships/ppp/dreams/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-05-04.
↑ Bendavid, Eran (May 2016). "Abstinence Funding Was Not Associated With Reductions In HIV Risk Behavior In Sub-Saharan Africa". Health Affairs খণ্ড 35.
↑ "U.S. Spent $1.4 Billion To Stop HIV By Promoting Abstinence. Did It Work?" (en ভাষাত). NPR.org. https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2016/05/03/476601108/u-s-spent-1-4-billion-to-stop-hiv-by-promoting-abstinence-did-it-work.

বাহ্যিক সংযোগ

Heldman, Caroline; Frankel, Laura Lazarus; Holmes, Jennifer (April–June 2016). ""Hot, black leather, whip" The (de)evolution of female protagonists in action cinema, 1960–2014". Sexualization, Media, and Society খণ্ড 2 (2): 237462381562778. doi:10.1177/2374623815627789. Pdf. (Includes a section titled "The Empowerment Question").
Traditional functions of the family and the role of women
Women Participation in Real Estate Industry
Girl Empowerment Quotes

[:5-1] 1.0 ^1.1 Kabeer, Naila. "Gender equality and women's empowerment: A critical analysis o the third millennium development goal 1." Gender & Development 13.1 (2005): 13-24.

[:62-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 Mosedale, Sarah (2005-03-01). "Assessing women's empowerment: towards a conceptual framework" (en ভাষাত). Journal of International Development খণ্ড 17 (2): 243–257. doi:10.1002/jid.1212. ISSN 1099-1328.

[3] Rahman, Aminur (2013). "Women's Empowerment: Concept and Beyond". Global Journal of Human Social Science Sociology & Culture খণ্ড 13 (6): 9. https://globaljournals.org/GJHSS_Volume13/2-Womens-Empowerment-Concept.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 December 2018.

[:1-4] 4.0 ^4.1 Bayeh, Endalcachew (January 2016). "The role of empowering women and achieving gender equality to the sustainable development of Ethiopia". Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences খণ্ড 2 (1): 38. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405883116300508#!.

[Women's_Economic_Empowerment_Conceptual_Framework-5] Oxfam (Forthcoming), "Women's Economic Empowerment Conceptual Framework"

[Deneulin,_Séverine_2009-6] 6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Deneulin, Séverine; Lila Shahani, eds (2009). "An Introduction to the Human Development and Capability Approach: Freedom and Agency". প্ৰকাশক Sterling, VA: Earthscan. https://idl-bnc.idrc.ca/dspace/bitstream/10625/40248/1/IDL-40248.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-09-01.

[7] Gupta, Kamla; Yesudian, P. Princy (2006). "Evidence of women's empowerment in India: a study of socio-spatial disparities". GeoJournal খণ্ড 65 (4): 365–380. doi:10.1007/s10708-006-7556-z.

[8] Shah, M.M. "Sustainable Development". Encyclopedia of EcologyScience Direct. https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/sustainable-development.

[9] Mehra, Rekha (November 1997). "Women, Empowerment, and Economic Development". The Annals of the American Academy of Political and Social Science খণ্ড 554 (1): 136–149. doi:10.1177/0002716297554001009.

[:7-10] 10.0 ^10.1 Kabeer, Naila. "Contextualising the Economic Pathways of Women's Empowerment: Findings from a Multi-Country Research Programme." (2011).

[:10-11] 11.0 ^11.1 "Regional Organizations, Gender Equality and the Political Empowerment of Women" (en ভাষাত). UNDP. http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/democratic-governance/inclusive-political-institutions/regional-organizations--gender-equality-and-the-political-empowe.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-04-08.

[:82-12] 12.0 ^12.1 ^12.2 ^12.3 Duflo, Esther (2012). "Women Empowerment and Economic Development". Journal of Economic Literature খণ্ড 50 (4): 1051–1079. doi:10.1257/jel.50.4.1051. https://dspace.mit.edu/bitstream/1721.1/82663/2/Duflo_Women%20Empowerment.pd.

[13] Carr, Gloria (February 2011). "Empowerment: A Framework to Develop Advocacy in African American Grandmothers Providing Care for Their Grandchildren". ISRN Nursing খণ্ড 2011: 531717. doi:10.5402/2011/531717. PMID 21994894.

[14] Parker, Patricia (2003). "Control, Resistance, and Empowerment in Raced, Gendered, and Classed Work Contexts: The Case of African American Women". Annals of the International Communication Association খণ্ড 27 (1): 257–291. doi:10.1080/23808985.2003.11679028.

[autogenerated22-15] Women's Control over Economic Resources and Access to Financial Resources, including Microfinance (Report). প্ৰকাশক New York: United Nations. 2009. Archived on 2017-08-29. Error: If you specify |archivedate=, you must also specify |archiveurl=. https://www.un.org/womenwatch/daw/public/WorldSurvey2009.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-06-29.

[:9-16] 16.0 ^16.1 ^16.2 Geleta, Esayas Bekele. "Microfinance and the politics of empowerment: a critical cultural perspective." Journal of Asian and African Studies 49.4 (2014): 413-425.

[17] Parmar, A. (2003). "Microcredit, Empowerment, and Agency: Re-evaluating the Discourse". Canadian Journal of Development Studies খণ্ড 24 (3): 461–76. doi:10.1080/02255189.2003.9668932.

[:11-18] Ellis, Amanda. Gender and economic growth in Kenya: Unleashing the power of women. World Bank Publications, 2007.

[19] Nussbaum, Martha C. (2000). "Introduction". Women and Human Development: The Capabilities to Approach. প্ৰকাশক Cambridge, UK: Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 1–33. ISBN 9781139459358.

[:2-20] 20.0 ^20.1 UNESCO, EQUALS Skills Coalition (2019). "I'd blush if I could: closing gender divides in digital skills through education". https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000367416.pdf.

[:3-21] 21.0 ^21.1 Romeo, N. 2016. The chatbot will see you now. New Yorker, 25 December 2016.

[22] Shulevitz, J. 2018. Alexa, should we trust you? The Atlantic, November 2018.

[23] Wong, Q. 2017. Designing a chatbot: male, female or gender neutral? Mercury News, 5 January 2017.

[:02-24] 24.0 ^24.1 Charmes, Jacques, and Saskia Wieringa. "Measuring women's empowerment: an assessment of the gender-related development index and the gender empowerment measure." Journal of Human Development 4.3 (2003): 419-435.

[:4-25] Pillarisetti, J.; McGillivray, Mark (1998-06-01). "Human Development and Gender Empowerment: Methodological and Measurement Issues" (en ভাষাত). Development Policy Review খণ্ড 16 (2): 197–203. doi:10.1111/1467-7679.00059. ISSN 1467-7679.

[26] Nussbaum, Martha C. (1995). "Introduction". Women, Culture, and Development: A Study of Human Capabilities. প্ৰকাশক Oxford: Clarendon Press. পৃষ্ঠা. 1–15. ISBN 9780198289647.

[autogenerated2-27] Women's Control over Economic Resources and Access to Financial Resources, including Microfinance (Report). প্ৰকাশক New York: United Nations. 2009. Archived on 2017-08-29. Error: If you specify |archivedate=, you must also specify |archiveurl=. https://www.un.org/womenwatch/daw/public/WorldSurvey2009.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-06-29.

[Sutton,_J._2000-28] 28.0 ^28.1 Sutton, J.; Pollock, S. (2000). "Online Activism for Women's Rights". Cyberpsychology & Behavior খণ্ড 3 (5): 699–706. doi:10.1089/10949310050191700.

[29] Morahan-Martin, J. (2000). "Women and the Internet: Promise and Perils". Cyberpsychology & Behavior খণ্ড 3 (5): 683–691. doi:10.1089/10949310050191683.

[Statistics-30] 30.0 ^30.1 "Statistics". AWARE RSS. AWARE. 22 April 2010. http://www.aware.org.sg/training/wsh-site/14-statistics/। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 May 2016.

[31] Stein, A.I. (2009). "Women Lawyers Blog for Workplace Equality: Blogging as a Feminist Legal Method". Yale Journal of Law and Feminism খণ্ড 20 (2): 357–408. http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1287&context=yjlf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-06-22.

[NBC-32] 32.0 ^32.1 Safia Samee Ali (April 11, 2016). "'Motherhood Penalty' Can Affect Women Who Never Even Have a Child". NBC News. https://www.nbcnews.com/business/careers/motherhood-penalty-can-affect-women-who-never-even-have-child-n548511। আহৰণ কৰা হৈছে: June 22, 2016.

[:0-33] 33.0 ^33.1 UNDP. 2013. Human Development Report. The Rise of the South. Human Progress in a Diverse World; New York, UNDP.

[34] UNESCO. 2014. EFA Global Monitoring Report 2013/2014: Teaching and Learning, Paris, UNESCO.

[35] UNESCO (2015). Mobile phones and literacy: Empowerment in Women's Hands; A Cross-Case Analysis of Nine Experiences. প্ৰকাশক 33: UNESCO. ISBN 978-92-3-100123-9. http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002343/234325E.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-05-10.

[36] Cracking the code: girls' and women's education in science, technology, engineering and mathematics (STEM). প্ৰকাশক Paris: UNESCO. 2017. পৃষ্ঠা. 11. ISBN 9789231002335.

[37] Churchyard, N. (2009). "The Question of Empowerment: Women's Perspective on Their Internet Use". Gender, Technology and Development খণ্ড 13 (3): 341–363. doi:10.1177/097185241001300302.

[38] McVeigh, T. (June 6, 2013). "Online Feminist activists of the digital age". Taipei Times. http://www.taipeitimes.com/News/editorials/archives/2013/06/06/2003564076। আহৰণ কৰা হৈছে: September 17, 2015.

[breastcancer.about.com-39] 39.0 ^39.1 Stephan, P. (August 13, 2013). "Breast cancer patients blog their blues away". Breastcancer.about.com. http://breastcancer.about.com/b/2013/08/13/blog-the-blues-away.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: September 17, 2015.

[40] Radovic-Markovic, M.; Nelson-Porter, B.; Omolaja, M. (2012). "The new alternative women's entrepreneurship education: E-learning and virtual universities". International Women Online Journal of Distance Education খণ্ড 1 (2): 46–54. ISSN 2147-0367. http://wojde.org/FileUpload/bs295854/File/06a.markovic.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-09-17.

[41] Pandey, Geeta (2017-08-09). "Why Indian women are no Cinderellas" (en-GB ভাষাত). https://www.bbc.com/news/40872788.

[42] "Ain't no Cinderella: Women hit out at BJP leader for blaming Chandigarh stalking victim". The News Minute. 2017-08-08. https://www.thenewsminute.com/article/ain-t-no-cinderella-women-hit-out-bjp-leader-blaming-chandigarh-stalking-victim-66456.

[43] "Sustainable development goals - United Nations" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/.

[44] "Education - United Nations Sustainable Development" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/education/.

[45] "United Nations: Gender equality and women's empowerment" (en-US ভাষাত). United Nations Sustainable Development. http://www.un.org/sustainabledevelopment/gender-equality/.

[46] "10 Amazing Nonprofits Empowering Women in 2017 - The Power of Purpose" (en-US ভাষাত). The Power of Purpose. 2017-01-26. https://thepowerofpurpose.com/10-amazing-nonprofits-empowering-women-2017/.

[47] "Detailed Timeline | National Women's History Project" (en-US ভাষাত). www.nwhp.org. http://www.nwhp.org/resources/womens-rights-movement/detailed-timeline/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-04-28.

[48] Steve, Chabot (2017-10-04). "H.R.2408 - 115th Congress (2017-2018): Protecting Girls' Access to Education Act" (en ভাষাত). www.congress.gov. https://www.congress.gov/bill/115th-congress/house-bill/2408। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-03-14.

[49] Cohen, Jon (June 15, 2007). "Bush Boosts AIDS Relief: Cause for Applause and Pause". Science খণ্ড 316 (5831): 1552. doi:10.1126/science.316.5831.1552. PMID 17569832.

[50] "Working Together for an AIDS-Free Future for Girls and Women" (en-US ভাষাত). www.pepfar.gov. https://www.pepfar.gov/partnerships/ppp/dreams/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-05-04.

[51] Bendavid, Eran (May 2016). "Abstinence Funding Was Not Associated With Reductions In HIV Risk Behavior In Sub-Saharan Africa". Health Affairs খণ্ড 35.

[52] "U.S. Spent $1.4 Billion To Stop HIV By Promoting Abstinence. Did It Work?" (en ভাষাত). NPR.org. https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2016/05/03/476601108/u-s-spent-1-4-billion-to-stop-hiv-by-promoting-abstinence-did-it-work.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]