ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ
ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ (আই পি এল) হৈছে ভাৰতত অনুষ্ঠিত হোৱা এখন পেছাদাৰী টুৱেণ্টী২০ ক্ৰিকেট লীগ। মুম্বাইত মুখ্য কাৰ্যালয়স্থিত ভাৰতীয় ক্ৰিকেট নিয়ন্ত্ৰণ ব'ৰ্ড (বি চি চি আই) আৰু ললিত মোদীয়ে এই লীগৰ সূচনা কৰিছিল।[3][4] মোদী এই লীগৰ প্ৰথম মুৰব্বী আৰু আয়ুক্ত আছিল। বি চি চি আইৰ উপাধ্যক্ষ ৰাজীৱ শুক্লা বৰ্তমান এই প্ৰতিযোগিতাৰ মুৰব্বী আৰু আয়ুক্ত[5] ক্ৰিকেট বিশ্বৰ সকলো দেশৰে খেলুৱৈৰে সমৃদ্ধ এই প্ৰতিযোগিতাৰ বৰ্তমান দলৰ সংখ্যা ৯টা। বি চি চি আই আৰু ইণ্ডিয়ান ক্ৰিকেট লীগৰ মাজত হোৱা তৰ্ক-বিতৰ্কৰ পাছত এই লীগৰ সূচনা হৈছিল।[6]
| ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ | |
|---|---|
 | |
| দেশ | ভাৰত |
| প্ৰসাশক | ভাৰতীয় ক্ৰিকেট নিয়ন্ত্ৰণ ব'ৰ্ড (বি চি চি আই) |
| ধৰণ | টুৱেণ্টি২০ |
| প্ৰথম প্ৰতিযোগিতা | ২০০৮ |
| শেষ প্ৰতিযোগিতা | ২০২০ |
| পৰৱৰ্তী প্ৰতিযোগিতা | ২০২১ |
| প্ৰতিযোগিতাৰ ধৰণ | ৰাউণ্ড ৰ’বিন টুৰ্ণামেণ্ট আৰু প্লে’ অফ |
| দল সংখ্যা | ৯ |
| বৰ্তমানৰ চেম্পিয়ন | কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ (প্ৰথম খিতাপ) |
| সৰ্বাধিক সফল | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ (২টা খিতাপ) |
| যোগ্যতা | চেম্পিয়ন্ছ লীগ টুৱেণ্টি২০ |
| সৰ্বাধিক ৰাণ | সুৰেশ ৰাইনা (২২৫৪,চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ)[1] |
| সৰ্বাধিক ৱিকেট | লাচিথ মালিংগা (৮৩, মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ)[2] |
| ৱেবচাইট | iplt20.com |
 ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ ২০১৩ | |
২০১০ চনত আই পি এল হৈ পৰে ইউটিউবযোগে লাইভ সম্প্ৰচাৰিত হোৱা প্ৰথম কোনো ক্ৰীড়া প্ৰতিযোগিতা।[7] পঞ্চম বৰ্ষত ইয়াৰ আনুমানিক ব্ৰাণ্ড মূল্য আছিল প্ৰায় US$ ২.৯৯ বিলিয়ন।[8] অৱশ্যে এই লীগক লৈ জুৱা, ক'লা ধনৰ ব্যৱহাৰ, স্পট ফিক্সিঙকে আদি কৰি বহুখিনি বিতৰ্ক ইতিমধ্যে হৈছে।[9][10]
এই প্ৰিমিয়াৰ লীগ টুৱেণ্টী২০ ক্ৰিকেটৰ (২০ অ'ভাৰৰ ক্ৰিকেট) শ্ব'কেছ হিচাপে বিবেচিত হৈ আহিছে। শীৰ্ষস্থানীয় ভাৰতীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰিকেটাৰসকলে একেলগে বিশ্বৰ এই সবাতোকৈ চহকী ক্ৰিকেট লীগ আই পি এল Archived 2013-04-03 at the Wayback Machine-ত অংশগ্ৰহণ কৰে।[11]
২০১২ চনত এই প্ৰতিযোগিতাৰ শিৰোনাম স্পনছৰ কৰে পেপছিয়ে।[12] পেপছিয়ে ₹৩৯৬.৮ কোটিৰ ডাকেৰে এয়াৰটেলক হৰুৱাই এই সুবিধা লাভ কৰে।[13]
ইতিহাস
সম্পাদনা কৰকপ্ৰথম বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰক২০০৮ চনৰ ১৮ এপ্ৰিলত প্ৰথম আই পি এল উদ্বোধন হয়। মুঠ ৪৩ দিন ধৰি চলা প্ৰতিযোগিতাখনিত সূচী অনুসৰি থকা ৫৯খন খেলৰে ৫৮খন অনুষ্ঠিত হয়, এখন খেল বৰষুণৰ বাবে বাতিল কৰা হয়। নবী মুম্বাইৰ ডি ৱাই পাটিল ষ্টেডিয়ামত প্ৰতিযোগিতাখনিৰ চূড়ান্ত খেলখন অনুষ্ঠিত হয়। লীগ পৰ্যায়ত প্ৰত্যেক দলেই প্ৰত্যেক দলৰ বিৰুদ্ধে এখন ঘৰুৱা খেলপথাৰত আৰু এখন আন চহৰত খেলত ভাগ লয়। লীগ সমূহত ৰাউণ্ড ৰ’বিন পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, লীগৰ শীৰ্ষ স্থানৰ চাৰিটা দলে ছেমিফাইনেল খেল খেলাৰ যোগ্যতা অৰ্জন কৰে। এখন শ্বাসৰুদ্ধকাৰী খেলত ৰাজস্থান ৰয়েল্ছে চেন্নাই ছুপাৰ কিংছক পৰাস্ত কৰি প্ৰথম আই পি এল চেম্পিয়ন হোৱাৰ গৌৰৱ অৰ্জন কৰে।[14]
দ্বিতীয় বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰক২০০৯ চনৰ ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ বা চমুকৈ আই পি এল ২ বা ২০০৯ আই পি এল আছিল আই পি এলৰ দ্বিতীয় বৰ্ষ। একে সময়তে ভাৰতত সাধাৰণ নিৰ্বাচন হোৱাৰ বাবে এই বৰ্ষৰ আই পি এল দক্ষিণ আফ্ৰিকাত অনুষ্ঠিত হয়। ২০০৯ চনৰ ১৮ এপ্ৰিলৰ পৰা ২৪ মে’লৈ হোৱা প্ৰতিযোগিতা খনত কেৱল ভাৰতৰেই প্ৰায় ২০০ নিযুত লোকে দূৰদৰ্শনযোগে উপভোগ কৰে। পূৰ্বৰ বৰ্ষৰ দৰে লীগ পৰ্যায়ৰ শীৰ্ষ চাৰিটা দলে ছেমিফাইনেল খেলত ভাগ লয়। ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰক পৰাস্ত কৰি ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ দ্বিতীয় আই পি এলৰ চেম্পিয়ন হয়।
তৃতীয় বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰক২০১০ চনৰ জানুৱাৰী মাহত হোৱা নিলামেৰে আই পি এল ৰ তৃতীয় বৰ্ষৰ আৰম্ভণি হয়। নিলাম হোৱা ৬৬জন খেলুৱৈৰে মাত্ৰ ১১ জনক বিভিন্ন দলসমূহে ক্ৰয় কৰে। এই বৰ্ষত তেলেংগানা বিষয়ক ৰাজনৈতিক বিবাদৰ বাবে ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ দলে গৃহ চহৰ হায়দৰাবাদত নিজৰ খেলসমূহ নেখেলে, তাৰ পৰিৱৰ্তে এই খেলসমূহ নাগপুৰ, নবী মুম্বাই আৰু কটকত অনুষ্ঠিত হয়। প্ৰথম ছেমিফাইনেলত মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছে ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰক ৩৫ ৰাণত পৰাস্ত কৰে আনহাতেদি দ্বিতীয়খন ছেমিফাইনেলত ডেক্কান চাৰজাৰ্ছক চেন্নাই ছুপাৰ কিংছে পৰাস্ত কৰে। চূড়ান্ত খেলত চেন্নাই ছুপাৰ কিংছে মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছক ২২ ৰাণত পৰাস্ত কৰি তৃতীয় আই পি এল খিতাপ দখল কৰে।
চতুৰ্থ বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰক২০১০ চনৰ ২১ মাৰ্চত চেন্নাইত ঘোষণা কৰা হয় যে পুণে আৰু ক'চিৰ পৰা দুটা নতুন ফ্ৰেঞ্চাইজি আই পি এল চতুৰ্থ বৰ্ষৰপৰা সংযোজন কৰা হ'ব। অৱশ্যে ক'চি ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ স্বত্বৰ নিলামক লৈ কিছু বিতৰ্কৰ সূচনা হয় আৰু ঘটনাক্ৰমে শশী থাৰুৰে কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰীসভাৰপৰা পদত্যাগ কৰিবলৈ বাধ্য হয়, লগতে বিভিন্ন চৰকাৰী দপ্তৰে আই পি এল আৰু আটাইবোৰ দলৰে স্বত্বাধিকাৰীসকলৰ বিত্তীয় লেন-দেনৰ অনুসন্ধান কৰে। পিছলৈ ভাৰতীয় ক্ৰিকেট নিয়ন্ত্ৰণ ব'ৰ্ডে ললিত মোদীক আই পি এলৰ মুৰব্বী পদৰ পৰা অপসাৰিত কৰে। ২০১০ চনৰ ৫ মাৰ্চ তাৰিখে ক'চি দলে আই পি এলৰ চতুৰ্থ বৰ্ষত খেলাটো নিশ্চিত হয়।[15]
ছাহাৰা পুণে ৱৰিয়ৰ্ছ ইণ্ডিয়া আৰু ক’চি টাস্কাৰ্ছ কেৰালাৰ অন্তৰ্ভুক্তিয়ে আই পি এলৰ দলৰ সংখ্যা ৮ টাৰ পৰা ১০ টালৈ বৃদ্ধি কৰিলে। আই পি এলৰ আগৰ ধৰণ অনুসৰি ই মুঠ খেলৰ সংখ্যা ৬০ খনৰপৰা ৯৪ খনলৈ বৃদ্ধি কৰিব। গতিকে আগৰ ধৰণ সলনি কৰি আগৰ ৰাউণ্ড ৰ'বিন পৰ্যায়ক গ্ৰুপ পৰ্যায়লৈ পৰিৱৰ্তন কৰা হ'ল য'ত প্ৰতিটো গ্ৰুপত পাঁচটাকৈ দল থাকিব আৰু খেলৰ সংখ্যা ৭৪ খনত সীমিত কৰা হ'ল।[16] গ্ৰুপ পৰ্যায়ত প্ৰতিটো দলে ১৪ খনকৈ খেল খেলিব, য'ত প্ৰতিটো দলে নিজৰ গ্ৰুপৰ বাকী ৪টা দলৰ লগত দুখনকৈ (এখন ঘৰুৱা খেলপথাৰত আৰু এখন বাহিৰত) খেল খেলিব আৰু আনটো গ্ৰুপৰ চাৰিটা দলৰ লগত এখনকৈ (দুটা দলৰ লগত ঘৰুৱা খেলপথাৰত আৰু বাকী দুটা দলৰ লগত বাহিৰত) আৰু আনটো গ্ৰুপৰ বাকী থকা দলটোৰ লগত দুখনকৈ (এখন ঘৰুৱা খেলপথাৰত আৰু আনখন বাহিৰত) খেলত অংশগ্ৰহণ কৰিব লাগিব। গ্ৰুপৰ দলসমূহ বাচিবলৈ আৰু কোন দলৰ লগত এখনকৈ বা দুখনকৈ খেল খেলিব সেয়া বাচিবলৈ লটাৰীৰ সহায় লোৱা হৈছিল। নকআউট পৰ্যায়ক প্লে' অফ পৰ্যায়লৈ সলনি কৰি ড্ৰ হোৱা খেলৰ কাৰণে ছুপাৰ অ'ভাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হ'ল।
২০১০ চনৰ অক্টোবৰত ৰাজস্থান ৰয়েল্ছ আৰু কিংছ XI পঞ্জাব দলক মালিকীস্বত্বৰ নিয়ম ভংগৰ অপৰাধত আই পি এলৰ পৰা বাহিৰ কৰি দিয়া হয়। নতুনকৈ গঠন হোৱা ক'চি দলকো তেওঁলোকৰ মালিকীস্বত্বৰ বিবাদ সোনকালে নিষ্পত্তি কৰিবলৈ জাননী জাৰী কৰা হয়।[17] দুমাহৰ পাছত আদালতৰ শুনানিৰ পাছত দুয়োটা দলকে ২০১১ চনৰ প্ৰতিযোগিতাত অংশ ল'বলৈ অনুমতি দিয়া হয়।[18]
চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ দলে ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ দলক ৫৮ ৰাণত পৰাজিত কৰি ক্ৰমাগতভাৱে দ্বিতীয়বাৰলৈ আই পি এলৰ বিজয়ীৰ খিতাপ অৰ্জন কৰে।[19] প্ৰথমবাৰৰ কাৰণে কোনো এটা দলে দুবাৰ এই খিতাপ অৰ্জন কৰে। শীৰ্ষৰ চাৰিটা দলে ২০১১ চনৰ চেম্পিয়ন্ছ লীগ টুৱেণ্টি২০লৈ যোগ্যতা অৰ্জন কৰে আৰু চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ এই প্ৰতিযোগিতাতো বিজয়ী হয়।
পঞ্চম বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰকক'চি ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ নিলম্বনৰ পাছত পঞ্চম বৰ্ষৰ আই পি এলত ৯টা দলে অংশগ্ৰহণ কৰে। ২০১২ চনৰ ৪ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে খেলুৱৈসকলৰ নিলাম অনুষ্ঠিত হয়। এই বৰ্ষত প্ৰতিটো দলৰ মুঠ খেলুৱৈৰ সংখ্যা ৩০ জনৰপৰা ৩৩ জনলৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। মুঠ ৭৬খন খেল হোৱা এই বৰ্ষৰ প্ৰথমখন খেল অনুষ্ঠিত হয় ৪ এপ্ৰিল তাৰিখে চেন্নাইত।[20] দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ, কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ, মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ আৰু চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ দলকেইটা ছেমিফাইনেল পৰ্যায় পায়। ২৭ মে' তাৰিখে চেন্নাইৰ এম এ চিদাম্বৰম ষ্টেডিয়ামত আগৰবাৰৰ বিজয়ী চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ আৰু কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ দলৰ মাজত ফাইনেল অনুষ্ঠিত হয়। মনোজ তিৱাৰী আৰু শ্বাকিব অল হাছানৰ সুন্দৰ প্ৰদৰ্শনৰ বলত কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছে অন্তিম অ'ভাৰত দুটা বল বাকী থকা অৱস্থাত ৫ উইকেটত বিজয় সাব্যস্ত কৰে।
এই বৰ্ষৰ আই পি এল আগৰকেইবাৰতকৈ বেছি প্ৰতিযোগিতামূলক আছিল কিয়নো এইবছৰতে ১৪খন খেলৰ ফলাফল অন্তিম অ'ভাৰত আৰু দুখন খেলৰ ফলাফল অন্তিম বলতহে নিৰ্ণিত হৈছিল।[21][22] লীগৰ শেষৰফালে ইণ্ডিয়া টিভিয়ে চলোৱা অনুসন্ধানত ৫জন খেলুৱৈ স্পট ফিক্সিং কৰি ধৰা পৰে।[23] এই বৰ্ষৰ আই পি এল বাকী বছৰবিলাকৰ তুলনাত বেছি বিতৰ্কিত বুলি গণ্য কৰা হয়।[24]
ষষ্ঠ বৰ্ষ
সম্পাদনা কৰক২০১৩ চনৰ ৩ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে খেলুৱৈসকলৰ নিলাম অনুষ্ঠিত হয়। ছ'নী ছিক্স চেনেলে এই নিলাম দূৰদৰ্শনযোগে প্ৰদৰ্শন কৰে। নিলাম অনুষ্ঠিত হোৱা মুঠ ১০৮জন খেলুৱৈৰ ভিতৰত ৩৭জন খেলুৱৈক ১১.৮৭ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰত ক্ৰয় কৰা হয়। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ অল ৰাউণ্ডাৰ গ্লেন মেক্সৱেল আছিল নিযুতাধিক ডলাৰত ক্ৰয় হোৱা একমাত্ৰ খেলুৱৈ। প্ৰায় পাঁচ মাহৰ আগতেই ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ দলক আই পি এলৰপৰা নিলম্বন কৰা হৈছিল। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ২০১৩ চনৰপৰা ছানৰাইজাৰ্ছ হায়দৰাবাদ দলে খেলিব আৰু এই দলত ডেক্কানৰ ২০১২ চনৰ দলটোৰ প্ৰায় আটাইখিনি খেলুৱৈ আছে। ২০১৩ চনৰ ৩ এপ্ৰিলৰপৰা ২৬ মে'লৈকে অনুষ্ঠিত হ'বলগা এই প্ৰতিযোগিতাৰ প্ৰথমখন খেল অনুষ্ঠিত হ'ব কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ আৰু দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ দলৰ মাজত। ২০১২ চনত যিহেতু কলকাতা বিজয়ী আছিল, গতিকে এইবাৰৰ উদ্বোধনী খেল আৰু ফাইনেল খেল কলকাতাৰ ইডেন গাৰ্ডেনত অনুষ্ঠিত হ'ব। মুঠ ৯টা দলৰ মাজত এই বৰ্ষৰ আই পি এল অনুষ্ঠিত হ'ব। হৰভজন সিঙৰ ঠাইত ৰিকী পণ্টিং মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছৰ অধিনায়ক হ'ব, ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ দলৰ অধিনায়ক হ'ব বিৰাট ক'হলি। বহুকেইজন উদীয়মান ভাৰতীয় খেলুৱৈ এইবাৰৰ প্ৰতিযোগিতাত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে, যিসকলৰ প্ৰতিভা দৰ্শকসকলে প্ৰথমবাৰৰ বাবে দেখিবলৈ পাব। তামিল নাডুত শেহতীয়াকৈ চলি থকা প্ৰতিবাদ আৰু ৰাজনৈতিক হেঁচাৰ ফলত বি চি চি আয়ে এইবছৰ শ্ৰীলংকাৰ খেলুৱৈসকলক চেন্নাইত খেলিবলৈ অনুমতি নিদিয়াৰ সিদ্ধান্ত লয়।[25]
আই পি এল ট্ৰ'ফী
সম্পাদনা কৰক২০০৮-২০১০
সম্পাদনা কৰকডি এল এফে ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগ (আই পি এল) ক্ৰিকেটৰ হীৰাখচিত ট্ৰ'ফীটোৰ নক্সা এণ্টৱাৰ্পৰ ৰ'জী ব্লু গ্ৰুপৰ অধীনৰ অ'ৰা ব্ৰাণ্ডে তৈয়াৰ কৰে। ভাৰতৰ মেপ এখনৰ কাষত হাতত বেট লৈ থকা এজন খেলুৱৈৰ সোণ পাত চৰোৱা প্ৰতিকৃতি ট্ৰ'ফীটোত আছে। মেপখনত আই পি এলৰ দলকেইটাৰ নাম ৰুবীজেৰে খোদিত কৰা আছে। ১৪জন খনিকৰৰ এটা দলে এই ট্ৰ'ফীটো তৈয়াৰ কৰে। প্ৰতিবছৰে প্ৰতিযোগিতাৰ বিজয়ী দলক পুৰস্কাৰৰ ধনৰ লগত এই ট্ৰ'ফীটোৰ হুবহু এটা ট্ৰ'ফী আগবঢ়োৱা হৈছিল।
২০১১-২০১৩
সম্পাদনা কৰকচতুৰ্থ বৰ্ষৰ আই পি এল-ৰ পৰা এটা নতুন ট্ৰ'ফী আগবঢ়োৱা হয়। আগৰ ট্ৰ'ফীটো এটা ডাঙৰ কাপলৈ সলনি কৰা হ'ল। [উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
লীগ গঠন
সম্পাদনা কৰকফ্ৰেঞ্চাইজিসমূহ
সম্পাদনা কৰক২০০৮ চনৰ ২৪ জানুৱাৰী তাৰিখে আঠটা ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ কাৰণে বিজয়ী ডাক দিওঁতাসকলৰ (bidder) নাম ঘোষণা কৰা হয়।[26] নিলামৰ প্ৰাৰম্ভিক মূল্য ধাৰ্য কৰা হৈছিল US $৪০০ নিযুত আৰু সম্পূৰ্ণ নিলাম সম্পন্ন হয় US $৭২৩.৫৯ নিযুতত।[27]
২০১০ চনৰ ২১ মাৰ্চ তাৰিখে আই পি এলৰ চতুৰ্থ বৰ্ষত পুণে আৰু ক'চিক দুটা নতুন ফ্ৰেঞ্চাইজি হিচাপে লোৱা হয়। ইয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক মূল্য আছিল US $২২৫ নিযুত। ছাহাৰা এডভেঞ্চাৰ স্প'ৰ্ট্ছ গ্ৰুপে পুণেক US $৩৭০ ইযুত আৰু ৰেণ্ডেজভাছ স্প'ৰ্ট্ছ ৱৰ্ল্ড লিমিটেডে ক'চিক US $৩৩৩.৩ নিযুতত ক্ৰয় কৰে। এই প্ৰক্ৰিয়া ৭ মাৰ্চত সম্পন্ন হোৱাৰ কথা আছিল যদিও বহু ডাক দিওঁতা (bidder) আৰু BCCI-য়ে কিছুমান বিশেষ বিত্তীয় চৰ্তক লৈ অসন্তুষ্টি দেখুওৱাত এই প্ৰক্ৰিয়া দুসপ্তাহ পিছুৱাই দিয়া হয়।[28] দ্বিতীয় ফ্ৰেঞ্চাইজি নিলাম মুঠ US $৭০৩ নিযুতত সম্পন্ন হয়।
২০১২ চনৰ অক্টোবৰত হায়দৰাবাদ ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ অধিকাৰ ছান টিভি নেটৱৰ্কক প্ৰদান কৰা হয়।[29]
নিয়ম
সম্পাদনা কৰকএটা ফ্ৰেঞ্চাইজিয়ে এজন খেলুৱৈ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পাঁচটা উপায় আছে - বছৰেকীয়া নিলাম, ঘৰুৱা খেলুৱৈক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি, ন-খেলুৱৈক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি, বিনিময়যোগে আৰু খেলুৱৈৰ সালসলনি (replacement) যোগে।[30][31] এজন খেলুৱৈক তেওঁৰ সন্মতিসাপেক্ষেহে বিনিময় কৰিব পৰা যায়। পুৰণা চুক্তি মূল্য আৰু নতুন চুক্তি মূল্যৰ পাৰ্থক্যখিনি ফ্ৰেঞ্চাইজিয়ে প্ৰদান কৰিব লগা হয়। যদি নতুন চুক্তি মূল্য পুৰণা চুক্তি মূল্যতকৈ বেছি হয়, তেন্তে মূল্যৰ পাৰ্থক্যখিনি খেলুৱৈজন আৰু আগৰ ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ মাজত ভাগ হয়।[32][33]
দল গঠনৰ কিছুমান নিয়ম হ'ল:
- প্ৰতিটো দলত কমেও ১৬জন খেলুৱৈ, এজন প্ৰশিক্ষক আৰু এজন চিকিৎসক (physio) থাকিব লাগিব।
- এটা দলত ১১ জনতকৈ বেছি বিদেশী খেলুৱৈ থাকিব নোৱাৰিব আৰু খেলত ভাগ লোৱা ১১জন খেলুৱৈৰ ভিতৰত ৪ জনতকৈ বেছি বিদেশী খেলুৱৈ থাকিব নোৱাৰিব।
- প্ৰতিটো দলতে কমেও ১৪জন ভাৰতীয় খেলুৱৈ থাকিব লাগিব।
- প্ৰতিটো দলতে কমেও ৬জন বি চি চি আইৰ অধীনৰ ২২ বছৰ অনূৰ্ধ্ব খেলুৱৈ থাকিব লাগিব।
আই পি এলে দূৰদৰ্শন বিৰতি ব্যৱহাৰ কৰে, গতিকে দলসমূহৰ তেওঁলোকৰ ইনিংছ সামৰাৰ কাৰণে কোনোধৰণৰ সময়সীমা নাথাকে। কিন্তু যদি দলসমূহে এই সুবিধাক স্বেচ্ছাই অপব্যৱহাৰ কৰা বুলি আম্পায়াৰে ধৰা পেলায়, তেন্তে ইয়াৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱস্থা লোৱা হ'ব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰতি দলকে প্ৰতি ইনিংছত ২.৩০ মিনিটৰ দুটা ষ্ট্ৰেটেজিক টাইম-আউট দিয়া হয়। এই দুটা বিৰতি ইনিংছৰ ষষ্ঠ আৰু নৱম অ'ভাৰৰ মাজত আৰু ত্ৰয়োদশ আৰু ষোড়শ অ'ভাৰৰ মাজত দিয়া হয়।
প্ৰথম খেলুৱৈ নিলামত প্ৰতিটো ফ্ৰেঞ্চাইজিৰে মুঠ খৰচৰ সৰ্বাধিক সীমা ধাৰ্য কৰি দিয়া হৈছিল US $৫ নিযুত। ২২ বছৰ অনূৰ্ধ্ব খেলুৱৈসকলৰ নিম্নতম বাৰ্ষিক দৰমহা ধাৰ্য কৰি দিয়া হৈছিল US $২০,০০০ আৰু বাকী খেলুৱৈসকলৰ কাৰণে এই নিম্নতম সীমা আছিল US $৫০,০০০। আই পি এলৰ নিলামৰ ইতিহাসত এতিয়ালৈকে সৰ্বাধিক মূল্যত ক্ৰয় হোৱা খেলুৱৈ হ'ল গৌতম গম্ভীৰ। গম্ভীৰক চতুৰ্থ বৰ্ষৰ নিলামত কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছে US $২.৪ নিযুতত ক্ৰয় কৰিছিল।
দলসমূহৰ প্ৰদৰ্শন
সম্পাদনা কৰকবৰ্তমানৰ দলসমূহ
সম্পাদনা কৰক| দল | ২০০৮ | ২০০৯ | ২০১০ | ২০১১ | ২০১২ | ২০১৩ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | R | SF | W | W | R | |
| দিল্লী কেপিটেলচ্ | SF | SF | GS | GS | SF | |
| কিংছ XI পঞ্জাব | SF | GS | GS | GS | GS | |
| কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ | GS | GS | GS | SF | W | |
| মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ | GS | GS | R | SF | SF | |
| ৰাজস্থান ৰয়েল্ছ | W | GS | GS | GS | GS | |
| ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ | GS | R | SF | R | GS | |
| পুণে ৱৰিয়ৰ্ছ ইণ্ডিয়া | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | GS | GS | |
| ছানৰাইজাৰ্ছ হায়দৰাবাদ | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় |
নিলম্বিত দলসমূহ
সম্পাদনা কৰক| দল | ২০০৮ | ২০০৯ | ২০১০ | ২০১১ | ২০১২ |
|---|---|---|---|---|---|
| ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ | GS | W | SF | GS | GS |
| ক'চি টাস্কাৰ্ছ কেৰালা | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় | GS | প্ৰযোজ্য নহয় |
টোকা:
- W = বিজয়ী; R = ৰাণাৰ্ছ আপ; SF = ছেমি ফাইনেলিষ্ট; GS = গ্ৰুপ পৰ্যায়
পৰিসংখ্যা আৰু অভিলেখ
সম্পাদনা কৰকবিজয়ী (২০০৮-০৯)
সম্পাদনা কৰক| বৰ্ষ | বিজয়ী | ৰাণাৰ্ছ-আপ | ছেমি ফাইনেলিষ্ট | মুঠ দল | |
|---|---|---|---|---|---|
| ২০০৮ | ৰাজস্থান ৰয়েল্ছ | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | কিংছ XI পঞ্জাব, দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ | ৮ | |
| ২০০৯ | ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ | ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ | দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ, চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | ৮ | |
বিজয়ী (২০১০-বৰ্তমান)
সম্পাদনা কৰক| বৰ্ষ | বিজয়ী | ৰাণাৰ্ছ-আপ | তৃতীয় স্থান | চতুৰ্থ স্থান | মুঠ দল | নতুন দল | নিলম্বিত দল |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ২০১০ | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ | ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ | ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ | ৮ | প্ৰযোজ্য নহয় | প্ৰযোজ্য নহয় |
| ২০১১ | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ | মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ | কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ | ১০ | ক'চি টাস্কাৰ্ছ কেৰালা আৰু পুণে ৱৰিয়ৰ্ছ ইণ্ডিয়া | প্ৰযোজ্য নহয় |
| ২০১২ | কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ | মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ | ৯ | প্ৰযোজ্য নহয় | ক'চি টাস্কাৰ্ছ কেৰালা |
| ২০১৩ | ৯ | ছানৰাইজাৰ্ছ হায়দৰাবাদ | ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ |
পুৰস্কাৰৰ ধন
সম্পাদনা কৰক| অনুগ্ৰহ কৰি এই অংশটো বহলাই লিখক। |
আই পি এলে সৰ্বমুঠ ₹২৫ কোটি পুৰস্কাৰৰ ধন হিচাপে আগবঢ়ায়।[34]
- বিজয়ী: ₹১০ কোটি
- ৰাণাৰ্ছ-আপ: ₹৭.৫ কোটি
- তৃতীয় স্থান: ₹৩.৭৫ কোটি
- চতুৰ্থ স্থান: ₹৩.৭৫ কোটি
দূৰদৰ্শন সম্প্ৰচাৰ চৰ্ত আৰু প্ৰযোজক
সম্পাদনা কৰকআই পি এল পৰা পাঁচৰ পৰা দহ বছৰৰ ভিতৰত বি চি চি আইৰ উপাৰ্জন প্ৰায় ১.৬ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ হ’ব বুলি আশা কৰা হয়। মুঠ ৰাজহৰ ৪০% আই পি এলৰ নিজলৈ, ৫৪% ফ্ৰেন্সাইজি সকললৈ যায় আৰু প্ৰায় ৫% পুৰস্কাৰ দিয়াত ব্যয় হয়। ₹১০৬ কোটি (১৪.৮৬ মিলিয়ন ডলাৰ) (প্ৰায় £15 নিযুত)ৰ চুক্তি সাপেক্ষে আই পি এলে কিং ফিশ্বাৰ এয়াৰলাইনক ইয়াৰ অফিছিয়েল আম্পায়াৰ পাৰ্টনাৰ নিৰ্বাচন কৰে। এই চুক্তি সাপেক্ষে আই পি এলৰ আম্পায়াৰ সকলৰ পোছাকত কিংফিশ্বাৰ এয়াৰ লাইনছৰ ব্ৰেণ্ড অংকিত কৰা হয়, তদুপৰি তৃতীয় আম্পায়াৰৰ নিৰ্ণয়ৰ সময়ত গেলাৰীৰ বিশাল পৰ্দাতো তেওঁলোকৰ ব্ৰেণ্ড দেখুওৱা হয়। .[35]
টেলিভিচন সম্প্ৰচাৰ চৰ্ত
সম্পাদনা কৰক২০০৮ চনৰ ১৭ জানুৱাৰীত ভাৰতৰ ছ’নী এণ্টাৰটেইনমেণ্ট টেলিভিচন আৰু ছিংগাপুৰৰ ৱ’ৰ্ল্ড স্পৰ্টছ গ্ৰুপে আই পি এলৰ টেলিভিচন সম্প্ৰচাৰ অধিকাৰ লাভ কৰা বুলি ঘোষণা কৰা হয়।[36] দহ বছৰৰ বাবে এই চুক্তিৰ মূল্য US $১.০২৬ বিলিয়ন বুলি ঠাৱৰ কৰা হয়। এই চুক্তিৰ অংশ হিচাপে এই দুই প্ৰতিষ্ঠানে বি চি চি আইক টেলিভিচন সম্প্ৰচাৰ অধিকাৰৰ বাবদ US $৯১৮ নিযুত আৰু টুৰ্ণামেণ্টখনৰ প্ৰম’চনৰ বাবদ US $১০৮ নিযুত আদায় দিব লাগিব বুলি নিশ্চিত কৰা হয়।[37] এই চুক্তিক প্ৰত্যাহবান জনাই বি চি চি আইয়ে ব’ম্বে উচ্চ ন্যয়ালয়ত এক গোচৰ তৰে আৰু নিজৰ সপক্ষে শুনানি লাভ কৰে। আদালতত পৰাস্ত হোৱাৰ পাছত ছ’নী এণ্টাৰটেইনমেণ্টে বি চি চি আইৰ লগত এক নতুন চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে, এই চুক্তিৰ মতে ছ’নীয়ে ১০ বছৰত বি চি চি আইক ₹৮,৭০০ কোটি (১.২২ বিলিয়ন ডলাৰ) আদায় দিব। এই বৃহৎ ধনৰাশিৰ চুক্তিৰ এটা প্ৰধান কাৰণ হ’ল দ্বিতীয় বৰ্ষৰ আই পি এল দক্ষিণ আফ্ৰিকাত অনুষ্ঠিত কৰিব লগা হোৱাটো। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত আই পি এল অনুষ্ঠিত কৰিব লগা হোৱাৰ বাবে ইয়াৰ খৰচ পূৰ্বৰ আই পি এলৰ তুলনাত বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি পায়। একে সময়তে ভাৰতত সাধাৰণ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হোৱাত সুৰক্ষাজনিত কাৰণত এই বৰ্ষৰ আই পি এল দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল।
সম্প্ৰচাৰ চৰ্তৰ বাবদ পোৱা মুঠ ধনৰ ২০% আই পি এলে নিজে লাভ কৰে, ৮% পুৰস্কাৰত খৰচ কৰা হয় আৰু বাকী ৭২% লাভ কৰে ফ্ৰেন্সাইজিসকলে। ২০১২ চনলৈকে এই ধন এই অনুপাতত ভাগ কৰাৰ কথা আছিল আৰু তাৰ পাছত আই পি এল ৰাজহুৱা খণ্ডলৈ যোৱাৰ কথা আছিল, কিন্তু ২০১০ চনৰ মাৰ্চত এই সিদ্ধান্ত সলনি কৰা হয়।[38]
ছ’নী আৰু ৱ’ৰ্ল্ড স্পৰ্টছে টেলিভিচন সম্প্ৰচাৰ অধিকাৰৰ কিছু অংশ পাছত গোলকীয়ভাৱে আন আন কিছুমান প্ৰতিষ্ঠানক বিক্ৰী কৰে, আনুস্থানিকভাৱে আই পি এলৰ সম্প্ৰচাৰ (ভাৰতীয়) টেলিভিচনত ছেট মেক্স যোগে কৰা হয়, আৰু ইণ্টাৰনেটত সম্প্ৰচাৰ কৰে টাইম্ছ ইণ্টাৰনেটে।
২০১০ চনৰ ৪ মাৰ্চত আই টি ভিয়ে যুক্তৰাজ্যত আই পি এলৰ সম্প্ৰচাৰ অধিকাৰ লাভ কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে, ৬০ খনৰে ৫৯খন খেল আই টি ভি৪ যোগে মুক্ত ভাবে (Free-to-air) সম্প্ৰচাৰ কৰা হয়।[39]
২০১১ৰ ১ এপ্ৰিলত ৰ’জাৰ্চ মিডিয়াই ইয়াৰ ক্ৰীড়া চেনেল স্প'ৰ্ট্ছনেট ওৱান কানাডাত আই পি এলৰ লীগ পৰ্যায়ৰ ৩৬খন খেল, ৩খন প্লে' অফ খেল আৰু চূড়ান্ত খেল সম্প্ৰচাৰ কৰাৰ বাবে এখন চাৰি বছৰীয়া চুক্তি কৰা বুলি ঘোষণা কৰে।[40] তদুপৰি ২০১২ চনৰ পৰা ৰ’জাৰ্চ মিডিয়াই ইয়াৰ আন এক চেনেল অমনি টেলিভিচনযোগে এক সাপ্তাহিক আই পি এল হাইলাইট্ছৰ অনুষ্ঠান আৰু চাৰিখনকৈ খেল সম্প্ৰচাৰ কৰাৰ অধিকাৰো লাভ কৰে।[41]
স্পনছৰ
সম্পাদনা কৰক২০০৮ চনৰপৰা ২০১২ চনলৈ ৫ বছৰৰ বাবে প্ৰতিযোগিতাখনৰ শিৰোনামটো স্পনছৰ কৰিবলৈ ডি এল এফ গ্ৰুপে ৫০ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ প্ৰদান কৰে।[48]
ইয়াৰ উপৰিও মটৰচাইকেল নিৰ্মাতা হিৰ' হ'ণ্ডাই ২২.৫ নিযুত ডলাৰ, পেপছিক'য়ে ১২.৫ নিযুত ডলাৰ, বীয়েৰনিৰ্মাতা আৰু বিমান পৰিবাহী সংস্থা কিংফিশ্বাৰে ২৬.৫ নিযুত ডলাৰত প্ৰতিযোগিতাখন ৫ বছৰলৈ স্পনছৰ কৰে।[49]
২০১২ চনৰ আই পি এলৰ পাছত ডি এল এফৰ শিৰোনাম স্পনছৰৰ ৫ বছৰৰ ম্যাদ উকলি যায় আৰু ২০১৩ চনৰপৰা পেপছিক' কোম্পানীয়ে শিৰোনাম স্পনছৰ কৰে।
আয় আৰু লাভ
সম্পাদনা কৰক২০১০ চনত যুক্তৰাজ্যস্থিত ব্ৰাণ্ড কনছালটেন্সী ব্ৰাণ্ড ফাইনেঞ্চে আই পি এলক ৪.১৩ বিলিয়ন ডলাৰ (১৮,৯৯৮ কোটি টকা) মূল্যৰ বুলি প্ৰকাশ কৰে।[50] একেটা কনছালটেন্সীয়েই ইয়াক ২০০৯ চনত ২.০১ বিলিয়ন ডলাৰ মূল্যৰ বুলি ঘোষণা কৰিছিল।[51]
দলসমূহৰ লাভালাভৰ পৰিমাণক লৈ কিছু ভিন্ন মত আছে। এজন বিশ্লেষকে কৈছিল যে ২০০৯ চনত ৮টা দলৰ ভিতৰত ৪টা দলে লাভ আদায় কৰিছিল।[52] কিন্তু দ্য টাইমছৰ মতে ২০০৯ চনত কিংছ XI পঞ্জাবৰ বাদে বাকী আটাইকেইটা দলৰে লাভ হৈছিল।[53]
২০১০ চনত আই পি এলে ৮০টা আনুষ্ঠানিক মাৰ্চেণ্ডাইজিং ব্যৱসায়ৰ আশা কৰে। ছুইজাৰলেণ্ডৰ ঘড়ী নিৰ্মাতা বেণ্ডেলিয়াৰক ই আই পি এলৰ আনুষ্ঠানিক (official) ঘড়ী তৈয়াৰ কৰিবলৈ দিয়া হয়।[54]
ফ্ৰেঞ্চাইজিবিলাকৰ ভিতৰত ৭৯.১৩ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ ব্ৰাণ্ড মূল্যৰে সৈতে মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ শীৰ্ষস্থানত আছে। ৭৫.৫৮ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰেৰে সৈতে চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ দ্বিতীয় স্থানত আৰু কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ ৫৭.৫৭৬ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰেৰে সৈতে তৃতীয় স্থানত আছে। অন্তিম স্থানত আছে ৩৩.৭৮ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰেৰে সৈতে ৰাজস্থান ৰয়েল্ছ। সম্পূৰ্ণ তালিকাখন তলত দিয়া হ'ল।
| স্থান | ফ্ৰেঞ্চাইজি | ব্ৰাণ্ড মূল্য |
|---|---|---|
| ১ | মুম্বাই ইণ্ডিয়ান্ছ | $৭৯.১৩ নিযুত |
| ২ | চেন্নাই ছুপাৰ কিংছ | $৭৫.৫৮ নিযুত |
| ৩ | কলকাতা নাইট ৰাইডাৰ্ছ | $৫৭.৫৭৬ নিযুত |
| ৪ | ৰয়েল চেলেঞ্জাৰ্ছ বাংগাল'ৰ | $৫৫.১৩ নিযুত |
| ৫ | দিল্লী ডেৰডেভিল্ছ | $৪০.৮৫ নিযুত |
| ৬ | ডেক্কান চাৰজাৰ্ছ | $৩৮.৭৬ নিযুত |
| ৭ | কিংছ XI পঞ্জাব | $৩৫.৭৫ নিযুত |
| ৮ | ৰাজস্থান ৰয়েল্ছ | $৩৩.৭৮ নিযুত |
কৰ ৰেহাইক লৈ বিতৰ্ক
সম্পাদনা কৰক২০১০ চনত শিৱ সেনা নেতা সুভাষ দেশায়ে মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰ আৰু আয়কৰ বিভাগক আই পি এলৰ পৰা আমোদকৰ আদায় ল'বলৈ এখন ৰাজহুৱা স্বাৰ্থজড়িত আবেদন (PIL) দাখিল কৰে আৰু লগতে প্ৰাক্তন বি চি চি আই অধ্যক্ষ তথা মন্ত্ৰী শাৰদ পাৱাৰৰ বিৰুদ্ধে কিবা আপত্তি থাকিলে তেওঁকো এই ক্ষেত্ৰত এক পক্ষ হিচাপে বিবেচনা কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।[55]
২০১১ চনৰ আগষ্টত তেতিয়াৰ বিত্তমন্ত্ৰী প্ৰণৱ মুখাৰ্জীয়ে কয় যে ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগৰ দুটামান ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ বিৰুদ্ধে বিত্তীয় খেলি-মেলি আৰু অপৰাধজনিত কাম সন্দৰ্ভত আয়কৰ বিভাগে অনুসন্ধান কৰি আছে।[56]
২০১১ চনৰ জুনত চেন্নাই উচ্চ ন্যায়ালয়ে কয় যে ই ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগৰ কৰ ৰেহাই দিয়া কাৰ্য সমৰ্থন নকৰে আৰু এই সম্পৰ্কে তামিল নাডু চৰকাৰৰ মতামত বিচাৰে। শক্তি বাসান নামৰ ব্যক্তিজনে দাখিল কৰা ৰাজহুৱা স্বাৰ্থজড়িত আবেদনখনত উল্লেখ কৰে যে আই পি এল জনসাধাৰণৰ বিনোদনৰ কাৰণে অনুষ্ঠিত হয়, এই প্ৰতিযোগিতাৰ টিকট বেছি দামত বিক্ৰী হয় আৰু উচ্চ মধ্যবিত্ত লোকসকলে অত্যধিক মূল্যৰ টিকটসমূহ ক্ৰয় কৰে। তেওঁ কয় যে আয়কৰ বিভাগে সকলোধৰণৰ বিনোদনৰ কাৰণে আমোদকৰ আদায় কৰে, কিন্তু আই পি এলৰ ক্ষেত্ৰত আমোদকৰ আদায় কৰাত বিভাগটো ব্যৰ্থ হ'ল।[57]
ম'বাইল এপ্লিকেচন
সম্পাদনা কৰকডি চি আই ম'বাইল ষ্টুডিঅ'জ (ডট কম ইনফ'ৱে লিমিটেডৰ এটা অংশ) আৰু ছিংগাপুৰৰ ছিগ্মা ভেঞ্চাৰ্জ সংযুক্তভাৱে ৮ বছৰৰ কাৰণে ইণ্ডিয়ান প্ৰীমিয়াৰ লীগৰ ম'বাইল এপ্লিকেচন অংশীদাৰ হিচাপে চুক্তিবদ্ধ। ২০১১ চনৰ জুনত তেওঁলোকে আইফোন, নকিয়া স্মাৰ্টফোন আৰু ব্লেকবেৰী ফোনৰ কাৰণে IPL T20 মোবাইল এপ্লিকেচন মুক্তি দিয়ে। সোনকালেই ই আন ম'বাইল প্লেটফৰ্ম যেনে এণ্ড্ৰইড, ৱিণ্ড'জ মোবাইল, পাম আদিতো উপলব্ধ হ'ব।[58]
আনুস্থানিক ৱেবছাইট
সম্পাদনা কৰকআই পি এলে ইণ্টাৰনেটত ইয়াৰ প'ৰ্টেলৰ কাম-কাজ চাবলৈ কানাডিয়ান কোম্পানী লাইভ কাৰেণ্ট মিডিয়া ইনকৰ্পৰেচনৰ লগত নিম্নতম ৫০ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ গেৰাণ্টীসহ ১০ বছৰৰ কাৰণে এক চুক্তি কৰে।[59] আই পি এলৰ আনুস্থানিক ৱেবছাইট হ'ল www.iplt20.com। ছ'চিয়েল মিডিয়াৰ বিভিন্ন জনপ্ৰিয় মাধ্যমক সংলগ্ন কৰি লৈ এই ৱেবছাইটে বৰ্তমান প্ৰায় সকলো অনলাইন ভাৱ বিনিময়ৰ মাধ্যমতে নিজৰ উপস্থিতি বৰ্তাই ৰাখিছে।
বিশ্বজুৰি আগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰকআই পি এলৰ তৃতীয় বৰ্ষত যুক্তৰাজ্যত দূৰদৰ্শনত সম্প্ৰচাৰৰ অধিকাৰ ছাব্ছক্ৰিপ্ছনৰ প্ৰয়োজন হোৱা ছেণ্টানা স্প'ৰ্টছৰ পৰা মুক্ত চেনেল আই টি ভি৪-ৰ হাতলৈ যায় আৰু ই যুক্তৰাজ্যত আই পি এলৰ প্ৰতি আগ্ৰহ নাটকীয়ভাৱে বৃদ্ধি কৰে। ব্ৰিটিছ দৰ্শকে আই পি এলক গ্ৰহণ কৰাৰ ধৰণ দেখি তেতিয়াৰ আই পি এলৰ মুৰব্বী আৰু আয়ুক্ত ললিত মোদীয়েও অশেষ সন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে। তেওঁ কয়- "The third season of the IPL saw interest rise dramatically in the United Kingdom, due to telecasts being moved from the subscription-based Setanta Sports to the free-to-air ITV4. Lalit Modi, then Chairman and Commissioner, also expressed immense satisfaction on the way IPL has been accepted by the British audience. "ITV beats Sky Sports over the weekend in number of viewers. This is great going. The ITV numbers are double that of rugby league. This is huge by all imaginations. UK figures for viewership on ITV already 10 times that of last year. This is just fantastic news,। "[60]
লগতে চাওক
সম্পাদনা কৰকতথ্য-সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ type=trophy "Indian Premier League / Records / Most runs". Cricinfo. http://stats.espncricinfo.com/ipl2010/engine/records/batting/most_runs_career.html?id=117; type=trophy.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ type=trophy "Indian Premier League / Records / Most wickets". Cricinfo. http://stats.cricinfo.com/ipl2010/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?id=117; type=trophy.
- ↑ Income Tax team visits IPL headquarter in Mumbai,chennai Archived 2012-03-10 at the Wayback Machine. in.com
- ↑ "I-T Raids at IPL Headquarter at [[Board of Control for Cricket in India|BCCI]] in Mumbai, reports NDTV". Archived from the original on 2012-12-08. https://archive.is/20121208175436/http://www.investmentkit.com/latestnews/2010/04/15/i-t-raids-at-ipl-headquarter-at-bcci-in-mumbai-reports-ndtv-2/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-31.
- ↑ "BCCI AGM 2011: Rajiv Shukla appointed IPL chief". Sahara Samay. 19 September 2011. Archived from the original on 10 January 2012. https://web.archive.org/web/20120110205032/http://english.samaylive.com/sports-news/cricket/676493571/bcci-agm-2011-rajiv-shukla-appointed-ipl-chief.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 December 2011.
- ↑ "BCCI asks players, officials to steer clear of ICL". The Hindu (Chennai, India). 25 June 2007. Archived from the original on 5 May 2010. https://web.archive.org/web/20100505192052/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/007200706250324.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 March 2010.
- ↑ "IPL matches to be broadcast live on Youtube". Cricinfo. 20 January 2010. http://www.cricinfo.com/ipl2010/content/story/445173.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 January 2010.
- ↑ "Brand IPL comes under a cloud". Business-standard. 8 April 2011. http://www.business-standard.com/india/news/brand-ipl-comes-undercloud/475920/। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 December 2011.
- ↑ "Why is the Indian Premier League floundering?". BBC News. http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-17699415। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 May 2012.
- ↑ "A Tax Inquiry Jolts the World of Indian Cricket". New York Times. http://www.nytimes.com/2010/04/24/business/global/24cricket.html?_r=1। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 May 2012.
- ↑ [1]
- ↑ "Pepsi to be new IPL team sponsor". Wisden India. 21 November 2012. Archived from the original on 2 October 2013. https://web.archive.org/web/20131002174528/http://www.wisdenindia.com/cricket-news/pepsi-ipl-title-sponsor/36281.
- ↑ "Pepsi bags IPL title sponsorship rights for five years". http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/ipl/news/Pepsi-bags-IPL-title-sponsorship-rights-for-five-years/articleshow/17307960.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 2012-11-21.
- ↑ "2008 ipl". cric.info. http://www.espncricinfo.com/ipl/content/series/313494.html?template=fixtures.
- ↑ Finally, Kochi IPL franchise gets go-ahead from BCCI Times of India, published: 6 December 2010. Retrieved: 18 December 2010
- ↑ IPL to have 74 matches for next three seasons, Times of India
- ↑ Indian Premier League expels two teams in ownership row BBC Sport, published: 10 October 2010. Retrieved: 11 October 2010
- ↑ In 2011 IPL, there will be a total of 10 teams with 5 teams in each pool. Its going to be a different game altogether this year The winner of top two position will have a match against the winner of match of third and fourth position for the championship position.
- ↑ Dinakar, S. (28 May 2011). "Dhoni and his men are toast of Chennai". The Hindu (Chennai, India). http://www.thehindu.com/sport/cricket/article2057537.ece?homepage=true.
- ↑ "IPL 2012". Dainik Jagran. jagran.com. 20 April 2012. http://www.jagran.com/cricket/ipl2012-hindi.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 April 2012.
- ↑ CricketCountry Staff (6 May 2012). "IPL 2012: Most close finishes this year". প্ৰকাশক New Delhi: Cricketcountry.com. Archived from the original on 2 April 2013. https://web.archive.org/web/20130402153834/http://www.cricketcountry.com/cricket-articles/IPL-2012-Most-close-finishes-this-year/14252। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 May 2012.
- ↑ "Last-gasp IPL thrillers stressful for players, spectators: Morkel". The Times of India. IANS (New Delhi). 18 May 2012. http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/ipl-2012/news/Last-gasp-IPL-thrillers-stressful-for-players-spectators-Morkel/articleshow/13252177.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2012.
- ↑ Basu, Indranil (16 May 2012). "BCCI suspends 5 cricketers for IPL spot fixing". The Times of India (New Delhi). http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/ipl-2012/news/BCCI-suspends-5-cricketers-for-IPL-spot-fixing/articleshow/13156492.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 May 2012.
- ↑ [2]
- ↑ "Sri Lankans barred from Chennai matches in Indian Premier League". The Telegraph. March 27, 2013. http://www.dailytelegraph.com.au/sport/cricket/sri-lankans-barred-from-chennai-matches-in-indian-premier-league/story-e6frey50-1226607242174। আহৰণ কৰা হৈছে: April 01, 2013.
- ↑ "Cricket". The Times Of India. http://cricket.indiatimes.com/The_great_IPL_auction_winners_declared/articleshow/2728231.cms.
- ↑ "Cricinfo – Big business and Bollywood grab stakes in IPL". ESPNcricinfo. 24 January 2008. http://content-usa.cricinfo.com/ipl/content/current/story/333193.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 December 2011.
- ↑ Pune and Kochi unveiled as new IPL franchises
- ↑ "Sun TV Network win Hyderabad IPL franchise". Wisden India. 25 October 2012. http://www.wisdenindia.com/cricket-news/sun-tv-network-win-hyderabad-ipl-franchise/32100.
- ↑ Slow trading with all eyes on auction, Brief discussion of IPL rules on acquiring players.
- ↑ IPL lays down guidelines for replacements Archived 2011-10-05 at the Wayback Machine, Discusses IPL rules on buying replacement players players.
- ↑ IPL rules when trading players. Cricinfo.com
- ↑ "New Rules of IPL 5". http://www.invectura.com. 30 March 2012. Archived from the original on 1 June 2012. https://web.archive.org/web/20120601030502/http://www.invectura.com/ipl-2012-schedule/। আহৰণ কৰা হৈছে: 30 March 2012.
- ↑ Live Match: IPL 2011 – MI vs RCB, Match 54 – ROW (Television production). Indiatimes. 2011. Event occurs at 1:31. Retrieved 10 May 2011.
- ↑ "Kingfisher Airlines named IPL's umpire partner". The Economic Times (India). 20 March 2008. http://economictimes.indiatimes.com/News/News_By_Industry/Transportation/Airlines__Aviation/Kingfisher_Airlines_named_IPLs_umpire_partner/articleshow/2884409.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 May 2009.
- ↑ 36.0 36.1 "Sony and World Sports Group bag IPL television rights". Cricinfo. 14 January 2008. http://content-usa.cricinfo.com/ipl/content/current/story/330881.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 April 2008.
- ↑ "Billion dollar rights deal for IPL". The Australian. 15 January 2008. http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,23054747-2722,00.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 April 2008.
- ↑ IndranilBasu (27 January 2008). "Does the IPL model make sense?". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-2734443,prtpage-1.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 March 2008.
- ↑ "ITV to screen IPL in 2010". ITV. 4 March 2010. http://www.itv.com/sport/ipl/default.html.
- ↑ "IPL Cricket live on Sportsnet". Rogers Sportsnet. 1 April 2011. Archived from the original on 18 May 2012. https://web.archive.org/web/20120518042710/http://www.sportsnet.ca/more/2011/04/01/ipl_cricket/#community.
- ↑ "Sportsnet World is Home to Cricket’s Biggest Stars with IPL 2012, Season Begins this Wednesday". sportsnet.ca. Archived from the original on 6 June 2012. https://web.archive.org/web/20120606035224/http://www.sportsnet.ca/pressroom/2012/04/02/indian_premier_league/। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 August 2012.
- ↑ "Times Group-led consortium wins IPL internet, mobile rights". The Times Of India. http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/news/Times-Group-led-consortium-wins-IPL-internet-mobile-rights/articleshow/7747876.cms.
- ↑ . http://www.cricball.com/ipl-6-player-auction-will-be-live-telecast-tv-channel-list/.
- ↑ "TV channels broadcasting IPL 2013 Live". Tera Sports. 31 January 2013. http://www.terasports.com/2013/01/ipl-6-live-tv-channels-broadcast.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 January 2013.
- ↑ "Cricinfo – Australia to get live coverage of IPL". 2 February 2008. http://content-aus.cricinfo.com/ipl/content/current/story/335886.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 April 2008.
- ↑ ADD secures IPL telecast rights for Middle East and North Africa
- ↑ "IPL: Willow TV gets TV rights for the Americas". Cricket Next. 9 April 2008. Archived from the original on 25 June 2008. https://web.archive.org/web/20080625062132/http://www.cricketnext.com/news/ipl-willow-tv-gets-tv-rights-for-the-americas/30865-13.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 December 2011.
- ↑ "Kushal Pal Singh". Forbes. 03–11–09. http://www.forbes.com/lists/2009/10/billionaires-2009-richest-people_Kushal-Pal-Singh_0UU7.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 March 2010.
- ↑ "Five-year sponsorship agreements". Globe and Mail (Toronto). 23–03–10. http://www.theglobeandmail.com/sports/investing-at-fever-pitch-in-indias-cricket-bonanza/article1508779। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 March 2010.
- ↑ "Stiff clauses leave only 4 in race for IPL teams". The Economic Times (India). 6 March 2010. http://economictimes.indiatimes.com/news/news-by-industry/et-cetera/Stiff-clauses-leave-only-4-in-race-for-IPL-teams/articleshow/5648934.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 March 2010.
- ↑ Brand IPL touches the sky Archived 2012-02-07 at the Wayback Machine. Iplt20.com
- ↑ IPL teams become hot commodity LiveMint article
- ↑ "Lalit Modi ambition could create problems for IPL franchises". Archived from the original on 2011-06-05. https://web.archive.org/web/20110605011808/http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/cricket/article7052966.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-31.
- ↑ IPL targets 80 licensing and merchandising deals this year
- ↑ Make Pawar party in IPL tax exemption case: Bombay HC
- ↑ "Govt agencies probing irregularities in IPL, franchisees". Archived from the original on 2011-11-07. https://web.archive.org/web/20111107074251/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-08-31/india/29948872_1_tax-exemption-ipl-franchisees-unregistered-body। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-31.
- ↑ Cannot appreciate tax exemption to IPL: Madras HC
- ↑ "DCI Mobile studios and; Sigma Ventures acquire global mobile Applications rights for IPL T20". Archived from the original on 2011-07-13. https://web.archive.org/web/20110713054223/http://www.iphoneappreview.com/dci-mobile-studios-and-sigma-ventures-acquire-global-mobile-applications-rights-for-ipl-t20.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-31.
- ↑ "Live Current Media Inc. and DLF Indian Premier League To Launch IPLT20.com as Official IPL Online Destination". livecurrent.com. 18 April 2008. Archived from the original on 10 April 2010. https://web.archive.org/web/20100410131128/http://livecurrent.com/live-current-media-inc.-and-368.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 March 2013.
- ↑ "Record ratings for IPL in the UK". http://www.iplt20.com. Archived from the original on 2012-02-07. https://web.archive.org/web/20120207200139/http://www.iplt20.com/news_detail.php?id=958। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-03-31.